Z działalności Pracowni Historii Nauk Ścisłych

K R O

N

I N S T Y T U T H I S T O R I I NAUKI, OŚWIATY I T E C H N I K I

Z E B R A N I E Z A K Ł A D U H I S T O R I I O R G A N I Z A C J I N A U K I

17 XI 1978 r. doc. Z. K o w a l e w s k i zapoznał z e b r a n y c h z koncepcją s w o j e j no-w e j p r a c y pt. Potencjał no-warszano-wskiego ośrodka naukono-wego po Drugiej Wojnie Światowej. Na wstępie r e f e r e n t dokonał próby zdefiniowania p o d s t a w o w y c h t e r -minów w y s t ę p u j ą c y c h w pracy, z c e n t r a l n y m p o j ę c i e m „potencjału n a u k o w e g o " , przez które rozumie zbiór osób z a j m u j ą c y c h się n a u k ą , a n a s t ę p n i e omówił źródła, periodyzację dziejów n a u k i polskiej okresu p o w o j e n n e g o i ogólny u k ł a d pracy. W dyskusji doc. S. A m s t e r d a m s k i zwrócił u w a g ę n a b r a k w y r a ź n e g o określe-nia c h a r a k t e r u opracowaokreśle-nia. Pozostali d y s k u t a n c i , obok polemiki wokół t e r m i n u

„potencjał n a u k o w y " , zajęli się również m e r y t o r y c z n ą stroaią pracy. Doc. B. J a -czewski, p o d k r e ś l a j ą c potrzebę tego t y p u opracowania, zaproponował zwrócenie szczególnej uwagi n a stronę organizacji n a u k i w a r s z a w s k i e j . Dr W. Rolbiecki u w a żał za konieczne położenie większego n a c i s k u na o r g a n i z a c y j n e i m a t e r i a l n e w a -r u n k i twó-rczości n a u k o w e j . D-r E. Tomaszewski suge-rował ujęcie zagadnienia w sposób porównawczy, t j . n a tle sytuacji i s t n i e j ą c e j w całym k r a j u , a b y w t e n sposób lepiej u w y d a t n i ć rolę warszawskiego ośrodka naukowego. Wyraził też opi-n i ę o potrzebie ukazaopi-nia orgaopi-nizacji opi-n a u k i w a r s z a w s k i e j po II Wojopi-nie Ś w i a t o w e j .

Jan Piskurewicz ( W a r s z a w a )

Z D Z I A Ł A L N O Ś C I P R A C O W N I H I S T O R I I N A U K Ś C I S Ł Y C H

W 1978 r. w b y ł e j P r a c o w n i Historii Nauk Ścisłych ( p r z e m i a n o w a n e j w o s t a t -n i m k w a r t a l e -n a Z a k ł a d Historii N a u k Ścisłych) wygłoszo-no -n a s t ę p u j ą c e r e f e r a t y : 5 stycznia dr M. Malewicz mówiła o e l e m e n t a c h n a u k o w y c h i p a r a n a u k o w y c h w źródłach n a r r a c y j n y c h polskich XI—XV w.; 9 października mgr D. R o m a n o w s k a — o własnych b a d a n i a c h w dziedzinie historii m a t e m a t y k i , p r o w a d z o n y c h podczas j e j p o b y t u na studiach w Z w i ą z k u Radzieckim; 16 października mgr M. Bąk — o p o w s t a n i u polskiej terminologii w n a u k a c h ścisłych; 23 października — prof. J . Dobrzycki — o problemie błędu p o m i a r u w b a d a n i a c h astronomicznych do początk ó w XVII w. i m g r K. Szymborspoczątki — o swych b a d a n i a c h w dziedzinie historii f i -zyski; 30 października dr S. Zamecki — o poglądach T. S. K u h n a n a t e m a t t r a d y c j i m a t e m a t y c z n e j i e m p i r y c z n e j w dziejach n a u k i (uzupełnieniem była w y p o w i e d ź mgr A. A r e n d a r s k i e g o n a t e m a t p r o g r a m ó w b a d a ń w dziedzinie historii n a u k i ) ; 27 listopada dr B. Orłowski i mgr L. K r ó l i k o w s k i — o własnych b a d a n i a c h w dziedzinie historii polskiej techniki; 4 grudnia m g r J. Matuszewski (Poznań) •— o p r o -b l e m a c h metodologicznych fizyki galileuszowskiej.

470

y

Kronika

Niektórzy -pracownicy wygłosili referaty na różnych zebraniach naukowych po-za Pracownią Historii Nauk Ścisłych — w kraju i po-zagranicą. I tak: prof. J. Do-brzycki w sierpniu wygłosił w Monachium referat, .poświęcony problematyce błędu pomiaru w badaniach astronomicznych do początków X V I I w., a w Muzeum Miko-łaja Kopernika we Fromborku referat o wybranych problemach astronomii Koper-nika; mgr M. Bąk w sierpniu wygłosił referat w Turku (Finlandia), poświęcony

problemowi — języki narodowe a język nauki; dr S. Zamecki w maju wygłosił referat na zebraniu Zespołu Historii Nauki X I X w., który stanowił wprowadzenie do dyskusji nad jego książką pt. Koncepcja nauki w szkole Iwowsko-warszawskiej (1977), a na seminarium poświęconym filozoficznym problemom techniki, zorgani-zowanym w Politechnice Gdańskiej, referat pt. Chemia — nauka praktyczna czy

teoretyczna?

Stefan Zamecki

(Warszawa) Z E B R A N I E Z E S P O Ł U H I S T O R I I B O T A N I K I

Coroczne zebranie Zespołu Historii Botaniki odbyło się 28 października 1978 r. Wygłoszono na nim 2 referaty: Dr Danuta Nespiak (z Wrocławia) Materiały do

bio-grafii naukowej Wojciecha Jastrzębowskiego. Referentka przedstawiła pokrótce

ży-ciorys tego wybitnego polskiego botanika, a następnie omówiła krytycznie różne aspekty jego działalności. Przede wszystkim pokazała zakres i metody badania flo-ry polskiej przez tego uczonego oraz gromadzenia przez niego ogromnych materiałów zielnikowych niezbędnych do większej syntezy. Materiały te zaginęły w w y -niku działań wojennych 1863 r. Następnie dr Nespiak scharakteryzowała pracę dydaktyczną Jastrzębowskiego w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Rolnictwa w Marymoncie i jego wkład w wykształcenie wielu wybitnych polskich przyrod-ników i rolprzyrod-ników. Na zakończenie przedstawiła stan źródeł do badania historii ży-cia i pracy tego uczonego.

W dyskusji zwrócono uwagę na konieczność pogłębienia znajomości dydaktycz-nej działalności W. Jastrzębowskiego, a także przypomnienie jego prac z dziedziny filozofii, egronomiki i mineralogii. Pełna naukowa biografia Jastrzębowskiego cze-ka jeszcze na opracowanie.

Mgr Wanda Grębecka wygłosiła referat pt. Jan Wolfgang —• organizator

zespo-łowych badań szaty roślinnej w Polsce. Na podstawie odnalezionych materiałów

archiwalnych (m. in. korespondencji i dzienników podróży) zrelacjonowała prace nad organizacją wypraw badawczych mających na celu naukowe poznanie Puszczy Białowieskiej (1821—1824). Omówiła też osobisty wkład Wolfganga w te prace. Był on twórcą koncepcji programowej badań, wyrażonej w Instrukcji oraz kierownikiem i opiekunem naukowym całości pracy. Referentka podjęła próbę oce-ny naukowego poziomu tych badań na tle prac florystyczoce-nych prowadzooce-nych w owym czasie w Europie.

Dyskutanci zwrócili uwagę na potrzebne prowadzenia badań interdyscyplinar-nych w zakresie historii przyrodoznawstwa. Postać J. Wolfganga niejednokrotnie była przedmiotem opracowań; zawsze jednak zwracano uwagę na jego działalność na polu farmacji. Działalność naukowa i dydaktyczna na polu botaniki była bądź pomijana, bądź niedoceniana.

Wanda Grębecka

(Warszawa) Z E B R A N I E ZEISlPOŁU H I S T O R I I N A U K R O L N I C Z Y C H

22 listopada 1978 r. odbyło się w Krakowie zebranie, na którym przewodniczą-cy Zespołu — doc. Stanisław Brzozowski — przedstawił na wstępie krótkie spra-wozdanie z działalności Zespołu w r. 1978. W zebraniu uczestniczyło 25 osób.