R
E
C
E
N
Z
J
E
____________________________________________________________
ROCZNIKI TEOLOGICZNE Tom LXI, zeszyt 11 2014
Ks. Jan K o c h e l. Katecheza misyjna w Ewangelii ukasza i Dziejach Apostolskich. Biblijno-katechetyczne studium narracyjne (Opolska Biblioteka Teologiczna t. 133). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziau Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego 2013 ss. 224.
Profesor Uniwersytetu Opolskiego Ksi adz Jan Kochel jest znanym specjalist a w zakresie katechetyki, katechezy biblijnej i ewangelizacyjnej, znawc a pedagogiki katolickiej, katechezy modziezy i dorosych. Swoj a aktywnos´c´ naukow a potwierdza w polskich realiach jako rzeczoznawca ds. oceny programów i podreczników do nauczania religii rzymskokatolickiej Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski i redaktor strony internetowej „Szkoy Sowa Bozego” (www.ssb24.pl/), a w europejskich gremiach naukowych jako czonek Europejskiej Ekipy Katechetycznej. Do szczególnie cenionych jego publikacji nalezy Katecheza
ewangelizacyjna w nauczaniu pastoralnym Carlo Maria kard. Martiniego. Opole
1999; Katecheza królestwa niebieskiego. Studium biblijno-katechetyczne Ewangelii
Mateusza. Opole 2005; Katecheza u z´róde Ewangelii. Poznan´ 2006; Pedagogia biblijna w katechezie 2012 [wspóautor].
Jego ostatnia praca jest syntez a wieloletnich poszukiwan´ zmierzaj acych do oparcia przekazu katechetycznego na fundamentalnym z´ródle, jakim jest Biblia. Autor na podstawie lektury dziea s´w. ukasza i Dziejów Apostolskich wyraz´nie sugeruje, ze taka lektura moze otworzyc´ now a perspektywe nie tylko dla hermeneutyki teolo-gicznej i praktyki pastoralnej, ale takze moze stac´ sie elementem motywacyjnym dla wspóczesnej katechezy misyjnej. W jego opinii, wspóczesna sytuacja Kos´cioa, który nieodwoalnie staje wobec potrzeby nowej ewangelizacji osób wprawdzie ochrzczonych, ale dalekich od acznos´ci z Kos´cioem i od praktyk chrzes´cijan´skich, domaga sie radykalnej interpretacji oredzia biblijnego. Ponowna i bardziej pogebiona interpretacja oredzia biblijnego powinna uatwic´ wspóczesnym katechizowanym przejs´cie od ujmowania znaczenia tekstu w jego historycznym znaczeniu, do rozu-mienia go w konteks´cie ucznia Chrystusa, do czego zachecaj a dokumenty Papieskiej Komisji Biblijnej (s. 7). Dlatego trzeba na nowo opowiadac´ katechizowanym o Je-zusie, aby inicjowac´ i rozwijac´ wiare chrzes´cijan´sk a. Aby to czynic´ skutecznie, nalezy bazowac´ na dziele s´w. ukasza, które w opinii Autora nie jest dokadnym powtórzeniem przeszos´ci, ale waznym procesem o charakterze katechetycznym, w którym nast apia zbawcza selekcja informacji oraz ich katechetycznej i peda-gogicznej interpretacji. Dzieki niej goszone Sowo Boze nie tylko „rozrasta sie”
238 RECENZJE
i „przymnaza wyznawców”, ale jest Sowem „aski i zbawienia” dla tych, którzy go suchaj a (s. 8).
Na najnowsz a prace ks. Jana Kochela nalezy spojrzec´ poprzez pryzmat misyjny, dzieki czemu jego refleksja teologiczna staje sie peniejsza i bardziej dynamiczna. Pozostaje on jednak ostatecznie wierny swoim katechetycznym zainteresowaniom, czemu daje wyraz w monografii licz acej 224 strony. Studium skada sie z pieciu rozdziaów.
Rozdzia I, zatytuowany „Struktura i narracyjny charakter dziea s´w. ukasza” (s. 25-60), ukazuje strukture i narracyjny charakter dziea s´w. ukasza i stanowi fundament caej monografii. Zawiera on wszystko to, co dotyczy podstawowych zaozen´ dyptyku ukasza: jednos´c´ ci agu narracyjnego obu czes´ci dziea; przekaz oredzia zbawienia; paszczyzne komunikacyjn a; punkt widzenia narratora jako katechety/ewangelizatora oraz punkt widzenia czytelnika jako ucznia. W tej czes´ci monografii zostay udzielone odpowiedzi na nastepuj ace pytania: Jakie s a kryteria i motywy ukaszowej katechezy narracyjnej? Na czym polega analiza narracyjna i dlaczego jest najlepszym sposobem czytania biblijnych opowiadan´? Czy suzy ona wspóczesnemu nauczaniu katechetycznemu?
Rozdzia II, zatytuowany „Katecheza misyjna Jezusa wedug ukasza” (s. 61-92), ukazuje, ze w narracji Jezusa wszystko zmierza do wydarzen´ paschalnych w Jerozo-limie i do nakazu misyjnego skierowanego do uczniów. Tutaj Autor odsania wybra-ne w atki pod k atem us´wiadomionych zaozen´ dydaktyczno-ewangelizacyjnych: cha-rakterystyka nauczaj acego, gówne tematy nauczania oraz ich forma. Zdaniem ks. Kochela was´nie one mog a okazac´ sie waznym elementem dynamiki wspóczesnej katechezy. Aby spenic´ oczekiwania wspóczesnych katechizowanych trzeba wnikn ac´ w caos´c´ przekazu, takze w to, co sie dzieje miedzy jednym zdarzeniem a drugim, i próbowac´ odnalez´c´ ideowe zwi azki miedzy nimi. Ponadto, w katechetyczn a lekture dziea ukasza musi zostac´ w aczona zywa wiara ucznia, która nie moze byc´ pasyw-nym oczekiwaniem, lecz s´wiadomym aktem, kieruj acym caym procesem interpretacji tekstu biblijnego.
Rozdzia III, pt. „ukaszowa wizja katechezy misyjnej Piotra” (s. 93-114), to omówienie kazan´ misyjnych s´w. Piotra, które zostay skierowane do judeochrzes´cijan oraz pogan. Mowy katechetyczne s´w. Piotra zostay nazwane s´wiadectwami pierwszej ewangelizacji misyjnej. Przyjety sposób oddziaywania zosta zdefiniowany przez Autora jako metoda ewangelizacji misyjnej.
Rozdzia IV, pt. „ukaszowa wizja katechezy misyjnej Pawa” (s. 115-136), ukazuje róznorodn a dziaalnos´c´ misyjn a s´w. Pawa, który faktycznie sta sie „Apostoem Narodów”. W mowach katechetycznych s´w. Pawa ukazuje sie specyfika jego oddziaywania misyjnego oraz odsania przyczyna skutecznos´ci takiego naucza-nia. Interesuj aco zostao przedstawione porównanie dziaalnos´ci s´w. Piotra i s´w. Paw-a w kluczu aktywnos´ci misyjnej oraz wyeksponowanie podobien´stw i róznic ich oddziaywania.
Ostatni rozdzia V, zatytuowany „Katecheza narracyjna ukasza” (s. 137-162), odsania oryginaln a katecheze narracyjn a s´w. ukasza. Jest to faktycznie rozdzia, który ukazuje s´w. ukasza jako katechete dla pokolenia, które nie zetkneo sie ani z Jezusem, ani z naocznymi s´wiadkami jego ziemskiego zycia. Interesuj aco Autor
239
RECENZJE
ukazuje tzw. Katechizm ukasza oraz atuty narracyjnej katechezy biblijnej w kon-teks´cie misyjnym, gdzie s´w. ukasz czuje sie aktywnym ogniwem w an´cuchu prze-kazu depozytu wiary.
Caos´c´ dziea ks. Jana Kochela uzupenia dobrze sporz adzona bibliografia, odsy-ajaca przede wszytkim do literatury woskiej oraz publikacji polskich (s. 171-212), wykaz tabel i schematów (s. 213) oraz indeks osobowy (s. 215-219), a takze stresz-czenie w jezyku angielskim (s. 221-224) bardzo przydatne przy prezentowaniu dziea na forum Internetu.
Autor omawianej publikacji jednoznacznie ukazuje, iz badanie s´wietego tekstu w przekazie katechetycznym bez uwzglednienia osobowej wiary bedzie zawsze nie-pene. Pod azaj ac ideowym szlakiem, wytyczonym przez Dyrektorium ogólne o
kate-chizacji z 1997 roku, pokazuje tok nauczania, który biegnie od serca do ust (k 6,
46); od zalu do nawrócenia (Dz 3, 37); od wewnetrznego przekonania do wiarygod-nego s´wiadectwa (Dz 4, 32-33; 8, 37) (s. 23). W czasach, kiedy obserwuje sie brak skutecznos´ci w dziele ewangelizacji, dostrzezenie propozycji ks. Jana Kochela moze okazac´ sie bardzo pomocne w odzyskaniu uczniów oddalonych od Jezusa oraz w otwieraniu nowej strategii pedagogizacji religijnej w ramach Kos´cioa, polegaj acej na towarzyszeniu katechizowanym w drodze na wzór misji Jezusa. Dlatego zdecydo-wanie polecam monografie ks. Jana Kochela wszystkim teologom, a zwaszcza kate-chetykom.
Ks. Marian Zaj ac Instytut Teologii Pastoralnej i Katechetyki KUL
