Emigracja zarobkowa rodziców a problem eurosieroctwa

Maҝgorzata Jawna U WÙ mlm@p.pl Aneta Kaczarek U WÙ l6@2.pl

Eigraa zarobkoa rodziÓ a robl urosirota

Wroadzni P   lm l Č, ój lm j ïm  l pj p Ù. D¿ j mČm ħ° ¿, °  Ù -m   fj°  pÙÚ. J, l  pÙj p, p­j m fj¿  jï mČlj­j mlj¿ j  -. N plm  p pj  p : l ó h -jh  ¿h p,  Ú ï 2012 . Ù 1 979 000 ó ( m 1 056 100 )  Ù Č Č p m­m,  14 300 ó. Nm,  pó-  2011 . Ù   6 400, j.  0,3%1_{. B mČlï pj¿ Ùj p p­}  ­ ïl j, p. Č  Č, Ùj j , ¿ Ùï  Č°,   j p  j pÙj2_. D  Ùl   m  mj­  ¿ plm  lm p. Pm  ­ m.. j­ lj, mj¿ï, h¿. DÙl  pl , m Z T, ¿­ phÙ p ¿pj­ f: • mlj Ù  l ­ Ù plm; • hm ï Ùó  l p Ċh ­Ú,  pp   ¿ ï; • ­ j plmj mČ p°  Ú , -ï, p,  Č h j3_. Njm  jj ¿pm pm  ­ plm ÙÙ ,  m mm pp j mlj  j mj 4_. Dl Č p p­p Pl  U Epjj  2004 . l Pló Ù ¿ pj­° p¿ p m j. D  ­ l  j p-j pČ l.

1 _{GÙó U­ S, Dpm P, M R P, Miesi¿czna informacja o bezrobociu} reje-strowanym w Polsce we wrzeïniu 2012 roku, hĴ p://..v.pl/p//x//PW_m_f___j__ pl_09m_2012.pf, 30.10.2012.

2 _{Z. M, SpoÙeczno-wychowawcze konsekwencje bezrobocia w rodzinie, [:] J. … (.), Rodzina Polska na} przeÙomie wieków, GÚ 2001, . 80.

3 _{Z. T, Rodziny wielkomiejskich bezrobotnych ze ïrednim i wyČszym wyksztaÙceniem, „R Sjl} R-”, 1993,  5, . 256.

4 _{W. Dl, Dziecko w rodzinie rozÙ­czonej, [:] J. B, B. SmlÚ-Th (.), Wymiary dzieciÚstwa.} Problemy dziecka i dzieciÚstwa w zmieniaj­cym si¿ ïwiecie, Kó 2005, . 137.

T. 1. Emj  Pl  lh 2009-2011 (   ).

Mejce pew Lc emów w .

2009 2010 2011

OóÙem 2100 2000 2060

Ep (je U Epejej) 1690 1607 1670 Ep (je p U Epejej) 75 78 85

PÙe pÚw ïw 335 315 305 ƒóÙ: p Ù  p h h GUS5_. W p    GUS- l, Č  2010 . Ù pÙ l ó pjmj­h p¿  jh U Epjj,  óh   m    (p. Hp, WÙh, Gj) . Em pj­  h -jh l ¿  pó  Pl l m¿ j p (pÚ lČ­  UE p. N). W pïl°, Č mj Ù  ,  l pml ¿  h pÚ  óČh p. NlČÙ  h m.. h¿° pp  ml , p lj h,   j¿, Ù  j plj j ( j  , ó Ù  ). O  ¿j plh  p  p mj j ó. Sj  p ¿  j  j pÙ jm j .

Migraa zarobkoa a Ӑyi rodzinn

R   pÙ  h ¿ j  h   m m  ó p¿p. S  pm m¿ j­  pÙÚm,  -Č h   p „lm” ¿m  ï­. R j l - ïm lm, pÙ­m ¿pj­ fj: •  (p¿), l pj, jlj  fj mÙï; • l (¿), l m, pÚ, j, -j, lħ  j6_. W pïl°, Č  pÙ fjj­j , Čj m fj -­ jl­ Ùï°  jm ¿ pÙj­. T „ pm,  jm j   lm Ù  h, lČ  l j l , l Č póĊj ój mÙ  h”7_. M mj  ó p, Č h   p-h fj pÙh p ¿. Nï° j  ó ¿ Ùó - pl pj­  ,  Č m pó  ól pÙh  h, p pólh jj Ùó. WlĴ Dl j ¿pj­ pÙ  mjh,     : • j  pól pj­  ­,  m mm   mj;

5 _{GÙó U­ S, Dpm BÚ Dmh, Informacja o rozmiarach i kierunkach emigracji} z Polski w latach 2004-2011, hĴ p://..v.pl/p//x//LU_f__m___m__pl__ lh_2004_2011.pf, 30.10.2012.

6 _{F. Am, Rodzina. Wymiar spoÙeczno-kulturowy, Kó 2002, . 37.}

• j  m pj­  ­,  m mm , l  óČh mj-h; • j mÙČ Ùl p  ­; • mÙČ m jČČj­  8_. W pp mj j, fj¿ „Ù ” pÙ m. T  p p-lï°  h  p p m (p. p j, plj   m). Rl j j   fj mlj. D pj­  j ¿, ó mÙ m  ¿ 9_{. W j pïl°, Č  }  jm pj, Č  j mj­ mj p pÚ, pj-j­ ï  h  óïm. Nm  pp,   ¿ jČČ m, p h -­ó p  j. M¿ČĊ  j jj­ ¿  j j, l Č ¿ j­  pm jlČh h. Spj  p­  lj j j j. Oj ­, Č  m j p° Č   -m. W jh pph m ­ó  p ï p, Č j ¿j­ p lhl10_. W pp j j ó, l¿ pó ¿ pjmj­ . S-j   pó j ¿ ° lm ­m. J ÙÙ m   m   h. D ¿ lj­ hm ó, j­ Č­ pÚï°, mj­ plm  ­m ó  m   mÙÚm (  m..  óČ plh). P   j  m¿  l pó  j ó11_. Zm W. Dl j  jj lÙ ¿    mjh j Ù-Č  lČ  l ó. NlČ­  h m..: ï° m, j l j -ó,  , mj,  Č  p  ­,  mjl   ó pj­h  ­, pČ mÙČÚ ó (p jm), j ml . I  m óČ j  ¿lï° ó  -m -m,  Č lj pl  p-m12_.

Konskn igrai zarobko

U Č , ó pjmj j  ó jhÙ p  j,  ¿ j Ù¿. M Ej Nj ïl  j „j,  ój mj  ó/ pj  ph fj , h j p ­Ùï p jlj, p mjl   mj lj”13_{. Nm Ù SÙ K „ } -, ó hj ¿   jmj j , ó jhÙ  ¿  lh h14_{”. A  pj Č  p }15_:

8 _{W. Dl, Sytuacja Čyciowa dzieci, w rodzinach migracyjnych, BÙ 2006, . 100.} 9 _{M. Fj, Dziecko a migracja zarobkowa rodziców, „… SÙ” 2007,  7 , . 13.} 10 _{W. Dl, Sytuacja Čyciowa...,. ., . 105-106.}

11 _{TmČ, . 111.}

12 _{W. Dl, Dziecko w rodzinie..., . ., .138.}

13 _{M. M, MEN: Eurosieroctwo? Taki sam problem maj­ dzieci marynarzy, 2008, hĴ p://.} pl/1,76842,5888323,MEN__E__T_m_plm_mj__m.hml, 02.11.2012.

14 _{S. K, Patologia eurosieroctwo w Polsce. Skutki migracji zarobkowej dla dzieci i ich rodzin, W 2010, . 113.} 15 _{TmČ, . 127.}

• pÚ jČ:     m lm, j lm j­  l; • pÚ ï:  p  l j­ ¿  m; • pÚ jČ:  j­ ¿ m, pj­ ¿  m, pj­ m p-. D l pj p p­ ó ph  ­. Z pph Ú  plmm  , Č l  j j  lÙ. Fj P Epj,  2008 . lÙ, Č  Pl j 110 . 16_{. Nm, M P  Pl SpÙj pÙ, Č  2007 . Ù 1299} ph  Ù  mó    ¿ph17_. O   pČ­ plm­ ppÙ  2008 . BÙmj Wl. W mïÙ  plj SpoÙeczne, edukacyjne i wychowawcze konsekwencje mi-gracji rodziców i opiekunów prawnych uczniów szkóÙ podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimna-zjalnych18_{. Z h h p  , Č „  Ú  Pl} j ­”. Nm, p  j j¿ïj jČČj­ j (24%), -j m (9%). Wj   Čj m lČ­   h jmÙh . W pp mj j ó, m  óÙ pj­ ¿  (46%), l  l Ù Ú (l 7%.) Sp,   ­  -mó  ( Ùj pó j  l   pp). R- mó  ph pph j­ ¿  p pm  jh pÚh (p.  j p  p ó). Pjm- j p mČ °    m j pmh l  f  h pl. P  pj­  mó, ó-   j­ ¿  pï­  pm  hó, pó lh  h l. U p , ¿ l   p   p l  h l,  lm h. W j pïl°, Č   ó mČ ­° ¿  h h¿­  ­-   plm Ù19_. P  pj­ óČ, Č j  ó  m   pj­h  j, Ùï  hÚ h,   Č  Ú  . J     14-18 l j­ Ùï°  p j¿° ljh  pl20_{. W Ú  j­} j-  pÙ jó mjh ó  ój h . Nmj-j j ­   ¿j l plh  l Č  lČ l° j . P j mj j p ó p, j   p. E K ïó ph j óČ: • pČ  Č, pp plp j mlj ;  - p  Č ; 16 _{J. MÙ, Eurosieroctwo 2008, hĴ p://.fj-p..pl/jml/pl/.pf., 31.10.2012.} 17 _{M. Ml, Polskie eurosieroty, hĴ p://.mfml.pl/l/Pl_,679,86.hml,} 02.11.2012.

18 _{B. Wl, SpoÙeczne, edukacyjne i wychowawcze konsekwencje migracji rodziców i opiekunów prawnych uczniów szkóÙ} podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, W 2008, hĴ p://.p.v.pl//p_m-j.pf, 31.10.2012.

19 _TmČ. 20 _TmČ.

•   Ù ,  p p m,  Č -j   Ù  Č m; • ïm Ùh °  p  pp Ù­; p l ; • p ¿  l­ j  p ( j¿, l); • j p Ùój­ Č  pÙ  ¿ p p-Ú pÙh jj Ùó21_. Nm ïó h j m: •   ó  m Č ,  Č lĊ ¿ h; •  mČlï   j ­p plmó h-h; •  pmlj p p j j ó; • m ­Č ­m j  ó; • p , ó  j mČ p°  f ¿  ó pÙh; • p j mlj    p mj l p- ; • fml l fml p 22_. Nï° ó pÙ  m¿    p, Č  j­ ¿ , m. Nj  m  Čl, ï   -lj. W p pm ¿  lm Ùm pj­m plm . P- ­  h h , ó pÙ  mj j l j ó. Sól j­ j Ù m   „Rppl” p. Pokolenie eurosierot. Opj  h¿ J  jj 15-l  B. ChÙp, p jĊ m  Al  ¿ ħÙ ¿ ¿m l, ó­ Ù m. T h mÙ  l mp  ï m   p   m. Nl   pó ČÙ , Č m  pl. D, Č p jĊ m  ¿, B Ù  p j. K Ù ¿ m°  m  ml,  Č °     m­. W   m,  Ù      j,  Č mÙ  Ù l  p¿-Ù  m. J ïó lÚh lČ p¿-Ù p j  m23_. Z j ­ h p p Jl¿ JÚ­-M,  l Eurosieroty – gdy rodzice wyjad­ za prac­. P pj j¿ 3-lj M  5-l T, óh  jhl  Il  lh h. Pl  p¿  mÙlm °m . J p h m­h  j ó, M pp-Ù  p¿  mÙ plm  m­. Nm T Ù ¿    m  Ù m ¿  m. ChÙp  ­  Ù l plm h. P -mh  phlm,  ól  j, p ï m­h Ù­24_.

21 _{E. K, Psychopedagogiczne skutki rozÙ­ki migracyjnej, [:] E. K, B. Wl (.), SzkoÙa wobec} mobilnoïci zawodowej rodziców i opiekunów,. W 2008, . 23.

22 _TmČ.

23 _{K. Kp, R. Cl, Pokolenie eurosierot, .p.pl/l/86021.hml, 02.11.2012.}

24 _{J. JÚ-M, Eurosieroty – gdy rodzice wyjad­ za prac­, ..pl/pp/p.ll/l?AID=/20080926,} 02.11.2012.

D h pÙ l¿ 14-l A, ó  p jĊ-  Wlj B l ¿  ÙČl  . Nl Ù  j p p­ . K  Ù  j  hm . A Ù, pÙ plm h   j ­ Ù   ó 25_. PČ pÙ pj­ f, Č mj  ó mČ pÙ°   Č Ùj ,  Č  pï h mh. Pjm p- pČj Ùh lj, ¿  pjj­p-h h, mČ p°  Č m, p, Člï, plï   p Ùj ï. Efm    Ù­ j­ m­ ° plm  m, pj, lČ  j phh, lhl. Dl Č m j p   ­ plmó hh, jh  pÙh ¿­h j­ mj.

Poo instytuonalna  al z urosirot

Zj   ­  m ÙČ plm ­  l m-j pÚj  j p­h. E  h  m­ l°  pfjl­ pm  p   ¿pj­h j: • Ù –   mh h ó, m lf  m, póÙp  pm phl-pm,  j p-mh, l ï   l; • pm pó  phló – l j  Ùh, ph phl--ph, plóh pÚ-hh,   - Ú, p mjl ,  Č j pó; • ï pm pÙj,  pm  – p   m-; • plj –   jh Ùm p; j  h, l; • p, p, ­ – l p ph, p p¿p   l  Ù lj,  p¿pï; • ïóÙ l, pm ml  h; Fj Prawo Europejskie – pp l m.. l pó ïó p pÙj  pm , ó ­h  h j   ph  pÙh pó . UČl pÙï° ll­  plm 26_. W pp  ïó ó ¿h plmm  jhl- plmó, Č  Čj mh j m ­ l° m pm. N óÙ  p Ù (h, p) j p p Č° p-j­ mpm ¿pj­  ó. W m pp ­Č  h ­ p-p m  m, m l pm. W jh jh, Ù fmj  Ùm plm p j j. ï pm pÙj, pl-j¿, ­ , . 25 _TmČ. 26 _{S. K, Patologia eurosieroctwo..., . ., . 123.}

Podsuoani Z ph ČÚ , Č j  j  ÙČ  ¿- p­  ­  h ¿p  Č mlj . Emj -  l j ó  pj  ph fj , h j: p ­Ùï p jlj, p mjl   mj lj. B lČj p   ó j p­ ¿p- l plmó ­h  hm  j­ . DÙ Ù­ pj  jm m, p mČlï° l  pï Ù   Ù­ p­  pÙm. N jïl  p pó¿ ,  ¿, mm pp j mlj,  ¿ï,  Ù  lj­ ¿  , Čj­ j    j­ ¿  . Plm    ¿j p  mj­h  lh -h, l Č m j ¿ ° p  lm -h j ó pp Ù  ïmï° pÙ­  Č  mČlï    m plmm. Wl pjm Ù p l- p p° ¿  ħ  ó pjmj­h j¿  Ù­, ï-mï ï  plmó, j ­Č­ ¿  jm  Č p pólh m  ïó ph, hj­h Ùï° h pól mÙČÚj  -j. B­ p ¿  j ­  mj­, lČÙ ­Č°  ¿ Č j  j pmh  l pfjl-j p l   h . Km j Č p lÚ p­h mj¿ï   pl   plm  l - pj, plj  pó jlh. Clm Ù óČ p- j fmjh  ïh m p j­h l¿ plm p jm  j pmh. Aj  p pÙ°  ¿ ïmï pÙj  m°  ¿ plmm mj j  ­ póÙp  pjlm (p.   p). Bibliografia

Am F., Rodzina. Wymiar spoÙeczno-kulturowy, Kó 2002.

Dl W., Dziecko w rodzinie rozÙ­czonej, [:] B J., SmlÚ-Th B. (.), Wymiary dzieciÚstwa. Problemy dziecka i dzieciÚstwa w zmieniaj­cym si¿ ïwiecie, Kó 2005.

Dl W., Sytuacja Čyciowa dzieci, w rodzinach migracyjnych, BÙ 2006. Fj M., Dziecko a migracja zarobkowa rodziców, „… SÙ”, 2007,  7.

K S., Patologia eurosieroctwo w Polsce. Skutki migracji zarobkowej dla dzieci i ich rodzin, W 2010.

K E., Psychopedagogiczne skutki rozÙ­ki migracyjnej, [:] K E., Wl B. (.), SzkoÙa wobec mobilnoïci zawodowej rodziców i opiekunów, W 2008.

M Z., SpoÙeczno-wychowawcze konsekwencje bezrobocia w rodzinie, [:] … J. (.), Rodzina Polska na przeÙomie wieków, GÚ 2001.

T Z., Rodziny wielkomiejskich bezrobotnych ze ïrednim i wyČszym wyksztaÙceniem, „R Sjl R”, 1993,  5. … J., WspóÙczesne przeobraČenia w funkcjonowaniu rodziny polskiej, [:] … J. (.), Rodzina polska na

przeÙo-mie wieków, GÚ 2001. Ntografia

GÙó U­ S, Dpm BÚ Dmh, Informacja o rozmiarach i kierunkach emigracji z Polski w latach 2004 – 2011, hĴ p://..v.pl/p//x//LU_f__m___m__pl__l-h_2004_2011.pf, 30.10.2012.

Ogrody nauk i sztuk nr 2013 (3) 95 GÙó U­ S, Dpm P, M R P, Miesi¿czna informacja o bezrobociu rejestrowa-nym w Polsce we wrzeïniu 2012 roku, hĴ p://..v.pl/p//x//PW_m_f___j__ pl_09m_2012.pf, 30.10.2012.

JÚ-M J., Eurosieroty – gdy rodzice wyjad­ za prac­, ..pl/pp/p.ll/l?AID=/20080926, 02.11.2012. Kp K., Cl R., Pokolenie eurosierot, .p.pl/l/86021.hml, 02.11.2012.

M M., MEN: Eurosieroctwo? Taki sam problem maj­ dzieci marynarzy, hĴ p://.pl/1,76842,5888323,MEN__ E__T_m_plm_mj__m.hml, 02.11.2012.

MÙ J., Eurosieroctwo 2008, hĴ p://.fj-p..pl/jml/pl/.pf, 31.10.2012. Ml M., Polskie eurosieroty, hĴ p://.mfml.pl/l/Pl_,679,86.hml, 02.11.2012. Wl B., SpoÙeczne, edukacyjne i wychowawcze konsekwencje migracji rodziców i opiekunów prawnych uczniów szkóÙ

pod-stawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, hĴ p://.p.v.pl//p_mj.pf, 31.10.2012. Strszzni M mj  lh h p­Ù  j pÙ  -m j . . Z Ú pph  m  , Č j-   l plh . N   ­ pČ j p  pÙ. R pj­ p m j ¿ ­ ïm, Ù­  lj j l  ­­ mČlï°  pÙ  ój . W -j mČ  p°   p pÚ  l-j p . B   m ¿ pj  p jlj,  Č l h-Ú pÙh  . . P h   m ml  j j Ùó  : hm, jl-m, l-jm  mjlm. SÙw cwe: , , , mj,  h, p-Ù  mj ó.

Parnts’ onoi igration and th robl of Euro-orhanhood Smm M m     m h v     l phm   , h -ll E-phh. Th l f h    h  h h h phm  lv    m f Plh fml. P lv   Ğ  f  xl fm h l f h p-h,  f l h pp   h hl’ vlpm. A  q-, h  l  h hl l   f   l. L f  h p Ğ l    h l p,  ll   h l f l h-v  h -ll E-ph. Th p f hl-  h ml f fml m pl   h   p-, l  lv   ll   v  ml f.

Ke w: E-phh, E-ph, fml, m, h l  l l f p’m

The Journal of Education Culture and Society

(the international scienti c journal founded by Aleksander Kobylarek) ISSN 2081-1640

Chief Editor:

ALEKSANDER KOBYLAREK,University of Wrocãaw, Poland

Editorial Board:

ALEKSANDER KOBYLAREK,University of Wrocãaw, Poland

LILIANA JANIK,Cambridge University, United Kingdom

ROMAN LEPPERT,Bydgoszcz University, Poland

ERROL SUNDELOWITZ,Pauwau Facilitation, South Africa

JACEK GULANOWSKI,University of Wrocãaw, Poland

NATHAN PIPITONE,Adams State University, United States of America

SOPHIA GRABOWSKA,Lviv National University, Ukraine

INETA LUKA,Turiba University, Latvia

VICTOR SYNJOV,Kiev National University, Ukraine

JUAN CARLOS SUAREZ,University of Seville, Spain

HAMDAN SAMEER MOHAMAD,Middle East University, Amman, Jordan

IHAR KUZMINICH,Grodno State University, Bielarus

BARBARA BASCHIERA,Ca’ Foscari University of Venice, Italy

Section Editors:

JACEK GULANOWSKI,Wroclaw University, Poland

EWA JURCZYK-ROMANOWSKA,Wroclaw University, Poland

JOANNA GOLONKA-LEGUT,Wrocãaw University, Poland

MICHAL KANONOWICZ,Wroclaw University, Poland

LUBA JAKUBOWSKA,Wroclaw University, Poland

ALEKSANDRA MARCINKIEWICZ,Wroclaw University, Poland

Indexing:

ROBERT BâASZAK,Wroclaw, Poland

MICHAâ KANONOWICZ, Poland

Secretary:

ILONA ZAKOWICZ,Wrocãaw University, Poland

Layout Editor:

ALEKSANDER KOBYLAREK,Wroclaw University, Poland

Copyeditors:

TONY KING,England

KEN FLEMING, Poland

JESSICA ROBBINS,University of Michigan, United States of America

PIOTR GULANOWSKI,Wroclaw University, Poland

MARCIN GOâČBIOWSKI, Poland

MATEUSZ MARECKI,University of Wrocãaw, Poland

BOGUSâAW UCHEREK,Wyİsza Szkoãa Filologiczna, Poland

Proofreaders:

JACEK GULANOWSKI,Wroclaw University, Poland

LUBA JAKUBOWSKA,Wroclaw University, Poland

MICHAâ KANONOWICZ,Wroclaw University, Poland

The procedure of rewieving and the list of rewievers is published on the internet sitewww.joedcuso.eu

Business correspondence, including orders and remittances relating to subscriptions, advertisements, previous numbers and offprints should be addressed to the publisher via email:

aleksander.kobylarek@gmail.com

Foundation Pro Scientia Publica ul. Redycka 37, 51-169 Wrocãaw / POLAND