Aniela Piorunowa
"Ze stanowiska lewicy. Studium
jednego z nurtów polskiej krytyki
literackiej lat 1919-1939", Marian
Stępień, Kraków 1974 : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 18/1 (55), 281
( I I ) STĘPIEŃ M arian: Problemy l i t e r a t u r y w pracach Lud wika K rzy w ic k ie go . "Z eszy ty Naukowe U niw ersytetu J a g i e l lo ń s k ie g o . Prace H is t o r y c z n o lit e r a c k ie " 1974 z. 29 s .4 7 - -8 2 .
A rty k u ł p rze d sta w ia poglądy K rzyw ickiego na l i t e r a t u r ę d r u g ie j połowy XIX w. 1 wskazuje ic h odrębność w stosunku do programu Ideowego i este ty c zn e go pozytywizmu. Omawia powią z a n ia K rzyw ickiego z zach odn ioeuropejską myślą e ste ty c zn ą 1 sp o łeczn ą o raz c h a ra k te ry z u je je g o a rty k u ły dotyczące l i t e r a t u r y p o l s k i e j i o b c e j (m .in . o utworach P ru sa , Przybyszew s k ie g o , Reymonta, Rodziewiczówny, Tetm ajera, Żeromskiego, Hamsuna, Ib s e n a , N e g r i, S tr ln d b e r g a , Z o l i ) . K rzyw icki a p ro bował utwory d em ask atorskie, ro z p a tr u ją c e problemy człow ieka w spółczesnego w ja g o s y t u a c ji s p o łe c z n e j, w z a le ż n o ś c i od z b io ro w o ś c i; p o stu lo w a ł l i t e r a t u r ę ideow ą, a le n ie tenden c y jn ą ; s p r z e c iw ia ł s i ę redukowaniu utworu do o p isu o s o b liw o ś c i psychicznych i f iz j o l o g ic z n y c h ; n ie pochw alał k u ltu ab s o lu tn e g o p ięk n a, indyw idualizm u i n a s tro jo w o ś c i M łodej P o l s k i , p o d k r e ś la ł za leżn o ść ro zw oju l i t e r a t u r y od stosunków społeczno-ekonom icznych.
BP/55/93 D .S .
( I I ) STĘPIEŃ M arla i: Ze stanow iska le w ic y . Studium je d nego z nurtów p o ls i e j k ry ty k i l i t e r a c k i e j l a t 1919-1939. Kraków 1974, WL, ss 440, n lb . 3, z ł 6 5 ,
-Przedmiotem k s ią ż k i j e s t rozw ój p o l s k i e j lew ico w ej k ry ty k i l i t e r a c k i e j w la t a c h 1918-1939, kiedy to d z ia ła ln o ś ć k r y t y c z n o lit e r a c k ą o k r e ś la ły dwa c zy n n ik i: odzyskanie n ie p o d le g ło ś c i państwa o raz spo łeczn e d ążen ia rew olucyjn e p ro l e t a r i a t u . Spośród k ilk u nurtów e s e is t y k i i p u b lic y s t y k i l i t e r a c k i e j tego okresu a u to r wydobywa i p re ze n tu je w form ie obszernych omówień n u rt in spirow an y p rze z id e o lo g ię lew icy s p o łe c z n e j - komunistyczny i s o c ja lis t y c z n y . W rozw oju tego n u rtu k ry ty k i w yodrębnia au to r c zte ry okresy: 1) l a t a 1 9 1 9 - 1 925 - na p la n pierw szy wysuwa s i ę problem atyka poetycka, k t ó r e j głów nie d otyczą ówczesne p o s tu la t y programowe; 2) l a t a 1926-1931 - uwaga przesuwa s i ę ku p ro z ie . l i t e r a c k i e j
( k u l t dokumentu, fa k t u , a u te n ty k u ); 3 ) l a t a 1931-1936 - dą żen ie do powrotu do f i k c j i a r t y s t y c z n e j i trad ycyjn ych form l i t e r a c k i c h ; 4) l a t a 1 9 3 7 - 1 9 3 9 - program re aliz m u s o c j a l i styczn ego w o p a rc iu o p o s tu la t y l i t e r a t u r y r e a l i s t y c z n e j . BP/55/94 A , P *
