Grodziszczany, gm. Dąbrowa Białostocka, woj. białostockie. Stanowisko 1

Ludomir Łoźny

Grodziszczany, gm. Dąbrowa

Białostocka, woj. białostockie.

Stanowisko 1

Informator Archeologiczny : badania 20, 125-126

125

-k ie r u n e -k b ru z d y b ie g ł m n iej w ię c e j po l i n i i И- E / . Dobrze widoczny w jednym m ie js c u Ś la d o ra - n ift krzyżow ego może s ta n o w ić p r z e s ła n k ę , że mamy tu do c z y n ie n ia ze ś lad am i o r k i wykonywanej ra d ie m . Z n a le z ie n ie w w a r s tw ie o r n e j d ość sp o ryc h i l o ś c i d robnych fragm entów c e r a m ik i wczes­ n o ś re d n io w ie c z n e j / X I - X I I w ./ s k ł a n ia do w ię t a n ia ic h / tz n , b ruzd/ z tym w ła ś n ie okresem . Wo­ bec t a k ie g o f a k t u n a le ż y l i c z y ć s ie z e w e n tu a ln o ś c ią i s t n i e n i a w tym r e j o n ie w c z e s n o ś re d n io ­ w ie cz n e g o o s a d n ic tw a o tw a rte g o przed momentem wybudowania gro du . Je d n o c z e ś n ie jednak n i e moż­ na w y k lu c z y ć d r u g i e j m o ż liw o ś c i, że omawiane ś la d y p o - o rce zw iązane b y ły z o tw a r ta osada k u l ­ t u r y p r z e w o r s k ie j / d a to w an ej m a te ria łe m ceram icznym o ra z z a p in k ą typ u G - b ad a n ia z l a t 1963- •1995 - na f a z y Ku tak ie m u z a k la s y fik o w a n iu m ogłyby s k ł a n ia ć n i e l ic z n e fragm enty c e r a ­ miki p r z e w o r s k ie j, znajdow ane w t e j ż e w a r s t w ie o r n e j .

S y ć może r o z s t r z y g n ie c ie ty c h problemów p r z y n io s ą w y n ik i a n a l iz p yłko w ych z w arstw y o r ­ n e j 1 z a le g a ją c e g o b e z p o ś re d n io pod n i ą p ie rw o tn e g o p o d g le b ia o ra z w y n ik i a n a l iz szczątków bo­ ta n ic z n y c h p ocho dzących ze szlam ow anie prób ek obu t y c h w a rs tw .

B a d a n ia d o s t a r c z y ły g łó w n ie in f o r m a c ji z a w a rty c h w o d k ry ty c h o b ie k ta c h nieruchom ych. Z n a c z n ie m n ie j n iż w l a t a c h p o p rz e d n ic h b y ło m a t e r ia łu ruchomego, w g lin ia n y m n a s y p ie wału z n a le z io n o je d y n ie d ro b n e , na o g ó ł n le c h a r a k t e r y s t y c z n e frag m e n ty c e r a m ik i. W ię k s zo ść d a ją ­ c y c h s i e o k r e ś l i ć ułamków p o c h o d z iła z n aczyń k u lt u r y p r z e w o r s k ie j. E w id e n tn e m a t e r ia ły wcze­ s n o ś r e d n io w ie c z n e /datow ane na X I - X I I w ./ pochodzą je d y n ie ze spągowych p a r t i i w y p o łn lsk a f o ­ sy w e w n ę trz n e j o ra z z w a rstw y o r n e j z a le g a ją c e j pod sk rz y n io w ą k o n s t r u k c ją w a lu . Oprócz c e r a ­ m ik i z n a le z io n o ta k ż e je d e n s i l n i e skorodow any, n ie o k r e ś lo n y p rze d m io t ż e la z n y /zachowany w k i l k u n i e w i e l k i c h frag m e n tach / o ra z p a rę kaw ałków ż u ż la .

W y n ik i bedarf n i e p o t w ie r d z ił y jed neg o Is t o t n e g o elem en tu w s z y s tk ic h p o p rzedn ich sezonów d o ty c z ą c e g o zabudowy w c z e s n o ś re d n io w ie c z n e j, a m ia n o w ic ie in te n s y w n y c h ślad ów s p a le n iz n y . Wal p o łu d n io w y w o b r ą b ie badanego re jo n u n i e n o s i ł żadnych ślad ó w g w a łto w n e j d e s t r u k c j i , w o su w i­ skowych w a rs tw a ch z a le g a ją c y c h na wewnętrznym sto k u w ału - pochodzących z ro z o ryw an ia wału w l a t a c h t r z y d z ie s t y c h i c z t e r d z i e s t y c h XX w- - b ra k b y ło in te n s y w n y c h Ślad ó w s p a le n iz n y , sto k zew n ętrz n y n i e m ia ł nawet ślad ó w w a rs tw osuw iskow ych z wyższych p a r t i i ; z achow ał s i ę w swym p ie rw o tn ym , nadanym mu p rz e z b ud ow niczych u k ła d z ie *

B a d a n ia będą kontynuow ane.

GRODZISZCZANY, gm.Dąbrowa B i a ł o s t o c k a Państwowe Muzeum A rc h e o lo g ic z n e w o j. b i a ł o s t o c k i e ' w w a rsz aw ie

S ta n o w is k o 1

B a d a n ie p r o w a d z ił mgr Ludom ir Ł o f n y . Fin a n so w ał wkż w B ia ły m s to k u . P ie rw s z y sezon b adań. G ro d z isk o ΧΙ-ΚΓΠ w, £e względu na znaczny s t o p ie ń z n is z c z e n ia o b ie k t u , co w ia z a ło e l ę 2e znaczną n iw e la c ją c z ę ś c i wałów o r a z m ajdanu , wykopy w ytyczo no w m ie js c u wskazującym na stosunkowo n ie d u ż e z n i­ s z c z e n ia , w c z ę ś c i p ó łn o c n o - z a c h o d n ie j g r o d z is k a . Wykopy z lo k a liz o w a n o na m ajd a n ie w c z ę ś c i

2

p rz y w a ło w e j 1 с i i C elow o na w a le wewnętrznym g r o d z is k a . Ogćłem przebadano 63 m p o w ie rz ch n i o b ie k t u . Po zyskan o m a t e r i a ł c e r a m ic z n y . d o ść z ró żn ico w an y pod względem ty p o lo g ic z n y m , l ic z n y u d z ia ł fragm entów n a cz y ń z duża i l o ś c i ą g r u b o z i a r n i s t e j d o m ie sz k i t ł u c z n i a , n ie k t ó r e p r z e ło ­ my w ie lo b a r w n e , s ła b e ś la d y o b ta c z a n la na n i e l ic z n y c h 1 p rze d e w s z y s tk im p rzyd en nych p a r t ia c h barw y p rz e w a ż n ie w o d c ie n ia c h b rą z u 1 b e t u , n ie c o b ru n a tn y c h , ornam en tyk a l i n i i d o o k o ln y ch , f a l i s t y c h , sk o śn yc h k rz yż yk ó w o r a z k o m b in acje t y c h motywdw. Z w stęp nych a n a l iz można z a ło ż y ć , i ż p och o d z i ona z o k re su od X I do X I I I w. W w ię k s z o ś c i j e s t t o c e ra m ik a s ło w ia ń s k a , trudno je d n a k w t e j c h w i l i s t w ie r d z i ć c z y m azowiecka c z y r u s k a , n ajp raw d o p o d o b n ie j j e s t to m a t e r ia ł m ie s z a n y .

Poza c e ra m ik a n a cz y n io w a z n a le z io n o j e d y n ie dwa p r z e ś l l k l g 1i n la n e i k u l i s t y i

dwustoż-ko w y.

W ew nętrzny w ał grodu v o d k rytym o d c in k u b y ł wałem ziemnym p rz y k ry ty m p łaszczem g l i n i a ­ nym, żadnych k o n s t r u k c j i kam iennych a n i d re w n ia n y ch n i e z n a le z io n o . W w a r s tw ie g l in y w ystęp o ­ w a ły -Siady s p a le n iz n y , co s u g e r u je t a k t w y a t a p ie n ia p o ż a ru .

126

-W yróżniono n a s tę p u ją c e w a rs tw y ; T * humus, 2 - w arstw a ż w iru г p ia s k ie m , prawdopodob­ n i e p o z o s ta ło ś ć h a łd y po w kopie na s i l o s z n a jd u ją c y s i ą w cen trum g r o d z is k a , 3 - zhumusowaną, ciem nobrązowa z ie m ia , 4 - cie m n o sz ara z ie m ia , prawdopodobnie p o z o s ta ło ś ć w a rs tw y k u lt u r o w e j, 5 - g l in a we fra g m e n cie w a łu , 6 - frag m en t bruku kam iennego, d o ść lu ź n e g o , w którym z n a le z io ­ no dwa p r z ę ś l l k i , 7 - c a l e c - p ia s e k , ż w i r , m ie js c a m i z g l in ą * M a t e r i a ł c e ra m ic z n y w ystęp ow ał w w a rs tw a c h ; 3 , 4 , 6*

B a d a n ia p r z y s z ło r o c z n e pow inny s k u p ić s i ę g łó w n ie na zbadan iu u k ła d u obro n neg o, k tó re g o n a j l e p i e j zachowany o d c in e k z n a jd u je s i ę w z a c h o d n ie j p a r t i i g r o d z is k a /podwójna l i n i a w ałó w /. GRÓDEK nad Bugiem , g m ,H ftib le s2Ów U n iw e r s y te t K a r l i C u r le - B k ło d o w s k le j w o j. z a m o jsk ie * L u b l i n i e

S ta n o w is k o 25 K a te d r a A r c h e o lo g ii

B a d a n ia p r o w a d z ił z e sp ó l pod k ie ru n k ie m d ra A n d rz e ja Ko­ k o w s k ie g o , F in a n s o w a ło И ОМ w Z am o ściu . P ie r w s z y sezon badań, osada t V I I - X I I / X I I I w.

sta n o w is k o o d k r y t e w t r a k c i e badart AZP /na O b szarze 87*95 /. Z lo k a liz o w a n o j a w o b r ę b ie t e r a s y a k u m u la c y jn e j d o l i n y Bugu na n ie w ie lk im w y n ie s ie n iu w y s o k o ś c i o k o ło 3 m, na g le b a c h z b liż o n y c h do madów rz e c z n y c h . Na p o w ie rz c h n i o k o ło 1 ha z n a le z io n o m a t e r i a ł z wczesnego o k re su e p o k i b rą z u , o k re su rz ym sk ieg o 1 p rz e w a ż a ją c y i lo ś c io w o z wczesnego ś r e d n io w ie c z a . C h ro n o lo g ię o s t a t n i e j g ru p y o k r e ś lo n o na X 1 I- X I1 I w . , z m o ż liw o ś c ią o d n ie s ie n ia j e j ró w n ież do X w.

и s e z o n ie 1966 o d k r y to k i l k a z a b ytk ó w , w tym ż e la z n y g r o t oszczepu zd o b io ny z ło t ą t a ś ­ mą, k t ó r e w sk az yw ałyb y na I s t n i e n i e na tym sta n o w isk u w a rstw y o d n o s z ą ce j s i ę do s t a r s z y c h fa z wczesnego ś r e d n io w ie c z a .

* P o d ję to b a d a n ia sondażowe, k t ó r y c h celem b y ło u ś c i ś l e n i e c h r o n o l o g i i znanego w y łą c z n ie z badań p o w ie rz c h n io w y c h sta n o w isk a · Nykop o w ym iarach TO x 1 в z a ło ż o n o w m ie js c u n a jw ię k ­ s z e j k o n c e n t r a c ji z n a le z is k , w d o ln e j p a r t i i z a c h o d n ie g o s k ło n u w y n ie s i e n i a . M a t e r i a ł z a b y t­ kowy w ystę p o w ał w w a r s t w ie pomiędzy 30-50 cm g łę b o k o ś c i i z n a jd o w a ł s i ę n a jp raw d o p o d o b n ie j na z ło ż u wtórnym· W arstw a spływ ow a /2/ o s ią g n ę ła w tym m ie js c u g łę b o k o ś ć T20 cm, a c a le c o s ią g n ię t o na g łę b o k o ś c i 160 cm· N i e l i c z n i e w y s tę p u ją c e z a b y t k i c e ra m ic z n e w zdecydow anej w ię k s z o ś c i n a le ż y datow ać na X I I i b yć może X I X / K I I J w· Z n a le z io n o je d n a k ró w n ie ż frag m en t zdobionego ornamentem f a l i s t y m b rz u ś c a n a c z y n ia , k tó r e g o c h r o n o lo q la może b y ć u s t a lo n a na o k r e s od V I I w , n i e pow inna p r z e k r a c z a ć je d n a k ÏX / X w. Uzyskano p o tw ie r d z e n ie i s t n i e n i a na stan o w lsk u 2 5 w Gródku m a te r ia łó w o d n oszących s i ę do o k re su V I I -13 К w. N ie z a r e je s tr o w a n o zabytków k u lt u r p r a d z ie jo w y c h .

K a t e r l a ł y z n a jd u ją s i ę w K a te d rz e A r c h e o lo g ii UHCS.

B a d a n ia będą kontynuow ane,

GULIN MŁYN, gm .Zakrzew w o j. radom skie S ta n o w is k o 1 haCk i w o j. b ia ło s t o c k im S ta n o w is k o 1 - g r o d z is k o B a d a n ia p r o w a d z ił d r Z b ig n ie w K o b y l i ń s k i , U c z e s t n ic z y 11; mgr mgr Marek D u l i n l c z , U r s z u la K o b y liń s k a /IHKM PAN/, Ludom ir LOŚny /РМА/ i W o jc ie c h W ró b le w sk i / IA УИ/, F in a n ­ sow ał WKZ w B ia ły m s to k u · S z ó s ty sezon badań /w znow ienia

' « 7 . 1470-1471/. r . r M t i e k n w c z « n a ­ p a t r z

o k r e s l a t e ń s k i

P o ls k a Akadem ia Nauk

I n s t y t u t S i s t o r i l K u lt u r y M a t e r i a l n a } E a k ła d E p o k i M e t a l i w tfa r s ż s w i»