Wp³yw dzia³alnoœci ZG Polkowice
na œrodowisko przyrodnicze Jêdrzychowa i okolic
Alicja Czamara*, W³odzimierz Czamara*
Górnictwo podziemne oddzia³uje na œrodowisko przy-rodnicze w sposób bezpoœredni oraz poœredni. Oddzia-³ywanie bezpoœrednie polega na planowym zajêciu okre-œlonej powierzchni terenu pod budowê infrastruktury kopalnianej — budowê szybów, dróg, placów, budynków, magazynów, sk³adowisk odpadów oraz prowadzeniu robót górniczych.
Oddzia³ywanie poœrednie jest ubocznym, czêsto nie zamierzonym, ale na ogó³ negatywnym dla œrodowiska
skutkiem dzia³alnoœci górniczej — jest ono pochodn¹ oddzia³ywania bezpoœredniego.
Podczas górniczej eksploatacji z³o¿a miedzi w ZG
Pol-kowice nast¹pi³y przekszta³cenia geomechaniczne
góro-tworu. Ich nastêpstwem s¹ przekszta³cenia hydrogeolo-giczne i hydrolohydrogeolo-giczne, które spowodowa³y utrudnienia w dzia³alnoœci rolniczej.
W pracy przedstawiono wp³yw dzia³alnoœci górniczej ZG Polkowice na zmianê sieci hydrograficznej obszaru Jêdrzychowa oraz rolnictwo na tym terenie. Zamieszczono równie¿ propozycje œrodków zaradczych, w celu ograni-czenia negatywnego wp³ywu dzia³alnoœci górniczej na œro-dowisko.
Wstêpna ocena mo¿liwoœci gospodarczego wykorzystania odpadów ilastych
z przeróbki kruszyw naturalnych w PPMB Niemce S.A.
Maria Gazda*, Lucjan Gazda**, Andrzej Radkowiak***
Kompleksowe wykorzystanie kruszyw naturalnych oraz wspó³czeœnie stosowane technologie wymagaj¹ coraz szerszego wprowadzania systemów uzdatniania, klasyfika-cji i standaryzaklasyfika-cji kopaliny. Wprowadzanie tych systemów stwarza równoczeœnie mo¿liwoœæ podejmowania eksplo-atacji z³ó¿ gorszej jakoœci, co jest szczególnie istotne dla ubogiej w kruszywa naturalne Lubelszczyzny. Wi¹¿e siê to jednak z powstawaniem odpadów, z których szczególnie k³opotliwymi s¹ pylasto-ilaste szlamy, powstaj¹ce w hydrau-licznych systemach sortowania kopalin.
Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. Nr 62, poz. 628), zgodnie z zasadami zrównowa¿onego rozwoju, okreœla potrzebê zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ich iloœci i negatywnego oddzia³ywania na œrodowisko, a tak¿e odzysk odpadów lub ich unieszkodliwianie. Obowi¹zek odzysku odpadów i w³aœciwego postêpowania z nimi spoczywa na wytwórcy odpadów. Odpady powinny byæ w pierwszej kolejnoœci poddawane odzyskowi lub unieszkodliwianiu w miejscu ich powstawania.
W referacie przedstawiono wstêpn¹ charakterystykê surowcow¹ oraz sugestie mo¿liwych zastosowañ odpado-wych i³ów i glin powstaj¹cych podczas frakcjonowania kruszyw naturalnych w PPMB Niemce S.A. w Niemcach ko³o Lublina. Zak³ad przeróbczy zbudowano w 2001 r. w celu uzdatniania i stratyfikacji ziarnowej piasków czwarto-rzêdowych. Wystêpuj¹ce tu osady fluwioglacjalne i gla-cjalne charakteryzuj¹ siê nierównomiernym uziarnieniem, wystêpowaniem przewarstwieñ gliniastych oraz ¿wirów i g³azików marglu. Zainstalowane urz¹dzenie niemieckiej firmy Allmineral ma zdolnoœæ produkcyjn¹ 150 Mg
nada-wy na godzinê. W sk³ad ci¹gu wchodz¹ 2 przesiewacze dwupok³adowe, sortownik fluidalny Allflux i osadzarka pulsacyjna Alljig, po³¹czone systemem taœmoci¹gu i pomp szlamowych, oraz ko³a odwadniaj¹ce do piasku drobno- i gruboziarnistego. Linia wyposa¿ona jest w odmulacz promie-niowy ze sterowni¹, który pozwala na flokulacjê zawiesin przy u¿yciu polielektrolitów. Linia ta pozwala na oddziele-nie z urobku l¿ejszych frakcji ska³ kredowych oraz frakcji ilasto-pylastych (w formie zawiesiny 30–40% suchej masy), które s¹ odpadem, oraz asortymentów u¿ytecznych ¿wirów ska³ skandynawskich w klasie 2–8 i 8–16 mm oraz piasków polimiktyczno-kwarcowych o uziarnieniu 0,5–2,0 mm i 0,06–0,5 mm. Wykonane wstêpne badania surowcowe czêœ-ci sta³ej zawiesiny (analiza granulometryczna, DTA i RTG) pozwoli³y okreœliæ ten odpad jako glinê pylast¹ lub glinê piaszczyst¹, illitowo-beidelitow¹, wêglanow¹ (10% CaCO3).
Potrzeba rozszerzenia asortymentu oraz optymalizacji wykorzystania linii technologicznej sk³oni³a PPMB
Niem-ce do podjêcia prób przeróbki piasków trzeciorzêdowych z
rejonu Niziny Lubartowskiej. S¹ to oligoceñskie piaski kwarcowo-glaukonitowe i mioceñskie piaski kwarcowe o ró¿nym sk³adzie mineralnym frakcji ilastej (Gazda & Karaœ, 2002). Piaski kwarcowo-glaukonitowe przy zasto-sowanej tu technologii nadaj¹ siê do uzyskiwania grubo-ziarnistych piasków kwarcowych oraz drobnogrubo-ziarnistych mieszanek kwarcowo-glaukonitowych (do 30–40% glauko-nitu). Odpadem bêd¹ szlamy (i³y lub gliny pylaste) o sk³a-dzie kaolinitowo-smektytowo-glaukonitowym, bezwêgla-nowe. Z mioceñskich piasków kwarcowych bêdzie mo¿na uzyskiwaæ wysokiej jakoœci klasyfikowane piaski kwarco-we drobno-, œrednio- i gruboziarniste, a odpadem bêd¹ szlamy (i³y lub gliny pylaste) kaolinitowo-smektytowe lub czysto kaolinitowe, bezwêglanowe. W œwietle wstêpnie uzyskanych wyników badañ petrograficzno-mineralo-gicznych mo¿na stwierdziæ, ¿e poza odpadem z piasków czwartorzêdowych, odpady te po nadaniu im w³aœciwej 1016
Przegl¹d Geologiczny, vol. 50, nr 10/2, 2002
*Instytut In¿ynierii Œrodowiska, Akademia Rolnicza we Wroc³awiu, pl. Grunwaldzki 24, 50-363 Wroc³aw
*WIOŒ, ul. Obywatelska 13, 20-092 Lublin **WIBiS PL, ul. Nadbystrzycka 40, 20-618 Lublin ***PPMB Niemce S.A,, 21-025 Niemce k. Lublina
