Warsztaty naukowe Eurogranites 2005 w Finlandii

Warsztaty naukowe Eurogranites 2005 w Finlandii

do-roczne, tygodniowe warsztaty terenowe Eurogranites 2005. Po raz 25 uczestnicy warsztatów mieli okazjê obejrzeæ naj-ciekawsze lokalizacje ska³ granitowych na kontynencie europejskim, tym razem na obszarze platformy wschod-nioeuropejskiej w Finlandii. Tematyka dotycz¹ca granitów prekambryjskich by³a rzadko omawiana podczas sesji Eurogranites. Ostatnia sesja poœwiêcona takiej problema-tyce mia³a miejsce w Norwegii w 1996 r.

Ideê dorocznych spotkañ terenowych Eurogranites rozwinêli w latach 70. XX w. geolodzy z Francji: profeso-rowie Jean Didier i Jean Lameyere, i do chwili obecnej s¹ one organizowane we wrzeœniu, ka¿dego roku w innym kraju Europy. Obecnie koordynatorem spotkañ (od 1981 roku) jest prof. Bernard Bonin z Uniwersytetu Paris-Sud we Francji.

W zamyœle organizatorów celem spotkañEurogranites jest zebranie naukowcówz ró¿nych instytucji geologicz-nych Europy, zaanga¿owageologicz-nych w badania nad granit oida-mi i pokazanie im wyst¹pieñ granitów w œrodowiskach geologicznych specyficznych dla danych miejsc w Euro-pie. Terenowe badania i obserwacje pozwalaj¹ na lepsze zrozumienie ewolucji ska³ z punktu widzenia paleogeogra-fii, tektoniki i procesów wtórnych. Specyficzne, magmowe struktury w masywach granitowych; geneza strefowoœci plutonów; rola enklaw, procesów czêœciowego topienia, mieszania siê magm i homogenizacji; hybrydyzacja, zmien-noœæ sk³adu mineralnego i chemicznego granitów w odnie-sieniu do ska³ Ÿród³owych, a tak¿e ocenagranitów pod k¹tem ich surowcowej u¿ytecznoœci, to jedne z wielu tematów, które s¹ dyskutowane w czasie warsztatów, bezpoœrednio w miejscach wystêpowania ska³.

Organizatorami warsztatów Eurogranites 2005 byli geo-lodzy fiñscy z trzech instytucji: Uniwersytetu w Helsin-kach i Muzeum Geologicznego w HelsinHelsin-kach oraz Fiñskiej S³u¿by Geologicznej. Rolê g³ównego koordynatora pe³ni³ prof. Tapani Rämö z Uniwersytetu w Helsinkach. Prowa-dz¹cymi zajêcia w terenie, oprócz prof. Tapani Rämö (gra-nity proterozoiczne), byli dr Mikko Nironen z Fiñskiej S³u¿by Geologicznej (granity proterozoiczne), dr Jaana Hal-la z Muzeum Geologicznego (sanukitoidy), dr Laura Lauri z Uniwersytetu w Helsinkach (granity m³odoarchaiczne), dr Asko Käpyaho z Fiñskiej S³u¿by Geologicznej (granity m³odoarchaiczne), mgr Matti Kurhila z Uniwersytetu w Hel-sinkach (granity proterozoiczne), dr Peter Sorjonen-Ward z Fiñskiej S³u¿by Geologicznej (ska³y archaiczne), dr Olli Äikäs z Fiñskiej S³u¿by Geologicznej (staroproterozoiczne ska³y ¿y³owe) oraz goœcinnie dr Brent Elliott z Uniwersyte-tu Pó³nocnej Alabamy z Florence (granity proterozoiczne). W spotkaniu wziê³o udzia³ 47 osób (wraz z 7 osobami prowadz¹cymi) z 16 krajów œwiata, g³ównie z Europy. Naj-liczniej reprezentowane by³y kraje po³udniowe, Hiszpania i W³ochy. Uczestniczy³o w nim te¿ dwoje geologów ze Sta-nów Zjednoczonych oraz Japoñczyk, wieloletni szef S³u¿by Geologicznej Japonii — Shunso Ishihara. Polskê reprezen-towa³o dwoje geologów: Janina Wiszniewska z Pañstwo-wego Instytutu Geologicznego oraz Bogus³aw Bagiñski z Uniwersytetu Warszawskiego.

Program warsztatów obejmowa³ wstêpne wyk³ady wprowadzaj¹ce, które zosta³y zaprezentowane w przed-dzieñ sesji terenowej, oraz 5-dniow¹ wycieczkê terenow¹, podzielon¹ na kilka wiod¹cych w¹tków tematycznych.

Prezentowane podczas warsztatów, ró¿norodne, pluto-niczne ska³y magmowe (od typowych granitów, przez gra-nodioryty, tonality, monzonity do diorytów i anortozytów) zosta³y uszeregowane w ten sposób, ¿e w ci¹gu kolejnych dni uczestnicy zapoznawali siê z coraz starszymi ska³ami, poczynaj¹c od granitów wieku mezoproterozoicznego a¿ do archaiku. Powi¹zane to by³o z systematycznym posu-waniem siê wycieczki na pó³noc. W Finlandii istnieje bowiem œcis³a korelacja wieku ska³ z ich lokalizacj¹. Gene-ralnie, im dalej na pó³noc, tym ze starszymi utworami mamy do czynienia.

Najm³odszymi prezentowanymi ska³ami by³y granity rapakiwi, buduj¹ce olbrzymi batolit w okolicach Wyborga (œrednica na obecnym poziomie intersekcji wynosi ponad 150 km). Nazwa masywu pochodzi od najwiêkszego miasta le¿¹cego w obrêbie granic cia³a magmowego, które usytu-owane jest w Rosji, chocia¿ prawie 70% powierzchni ma-sywu le¿y w granicach Finlandii. Wszystkie fiñskie batoli-ty granitów rapakiwi s¹ zbudowane z kilku batoli-typów ska³ gra-nitowych, intruduj¹cych w ró¿nych pulsach magmowych (w niewielkim odstêpie czasu) w ska³y skonsolidowanego kilkaset milionów lat wczeœniej krystaliniku. G³ównym typem skalnym s¹ tu granity, chocia¿ typowy dla formacji AMCG (anortozyt-mangeryt-charnockit-granit), zmienny sk³ad obserwowany jest powszechnie. Ska³y granitowe geo-chemicznie s¹ subaluminowe, typu anorogenicznego z du¿¹ zawartoœci¹ pierwiastków grupy HFSE* (high field strenght elements) i LREE (lekkie pierwiastki grupy ziem rzadkich) z wyj¹tkiem Eu. Wyró¿nia je klasyczna tekstura rapakiwi, opisana po raz pierwszy przez J.J. Sederholma w 1891 r. Charakteryzuje j¹ obecnoœæ du¿ych porfirokryszta³ów ska-lenia potasowego, otoczonych cienk¹ obwódk¹ z kwaœne-go plagioklazu, oraz dodatkowo obecnoœæ dwu generacji skalenia potasowego i kwarcu (ryc. 1). Ska³y te s¹ wieku 1,67–1,62 mld lat, chocia¿ w zachodniej Finlandii wystê-puj¹ równie¿ nieco m³odsze odmiany, stowarzyszone z batolitem Rygi (1,59–1,54 mld lat). Oprócz g³ównego typu skalnego, czyli granitów rapakiwi (zwanych wyborgitami), w obrêbie batolitu Wyborga wystêpuje kilka innych ska³ plutonicznych:

‘Pyterlity s¹ odmian¹ bardziej kwaœn¹ i tylko spora-dycznie zawieraj¹c¹ typowe dla wyborgitów obwódki oli-goklazu na skaleniu potasowym. Stanowi¹ niewielkie, kilkukilometrowej œrednicy cia³a w obrêbie wyborgitów. Ciekawostk¹ jest, ¿e z tego typu ska³ zbudowano wiêk-szoœæ reprezentacyjnych gmachów w St. Petersburgu, a nazwa komercyjna tego atrakcyjnego wizualnie kamienia z okolic Virolahti to Carmen Red. Podczas wycieczki ska³y te obserwowaliœmy w okolicy Virolahti (ryc. 2);

‘Topazonoœne granity alkaliczne (ryc. 3) i pegmatyty z okolic Kymi tworz¹ niewielkie cia³a (do kilku kilometrów œrednicy na obecnym poziomie intersekcji), przecinaj¹ce zarówno wyborgity, jak i pyterlity, bêd¹ce leukokratyczny-mi granitaleukokratyczny-mi alkalicznyleukokratyczny-mi, zawieraj¹cyleukokratyczny-mi w swym sk³adzie miêdzy innymi litowe miki oraz akcesoryczny topaz, mona-cyt, kolumbit, toryt czy pirochlor.

‘Apofizy anortozytów i stowarzyszonych z nimi leu-kogabronorytów. Ska³y te, o wieku równym otaczaj¹cym je

*grupa kationów o ma³ych rozmiarach i du¿ych ³adunkach — nale¿¹ tu REE, Th, U, Ce, Pb, Zr, Hf, Ti, Nb i Ta

Przegl¹d Geologiczny, vol. 54, nr 2, 2006

¬

Ryc. 1. Klasyczna tekstura rapakiwi w grani -cie z masywu Wyborga (czyli w wyborgi-cie) — okolice miejscowoœci Hamina w po³ud-niowo-wschodniej Finlandii. Wszystkie fot. B. Bagiñski

Ryc. 2. A — Kamienio³om pyterlitu Haikanvuori; B — pyterlit

Haikanvuori z widocznymi, du¿ymi, ró¿owymi skaleniami pota-sowymi. Niektóre skalenie maj¹ charakterystyczne dla tekstury rapakiwi obwódki oligoklazu

Ryc. 3. A — Kamienio³om granitów alkalicznoskaleniowych z

topazem w masywie Kymi; B — Pegmatyt w granicie topazo-noœnym Kymi z widocznymi kryszta³ami ciemnego biotytu, ró¿owego skalenia potasowego i szklistego kwarcu

granitom rapakiwi, a wynosz¹cym 1633 ± 2 mln lat, s¹ obiektem du¿ego zainteresowania, zw³aszcza kolekcjonerów kamieni szlachetnych. Otó¿ wystêpuj¹ce w anortozytach zasadowe plagioklazy o sk³adzie labradoru wykazuj¹ nie-codzienn¹ iryzacjê we wszystkich kolorach têczy (ryc. 4*) i s¹ wydobywane jako kamieñ szlachetny, a ska³a jest sto-sowana jako ok³adzina budowlana. Takie odmiany anorto-zytu, zwane spektrolitem, zaprezentowano uczestnikom warsztatów w kamienio³omie ska³ gabrowych i anortozytów Ylämaa.

Kolejne, starsze wiekowo granity wystêpuj¹ce na obsza-rze Finlandii to granity postorogeniczne. By³y one wraz z granitami póŸnoorogenicznymi tematem drugiego dnia warsztatów. Ska³y te wystêpuj¹ na obszarze Finlandii w postaci nielicznych, niewielkich intruzji ostro tn¹cych ska³y starszego proterozoiku. Kszta³t intruzji jest zwykle owalny, a œrednica nie przekracza 15 km. Ich wiek okreœlono na prze-dzia³ od 1,815 do 1,760 mld lat. Postorogeniczne granity zawieraj¹ zmienn¹ iloœæ SiO2(od 48 do 78% wagowych).

S¹ bogate w alkalia, Ti, Ba oraz pierwiastki niekompatybil-ne. Odmiany bardziej maficzne wykazuj¹ du¿¹ zawartoœæ F, P, Ba, Sr i REE. Dane izotopowe wskazuj¹ na du¿y udzia³ sk³adników juwenilnych w formowaniu siê tych magm.

Starsze od postorogenicznych granitów s¹ póŸnooro-geniczne granity zwi¹zane z ostatnim etapem konsolidacji krystaliniku tarczy ba³tyckiej. S¹ to ska³y bogate w krze-mionkê (od 65 do 77% wagowych SiO2), peraluminowe, ze

zmienn¹ zawartoœci¹ REE. Du¿a czêœæ tych ska³ ma cechy granitów typu S. Typowe dla nich s¹: granat (ryc. 5), kor-dieryt i muskowit. Granity te tworz¹ pas o d³ugoœci kilkuset kilometrów w po³udniowej i po³udniowo-wschodniej Fin-landii. Symptomatyczny jest œcis³y zwi¹zek wartoœci inicjal-nejeNd**, mówi¹cej o materiale Ÿród³owym, od bliskoœci

wystêpowania utworów archaicznych. PóŸnoorogeniczne granity w czêœci najbardziej pó³nocnej, czyli granicz¹ce z utworami archaicznymi, wykazuj¹ najni¿sze wartoœcieNd,

dochodz¹ce do – 6, gdy na po³udniu wartoœci te wynosz¹ ok. – 0,5. Wy¿sze wartoœci ujemne wskazuj¹ na du¿y udzia³ materia³u archaicznego w sk³adnikach, które sta³y siê po czêœciowym przetopieniu Ÿród³em magmy dla gra-nitów postorogenicznych. Wiek tych ska³, okreœlony dla najm³odszych ska³ ¿y³owych kilkoma niezale¿nymi metoda-mi, zarówno na cyrkonach, jak i monacytach, zawiera siê w przedziale od 1,85 do 1,79 mld lat.

Kolejn¹ grup¹ prezentowanych ska³ granitowych by³y granity synorogeniczne, wœród których wyró¿niæ mo¿na odmiany synkinematyczne i postkinematyczne. Cech¹ cha-rakterystyczn¹ odmian synkinematycznych jest intensyw-na foliacja, która w odmiaintensyw-nach postkinematycznych jest prawie nieobecna (ryc. 6 i 7). Granity synkinematyczne datowano na przedzia³ 1,89–1,87 mld lat, a postkinematycz-ne na 1,88–1,86 mld lat. Zazêbiaj¹ce siê wieki œwiadcz¹ o tym, ¿e niektóre partie konsoliduj¹cej siê struktury svekofeñ-skiej by³y poddawane penetratywnym deformacjom, pod-czas gdy na innych obszarach etap postkinematyczny zosta³ ju¿ osi¹gniêty. Najwiêkszym cia³em magmowym, repre-zentuj¹cym synorogeniczny typ granitów, jest du¿y, grani-toidowy kompleks œrodkowej Finlandii, o powierzchni ponad 40 000 km2

. G³ówne odmiany petrograficzne ska³ tego

masywu to granity, granodioryty i tonality. Poszczególne intruzje w obrêbie kompleksu s¹ wielofazowe i wykazuj¹ zmiennoœæ sk³adu od granitu w centrum do tonalitów w strefach zewnêtrznych. Widaæ to by³o dobrze w ods³oniê-ciach prezentowanego podczas trzeciego dnia warsztatów plutonu Jämsä. Geochemicznie odmiany synkinematyczne ró¿ni¹ siê od postkinematycznych przesuniêciem w sk³adzie chemicznym ku odmianom mniej zasobnym w potas (od odmian shoshonitowych ku wapniowo-alkalicznym). Zawie-raj¹ one wiêcej magnezu, a mniej ¿elaza, baru czy cyrkonu ni¿ odmiany postkinematyczne. Te ostatnie wykazuj¹ wiele podobieñstw do granitów rapakiwi, co wskazywa³oby na ich anorogeniczny typ i sugerowa³o krystalizacjê relatywnie ubogich w fluidy magm, pochodz¹cych z g³êbszych partii skorupy kontynentalnej.

Czwarty dzieñ warsztatów to dalsze cofniecie siê w histo-rii geologicznej tarczy ba³tyckiej. Poœwiêcony on zosta³ ska³om paleoproterozoicznym i archaicznym. G³ówn¹ atrak-cj¹ tego dnia, oprócz wizyty w znanym kurorcie Bomba, by³o zapoznanie uczestników imprezy ze ska³ami typu sanukitoidów. Dr Jaana Haala przybli¿y³a s³uchaczom cie-kawy problem tych ska³ granitowych o nietypowo wysokiej zawartoœci Mg, Ni, Cr, pierwiastków LILE (Sr, Ba, P) oraz LREE i stosunkowo niskiej zawartoœci SiO2(nie

przekra-czaj¹cej 64% wag.). Seria tych ska³, nazywana sanukitow¹, znana jest w historii Ziemi jedynie z okresu m³odszego archaiku (wiêkszoœæ fiñskich odmian intrudowa³a w w¹s-kim zakresie 2,74–2,70 mld lat). Obszar ich wystêpowania zwi¹zany jest z po³udniow¹ granic¹ zasiêgu ska³ archa-icznych na tarczy ba³tyckiej. Prezentowane podczas war-sztatów ska³y sanukitoidowe nale¿¹ do tzw. zachodniej strefy sanukitoidów, le¿¹cej w obrêbie struktury karelskiej. Odmiany zdeformowane (tzw. gnejsy oczkowe Pisa) uleg³y procesom metamorfizmu i deformacji oraz rekrystalizacji podczas starszego proterozoiku (ryc. 8). Niezdeformowane sanukitoidy, o sk³adzie petrograficznym odpowiadaj¹cym charnockitom i enderbitom, zachowane zosta³y miêdzy innymi w obrêbie kompleksu Lieksa, gdzie bardzo dobrze widoczne s¹ przejœcia od odmian niezdeformowanych, zawie-raj¹cych megakryszta³y ortoklazu, do silnie sfa³dowanych gnejsów retrogresywnych, wykazuj¹cych wyraŸne struktury S-C. Geneza sanukitoidów nie jest jeszcze precyzyjnie opra-cowana. Uwa¿a siê, ¿e tak bogate w Mg, Ni i Cr kwaœne magmy mog³y powstaæ z dyferencjacji zmetasomatyzowa-nego p³aszcza, wzbogacozmetasomatyzowa-nego w LILE i LREE wskutek oddzia³ywania z gnejsami TTG (tonalit-trondhjemit-gra-nodioryt), stanowi¹cymi g³ówny sk³adnik utworów archa-icznych na tym obszarze. Taka specyficzna apofiza p³aszcza mog³a powstaæ wskutek delaminacji dolnej partii skorupy lub oddzia³ywania gor¹cego strumienia ciep³a hot spot.

Podczas wycieczki zapoznano uczestników nie tylko z proterozoicznymi lub archaicznymi granitami, lecz tak¿e z anorogenicznymi utworami z prze³omu tych er. Powsta³y one dziêki procesom d³ugotrwa³ego ryftingu kratonu archaicznego. Ich wiek jest œciœle sprecyzowany i wynosi 2,44 mld lat (jest wiêc ju¿ paleoproterozoiczny). Granit z Tuliniemet jest jednym z przedstawicieli tych utworów.

Pi¹ty, ostatni dzieñ warsztatów dotyczy³ przede wszyst-kim ska³ archaicznych. Nale¿y tu podkreœliæ, ¿e najstarsze w Europie ska³y znajduj¹ siê w³aœnie na terenie Finlandii. S¹ to gnejsy Siura, datowane na 3,5 mld lat, nale¿¹ce do archaicznej struktury obejmuj¹cej fiñsk¹ czêœæ Karelii (œrod-kowa Finlandia) oraz pó³nocne obszary kraju (tu du¿¹ czêœæ zajmuj¹ równie¿ utwory proterozoiczne). Struktura ta w przewa¿aj¹cej czêœci zbudowana jest ze zmetamorfizowa-*ryciny 4–9 zamieszczono na str. 175

**jest to miara sk³adu izotopowego ska³y — w tym przy-padku stosunek izotopów neodymu (143Nd/144Nd) — w odnie-sieniu do tego samego stosunku w zbiorniku p³aszczowym

nych (do szarych gnejsów) utworów TTG wieku oko³o 2,9–2,7 mld lat. Jednak g³ównym tematem tego dnia by³y oczywiœcie ska³y granitowe i leukogranitowy magmatyzm, datowany na ok. 2,7 mld lat, który wi¹zany jest z procesami wysokiego stopnia metamorfizmu, obserwowanymi w œrod-kowej Finlandii. Leukogranity tego obszaru wykazuj¹ podo-bieñstwo geochemiczne do sanukitoidów, co sugeruje wp³yw sk³adników pochodz¹cych z p³aszcza, a jednoczeœnie maj¹ wysok¹ zawartoœæ K i s¹ peraluminowe, co wskazywa³oby na skorupowe pochodzenie materia³u wyjœciowego. Dyle-matu do koñca nie wyjaœniaj¹ badania izotopowe. Wartoœci eNd wskazuj¹ zarówno na Ÿród³o skorupowe (wartoœci

ujemne — od – 1 do – 4 dla granitów z Koillismaa), jak i juwenilne (wartoœci od + 0,7 do – 2,5).

Bardzo ciekawe by³o ostatnie ods³oniêcie, przedsta-wione uczestnikom Eurogranites. By³ to kamienio³om

matytów Kaihlankylä. Zadziwia³o bogactwo tekstur mig-matytów (ryc. 9), od prostych stromatytowych po skompli-kowane stygmatyczne i flebitowe.

Ostatniego dnia nale¿a³o „zwróciæ” dystans, który prze-byli uczestnicy podczas piêciu dni ci¹g³ego posuwania siê na pó³noc. Ze wzglêdu na piêkne krajobrazy i sprzyjaj¹c¹ pogodê 10-godzinna jazda z okolic Kuhmo do Helsinek nie by³a zbyt uci¹¿liwa. Pozosta³y niezatarte wspomnienia nie tylko poznanych, ciekawych ods³oniêæ i kamienio³omów, ale te¿ doskona³ej organizacji i licznych atrakcji, z których bezsprzecznie najwiêksz¹ by³a fiñska sauna. Jej dobro-dziejstwa mogli uczestnicy warsztatów doœwiadczaæ ka¿-dego wieczora.

Bogus³aw Bagiñski & Janina Wiszniewska

Posiedzenie Komitetu Redakcyjnego Przegl¹du Geologicznego

Cz³onkowie Komitetu Redakcyjnego Przegl¹du

Geo-logicznego spotkali siê w dniu 17.01.2006 r. w Pañstwowym

Instytucie Geologicznym w Warszawie, aby omówiæ efekt pracy redakcji w 2005 r., czyli 53. tom Przegl¹du

Geolo-gicznego, i zg³osiæ propozycje dzia³añ w 2006 r.

Obrady otworzy³ redaktor naczelny W³odzimierz Mizer-ski. Serdecznie przywita³ zgromadzonych i przedstawi³ po raz pierwszy goszcz¹cego w tym gronie Bart³omieja Kota, reprezentuj¹cego podsekretarza stanu w Ministerstwie Œrodowiska, g³ównego geologa kraju Mariusza-Oriona Jêdryska. Nastêpnie przedstawi³ statystyczne podsumowa-nie ostatniego rocznika Przegl¹du Geologicznego,

sk³adaj¹cego siê z 12 numerów, lecz tak jak w poprzednim roku z 13 zeszytów, gdy¿ w paŸdzierniku wydano dwa zeszyty — 10/1 i 10/2. Zeszyt 10/2 to numer specjalny w jêzyku angielskim, poœwiêcony zagadnieniom polskiej kar-tografii geologicznej. W roczniku tym wyró¿nia siê tak¿e numer grudniowy, zawieraj¹cy wy³¹cznie przepisy Prawa

geologicznego i górniczego wraz z rozporz¹dzeniami i

komentarzami. W pozosta³ych numerach zamieszczono:

‘2 artyku³y z cyklu Mente et Malleo G³ównego

Geo-loga Kraju;

‘7 artyku³ów w rubryce Z dzia³alnoœci administracji

geologicznej;

‘11 artyku³ów w dziale W Unii Europejskiej;

‘11 razy Kalendarium;

‘18 sprawozdañ z konferencji, w tym 11 z miêdzyna-rodowych;

‘23 informacje kronikarskie;

‘6 wspomnieñ;

‘29 recenzji ksi¹¿ek;

‘12 artyku³ów z cyklu Aktualia ropy naftowej i gazu

ziemnego;

‘31 artyku³ów informacyjnych i polemicznych;

‘95 artyku³ów recenzowanych;

‘132 streszczenia referatów z naukowych konferencji. Recenzentami artyku³ów naukowych by³o w 2005 r. 99 osób z 14 oœrodków naukowych. Recenzenci zdecydowali o odrzuceniu 10 artyku³ów (wzrost o 150% w porównaniu z 2004 r.), a w 28 zalecili wprowadzenie znacznych zmian i powtórn¹ recenzjê (wzrost o 60%). W sumie rocznik liczy 1196 stron. Œrednio jeden numer zawiera 93 strony, czyli nieco wiêcej ni¿ planowano (88 str.). Redaktor naczelny poinformowa³, ¿e w 2005 r. prace do druku w Prz. Geol.

z³o¿y³o ok. 450 osób. W porównaniu z rokiem ubieg³ym liczba autorów jest wiêksza niemal o 20%. Œwiadczy to o wzroœcie zainteresowania naszym czasopismem w œrodo-wisku geologicznym i daje satysfakcjê z pracy ca³emu zespo³owi redakcyjnemu.

Koñcz¹c swoje wyst¹pienie W³odzimierz Mizerski poinformowa³, i¿ planuje zwróciæ siê do ministra œrodo-wiska z proœb¹ o rozwa¿enie mo¿liwoœci zwiêkszenia nak³adu Przegl¹du Geologicznego o 450 egzemplarzy, by móg³ on byæ przekazywany do starostw powiatowych na terenie ca³ego kraju. Przedstawi³ te¿ plany wydania w tym roku anglojêzycznego numeru specjalnego poruszaj¹cego zagadnienia wystêpowania i poszukiwania wêglowodorów na terenie naszego kraju; zaproponowa³ równie¿, aby na koñcu artyku³ów naukowych zamieszczana by³a data z³o¿e-nia artyku³u w redakcji i data przyjêcia go do druku, czyli przekazania artyku³u poprawionego zgodnie z zaleceniami recenzenta. Projekt ten uzyska³ aprobatê ca³ego kolegium redakcyjnego. Bêdzie to stosowane pocz¹wszy od nr 3/06.

W dyskusji zosta³ podjêty temat roli Przegl¹du

Geolo-gicznego, jak¹ powinien odgrywaæ w œrodowisku pañstwowej

administracji geologicznej. Andrzej Paulo podkreœli³ znaczenie publikowania w naszym czasopiœmie informacji ¿ywotnie inte-resuj¹cych powiatowe s³u¿by geologiczne i ochrony œrodowi-ska, w tym g³ównie interpretacji przepisów prawa. W ten sposób Przegl¹d Geologiczny móg³by wspomagaæ funkcjo-nowanie administracji pañstwowej. Maciej Podemski zamiast zwiêkszenia nak³adu zaproponowa³ wydanie 1 lub 2 nume-rów specjalnych dotycz¹cych tej problematyki. Zg³osi³ te¿ wniosek publikacji materia³ów poœwiêconych mo¿liwoœciom wykorzystania funduszy unijnych.

Dyrektor Departamentu Geologii Ministerstwa Œrodo-wiska Henryk Jacek Jezierski apelowa³, aby redakcja szuka³a przegl¹dowych tematów geologicznych i informacji o tym, co siê dzieje w geologii za granic¹ i nie ba³a siê zamieszcza-nia artyku³ów polemicznych, gdy¿ naukowe dyskusje wzbu-dzaj¹ ¿ywe zainteresowanie czytelników i motywuj¹ do podejmowania nowych badañ.

Na zakoñczenie spotkania redaktor naczelny z³o¿y³ wszystkim zebranym ¿yczenia noworoczne i podziêkowa³ cz³onkom kolegium za udan¹ wspó³pracê w trakcie piêcio-letniej kadencji, której termin up³ywa w dniu 27.02.2006 r.

Magdalena Mizerska

Ryc. 4. Megakryszta³ iryzuj¹cego labradoru (spektrolitu) w

anor-tozycie z Ylämaa

Ryc. 5. PóŸnoorogeniczny granit Keittomäki typu S z licznymi

granatami (br¹zowofioletowe). Wielkoœæ próbki ok. 10 cm

Ryc. 6. Postkinematyczny, synorogeniczny, porfirowaty granit z

plutonu Puula. Widoczne s¹ typowe dla tekstury rapakiwi obwódki oligoklazu na skaleniu potasowym i brak foliacji

Ryc. 7. Synkinematyczny, synorogeniczny granodioryt z

Kollin-kangas. Widoczna typowa dla tej odmiany foliacja oraz niewielkie strefy œcinania

Ryc. 8. Gnejsy oczkowe strefy Pisa powsta³e wskutek

metamor-fizmu i rekrystalizacji sanukitoidów (wysokomagnezowe, neo-archaiczne granodioryty i monzodioryty)

Ryc. 9. Migmatyt o teksturze ptygmatycznej z kamienio³omu

Kaihlankylä. Wszystkie fot. B. Bagiñski 4

5

6 7