Iwona Chrzanowska
Lublin - Stare Miasto. Blok X.
Trybunał (d. Ratusz Miejski)
Informator Archeologiczny : badania 20, 225-226
225 -KRAKÓW - S t a r · M ia s to KRAKÓW - Wawel KRAKÓW - Z w ie r z y n ie c KOŁOBRZEG - S t a r e M ia s to w o j . k o s z a l iń s k i e LEÄNO, g m .B ru sy w o j, b y d g o s k ie S ta n o w is k o 20 p a t r z wczesne ś r e d n io w ie c z * p a t r z późne ś r e d n io w ie c z e p a t r z wczesne ś r e d n io w ie c z e L U B L IN - S t a r e M ia s t o B lo k V I I l u b l i n - s t a r e M ia s t o B lo k x T r y b u n a ł / d . R a tu s z n i e j a k i / p a t r z późne ś r e d n io w ie c z e P P P ra c o w n ie K o n s e r w a c ji Zabytków P ra c o w n ia A rc h e o lo g ic z n o - K o n s e rw a to r sk a O d d z ia ł w L u b l i n i e
B a d a n ia p r o w a d z iła mgr Iw ona Chrzanowska* F in a n s o w a ł za r z ą d R e w a lo r y z a c ji Zabytkowego Z e s p o łu M ia s t a L u b lin a , T r z e c i sezon b ad a ń . Dawny r a t u s z m ie js k i /XXV-XX w*/ Kontynuowano b a d a n ie w y k o p a lis k o w e w ew nątrz o b ie k t u . O d s ło n ię t o z e w n ę trz n y , północno- -w sch o d n l n a r o ż n ik r a t u s z a g o ty c k ie g o , wzmocniony p r z y p o r ą uk ośn ą /vyk o p I X / , p rz y p o rą t a zo s t a ł « c z ę ś c io w o z n is z c z o n a / u c i ę t a / p rze z a u r nowego, renesansow ego r a t u s z a . Posadowiona j e s t w l e s s i e n s g łę b o k o ś c i 3 ,8 a* Z a r e je s tr o w a n o t u ta k ż e w a rs tw y k u ltu ro w e na z e w n ątrz s ta r e g o r a t u s z a , u s t a l a j ą c poziom n i a s t a p r z e d lo k a c y jn e g o n a 2 ,7 a p o n iż e j obecnego poziomu pom iesz czeń p a r t e r u , t j * 193,60 m n p s , O d s ło n ię t o ró w n ież frag m e n ty p rz e p a lo n y c h i z m u rs z a ły ch b e le k d re w n ia n y c h , b ęd ących praw dopodobnie fragm entem jed neg o z kramów, k t ó r e o t a c z a ły ra tu s z « Re l i k t y t y c h zabudowań z n a le z io n o na g łę b o k o ś c i 2 ,2 z w w a r s t w ie z c e ra m ik ą d atow aną na XIV/XV- -XV w. Poziom ry n k u Ś re d n io w ie c z n e g o z n a jd u je s i ę na g łę b o k o ś c i 2 a /wykop IX / i 2,3 m /wykop
at/. '
P o p o s z e rz e n iu sondażowego wykopu n r V I I I o d s ło n ię t o w n ę trz e n a r o ż n ik a r a t u s z a z wykopu n r I X . O d k r y to t u fra g m e n t u k o ś n e j p rz y p o ry s t a r s z e j f a z y b u d o w la n e j r a t u s z a g o ty c k ie g o , obu dow anej od z e w n ą trz в и г е в 1 p r z y p o r ą uk ośn ą w id o cz n ą w w yko p ie n r I X .
Po sz e rz o n o ró w n ie ż sondażowy wykop n r X , « któ rym o d s ło n ię t o p ó łn o cn o -z ach o d n i n a ro ż n ik r a t u s z a g o ty c k ie g o z p r z y p o r ą pг о я t ą . Mur k a a le n n y , je d n o ro d n y , posadow iony b y ł n a g łę b o k o ś c i 4,32 м . Do ś c ia n y z a c h o d n ie j / f r o n t o w e j/ r a t u s z a g o ty c k ie g o d o s ta w io n y b y ł a u r kam ienny / n r 4/ o n ie z b y t c z y t e ln y * p r z e z n a c z e n iu , z je d n e j s t r o n y z n is z c z o n y p rz e z m ir w ie ż y r a t u s z a re n e s a n sowego, z d r u g i e j p rz e z p ó ź n ie js z ą p iw n ic ę . Na g łę b o k o ś c i 2 ,2 m /od poziomu p a r t e r u / z a r e j e stro w a n o Ś la d y p o ż a r u , z frag m en tam i okopconych dachówek g l in ia n y c h i c e ra m ik ą d a t u ją c ą t ę w a rstw ę na X IV / X V - XV W ie k .
W p ierw szym t r a k c i e bud yn ku, u tw o rz o n y * p op rzez zabudowę z e w n ętrz n yc h r e p r e z e n ta c y jn y c h schodów re n e s a n so w yc h , p row ad zących do w ie ż y , na I p i ę t r o r a t u s z a , z ało ż o n o wykop X V I. Po za budow aniu schodów u z y sk a n e p o m ie s z cz e n ia w y k o rz y s ta n o na a r e s z t . И z lo k a liz o w an ym t u w y k o p ie , na g łę b o k o ś c i 0 ,9 в o d s ło n ię t o f r a g r a n t p o s a d z k i c e g l a n e j , łą c z o n e j zapraw ą w apienno-piaskow ą na p od sypce z p ia s k u . O d s ło n ię t o r ó w n ie ż frag m en t ś c i a n k i d z ia ło w e j d z i e l ą c e j p r z e s t r z e ń pod schodam i na m a łą c e l ę .
Z a ło ż o n o ró w n ie ż wykopy badawcze w I k o n d y g n a c ji p iw n ic /wykopy n r X V T I- X X I1 / » N ie s t e t y , w żadnym z p om ieszczeń p iw n ic z n y c h n i e z ach o w ały s i ę w a rstw y c z y poziezay k u ltu ro w e , mimo i ż p iw n ic e użytkow ane b y ł y d o ść in t e n s y w n ie /sz yn k ra tu s z a / · t adokumentowsno t a * je d y n ie w s p ó łc z e s n ą w a rs tw ę m ia łu w ęglow ego, z a le g a ją c e g o na c a lc o w e j w a r s t w ie l e s s u , św ia d c z y t o o n iw e lo w a n iu n a r o s ły c h w a r s tw 1 o wyrów nyw aniu poziomu p iw n ic .
-
226
-p r z y w s c h o d n ie j / t y l n e j / ś c i a n i e r a t u s z a , v z a s y -p a n e j g n i r n . 1 węglem -p iw n ic y z a ło ż o n o wykop n r X V I I . Ilo k a liz o w a n o g o n a o s i budynku» O d s ło n ię t o tu d o ln e p a r t i e murów r * b o a ts g o r t y c k le g o f t dwóch f a z je g o ro zbu do w y/. Mury s t a r s z e j f a s y b u d o w la n e j r a t u s z a z n is z c z o n e zo s t a ł y w c z a s ie p ó ź n ie js z e j rozbudow y. W m ie js c a t y · m łod sze stary g o t y c k ie tw o rz ę w e j ś c i e , k t ó r e usytuow ane b y ł o w . t y l n e j ś c i a n i e r a t u s z a 1 p r o w a d z iło praw dopodobnie do pcm ileszczed sz y; i , z n a jd u ją c e g o s i ę wg przekazów ź ró d ło w y ch w t a j p a r t i i budynku «
M a t e r i a ł y z n a jd u ją s i ę w PAK F K I O / l u b l in . B y ł t o o s t a t n i sezon b a d a ń . B a d a n ia n i e b ęd ą kontynu o w an e. tÇ C Z ïC A , o l .W a ry ń s k ie g o 6 w o j. p ło c k ie ŁOWICZ Rynek K o ś c iu s z k i w o j. s k i e r n i e w i c k ie S ta n o w is k o 11 HIKORSYCE, g m .B e łc h a tó w w o j* p io t r k o w s k ie p a tr z późne śred n io w ie cz e p a trz
późne śred n io w iecz e
W ojew ódzki K o n s e rw a to r zabytków w P io t r k o w ie T r y b u n a ls k im B a d a n ia p r o w a d z ili d o c . d r bab* L e s z e k K a jz e r / a u t o r s p ra w o z d a n ia / 1 s t u d e n t a r c h e o l o g i i U n iw e r s y te t u Łó dz k ie g o W it o ld G o z d a la k l* F in a n s o w a ł M Kl w P i o t r k o w i e T r y b u n a ls k im . P ie r w s z y sezon b a d a ń , W iro w an y dw ór o bronny P o r a it ó w - M ik o r s k ic h > o k o ło 1600 r *
Dwór w K ik o r t y e a c h s t a n o w ił d o tąd p rz e d m io t z a in t e r e s o w a n ia h is t o r y k ó w i h is t o r y k ó w s z t u k i . Je g o podstaw ow y p o m iar w yk o n a ł w 1949 r . p r o f . АДши J . H l ł o b ę d z k i i od te g o cz a su n i e prowadzono tu ż ad nych p r a c te re n o w y c h . J e s t t o o d k r y t a i ju ż n i e c z y t e ln a c e g la n a r u in a , u l o kowana na kopcu o ś r e d n ic y o k o ło 25 mr do d z i ś o to c z o n a wodami f o s y . C elem b ad a ć b y ł o o k r e ś l e n i e c h r o n o l o g i i w z n ie s ie n ia d w oru, o d c z y t a n ie je g o p la n u , a ta k ż e z b a d a n ie n a w a r s tw ie ń ziem nych kopca 1 . s p ra w d z e n ie , e s y o b ie k t murowany z o s t a ł u lo ko w an y na m ie js c u s t a r s z e j s i e d z ib y o b ro n nej·
2
Wykonano 5 wykopów a r c h e o lo g ic z n y c h o łą c z n e j p o w ie r z c h n i 20 i i o r i e n t a c y j n e j k u b atu r z e 50 m \ sp orząd z o no d o k u m e n tację rysu n k o w ą i f o t o g r a f ic z n ą /w ra z i p c m l* r * & l c e g i e ł / , zgromadzono b l i s k o 1000 przed m iotó w z ab ytk o w y ch , g łó w n ie c e r m t i k i n a c z y n io w e j, s z k ł a o k ie n nego i naczynio w eg o o ra z k o ś c i z w ie r z ę c y c h .
S tw ie r d z o n o , t e dw ór w M lk o rz y c a c h b y ł p odpiw niczonym ceg lan ym budynkiem /w z n ie sio n ym na fund am encie z e ra ty k ó w / o w ym iarze 128 z 2 0 ,5 m z dużym, je d n o p rz a s trs e n n y m r y z a l it e m /o w ym iarz e 6 ,5 χ 16,0 m/ od s t r o n y z a c h o d n ie j* O p is a n y p la n p o w s ta ł w c z a s ie j e d n e j a k c j i b u d o w la n e j, w o k r e e ie z a n ik u Ś r e d n io w ie c z n y c h t r a d y c j i m u r a r s k ic h * W z n ie s ie n ie go na w y s p ie , o k o lo n e j wodami f o s y , przem aw ia z a c h a ra k te r e m obronnym , choó b y ł a t o p rz e d e w s z y stk im r e z y d e n c ja K ik o r s k ic h · W stępna a n a l iz a zab ytków p o z w a la d atow ać je g o fu n k c jo n o w a n ie n a l e t s od p rzełom u X V I/ X V II w. do X V I I I w . S ą d z ić n a le ż y , że b y ł t o p ie r w s z y budynek w z n ie s io n y na kop cu w M lk o r z y c a c h . *
Mimo o d c z y t a n ia r z u tu z a ło ż e n ia b e d a n ia pow inny b yć dokończone· Z a b y t k i z n a jd u ją s i ę w opracow yw aniu w K a te d rz e A r c h e o lo g ii U L, d o k u m e n tac ja w archiwum HKZ w P i o t r k o w i e T r y b u n a l skim .
