Sylwia Nieszporska
Uczestnictwo polskich podmiotów
leczniczych w przestrzeni
teleinformatycznej
Ekonomiczne Problemy Usług nr 105, 563-572
2013
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO
NR 763
EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG NR 105
2013
S Y L W IA N IE S Z P O R S K A P olitechnika C zęstochow ska
UCZESTNICTWO POLSKICH PODMIOTÓW LECZNICZYCH W PRZESTRZENI TELEINFORMATYCZNEJ
Wprowadzenie
O d kilku lat w polskim system ie ochrony zdrow ia odnotow uje się w iele dzia łań zw iązanych z w drażaniem now oczesnych technologii inform acyjnych. Prace zm ierzające do usytuow ania system u w przestrzeni teleinform atycznej zm ierzają w różnych kierunkach. Jak podkreślają kom entatorzy i autorzy różnego typu projek tów , zasadnicze cele w spierania przez rząd przekształceń cyfrow ych w sektorze zdrow otnym koncentrują się w okół: popraw y jak o ści św iadczeń zdrow otnych, p o praw y jak o ści życia obyw ateli, popraw y funkcjonow ania system u ochrony zdrow ia, popraw y w dziedzinie zdrow ia publicznego, popraw y efektyw ności polityki w tych dzied zin ach 1.
W iele m iejsca pośw ięca się zatem polepszaniu dostępu pacjen ta do św iadczeń m edycznych oraz w sparciu i pośrednictw u n a drodze pacjent - system . F undam en talną k w estią w kreow aniu tak now ego w polskich w arunkach sposobu uczestnic tw a św iadczeniobiorcy w system ie ochrony zdrow ia w ydają się w ięc głębokie przem iany w strukturze nie tylko sam ego system u, ale nade w szystko w n ajm niej szych je g o podzespołach, jak im i są zakłady opieki zdrow otnej. To w łaśnie one odgryw ają niezw ykle istotną i bezpośrednią rolę w urealnieniu takich w irtualnych relacji z pacjentem . W ydaje się zatem , że analizę faktycznego ucyfrow ienia sektora usług zdrow otnych m ożna rozpocząć od prześledzenia sytuacji podm iotów leczn i
1 W. Górecki: Program poprawy efektywności systemów informatycznych i teleinforma tycznych w zapobieganiu wykluczeniu cyfrowemu, poprawie dostępu do ochrony zdrowia przez ICT, a także poprawie efektywności systemu ochrony zdrowia, Wydział Badań i Analiz Socjolo gicznych, Warszawa. 2008, s. 3, www.csioz.gov.pl/publikacja.php
czych, ich zaopatrzenia w sprzęt m edyczny, aparaturę m edyczną i diagnostyczną, a także interoperacyjności placów ek w zakresie dostępności usług oraz w ym iany dośw iadczeń i m yśli z innym i zakładam i opieki zdrow otnej. Prezentow ane opraco w anie je s t zatem p ró b ą usystem atyzow ania i uporządkow ania faktów zw iązanych z ucyfrow ieniem polskich placów ek m edycznych n a tle nie tylko przem ian inform a tycznych całego sektora, ale także zm ian zachodzących w innych krajach.
1. Przestrzeń teleinformatyczna w polskim systemie ochrony zdrowia
W m yśl polskiego u staw odaw stw a2 przestrzeń teleinform atyczna dla sektora ochrony zdrow ia obejm uje takie bazy danych, które funkcjonują w ram ach System u Inform acji M edycznej, dziedzinow ych system ów teleinform atycznych (do których zaliczany je s t m iędzy innym i System R ejestru U sług M edycznych N arodow ego F unduszu Z drow ia i System E w idencji Z asobów O chrony Z drow ia) oraz rejestrów m edycznych. System y te obsługiw ane są p rzez Platform ę U dostępniania On-Line U sług i Z asobów C yfrow ych R ejestrów M edycznych, E lektroniczną Platform ę G rom adzenia, A nalizy i U dostępnienia Z asobów C yfrow ych o Z darzeniach M e dycznych, E lektroniczną Platform ę U sług A dm inistracji Publicznej.
W dalszym ciągu trw ają prace nad w drożeniem takich projektów , ja k E lektro niczna Platform a G rom adzenia, A nalizy i U dostępniania Z asobów C yfrow ych 0 Z darzeniach M edycznych (P1) oraz Platform a U dostępniania O n-line P rzedsię biorcom U sług i Z asobów C yfrow ych R ejestrów M edycznych (P2). W spom niane system y k orzystają z usług dostarczanych przez E lektroniczną Platform ę U sług A dm inistracji Publicznej.
Przyw ołane pow yżej centralne inicjatyw y inform atyzacji system u spotykają się zarów no ze strony zarządzających placów kam i, ja k i personelu m edycznego w nich zatrudnionego z akceptacją, bow iem zgodnie z raportem i danym i Centrum System ów Inform acyjnych O chrony Z drow ia ponad 89% zarządzających, 88% lekarzy i 93% pozostałej części personelu m edycznego3 ocenia np. pom ysł stw o rzenia platform y w spierającej w ym ianę dokum entacji m edycznej ja k o niezbędny 1 potrzebny. T aka p ostaw a zatrudnionych w system ie, ich akceptacja i przy zw o le nie, stanow i w arunek konieczny, a zarazem p odstaw ow ą determ inantę pom yślności istnienia sektora ochrony zdrow ia w przestrzeni teleinform atycznej.
Prow adząc rozw ażania n a tem at roli now oczesnej technologii w podm iotach leczniczych, niezbędne staje się w yróżnienie tych obszarów działalności leczniczej,
2 Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia, Dz.U. nr 113, poz. 657.
3 Głuszyński J., Kowalewska A., Opinia społeczna czeka na wdrożenie Projektu P I, „Biuletyn informacyjny”, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, jednostka mini stra zdrowia, grudzień 2012, wydanie 7, s. 9, www.csioz.gov.pl/biuletyn.php
Uczestnictwo polskich podmiotów leczniczych w przestrzeni...
565
w której b iorą one udział. Z asadniczo w ięc w skazuje się4 n a ich rolę w procesie w spom agania adm inistracyjnej strony działalności szpitala, w spom agania bieżącej pracy lekarzy w obszarze diagnostyki, poradnictw a i terapii oraz udostępniania danych o pacjentach i najnow szych osiągnięciach m edycyny św iatow ej. M ożna zatem w yodrębnić takie rodzaje system ów inform atyki m edycznej, jak : system y obsługujące lecznictw o am bulatoryjne, system y w spom agające indyw idualną prak tykę lekarską z podziałem n a pojedynczy gabinet lub ich grupę prow adzoną przez jed n eg o lub kilku lekarzy, system y w spom agające przychodnie publiczne średniej w ielkości, system y obsługujące dużą przychodnię lub sieciow y zespół przychodni, system y inform atyczne dedykow ane dla pielęgniarek, farm aceutyczne system y inform atyczne dla w spom agania pracy apteki, system y obsługujące lecznictw o zam knięte (system y szpitalne), system y inform atyczne stacji krw iodaw stw a i krw iolecznictw a, system y inform atyczne N arodow ego Funduszu Z drow ia, syste m y inform atyczne w spom agania zarządzania i polityki zdrow otnej szczebla reg io nalnego oraz centralnego, system y dedykow ane dla podm iotów specjalistycznych.
2. Aparatura i sprzęt medyczny podmiotów leczniczych
Pierw sza dekada 20 stulecia nie należała w Polsce do chlubnych okresów , jeśli chodzi o zaopatrzenie placów ek opieki zdrowotnej w aparaturę i sprzęt m edyczny. Jak podają statystyki5, w skaźnik urządzeń rezonansu m agnetycznego w Polsce w roku 2003 w ynosił 1,3 aparatu M R I (ang. M agnetic resonance imaging) w przelicze niu na 1 m in ludności6, podczas gdy n a przykład w N iem czech w ynosił w tym okresie 6,0.
Podobny stan rzeczy odnotow ano w 2003 roku w odniesieniu do w skaźnika tom ografów kom puterow ych (ang. C om puted tom ography scanners - CT) działają cych w polskich placów kach m edycznych. W roku 2003 w Polsce w ynosił on 6,3 n a 1 m in m ieszkańców , a np. w N iem czech - 14,2 w 2002 ro k u 7. O d tego czasu w skaźnik ten sukcesyw nie rósł, aby w 2010 osiągnąć poziom 14,33 w przeliczeniu n a 1 m in m ieszkańców (np. w 2010 r. w A ustralii - 42,81, w Islandii - 3 7 ,7 4 )8.
Jeśli chodzi o inne w skaźniki z zakresu posiadanego sprzętu m edycznego, w skaźnik liczby m am m ografów w Polsce w 2003 roku w ynosił 14,0 n a 1 m in osób (np. w e Francji w 2002 r. - 42,4), a w skaźnik aparatów do hem odializy, czyli tzw.
4 R. Tadeusiewicz: Informatyka medyczna, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Wy dział Matematyki, Fizyki i Informatyki, Instytut Informatyki, Lublin 2011, s. 22.
5 W 70 wskaźników dookoła zdrowia, http://www.csioz.gov.pl/publikacja.php?id=5, s. 166-167.
6 Dane te nie obejmująjednak MRI działających w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej. 7 W70 wskaźników..., s. 168-169.
s z t u c z n y c h n e r e k , w
Polsce w 2003 roku wynosił 41,8 na 1 min ludności
(np. we Francji w 2001 roku - 205,2)9.
M i m o w z r o s t u l i c z b y p r a c o w n i u l t r a s o n o g r a f i i , t o m o g r a f i i k o m p u t e r o w e j i p r a c o w n i r e z o n a n s u m a g n e t y c z n e g o w s z p i t a l a c h o g ó l n y c h w P o l s c e w o k r e s i e o d 2 0 0 4 d o 2 0 1 0 r o k u ( r y s . 1 ) , w s k a ź n i k i l i c z b y t o m o g r a f ó w i r e z o n a n s u w p r z e l i c z e n i u n a 1 0 0 t y s . m i e s z k a ń c ó w b y ł y w 2 0 1 0 r o k u n a d a l n i s k i e i w y n o s i ł y o d p o w i e d n i o : 1 , 1 o r a z 0 , 410
B a d a n i a a n k i e t o w e w s k a z u j ą * * 11, ż e n a p r z e ł o m i e l a t 2 0 0 9 i 2 0 1 0 o d s e t e k s z p i t a l i p o s i a d a j ą c y c h t o m o g r a f k o m p u t e r o w y t o 5 2 % , p r z y c z y m 5 6 , 3 % z a d e k l a r o w a ł o w ł ą c z e n i e d o s i e c i l o k a l n e j . J e ś l i z a ś c h o d z i u r z ą d z e n i e R T G z o b r ó b k ą c y f r o w ą , t o 5 7 % s p o ś r ó d b a d a n y c h s z p i t a l i p o s i a d a ł o w t y m c z a s i e u r z ą d z e n i e , a 5 3 , 8 % z n i c h m i a ł o j e w ł ą c z o n e d o s i e c i l o k a l n e j . R y s . 1. Z a k ł a d y u l t r a s o n o g r a f i i , t o m o g r a f i i k o m p u t e r o w e j i r e z o n a n s u m a g n e t y c z n e g o w s z p i t a l a c h o g ó l n y c h w P o l s c e w l a t a c h 2 0 0 4 - 2 0 1 0 Ź r ó d ł o : o p r a c o w a n i e w ł a s n e n a p o d s t a w i e d a n y c h C S I O Z . 9 W70 -wskaźników. . . , s. 1 7 0 - 1 7 3 . 10 „ B i u l e t y n s t a t y s t y c z n y M i n i s t e r s t w a Z d r o w i a ” , C e n t r u m S y s t e m ó w I n f o r m a c y j n y c h O c h r o n y Z d r o w i a , W a r s z a w a 2 0 1 1 , t a b . 4 . 1 2 . 3 , s. 1 2 5 , w w w . c s i o z . g o v . p l [ d o s t ę p 1 1 . 2 0 1 2 ] .11 Zasoby i potencjały zakładów opieki zdrowotnej w dziedzinie informatyki a ich uczestnic
two w przestrzeni teleinformatyczne. Raport z realizacji ankiety, W a r s z a w a , X . 2 0 0 9 / I V . 2 0 1 0 , w w w . c s i o z . g o v . p l / p u b l i k a c j a . p h p
Uczestnictwo polskich podmiotów leczniczych w przestrzeni...
567
C iekaw ym w ynikiem przeprow adzanych analiz w ydaje się fakt zróżnicow ania terytorialnego, je śli chodzi o w skaźniki posiadanej specjalistycznej aparatury i sprzętu. N ajw yższym i w artościam i rzeczonych w ielkości charakteryzow ał się bow iem region południow y i centralny Polski. N a tych w łaśnie obszarach najb ar dziej w yróżniały się szpitale, których organam i założycielskim i byli m arszałkow ie w ojew ództw oraz podm ioty z poziom u centralnego.
3. Systemy informatyczne ZOZ-ów
Statystyka publiczna w Polsce nie podaje, niestety, inform acji o tym , ja k ie są zasoby inform acyjne zakładów opieki zdrow otnej ze szczególnym uw zględnieniem typów oprogram ow ania dysponow anych przez placów ki m edyczne i rodzaju p o sia danego sprzętu kom puterow ego. Prow adzone są je d n a k badania (na razie ankieto w e, nieobow iązkow e) dotyczące zasobów szpitali w tej d zied zin ie12.
W badaniach przeprow adzonych n a przełom ie lat 2009 i 2010 kierow anych do 720 szpitali w zięło ostatecznie udział 189 podm iotów , co odpow iada 27% ogółu szpitali. W tej grupie placów ek okazało się, że najm niejsza liczba kom puterów w analizow anych szpitalach w ynosi 8, a najw iększa 1087, z czego najw iększy o d se tek u m ie sz c z o n y c h jest w oddziałach szpitalnych, zaś najm niejszy w izbach przyjęć i oddziałach ratunkow ych (3% ). Co ciekaw e, w szystkie szpitale deklarują p osiada nie kom puterow ej sieci lokalnej.
D uża g rupa (83% ) badanych pracow ników adm inistracji oraz nieco ponad połow a (55% ) pracow ników m edycznych analizow anych szpitali stw ierdziły, że m a w pracy dostęp do Internetu. T aki w ynik w ydaje się dość zaskakujący, szczególnie w odniesieniu do w yższego personelu m edycznego, który w m yśl w szelkich stan dardów i podejść m a m ieć m ożliw ość bieżącej, ciągłej i szybkiej kom unikacji z innym i specjalistam i czy choćby w glądu w najnow sze w yniki badań naukow ych. B yć m oże konsekw encją takiego stanu rzeczy je s t fakt, że zgodnie z przytaczanym i badaniam i w grupie 189 analizow anych szpitali tylko w 5 w ykorzystuje się Internet w kontaktach z pacjentem do uzgadniania term inów w przychodni przyszpitalnej, a w 4 w ykorzystuje się Internet do uzgodnień zw iązanych z hospitalizacją.
Praw ie w szystkie analizow ane placów ki (97% z nich) w ykorzystyw ały specja listyczne oprogram ow anie inform atyczne dla potrzeb m edycznych. N iestety, istnia ło w iele szpitali, które nie w ykorzystyw ały takiego specjalistycznego oprogram o w an ia do obsługi ruchu chorych (praw ie 11% badanych szpitali), do tw orzenia do kum entacji m edycznej (16% badanych szpitali), do rejestracji pacjentów (9% b ad a nych szpitali), do p row adzenia list oczekujących (praw ie 11% badanych szpitali), do zaopatrzenia i gospodarki lekam i (praw ie 11% badanych szpitali) czy w reszcie
do obsługi laboratorium (praw ie 33% badanych szpitali) i do diagnostyki (38% badanych szpitali).
•
•
132) Poziom wykorzy stania sy stemów HIS w placówkach.
24) Czy dane opisowe diagnozy (przechowywane w RIS/PACS13 14) są wysyłane zwrotnie do HIS? 32) Czy lekarze wykorzystują e-skierowania i e-recepty?
33) Czy do obsługi zleceń wykorzystywane są „e-zlecenia”?
Rys. 2. Poziom wykorzystania funkcjonalności systemów informatycznych
Źródło: Diagnoza stanu infrastruktury IC T jednostek służby zdrowia w projekcie MSIM, projekt „Opracowanie dokumentacji koncepcyjnej i wykonawczej projektu Mało polski System Informacji Medycznej (MSIM)”, czerwiec 2011, s. 10, http://www.malopolskie.pl/Pliki/2012/Diagnoza_infrastruktury_ICT_w_szpitalach _w_Malopolsce.pdf
Pow yższe diagnozy zdają się potw ierdzać w yniki badań przeprow adzonych w w ojew ódzkich, pow iatow ych oraz resortow ych jednostkach szpitalnych w oje w ództw a m ałopolskiego (rys. 2), z których jedn o zn aczn ie w y n ik a sw oisty nied o sta tek szczególnie w przypadku obsługi zleceń, korzystania z e-skierow ań i e-recept oraz kom unikacji m iędzy system em szpitalnym a system am i w ykorzystyw anym i w diagnostyce.
4. Przyszłość systemu
U n ia E uropejska n a bieżąco i z dużą skrupulatnością przygląda się procesow i inform atyzacji sektora zdrow otnego w każdym kraju członkow skim . W ychodząc naprzeciw potrzebom , ale także staw iając przed sobą coraz now sze w yzw ania,
13 HIS (ang. Hospital Information System) - Szpitalny System Informacyjny.
14 RIS (ang. Radiological Information System) - Radiologiczny System Informacyjny, PA CS (ang. Picture Archiving and Communication System) - System Archiwizacji i Przesyłania Obrazu.
Uczestnictwo polskich podmiotów leczniczych w przestrzeni...
569
w raporcie P rzebudow a system ów ochrony zd ro w ia w E uropie na 2020 (ang. R ed e signing health in E urope f o r 2020), stanow iącym je d e n z elem entów planu działa n ia dotyczącego e-Z drow ia n a lata 2012-2020 (ang. eH ealth A ctio n P lan 2012 2020), podnosi się pięć najw ażniejszych zasad, w m yśl których przeprow adzone m ają być w tym okresie zm iany w system ie ochronie zdrow ia. Z asady te to 15:
1. M oje dane, m o ja decyzja, zgodnie z k tó rą pacjenci i instytucje udostępniać m ają dane m edyczne, a m echanizm u d zielania zgody ich w ykorzystania m a być elastyczny.
2. Z liberalizow anie dostępu do danych, w m yśl którego dostęp do zanonim i- zow anych danych m a być zw iększony, a ich transparentność uczyni je do stępnym i dla ośrodków badaw czych.
3. Sw oboda podłączenia, zgodnie z którą zw iększony stopień zapobiegania i ochrony przed chorobam i m a być w ynikiem w ykorzystania danych so cjalnych (dotyczących trybu życia) razem z danym i m edycznym i w p ro ce sie decyzyjnym .
4. Z rew olucjonizow anie ochrony zdrow ia. Z akłada się w prow adzenie ICT i zm ian zarządzania inform acją w celu um ożliw ienia pacjentow i podejm o w an ia decyzji o tym , gdzie i ja k chce być leczony. O pieka zdrow otna oraz socjalna m ają być zintegrow ane, a transparentność w płynąć m a n a zadow a lający poziom adm inistrow ania system em ochrony zdrow ia.
5. W łączenie w szystkich - zasada m ająca n a celu zm niejszenie nierów ności w dostępie do opieki zdrow otnej i um ożliw ienie czerpania korzyści z e-Zdrow ia.
Plany U nii Europejskiej i jej w ytyczne dla krajów członkow skich ściśle w iążą się z działaniam i oraz projektam i w drażanym i i planow anym i także w Polsce. W czerw cu 2012 roku C entrum System ów Inform acyjnych O chrony Z drow ia p o d pisało z konsorcjum firm K am soft S.A. oraz A sseco Poland S.A. um ow ę dotyczącą realizacji produktów w zakresie części trzeciej Projektu P I. W iąże się o na z takim i system am i, jak : System G rom adzenia D anych M edycznych, P om ocnicza B aza R ozszerzonych D anych M edycznych, System O bsługi R ejestrów , System W ery fi kacji oraz System W spom agania R ozliczeń16.
W Polsce działa ju ż portal internetow y P la tfo rm a udostępniania on-line p rzedsiębiorcom usług i zasobów cyfrow ych rejestrów m edycznych udostępniony
w ram ach Projektu P2.
O d stycznia 2013 roku działa eW U S (E lektroniczna W eryfikacja U praw nień Sw iadczeniobiorców ), a w ięc system um ożliw iający potw ierdzenie p raw a pacjenta do św iadczeń opieki zdrow otnej finansow anych ze środków publicznych.
15 A. Sarnowski: Przebudowa systemów ochrony zdrowia w Europie - w perspektywie roku 2020, „Biuletyn informacyjny” ..., grudzień 2012, wydanie 6, s. 11.
16 K. Wojsyk: Elektronizacja zasobów informacyjnych w ochronie zdrowia, „Biuletyn in formacyjny” . , grudzień 2012, wydanie 7, s. 3.
W szystkie te now inki w św iecie polskiego e-Z drow ia realizow ane są w m yśl w ytycznych postaw ionych w dokum encie K ierunki inform atyzacji „e-Zdrow ie P o l s k a ” n a lata 2011-2015, którego głów ne idee koncentrują się w o k ó ł17: ułatw ienia dostępu obyw ateli do inform acji z zakresu ochrony zdrow ia, popraw y efektyw ności system u ochrony zdrow ia w zakresie elektronicznego obiegu dokum entacji, stw o rzenia procedur, w ytycznych, zebrania i udostępnienia dobrych praktyk, unow o cze śnienia system u inform acji m edycznej w celu analizy zapotrzebow ania n a realizo w ane św iadczenia zdrow otne, praktycznej realizacji budow y rozw iązań IT w ochronie zdrow ia zgodnych z w ytycznym i K om isji Europejskiej.
Podsumowanie
Inform atyzacja sektora ochrony zdrow ia to przedsięw zięcie dotyczące zarów no strony organizacyjnej, praw nej, technologicznej, ja k i społecznej. Przekształce n ia w tym zakresie dotyczą bardzo licznego g rona interesariuszy, do których zali czają się pacjenci, lekarze, pielęgniarki, aptekarze, k ad ra zarządzająca oraz adm ini stracja. W zajem na w spółpraca tych ja k ż e zróżnicow anych grup użytkow ników w ym aga niezw ykłego zaangażow ania każdej z nich, ale także chęci naw iązania w spółpracy, w zajem nego zaufania i potrzeby doskonalenia się. Jak w y n ik a z p rzy toczonych pow yżej rezultatów analizy w grupie osób bezpośrednio zaangażow a nych w działalność polskich placów ek m edycznych, w drażanie technik inform a tycznych do sektora znajduje przyzw olenie i akceptację.
M im o społecznego zro zu m ien ia p o trzeb y in fo rm aty zacji sek to ra p rz y to c z o ne statystyki i rzeczy w isto ść nadal jed n o z n a c zn ie sugerują, że p o lsk i system o chrony zd ro w ia po zo staje w ty le w stosunku do system ów w innych krajach. N ad al problem em je s t n ied o stateczn y stopień w y k o rzy stan ia now oczesnej te c h n o logii w tak ich o bszarach, ja k : e-skierow ania, e-recep ty oraz e-zlecenia, do obsługi laboratorium i do diagnostyki. M im o prac n ad ucy fro w ien iem sektora w d rażanie p ro jek tó w z tego zakresu w ydaje się je d n a k pozostaw ać n a etapie in icjalizacji i planow ania.
P odkreślenia w y m aga fakt niedostatecznej chęci placów ek zdrow otnych do bran ia udziału w badaniach i niew ielki odzew społeczny w odniesieniu do nieo b o w iązkow ych ilościow ych analiz rynku usług zdrow otnych. Stanow i to tylko dow ód tego, ja k m ało zaaw ansow ani jesteśm y ja k o kraj w efektyw ne, poparte rzeczow ym i i ilościow ym i analizam i zarządzanie sektorem.
17 Kierunki informatyzacji „e-Zdrowie Polska” na lata 2011-2015, s. 5, www.csioz.gov.pl/publikacja.php (grudzień 2012).
Uczestnictwo polskich podmiotów leczniczych w przestrzeni...
571
Literatura
1. „Biuletyn statystyczny M inisterstwa Zdrowia”, Centrum Systemów Informacyj nych Ochrony zdrowia, W arszawa 2011, tab. 4.12.3, s. 125, www.csioz.gov.pl 2. D iagnoza stanu infrastruktury 1CT jednostek służby zdrowia w projekcie M SIM ,
projekt „Opracowanie dokumentacji koncepcyjnej i wykonawczej projektu M ało polski System Informacji Medycznej (M SIM )”, czerwiec 2011, http://www.malopolskie.pl/Pliki/2012/Diagnoza_infrastruktury_ICT_w_szpitalach _w_M alopolsce.pdf
3. Głuszyński J„ Kowalewska A.: Opinia społeczna czeka na wdrożenie Projektu P1, „Biuletyn informacyjny”, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, jednostka ministra zdrowia, grudzień 2012, wydanie 7,
www.csioz.gov.pl/biuletyn.php
4. Górecki W.: Program popraw y efektywności systemów informatycznych i telein form atycznych w zapobieganiu wykluczeniu cyfrowemu, poprawie dostępu do ochrony zdrowia przez 1CT, a także poprawie efektywności systemu ochrony zdro wia, W ydział B adań i Analiz Socjologicznych, W arszawa 2008, www.csioz.gov.pl/publikacja.php
5. Kierunki informatyzacji „e-Zdrowie P o lska ” na lata 2011-2015, www.csioz.gov.pl/publikacja.php
6. OECD Health Data 2012, www.oecd.org/health/healthpoliecieanddata/oecd healthdata2012
7. Sarnowski A., Przebudowa systemów ochrony zdrowia w Europie - w perspekty wie roku 2020, „Biuletyn informacyjny”, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, jednostka ministra zdrowia, grudzień 2012, wydanie 6, www.csioz.gov.pl/biuletyn.php
8. Tadeusiewicz R.: Informatyka medyczna, Uniwersytet M arii Curie-Skłodowskiej W ydział Matematyki, Fizyki i Informatyki, Instytut Informatyki, Lublin 2011. 9. Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia,
Dz.U. nr 113, poz. 657.
10. W 70 wskaźników dookoła zdrowia, http://www.csioz.gov.pl/publikacja.php?id=5 11. W ojsyk K., Elektronizacja zasobów informacyjnych w ochronie zdrowia,
„Biuletyn informacyjny”, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, jednostka ministra zdrowia, grudzień 2012, wydanie 7, www.csioz.gov.pl/ biule-
tyn.php
12. Zasoby i potencjały zakładów opieki zdrowotnej w dziedzinie informatyki a ich uczestnictwo w przestrzeni teleinformatycznej. R aport z realizacji ankiety, W ar szawa, X.2009/IV.2010, www.csioz.gov.pl/publikacja.php
PARTICIPATION OF POLISH HEALTH ORGANIZATIONS IN E-SPACE
Summary
In our time inform ation technologies are very important in many dim ension o f our life. Also health care system is now determined by innovative and advanced technolo gies. It seems that health organizations act especially and fundamental function in inform atization o f health system. So to estimate a level o f this process, it was re searched Polish health organizations by checking information infrastructure o f them and used systems.
