Widok Obecność Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w PRL-owskich przewodnikach turystycznych po Opolu i Opolszczyźnie
9
0
0
Pełen tekst
(2) 114. Magdalena Parus. socjalistycznego1. Turystyce oprócz celu propagandowego przypisywano też cel wychowawczy. W 1973 roku Krzysztof Przecławski pisał o wychowawczej roli turystyki w następujący sposób: Dziś obserwujemy narodziny nowej epoki nomadyzmu. Człowiek odrywa się od krepujących go związków z najbliższą przestrzenią. [...] Wychowanie staję się „wychowaniem w ruchu”. Wymaga to od instytucji wychowania przełamania wielu tradycyjnych sposobów działania. Wymaga to od wychowawców sięgnięcia po nowe metody. Wymaga przede wszystkim tego, aby sami stali się turystami. [...] szczególnie duże możliwości oddziaływania wychowawczego posiadają ci, którzy towarzyszą, zwłaszcza młodzieży, w turystycznych wycieczkach i innych wyjazdach: wychowawcy, instruktorzy, przewodnicy itd. Wzrasta bardzo szybko społeczne znaczenie i społeczna odpowiedzialność tej kategorii osób za sprawy wychowania2.. W okresie Polski Ludowej istniały, często z czysto politycznych powodów, znaczne ograniczenia w podróżach zagranicznych, także tych o charakterze turystycznym3. W tym okresie nastąpił natomiast znaczny rozwój turystyki wewnątrzkrajowej. Podróżowali po kraju ludzie dorośli i młodzież, a sprzyjała temu polityka władz państwowych, związków zawodowych, zakładów pracy i społecznych organizacji oraz stowarzyszeń4. Podróżujący po kraju Polacy mogli stać się naocznymi świadkami rozwoju (szczególnie gospodarczego) poszczególnych regionów czy miast, a władza czyniła wszystko, by swoje sukcesy jeszcze bardziej wyeksponować. Czyniła to także za pomocą rozmaitych publikacji turystycznych, między innymi przewodników turystycznych. Warto wspomnieć, iż w Polsce Ludowej przewodniki turystyczne ukazywały się przede wszystkim w wyspecjalizowanych i kontrolowanych przez władzę wydawnictwach, jak: Sport i Turystyka, PTTK „Kraj”, Krajowa Agencja Wydawnicza, Polska Agencja Interpress, lub oficynach regionalnych, jak Wydawnictwo Poznańskie, Wydawnictwo Morskie, Wydawnictwo Lubelskie. Nieliczne tytuły, głównie dotyczące Dolnego Śląska, wydawało Wydawnictwo Ossolineum5. Z tego także powodu przewodniki turystyczne, oprócz różnego rodzaju informatorów i broszur dla organizatorów wypoczynku i wypoczywających, stają się niezwykle interesującym źródłem do badań dziejów turystyki. Choć wiele z nich wpisywało się w nurt oficjalnej historiografii PRL, w której dominującym wzorem narracji była pochwała Polski Ludowej, to jednak nie tak mało z nich zasługuje na większą uwagę badaczy. Nawet jeśli nie są one wolne od ideologicznych naleciałości, to dostarczają wielu cennych wiadomości i interpretacji6. 1. A. Chmiel, Turystyka w Polsce w latach 1945–1989, Warszawa 2007, s. 389–390. K. Przecławski, Turystyka a wychowanie, Warszawa 1973, s. 32–33. 3 J. Gaj, Dzieje turystyki w Polsce, Warszawa 2006, s. 119. 4 Ibidem, s. 121. 5 J. Merski, J.P. Piotrowski, Drogi ewolucji drukowanych przewodników turystycznych po Polsce, Warszawa 2010, s. 58. 6 P. Sowiński, Wakacje w Polsce Ludowej. Polityka władz i ruch turystyczny (1945–1989), Warszawa 2005, s. 14. 2. Prace Kulturoznawcze 17, 2015 © for this edition by CNS. PraceKultur-17.indb 114. 2015-08-28 09:19:34.
(3) Obecność Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej. 115. Zanim przyjrzymy się obecności informacji o Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki w przewodnikach turystycznych po Opolu i Opolszczyźnie z lat 1963–1989, wspomnieć należy o samym festiwalu i jego propagandowym obliczu.. Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu jako narzędzie propagandy w rękach władz Polski Ludowej Pomysł organizacji festiwalu polskiej piosenki w Opolu narodził się w 1962 roku podczas rozmowy Jerzego Grygolunasa, literata oraz autora słuchowisk radiowych, z Mateuszem Święcickim, kompozytorem takich przebojów, jak Pod papugami czy Autostop. Pracowali oni wówczas w Programie III Polskiego Radia i zgodnie twierdzili, że zbyt mało czasu antenowego poświęca się na prezentację rodzimych, debiutujących twórców. Przedstawili ów problem ówczesnemu redaktorowi naczelnemu Programu III Polskiego Radia, Edwardowi Fiszerowi, który pozytywnie zareagował na pomysł organizacji festiwalu polskiej piosenki w Opolu7. Grygolunas i Święcicki zaprosili zatem znanych, ale także jeszcze nieznanych, twórców na imprezę, zastrzegając przy tym, że repertuar musi być po polsku oraz musi być nowy. Osiemnastego czerwca 1963 roku Opole było już przygotowane na festiwal i festiwalowych gości. Miasto wyglądało odświętnie, zjechali artyści, dziennikarze i jurorzy8. Kultura w PRL była dla rządzących niezwykle istotna. Władze Polski Ludowej chciały początkowo, propagując odpowiednie wzory kulturowe, tworzyć nowe socjalistyczne społeczeństwo i nowego socjalistycznego człowieka. Później zależało im przede wszystkim na rytualizacji życia, która stanowić miała źródło legitymacji ich władzy9. Podkreślano przy tym funkcję popularyzatorską i dydaktyczną kultury. Stawiano jej też cele ideologiczne, polityczne i wychowawcze. Uważano, iż zwłaszcza kultura masowa, dzięki swemu szerokiemu zasięgowi i łatwości rozpowszechniania, mogła najlepiej realizować te cele. Socjalistyczną wersję kultury masowej, soc-mass kulturę, przeciwstawiano masowej kulturze Zachodu i podkreślano jej odmienność10. Rodzima wersja produktów soc-mass kultury różniła się pod wieloma względami od wytworów zachodniej kultury masowej. Ważną cechą polskiej kultury masowej było bowiem jej upolitycznienie. 7 J. Wasik, Moje festiwale opolskie, [w:] Opole: dzieje i tradycja, red. B. Linek, K. Tarka, U. Zajączkowska, Opole 2011, s. 317. 8 http://festiwalopole.tvp.pl/festiwal/opole-1963/wideo/irena-santor-o-poczatkach-festiwalu-w-opolu_11032178 [dostęp: 10 października 2014]. 9 A. Idzikowska-Czubaj, Funkcje kulturowe i historyczne znaczenie polskiego rocka, Poznań 2006, s. 24–25. 10 Ibidem, s. 26.. Prace Kulturoznawcze 17, 2015 © for this edition by CNS. PraceKultur-17.indb 115. 2015-08-28 09:19:34.
(4) 116. Magdalena Parus. Miała ona realizować założenia oficjalnej polityki kulturalnej państwa, przez co spotykała się jednak często z niechęcią odbiorców, którzy reagowali negatywnie na przerosty ideologiczne i natrętny dydaktyzm11. Kultura masowa nie była zatem tylko zjawiskiem społecznym czy kulturowym. Była przede wszystkim zjawiskiem związanym z oficjalną polityką państwa i próbowano ją przez to włączyć w obieg życia ideologicznego12. Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu miał być więc w zamierzeniu rządzących i partyjnych ideologów wytworem soc-mass kultury. Wypełniając główne zadania stawiane kulturze masowej w wersji socjalistycznej, zdobył szybko uznanie i popularność wśród mieszkańców nie tylko Opola, lecz także całej Polski. Samo usytuowanie festiwalu właśnie w Opolu (czyli na uznawanych przez ówczesne władze za prapolskie „Ziemiach Odzyskanych”) miało swój wymiar propagandowy. Na główne imprezy festiwalowe oddano do użytku w 1963 roku amfiteatr na opolskim Ostrówku, zbudowany na dawnych „szańcach szwedzkich” Zamku Piastowskiego, nieopodal terenu wykopalisk archeologicznych i wieży Piastowskiej, która była i jest jednym z symboli miasta. Opole szybko zyskało miano stolicy polskiej piosenki, a festiwal, wraz z Międzynarodowym Festiwalem Piosenki w Sopocie (od 1960), Festiwalem Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu (od 1967), Festiwalem Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze (od 1965), stał się jednym z głównych narzędzi propagandowych władz PRL.. Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu w przewodnikach turystycznych po Opolu i Opolszczyźnie z lat 1963–1989 W latach 60. ukazało się kilka przewodników turystycznych po Opolu i Opolszczyźnie. W wydanym przez Towarzystwo Przyjaciół w Opolu w 1964 roku przewodniku zatytułowanym Opole. Przewodnik13 sporo miejsca poświęcono festiwalowi. W tej publikacji, wydanej, przypomnijmy, rok po pierwszej edycji festiwalu, Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu jest mocno eksponowany. Czytamy w nim: to najmłodsze (ale niezwykle udane...) „dziecko” naszych kulturalnych tradycji. I Krajowy Festiwal Polskiej Piosenki w Opolu odbył się w dniach 19–23 czerwca 1963 roku, z udziałem 57 piosenkarek i piosenkarzy, 45 muzyków, 10 kabaretów i zespołów. 15 koncertów festiwalowych obejrzało łącznie ponad 35 000 widzów. Jury festiwalu przyznało 34 nagrody. Inicjatorami 11. Zob. ibidem, s. 26–29. Zob. E. Krasucki, Co towarzysz Wiesław wiedział o bigbicie? Świadomość zjawiska kultury masowej w okresie „popaździernikowym”(1956–1963), [w:] Kultura popularna w Polsce w latach 1944–1989. Problemy i perspektywy badawcze, red. K. Stańczak-Wiślicz, Warszawa 2012, s. 67–68. 13 J. Bałłaban et al., Opole. Przewodnik, Opole 1964. 12. Prace Kulturoznawcze 17, 2015 © for this edition by CNS. PraceKultur-17.indb 116. 2015-08-28 09:19:34.
(5) Obecność Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej. 117. i organizatorami I Krajowego Festiwalu byli: Komitet do Spraw Radia i Telewizji (Redakcja Naczelna III Programu Centralnego PR w Warszawie oraz Rozgłośnia PR w Opolu), Wojewódzka Agencja Imprez Artystycznych i Prezydium MRN w Opolu. Po bezspornym sukcesie I Festiwalu (zorganizowanego przecież trochę na zasadzie eksperymentalnej „Improwizacji”...) ochrzczono Opole „stolicą polskiej piosenki”. No i odtąd gościć będziemy Festiwal co roku, a nasz piękny amfiteatr stanie się główną siedzibą masowych koncertów. Wraz z dotychczasowymi organizatorami, nad Festiwalem pieczę objęli: Towarzystwo Przyjaciół Opola, Prezydium WRN i Naczelna Redakcja Polskiej Telewizji. Polskiemu piosenkarstwu, wykonawcom, kompozytorom i muzykom potrzebny jest doroczny przegląd bilansujący aktualny poziom artystyczny, stwarzający okazję masowej konfrontacji gustów i wskazujący dalsze kierunki rozwoju14.. Z cytowanego fragmentu wyraźnie przebija duma z faktu, że Opole zostało siedzibą pierwszego polskiego festiwalu krajowej piosenki. Czytelnikowi-turyście przytacza się liczby wykonawców, występujących zespołów, nagród i widzów. Ma to zapewne wzbudzić podziw wśród potencjalnych czytelników-turystów odwiedzających Opole i uznanie przez nich festiwalu za sukces władzy i włodarzy miasta. W innym fragmencie czytelnik odnajdzie informacje o obiekcie festiwalowym, czyli opolskim amfiteatrze. Także tu wyraźnie przebija duma, a czytelnik może zapoznać się z detalicznym opisem nowoczesnego na tamte czasy wyposażenia amfiteatru: Amfiteatr opolski — wzniesiony według projektu inż. arch. Floriana Jesionowskiego na Ostrówku, między budynkiem Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej a Odrą — jest obiektem podziwianym szczerze przez wszystkich przyjezdnych. Kapitalne usytuowanie tego rodzaju obiektu w centrum miasta, a jednocześnie w otoczeniu niemal parkowym sprawia, iż praktycznie mogą być w nim organizowane wszelkie większe imprezy. To m.in. wpłynęło również na podniesienie Opola do rangi stolicy polskiej piosenki, a I Ogólnopolski Festiwal Polskiej Piosenki w 1963 roku potwierdził przydatność amfiteatru dla masowej, ale wymagającej specyficznych warunków akustycznych, imprezy muzycznej. Warto dodać, że jednorazowo amfiteatr opolski może pomieścić około 4 tysiące osób, że posiada bardzo dobrą widoczność i dobrą słyszalność z każdego miejsca i na każdej wysokości, że wreszcie właściwie zaplanowane zaplecze (garderoby, biura, magazyny, a nawet kawiarenka) stwarza wykonawcom bardzo dobre warunki do pracy15.. W przewodniku wydanym w roku 1967, czyli kilka lat po festiwalowym debiucie, opisującym nie tylko miasto Opole, lecz także całe województwo opolskie, festiwalowi poświęcono znacznie mniej miejsca niż we wcześniej wspomnianym16. W jego części szczegółowej poświęconej Opolu znalazła się dosłownie niewielka wzmianka o festiwalu. Obok informacji o najważniejszych ówczesnych zakładach przemysłowych i placówkach oświatowo-kulturalnych pomieszczono adnotację, że Opole jest miejscem dorocznych festiwali — Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej, Festiwalu Artystycznego Wiosna Opolska, Festiwali Śląskich 14 15 16. Ibidem, [b.p.]. Ibidem. J. Bałłaban, S. Michalak, K. Pszczyński, Województwo opolskie. Przewodnik, Warszawa. 1967.. Prace Kulturoznawcze 17, 2015 © for this edition by CNS. PraceKultur-17.indb 117. 2015-08-28 09:19:34.
(6) 118. Magdalena Parus. Teatrów Lalkowych i Ogólnopolskiej Wystawy Rzeźby Plenerowej17. O wiele więcej miejsca poświęcono festiwalowi w innej publikacji z tego samego roku, a mianowicie Opole. Miasto festiwali18, w której cztery edycje festiwalu zajmują aż trzydzieści stron (na sto trzy strony przewodnika). Co ciekawe, podano też informacje o festiwalu w języku niemieckim i francuskim. We wszystkich cytowanych przez mnie przewodnikach turystycznych z lat 60. festiwal opolski jest zatem elementem promocji miasta i regionu. Podkreśla się wyjątkowość i swoistego rodzaju nowoczesność tego przedsięwzięcia, a z opisów, czy to samej imprezy, czy obiektu festiwalowego, przebijają zachwyt i duma. Współautor wspominanych trzech publikacji, Jerzy Bałłaban, jest też współtwórcą wydanego w 1970 roku przewodnika Opole 1945 i dziś19. W przypadku tej publikacji festiwal ukazany jest już nie tylko jako atrakcja miasta i regionu, lecz także zostaje on umieszczony na tle stosunków polsko-niemieckich. Warto zaznaczyć, iż przewodnik ten ma charakter bardzo propagandowy i cechuje go wyraźny wydźwięk antyniemiecki. Przedstawia on Opole — w kontekście jego powojennej odbudowy i rozwoju — jako miasto, które, jak piszą autorzy, „z niemieckiego prowincjonalnego miasta przekształciło się w wielkie centrum przemysłowe i kulturalne”20. Można przeczytać w nim o opolskim festiwalu, że jest najgłośniejszą opolską inicjatywą po zakończeniu drugiej wojny światowej: Pierwszy z nich odbył się w dniach od 19 do 23 czerwca 1963 roku. Do jego organizacji przystąpiono bez pieniędzy i bez najmniejszych nawet doświadczeń. Mimo to I Festiwal zakończył się niewątpliwym sukcesem organizacyjnym, ale i artystycznym. Festiwal odkrył nie tylko nowych twórców i wykonawców piosenek, ale także jedyną w swoim rodzaju publiczność opolską. Która szczelnie wypełniała wszystkie miejsca w nowo zbudowanym amfiteatrze, nie bacząc na siąpiący od czasu do czasu deszcz, kiedy indziej dotkliwy upał. Sukces pierwszego festiwalu utorował drogę następnym. Opolska impreza stała się jedną z najgłośniejszych w kraju i nie tylko. Z festiwalu opolskiego przeprowadza się transmisje telewizyjne do krajów objętych systemem Interwizji, a niekiedy również do krajów Europy zachodniej. Filmy z festiwali opolskich przygotowały już telewizje: amerykańska, fińska, zachodnioniemiecka. Do Opola — na święto polskiej piosenki — zjeżdża coraz więcej obserwatorów, dziennikarzy i turystów z różnych krajów Europy21.. Warto zaznaczyć, iż autorzy tej publikacji nie do końca mieli rację, jeśli chodzi o brak doświadczeń w organizacji przez Opole imprez o charakterze festiwalowym. Od 1960 roku w Opolu organizowano bowiem Festiwal Artystyczny Ziem Zachodnich i Północnych pod nazwą Wiosna Opolska. Uczestniczyły w nim środowiska z sześciu województw zachodniej i północnej Polski. Opole od tego czasu stało się miejscem organizowanych systematycznie co dwa lata spotkań 17 18 19 20 21. Ibidem. J. Bałłaban, S. Racławicki, Opole. Miasto festiwali, Opole 1967. J. Bałłaban, Z. Jaeschke, S. Racławicki, Opole 1945 i dziś, Warszawa 1970. Ibidem. Ibidem, s. 130–131.. Prace Kulturoznawcze 17, 2015 © for this edition by CNS. PraceKultur-17.indb 118. 2015-08-28 09:19:34.
(7) Obecność Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej. 119. środowisk twórczych zachodniej i północnej Polski, czyli Ziem Odzyskanych. W Opolu ponadto od 1962 roku, z inicjatywy Alojzego Smolki, organizowany był Śląski Festiwal Teatrów Lalek. Cytowany przewodnik kończy się natomiast takim oto podsumowaniem, które wyraźnie pokazuje jego antyniemiecki i propagandowy charakter: Czy nie za dużo tych festiwali, imprez ogólnopolskich w niewielkim, w gruncie rzeczy, kilkudziesięciotysięcznym mieście? Rzeczywistość opolska dowodzi, że wcale nie za dużo, że zdobycze kultury ceni się tutaj na równi z innymi materialnymi dobrami. Może dlatego dobra kultury mają w Opolu taka wysoką cenę, że miasto to przez wieki było oddzielone sztuczną granicą od ożywczych źródeł kultury narodowej. I chyba właśnie dzisiejsza pozycja Opola na mapie kulturalnej kraju najlepiej wyraża awans tego miasta po powrocie do Macierzy22.. Warto zaznaczyć, że przewodnik ten został wydany na krótko przed podpisaniem przez Józefa Cyrankiewicza i Willy’ego Brandta 7 grudnia 1970 roku układu między Polską Rzeczpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o podstawach normalizacji stosunków między tymi dwoma państwami. Dla polskich władz warunkiem normalizacji było uznanie przez władze Republiki Federalnej Niemiec ustalonej w umowie poczdamskiej z 1945 roku polskiej granicy na Odrze i Nysie oraz ukształtowanego w rezultacie drugiej wojny światowej i powojennego rozwoju polityczno-terytorialnego układu w Europie Środkowej. Co ciekawe, w innym, wydanym również w 1970 roku, przewodniku, autorstwa Urszuli Popłonyk, zatytułowanym Opole i wydanym z serii „Śląsk w Zabytkach Sztuki” czytelnik nie znajdzie najmniejszej wzmianki opolskim festiwalu23. Informacje o amfiteatrze opolskim są zamieszczone natomiast w publikacji z 1972 roku zatytułowanej Na wędrownych szlakach Opolszczyzny. Poradnik krajoznawczy24. Autorzy wspominają opolski festiwal przy okazji omawiania opolskiego Ostrówka: Na Ostrówku „na wyspie Pasiece” za gmachem WRN znajduje się ciekawy zespół krajoznawczy, na który składają się trzy obiekty: słynne na cały kraj stanowisko archeologiczne prapolskiej osady z X–XIII wieku, odkrytej przypadkowo w 1930 roku po zburzeniu przez Niemców zamku Piastów Opolskich, wieża Piastowska z końca XII stulecia, jako jedyna pozostałość po wspomnianym zamku oraz amfiteatr rozsławiony przez odbywające się tutaj Krajowe Festiwale Polskiej Piosenki25.. Jednak to jedyne informacje o opolskim festiwalu, które znajdują się w tym przewodniku. Podobnie jak w wielu przewodnikach opisywanych wcześniej główny nacisk kładą autorzy na powojenny rozwój przemysłu, rolnictwa czy infrastruktury Opola i Opolszczyzny. Festiwal jest tu przywoływany jedynie jako 22. Ibidem, s. 143. U. Popłonyk, Opole, Wrocław-Warszawa 1970. 24 H. Smyk, M. Buchowski, Na wędrownych szlakach Opolszczyzny. Poradnik krajoznawczy, Opole 1972. 25 Zob. ibidem, s. 16–17. 23. Prace Kulturoznawcze 17, 2015 © for this edition by CNS. PraceKultur-17.indb 119. 2015-08-28 09:19:34.
(8) 120. Magdalena Parus. turystyczna atrakcja i element promocji miasta. Ma za zadanie ilustrować rozwój gospodarczy regionu i świadczyć o jego bogatym życiu kulturalnym. Bardzo interesującym przewodnikiem po Opolu jest publikacja z 1985 roku zatytułowana Opolski Ostrówek26, wydana przez Komisję Krajoznawczą i Zarząd Wojewódzki PTTK, co ciekawe, przeznaczona wyłącznie do użytku wewnętrznego. Przewodnik ten, podobnie jak cytowana już publikacja z 1970 roku, charakteryzuje bardzo wyraźny wydźwięk antyniemiecki i zawiera stanowcze tezy dotyczące odwiecznej polskości Opola. Jak pisze autor przewodnika: Gdzież tu jest jakiś „zastój”, gdzież tu jest ów okrzyczany „polski bałagan”? Ten „polski bałagan” pozwolił nam odbudować i zagospodarować całą prapolską ziemię opolską, co po siedmiu stuleciach wróciła już na zawsze w obręb swojej Macierzy. Ten „polski bałagan” nie przeszkodził nam jakoś w strukturalno-ekonomicznym i demograficzno-kulturalnym scaleniu wszystkich Ziem Odzyskanych w jednolity, kwitnący organizm państwowy i gospodarczy27.. Mimo że przewodnik dotyczy Ostrówka, skąd już niedaleko do opolskiego amfiteatru, festiwal nie jest tu bardzo eksponowany, choć wymieniane są inne istniejące ówcześnie instytucje kulturalno-oświatowe, jak Wyższa Szkoła Pedagogiczna, a także Szpital Ginekologiczny, Przychodnia Przeciwgruźlicza i Studium Pielęgniarskie. Jak widać, amfiteatr i festiwal w tym przewodniku konkuruje z innymi opolskimi instytucjami, które niejednokrotnie trudno nazwać atrakcjami turystycznymi. Na sam koniec przeglądu przewodników po Opolu i Opolszczyźnie chcę wspomnieć o jednej z pierwszych po transformacji ustrojowej publikacji turystycznych na temat Opola z 1992 roku28. Wskazuję ten przewodnik, gdyż czytelnik znajdzie w nim rzetelną informację o festiwalu opolskim wraz z jej tłumaczeniem na język angielski i niemiecki. Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej przegrywa jednak (podobnie jak w przypadku publikacji autorstwa R. Hładko) z innym atrakcjami turystycznymi Opola. Rozdział poświęcony festiwalowi znajduje się na ostatnim miejscu, za częścią o opolskim zoo i wyspie Bolko.. Podsumowanie Jak pokazano w tym artykule, informacje o Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej są obecne, w większym lub mniejszym stopniu, w przewodnikach turystycznych po Opolu i Opolszczyźnie wydanych między 1963 a 1989 rokiem. Jak dowodzi przeprowadzona przeze mnie analiza treści przewodników, opolski festiwal był jednym z kulturalnych przedsięwzięć wykorzystywanych propagandowo przez władze Polski Ludowej. Ukazywano opolski festiwal jako jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych miasta i całego regionu i był to niewątpliwie 26 27 28. R. Hładko, Opolski Ostrówek, Opole 1985. Ibidem, s. 50–51. K. Pszczyński, Opole, Opole 1992.. Prace Kulturoznawcze 17, 2015 © for this edition by CNS. PraceKultur-17.indb 120. 2015-08-28 09:19:34.
(9) Obecność Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej. 121. element promocji Opola i Opolszczyzny. Można jednak odnaleźć w tym czasie publikacje, które wpisują się w oficjalny nurt ówczesnej propagandy politycznej i ukazujące opolski festiwal w kontekście stosunków polsko-niemieckich. Takich treści jednak nie jest zbyt wiele i wydaje się, że autorzy tworzonych w tamtym okresie przewodników nie wykorzystali do końca propagandowego potencjału festiwalu. Wskazuje to na dychotomię między życzeniowym i ideologicznym myśleniem władz Polski Ludowej a praktyczną realizacją założeń choćby w dziedzinie turystyki29. Ideowo-polityczne dyrektywy partii i władz państwowych w sprawach turystyki rozmywały się bowiem, zanim dotarły do niższych szczebli. Polacy podróżowali przecież także dla własnej przyjemności oraz z wewnętrznej potrzeby uprawiania rekreacji ruchowej i chęci poznania własnego kraju30, a natrętne propagandowe treści zawarte w przewodnikach spotykały się, wcale nierzadko, z ich dezaprobatą. 29 30. A. Chmiel, op. cit., s. 11. J. Gaj, op. cit., s. 121.. Prace Kulturoznawcze 17, 2015 © for this edition by CNS. PraceKultur-17.indb 121. 2015-08-28 09:19:34.
(10)
Powiązane dokumenty
Na płycie renesansowa tarcza z hełmem rycerskim. Pod nią łaciński napis. Na tarczy i na hełmie jednakowe orły, lekko heraldycznie stylizo wane, dosyć
Polish Journal of Sport & Tourism (poprzedni tytuł: Rocznik Naukowy / Instytut WFiS Biała
[r]
Budowanie DOMu przez Arka Pasożyta wraz z mieszkańcami osiedla Wła- dysława IV i osadzonymi z Aresztu Śledczego w Elblągu w ramach projektu „Przebudzenie
Robotyckiego młodych ludzi miał odwagę prawdziwie zaangażować się w swoją tożsamość, powiedziałby, że dziedzictwo kulturowe jest bajką dla starszych ludzi i jakichś
As in the within-space consistency analysis, we set the MFCC and other VGG-like networks from different learning tasks as independent “encoder” f to a latent embedded
Nie trzymanie się materiału źródłowego doprowadziło autora w efekcie do niczym nie uzasadnionych hipotez. Znacznie logiczniej było by zamknąć oma wianie
