J. Czebreszuk,I. HIldebrandt
Dęby, st. 29A, gm. Dobre, woj.
włocławskie, AZP 46-43/165
Informator Archeologiczny : badania 27, 9-10
Inform ator Archeologiczny В
В o r о w o, s t. 12 U niw ersytet im. A dam a M ickiewicza gm . D o b re , w o j. w ło c ła w s k ie I n s ty tu t P ra h isto rii Zakład P ra h isto rii A Z P 4 6 -4 4 /4 2 Polski w Poznaniu
Badania prowadzili m gr J, Czebreszuk i M. Ignaczak. Finansow ane przez Wojewodę Włocławskiego, G m inę Dobre i U niw ersytet im. Ada ma Mickiewicza w ram ach program u ratow nictw a przestrzennego nad środkową Bachorzą. Pierw szy sezon badań osad ludności k u ltu r pucharów lejkowatych i iwieńskiej.
Stanowisko odkryto w 1982 r. Zajmuje ono południowy stok wału wydmowego, opada jący w stronę osuszonego aktualnie jeziora Krzywosądz. Badania miały ch arak ter ratow ni czy — teren stanow iska przestał podlegać upraw ie i sta ł się miejscem „dzikiej” eksploata cji piasku.
Pierw szy etap polegał n a szczegółowych badaniach powierzchniowych m etodą mikro- plan i m etryczną, które objęły powierzchnię 3360 m2. Posiłkując się wynikami tych badań zlokalizowano dwa sondaże o łącznej pow ierzchni 33 m 2.
Stwierdzono znaczny stopień niwelacji powierzchni stanow iska (procesy stokowe spo tęgowane wieloletnią uprawą). O dkryto 3 obiekty. Dwa z nich (palenisko i J a m a ”) wiążą się z k u ltu rą pucharów lejkowatych. Szczególną w artość posiada obiekt 3, wyeksplorowa- ny częściowo. Zawierał on znaczną ilość polepy, przepalonych kości, krzem ienie i kam ienie oraz kolekcję dużych fragm. naczyń. Osadnictwo k u ltu ry pucharów lejkowatych wiązać należy w stępnie z jej III fazą n a Kujawach.
D ruga faza, także o charakterze osadowym, łączona je s t z rozwiniętym etapem k u ltu ry iwieńskiej. Cechy zdobnictwa, makromorfologii i technologii naczyń wskazują, iż mam y tu do czynienia z iw ieńską fazą Ilia wg podziału A. Koski, tzn. z okresem przejściowym między k u ltu rą iw ieńską a horyzontem trzcinieckim n a Kujawach.
B adania winny być kontynuow ane.
D ę b o w a Ł ą k a , s t. 38 i 42 M uzeum O kręgow e w G rudziądzu gm . lo c o , w o j. t o r u ń s k i e
A Z P 3 5 -4 8 /1 3 2 i 136
Badania prowadzi! R. Kirkowski. O sada k u ltu ry ceram iki wstęgowej rytej. Neolit.
* Literatura: Archeologiczne badania..., s. 65-68.
D ęby, s t. 29A U n iw ersy tet im. Adama M ickiewicza g m . D o b re , w o j. w ło c ła w s k ie In s ty tu t P ra h isto rii Zakład P ra h isto rii A Z P 4 6 -4 3 /1 6 5 Polski w Poznaniu
Badania prowadzili m gr m gr J. C zebreszuk i I. H ildebrandt. F in an sowane przez Wojewodę Włocławskiego, G m inę Dobre i U niw ersytet im. Adama Mickiewicza w ram ach program u ratow nictw a prze strzennego nad środkową Bachorzą. Czwarty sezon badań system u osad z neolitu i in terstad iu m epok neolitu i brązu.
Badania objęły dwie strefy stanow iska: na kulm inacji, gdzie zarejestrow ano główne skupisko występowania m ateriału n a powierzchni, oraz na stoku opadającym w stronę wysuszonego jeziora Krzywosądz. Łącznie zbadano 204 m . Odkryto 4 nowe obiekty.
10 Neolit
Badania n a kulm inacji zam knęły zasięg głównego skupiska m ateriałów. Zarejestrow a no tam relikty czterech osad. N ajstarsza związana była z ludnością k u ltu ry pucharów lejkowatych, nąjprawdopodobniej z fazy IIIA wg periodyzacji kujawskiej. Ślady osadnictwa k u ltu ry am for kulistych pochodzą z faz IIB-IIIA. W niewielkim tylko stopniu zaznaczyły się pozostałości osadnictw a k u ltu ry ceram iki sznurowej, najwyraźniej obserwow ane w po przednich sezonach (por. spraw ozdania za rok 1991 i 1992). Najliczniej zam anifestow ał się w tym sezonie etap iwieński. Możliwe, że mam y tu do czynienia z kolejnym obozowiskiem tej k u ltu ry (por. spraw ozdania za rok 1990 i 1991).
Stok pokryty został siatką sondaży. Celem badań tej części stanow iska było odtw orze nie przebiegu gleby kopalnej i pozyskanie informacji o typie zachowanych w niej k u ltu ro wych pozostałości oraz próba datow ania dynam iki procesów przekształceń powierzchni stanow iska pod wpływem ludzkiej aktywności. Pierw szy cel został osiągnięty, co pozwala wykreślić m apę paleopowierzchni tej części stanow iska, odbiegającej w isto tn y sposób od współczesnego ukształtow ania terenu. W kilku sondażach w obrębie gleby kopalnej odkry to nieliczne m ateriały ceramiczne, k tóre wiążą się z k u ltu rą późnej ceram iki wstęgowej oraz pucharów lejkowatych. Odkryto też kilka nadzwyczaj dobrze zachowanych drzew (głównie części korzeniowych). D atowania С и zarówno próbek węgla z gleby kopalnej, jak i fragm. drew na dały zbieżne wyniki — ok. 3000 la t conv BC.
B adania powinny być kontynuow ane.
D u d k a , s t. 1 Polska A kadem ia N auk In s ty tu t Ar-gm . W ydm iny, w o j. s u w a ls k ie cheologii i Etnologii Zakład E poki Ka-A Z P 2 0 -7 5 /— m ienia w W arszawie
B adania prowadzi! d r W itold Gum iński przy współudziale mgr. Ja n a Fiedorczuka. Finansow ane przez In sty tu t Archeologii i Etnologii PAN. Ósmy sezon badań. Obozowisko mezolityczne, pa raneol i tycznej kultury Zedmar, późnoneolityczne i średniowieczne; grób późnoneo- li tyczny.
B adania prowadzono w obrębie czterech wykopów o łącznej pow ierzchni 26 m 2. W wykopie III badano 2 m przyległe bezpośrednio do pochówka mez o litycznego (zob. spraw ozdanie za 1991 r.). Nie udało się dotrzeć do późnoborealnego poziomu z pochów kiem, natom iast w torfie sapropelowym (środkowy okres atlantycki), w którym występo wały dotychczas jedynie zabytki z surowców organicznych, znaleziono sm ukły wiór krze m ienny z podgiętym wierzchołkiem.
Wykop VII o powierzchni 8 m2 wytyczono na zachodnim brzegu wyspy, n a jej południo wym cyplu. Nieliczne zabytki, głównie późnoneolityczne, znajdowano pod d a rn ią w torfie czarnobrunatnym , spłaszczonym, a jedynie w jego spągu natrafiono n a kilka fragm. cera miki typu Zedmar. Poniżej, w piaskach z resztkam i b runatnego torfu i próchnicy, znalezio no tylko 1 odlupek krzemienny. Pod tym i piaskam i wystąpiła w arstw a żwiru z rozdrobnio nym b ru n atn y m torfem {zapewne preborealna, jak w wykopie I), ale bez zabytków.
Wykop VIII, w trzech odcinkach o łącznej powierzchni l i m 2, zlokalizowano też na zachodnim brzegu, ale dalej na północ, nad nieznaczną zatoką. Pod darn ią w torfie czar nym, spieszczonym występowały kości, krzem ienie i ceram ika późnoneolityczna. W spągu tej w arstw y {w torfie szaroczarnym , silnie spiaszczonym, z gliną) odrębną grupę stanow ią m ateriały k u ltu ry am for kulistych i ew entualnie k u ltu ry pucharów lejkowatych. J e s t to ceram ika zdobiona sznurem , ceram ika z domieszką szam otu, w tym czarka oraz fragm. z ornam entem stempelkowym, a także fragm. kościanej „klam ry do p asa” zdobionej zyg zakiem. Prócz tego występuje ceram ika typu Zedm ar z dom ieszkam i organicznym i oraz m ieszana z szam otem .
Wykop IX o powierzchni 5 m2 usytuow ano na nieznacznej wyniosłości w centrum wyspy. Prócz zabytków późnoneolitycznych, z ceram iką ornam entow aną sznurem i krze m iennym grodkiem sercowatym , w ystępuje tu też ceram ika średniow ieczna i nowożytna,
