Czesław Strzyżewski,Włodzimierz
Błaszczyk
Moraczewo, gm. Łubowo, woj.
poznańskie. Stanowisko 1
Informator Archeologiczny : badania 14, 159-160
159
-Nieoczekiwanym i najciekawszym rezultatem tegorocznych ba dań było odsłonięcie w południowo-wschodnich fundamentach narożnika murów obronnych - reliktów w cześn iejszego kościoła rom ańskiego. Były to c z ę ś c i absydy półkolistej o sięgającej 6 m, Udało s ię też powiązać z owym w cześn iejszym kościołem czę ść murów obwodowych, a m ianow icie znaczną p artię muru południowego, odznaczającego się archaizm em licowania. Różni się ono w yraźnie od ciosow ego lico w a nia absydy odsłoniętej w 1978 r . Czytelna stratygrafia odkrytych fr a g mentów sta rszego kościoła rom ańskiego um ożliwia określen ie c z s b u
je go powstania na schyłek X I wieku. Wydaje s ię, że to przew aży szalę dyskusji na temat początków klasztoru na k o rzyś ć opinii u m ieszcza ją cej go właśnie w końcu X I wieku,
W wyniku tegorocznych badań jasno zarysow ały Bię trzy kolejne fazy przebudowy rom ańskiej: - n ajstarsza, z której pochodzi opisany fragm en t kościoła przypadałaby na schyłek X I wieku; drugą fa zę r o mańską należałoby u m ieszczać najdalej w 2 połowie X II wieku. W tym cza s ie przeprowadzono gruntowną przebudowę połączoną z przesunię ciem kościoła ku północy, zmianą je go o si, budową murów kamiennych otaczających k la s zto r o ra z systemu fos /?/ obronnych.
Następna przebudowa przypada na połowę lub 2 połowę X III wieku kiedy to zostają zlikwidowane i zasypane row y /fosy ?/, być m oże c zę ś ciow o zlikwidowany mur zachodni, przebudowany k ościół, wybrukowany - dziedziniec p rzed kościołem i zapewne przynajm niej częściow o w zn iesio ny k lasztor kamienny po północnej stronie kościoła.
Dalsze etapy budowy i przebudowy kościoła 1 klasztoru w okresie gotyku i baroku, są rozpoznane arch eologiczn ie w niewielkich jak dotąd fragm entach. LU B IN -S TA R E M IASTO Blok VII M ORACZEW O, gm. Łubowo woj, poznańskie Stanowisko 1 patrz okres nowożytny Muzeum A rch eologiczn e w Poznaniu
Badania prow adził m gr Czesław S trzyżew ski /autor sprawozdania/ pod kierownictwem naukowym dr W łod zim ierza Błaszczyka. Finansował W KZ w Poznaniu. C zw arty se zon badań. G rodzisko. Okres w czesnośred niowieczny /IX - 2 połowa X w, /,
W ostatnim sezonie wykopaliskowym prowadzono nadal prace na majdanie grodziska, eksplorując do calca warstwy kulturowe oraz obiek ty do głębokości 2,10 m - 4,80 m w 13 wykopach o łącznej powierzchni 325 m2. W c z ę ś c i zaś wschodniej o ra z północno-wschodniej wnętrza grodziska rozkopano fragm enty wewnętrznej c z ę ś c i wału.
1 6 0
W wykopach, w których odsłonięto p ro file c zę ś c i wału stw ier dzono, że n iźezy wał w partii wschodniej grodziska został zbudowany z zastosowaniem drewnianej konstrukcji rusztow ej wzmocnionej i uzu pełnionej piaskiem i żw irem . Wskutek spalenia drewnianych elementów wału belki uległy sprasowaniu i spopieleniu, a jedynie w górnej w a r stwie zachowały się ślady spalenizny z ułamkami spalonego lub zw ęglo nego drewna.
Pod poziom em konstrukcji wału znaleziono liczn e ułamki naczyń typowych dla fazy C okresu wczesnośredniowiecznego. Na pograniczu warstw wału z calcem odkryto nóż i topór zlepione ze sobą, jak ró w nież dalszy nóż żelazny położony kilkadziesiąt centymetrów dalej od poprzedniego znaleziska. Znalezione razem nóż i topór noszą ślady włókien tkaniny na skorodowanej powierzchni żela za św iadczące, że oba te przedm ioty zostały złożone lub zagubione przed lub w trakcie budowy wału. R ów nież w sąsiednim wykopie znaleziono następny nóż żelazn y. T op ór należy do typu IV d /według A . Nadolskiego/ i posiada wąskie lekko łukowate o strze ro zs ze rzo n e ku dołowi z osadą z wąsami i płaskim obuchem. Okaz ten nawiązuje do znanych normańskich topo rów z X wieku.
W c z ę ś c i zachodniej grodziska wyekBplorowano na te re n ie 3 w y kopów resztk i wypełniska chaty z poziomu warstwy II, odkrywając w je j granicach 3 dalsze paleniska z dużą ilo ś c ią fragmentów naczyń glin ia nych, datowanych na połowę X w. o raz k ości zw ierzęcych . W tej c zę ś c i grodziska zakończono rów n ież zdejmowanie warstwy IV w raz z je j podwarstwami, datowanymi m ateriałem ceram iczn ym na IX - 1 połowę X wieku. Stwierdzono, że wyróżnione w poprzednich latach w górnej p a rtii tej w arstw y wypełnisko chaty 2 ro zd zie la s ię na n iższym pozio m ie na wypełniska dwóch oddzielnych budynków o szerok ości 4,92 m /W-O/ i 4,70 m /W-O/, usytuowanych dłuższą o sią na lin ii N-S, W jednym z tych budynków odsłonięto zawaloną w w iększej c zę ś c i ścianą północną chaty, w zniesionej w konstrukcji zrębow ej, z dobrze widocznym i śladam i po bocznych słupach o raz po 4-7 belkach p ozio mych. Odkryto tam rów nież 2 paleniska.
P oza 2030 fragm entam i naczyń glinianych o raz dużą ilo ś c ią k ości zw ierzęcych , jak rów n ież w cześniej wymienionymi nożam i i to porem z żela za , znaleziono rów n ież k rzesiw o , fragm ent częściow o stopionego i siln ie skorodowanego sierpa /?/ o raz ułamek cienkiego okucia z żela za i zdobiony p rzęślik gliniany.
Całość znalezionych m ateriałów potwierdza w cześniej ustaloną ch ron ologię grodziska, użytkowanego w IX - 2 poł, X wieku.
M ateria ły z wykopalisk znajdują się w Muzeum A rch e o lo g ic z nym w Poznaniu.
Badania na majdanie grodziska zakończono.
M O T Y C Z U niw ersytet
w o j.lu b elsk ie im . M a rii Curie-Skłodowski ej
w Lublinie
