Sambor Grucza
"Fachsprachenpropädeutik im
Germanistikstudium", hrsg.
Magdalena Duś, Grażyna
Zenderowska-Korpus, Częstochowa
2010 : [recenzja]
Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik nr 4, 296-298
296
Magdalena DUŚ, Grażyna ZENDEROWSKA-KORPUS (Hrsg.),
Fachsprachenpropädeutik im Germanistikstudium. Wydawnic- Wydawnic-two Wyższej Szkoły Lingwistycznej w Częstochowie, Częstochowa 2010, 183 s.
Powyższa praca zbiorowa jest pokłosiem kolokwium naukowego, jakie odbyło się w Częstochowie w Wyższej Szkole Lingwistycznej w dniach 28-29.04.2009 r. O książce tej wspominam tutaj pokrótce dlatego, ponieważ, jak się zdaje, nie zo-stała zauważona przez badaczy podejmujących w swych rozważaniach i badaniach kwestie związane z uczeniem języków specjalistycznych na studiach wyższych.
Rozpocznijmy od tego, że niestety niefortunnie sformułowany został tytuł tej pracy, Fachsprachenpropädeutik im Germanistikstudium (Propedeutyka języków specjalistycznych na studiach germanistycznych), oraz tytuł tekstu S. Webera, Fach-sprachenpropädeutik im Germanistikstudium: Ziele, Merkmale (Propedeutyka ję-zyków specjalistycznych na studiach germanistycznych: Cele, cechy). Zastrzeżenia budzi konstrukcja pierwszego członu tytułu, tj. wyrażenia „Fachsprachenpropädeu-tik”. Niemieckie wyrażenie „Propädeutik”, zresztą tak jak polskie „propedeutyka”, znaczy (współcześnie) tyle, co wprowadzenie/ wstęp do. Taki zakres znaczeniowy wyrażenia „Propädeutik” podaje także Duden2, uzupełniając, że we współczesnym
języku niemieckim wyrażenia tego używa się w znaczeniu (a) Einführung in ein Stu-dienfach (wstęp do przedmiotu wykładanego na studiach) lub (b) wissenschaftliches Werk, das in ein bestimmtes Studienfach einführt (książka mająca charakter wpro-wadzenia do przedmiotu wykładanego na studiach) oraz dodając, że używanie wy-rażenia „Propädeutik” w znaczeniu unterrichten (pl. uczyć) jest anachronizmem. Na marginesie dodajmy, że także polskie wyrażenie „propedeutyka” powinno być uży-wana w znaczeniu (a)3.
Z powyższych uwag wynika, że wyrażenie „Propädeutik” mogłoby być użyte w przypadku, gdy przedmiotem wstępu byłaby (tu) lingwistyka języków specjali-stycznych. Z oczywistych względów wyrażenie „Propädeutik” nie może być użyte w odniesieniu do języka/ języków bez względu na to, czy chodzi przy tym o język specjalistyczny/ języki specjalistyczne, czy jakikolwiek inny język. To, że wstępu do języka być nie może, nie wymaga tu chyba dalszego wyjaśniania.
Nieporozumieniem jest także tytuł artykułu W. Miodka: „Elemente der Fach-sprachen im Germanistikstudium (Fachkorrespondenz)”, który po polsku znaczy tyle, co „Elementy języków specjalistycznych na studiach germanistycznych (ko-respondencja specjalistyczna)”. Co to znaczy „element języka specjalistycznego”? Czy korespondencja specjalistyczna to element języka specjalistycznego? Co to znaczy „elementy (języków specjalistycznych) na studiach (germanistycznych)”?
Niemniej jednak, prezentowana tu książka jest jak najbardziej warta odnoto-wania. I nie tylko dlatego, że jej autorzy wskazują na konieczność uwzględnienia w programach studiów germanistycznych także zagadnień dotyczących
komuni-2 Duden. Deutsches Universalwörterbuch.
3 Zob.: Słownik języka polskiego, Inny słownik języka polskiego.
297 kacji specjalistycznej, przedstawiając konkretne rozwiązania programowe i dydak-tyczne (np. S. Weber, s. 9-38). Jest ona warta odnotowania także dlatego, że jej lektu-ra rodzi pytanie, czy to wszystko, co proponują poszczególni autorzy, da się „pomie-ścić” w programach studiów germanistycznych prowadzonych w obecnym kształ-cie – w programach, które charakteryzuje (cały czas): wysoki stopień filologizacji i brak specjalizacji. W gruncie rzeczy autorzy, nolens volens, stawiają pod zna-kiem zapytania teleologiczną sensowność dotychczasowego kształtu programu stu-diów germanistycznych na polskich uczelniach, skłaniając do głębszej refleksji nad przyszłością kształcenia germanistycznego na studiach wyższych. Bezsprzecznie ważnym głosem przyczyniającym się do takiej refleksji jest artykuł Z. Berdychow-skiej (s. 39-47) oraz Z. Weigta (s. 49-56). Warto zapoznać się także z wcześniejszy-mi ich wypowiedziawcześniejszy-mi w tej sprawie (Z. Berdychowska 1982, 1989, 1994, 2000; Z. Weigt 2001 a,b, 2002 a,b; głos w tej dyskusji zabrał także F. Grucza 2003 a,b, 2004).
Dla zainteresowania lekturą omawianej pozycji podaję spis treści:
Siegfried Weber: Fachsprachenpropädeutik im Germanistikstudium: Ziele, Merkmale; Zofia Berdychowska: Rahmenbedingungen und Ziele fachkommunika-tiver Aussbildung im Germanistikstudium; Zenon Weigt: Fachtext in studentischer Übersetzung; Wacław Miodek: Elemente der Fachsprachen im Germanistikstudi-um (Fachkorrespondenz); Artur Dariusz Kubacki: Gibt es eine Fachsprache der Wirtschaft?; Magdalena Żyłko-Groele: Einstieg in die Fachsprachen. Bewerten: sachlich anstatt emotional; Magdalena Duś: Fachtextsorten im Germanistikstudi-um – dargestellt am Beispiel des Juristischen Gutachtens; Robert Kołodziej: Fach-sprachliche Merkmale der deutschen Arbeitsgesetze; Angela Donat: Zur Leistung und sprachlichen Realisierung der Sprachhandlungstypen (Kommunikationsver-fahren) unter Bezugnahme auf die deutschsprachige Fach- und Berufskommuni-kation; Małgorzata Niemiec-Knag: Fachtexte im Kontext mit der Entwicklung der soziokulturellen Kompetenz; Iva Michnová: Produktpräsentation in der Fremd-sprache (DaF); Małgorzata Płomińska: Routineformeln in deutschen und polni-schen juristipolni-schen Texten; Grażyna Zenderowska-Korpus: Kollokationen in den Fachsprachen; Małgorzata Czech: Kondensate in den Fachsprachen – dargestellt an der Verwendung semantisch relativer Adjektive (Zugehörigkeitsadjektive).
BIBLIOGRAFIA
BERDYCHOWSKA Z. (1982), Język fachowy w nauczaniu języka niemieckiego na studiach
germa-nistycznych, (w:) Acta Universitatis Wratislaviensis 649, Germanica Wratislaviensia XLIX,
Wro-cław, 59-64.
BERDYCHOWSKA Z. (1989), Fachsprache im Fremdsprachenstudium. Zu einigen Aspekten der
didaktischen Grammatik, (w:) F. G. Königs, A. Szulc (red.), Linguistisch und psycholinguistisch
orientierte Forschungen zum Fremdsprachenunterricht. Dokumentation eines deutsch-polnischen Kolloquiums. Bochum, 183-192.
BERDYCHOWSKA Z. (1994), Beitrag der Fachsprachenforschung für die linguistisch-didaktische
Fundierung und Konzipierung der fach- und berufsbezogenen DaF-Ausbildung (von der
298
tive der Auslandsgermanistik aus) (w:) S. Fiß (red.), Deutschsprachige Fachkommunikation im
universitären und außeruniversitären Bereich, Materialien DaF 39, FaDaF. Regensburg, 43-55. BERDYCHOWSKA Z. (2000), Überlegungen zu fachkommunikativen Kompetenzprofilen in der
philologischen Ausbildung und in der Fachausbildung, (w:) M. Stegu, J. Engberg (red.),
Fach-kommunikation 2000. Kompetenzprofile für Lehrende und Lernende an universitären und auße-runiversitären Einrichtungen des In- und Auslandes. Schriften des Internationalen Deutschlehrer-verbandes, Bd. 6, 33-43.
DUDEN. Deutsches Universalwörterbuch (2003), 5. Auflage, Dudenverlag Mannheim – Leipzig –
Wien – Zürich.
GRUCZA F. (2003a), Zum Basisgegenstand der polnischen (Universitäts)Germanistik: Versuch einer
wissenschaftstheoretischen Begründung ihrer Einheit, (w:) Kwartalnik Neofilologiczny 3/1-2,
99-115.
GRUCZA F. (2003b), Germanistik – polnische Germanistik – europäische Integration, (w:) F. Grucza (red.), Polnisch-deutsche und gesamteuropäische Integration in Forschung, Lehre und Öffentlich-keitsarbeit der (polnischen) Germanistik. Warszawa, 23-57.
GRUCZA F. (2004), Über die Lage und die Perspektiven der polnischen Germanistik an der Schwelle
des neuen Jahrtausends, (w:) A. Dębski, K. Lipiński (red.), Perspektiven der polnischen
Germa-nistik in Sprach- und Literaturwissenschaft, Festschrift für Olga Dobijanka-Witczakowa zum 80. Geburtstag. Kraków, 31-57.
Inny słownik języka polskiego (2000), M. Bańko (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Słownik języka polskiego (1998), M. Szymczak (red.), PWN, Warszawa.
WEIGT Z. (2001a), Języki fachowe w pragmatyce zajęć tłumaczeniowych, (w:) A. Kątny (red.), Języ-ki fachowe. Problemy dydaktyJęzy-ki i translacji. Olecko, 129-138.
WEIGT Z. (2001b), Język polityki i prawa w dydaktyce tłumaczeniowej, (w:) A. Kopczyński, U. Za-liwska-Okrutna (red.), Język rodzimy a język obcy. Komunikacja, przekład, dydaktyka. Warsza-wa, 183-190.
WEIGT Z. (2002a), Fachkommunikative Komponenten im Übersetzungsunterricht für
Germanistik-studenten, (w:) W. Kalaga, Z. Mielczarek, T. Rachwał, D. Pindel (red.), Literature and
Lingu-istics. Literatur und Linguistik. Vol. 1. Częstochowa, 195-205.
WEIGT Z. (2002b), Didaktik der Fachsprachen im universitären Bereich, (w:) Odborný styl ve výuce cizích jazyků, 2. díl. Mezinárodni konference 20.-22. září 2001. Západočeská Univerzita v Plzni. Pilzen, 314-325.
Sambor Grucza
Uniwersytet Warszawski
Heinrike FETZER, Chatten mit dem Vorstand. Die Rolle der
unter-nehmensinternen Kommunikation für organisatorischen Wandel im Unternehmen. Narr Verlag, Tübingen, 2010, 373 s.
Monografia H. Fetzer to pozycja, która zaciekawi czytelnika nie tylko swoim tytułem, ale także barwną ilustracją zamieszczoną na okładce. Pierwsza część ty-tułu omawianej monografii wskazuje na „czatowanie (pracowników) z zarządem”, co z punktu widzenia pracownika może wydawać się co najmniej zaskakujące. Pra-cownicy mają bowiem najczęściej bardzo ograniczony kontakt z przedstawicielami zarządu, a porozumiewanie się zwykłego pracownika z reprezentantem kierownic-twa najwyższego szczebla poprzez komunikator należy do rzadkości, co zauważa
