Biuletyn teologii laikatu

Eugeniusz Weron

Biuletyn teologii laikatu

Collectanea Theologica 55/3, 115-131

55 (1985) fa s e . I I I

BIULETYN TEOLOGII LAIKATU

Z a w a r to ś ć : I. O P U S D EI. 1. Z ało ży ciel. — 2. P o c z ą te k i ro z w ó j d zieła. — 3. N o w a o rg a n iz a c ja p r a w n a O p u s D ei i je g o s t a n o b ecn y . — 4. C zło n k o w ie p r a ł a tu r y . — 5. D u c h o w o ść d z ie ła . — 6. A p o sto lstw o . — 7. Z n a c z e n ie dzieła d la K o ścio ła. II. M IĘ D Z Y N A R O D O W Y R U C H O A ZO W Y . 1. S tr o n a in s ty t u ­ c jo n a ln a ruchu'. — 2. C el i d z ia ła ln o ś ć . 3. R u c h p o w ołandow y. — 4. G łó w n e e le m e n ty d u c h o w o śc i *.

I. O P U S D E I

P r a w ie od p o c z ą tk u w y d a w a n o o n im s p rz e c z n e o p in ie. Z a rz u c a n o m u p ro g r e s iz m i c h ę c i re f o rm is ty c z n e , a n a w e t re w o lu c y jn e . P o d o k ła d n ie js z y m je d n a k z a p o z n a n iu s ię z d o k tr y n ą d z ie ła p o s ą d z a n o je o d a le k o p o s u n ię ty k o n s e r w a ty z m k o śc ie ln y . W o k r e s ie w o jn y d o m o w e j w H is z p a n ii (1936— 1939) o ra z w c z a sie r z ą d ó w g e n e r a ła F r a n c o (1939— 1976) p rz y p is y w a n o d ziełu te n ­ d e n c je fa s z y z u ją c e . T rz e b a t u je d n a k z a ra z d o d ać, że c z ło n k o w ie O pus D ei w a lc z y li p o o b u s tr o n a c h b a r y k a d y , a z a ło ż y c ie l s ta le p o d k r e ś la ł c a łk o w itą sw o b o d ę c z ło n k ó w w s p r a w ie o p c ji p o lity c z n y c h . J e s z c z e za rz ą d ó w g e n e ­ r a ł a F r a n c o z a rz u c a n o D z ie łu p o w ią z a n ie z m a s o n e rią , a s a m z ało ż y ciel z teg o p o w o d u le d w o u n ik n ą ł a r e s z to w a n i a 1. J e d e n z p o w a ż n y c h p ro f e s o ró w u n i­ w e rs y te c k ic h w ta m ty m o k re s ie s t a r a ł s ię u z a s a d n ić , że O p u s Deii je s t „ży ­ d o w s k ą s e k tą w o ln o m u la rz y ” lu b p r z y n a jm n ie j „ ż y d o w s k ą s e k t ą p o w ią z a n ą z m a s o n e r ią ” 2. Z a rz u c a n o D z ie łu ta je m n ic z o ś ć i p o d z ie m n e m a c h in a c je . N a ­ le ż y tu do d ać, że o d r o k u ' 1942 fra n k d s to w s k a F a la n g a c z y n iła w ie lk ie w y ­ s iłk i, a b y O p u s D ei z a p rz ę g n ą ć d o sw o je g o p o lity c z n e g o ry d w a n u . P a tr z ą c n a s w o je D zieło ju ż z p e w n e j p e r s p e k ty w y h is to ry c z n e j, p o w ie d z ia ł jeg o z a ­ ło ż y c ie l (w r o k u 1970): „ G d y b y O p u s D ei k ie d y k o lw ie k u p r a w ia ło p o lity k ę , c h o c ia ż p rz e z je d n ą c h w ilę , j a p ie r w s z y b y m je p o rz u c ił” . N ie d a w n o p o s ą ­ d zo n o D zieło o fa n a ty z m re lig ijn y , n a w r ó t do ś re d n io w ie c z a , o p o d s tę p n e p o z y s k iw a n ie m ło d zieży , itd .a

P o w o d e m ta k w ie lu sp rz e c z n y c h o p in ii, w y p o w ia d a n y c h n ie k ie d y ta k ż e p rz e z p rz e d s ta w ic ie li d u c h o w ie ń s tw a , b y ła z a p e w n e n ie ty lk o s a m a n o w o ść D zieła. B y ła n im ta k ż e tk w ią c a w je g o n a tu r z e tr u d n o ś ć z a sz e re g o w a n ia go do ja k ie jk o lw ie k k a te g o r ii z n a n y c h w K o śc ie le in s ty tu c ji. O p u s D ei b o w ie m n ie b y ło a n i n ie j e s t ja k im ś n o w y m z a k o n e m a n i in s ty t u te m św ie c k im , a n i o rg a n iz a c ją a p o s to ls k ą , a n i w y łą c z n ie ru c h e m o d n o w y k o śc ie ln e j. A ż do ś m ie rc i z a ło ż y c ie la (w r o k u 1975) n ie m o ż n a b y ło d la D z ie ła z n a le ź ć w K o ­ śc ie le o d p o w ie d n ie j f o r m u ły p r a w n e j. D o p ie ro w r o k u 1982 s tw o rz o n o d la D z ie ła o so b n ą „ p r a ł a tu r ę p e r s o n a ln ą ” , z a le ż n ą od S to lic y Ś w i ę t e j 4. W y d a je * R e d a k to r e m n in ie js z e g o b ile ty n u j e s t k s. E u g e n iu sz W e r o n SA C, O łta rz e w . 1 P e t e r В e r g i a r , O p u s D ei. L e b e n u n d W e r k d e s G r ü n d e r s J o se m a ria E sc riv a , S a lz b u rg 1983, 203. 2 T a m ż e (o d tą d s k r ó t: P B ), 204. N o w ą s e r ię z a r z u tó w z a w ie r a k s ią ż k a : K la u s S t e i g l e d e r , D as O p u s D ei. E in e In n e n a n s ic h t, Z ü ric h 1983. * P o r. К . S t e i g 1 e d e r , dz. c y t., 228.

4 O d tą d D zieło J . E s c riv y n o si n a z w ę w ję z y k u ła c iń s k im : P r a e la tu ra p e r ­

się, że d o p ie ro ta n o w a , p o so b o ro w a s t r u k t u r a p o z w o li D z ie łu n a z a c h o w a n ie i p e łn y ro z w ó j w ła s n e g o i je d y n e g o w s w o im r o d z a ju p o s ła n n ic tw a w K o ­ śc ie le 5. C h cąc o p is a ć w ja k i e jś m ie rz e o ry g in a ln o ś ć teg o p o s ła n n ic tw a , tr z e b a p r z y n a jm n ie j w s p o m n ie ć g łó w n e d a ty i f a k t y z ż y c io ry s u za ło ż y c ie la , k tó ­ r y m j e s t h is z p a ń s k i d ie c e z ja ln y k a p ła n — ks. J o s e m a r ia E s c r i v â d e B e ­ l a g u e r. Z n a m ie n n y m d la je g o ż y c io ry s u j e s t szczegół, że p rz e z d łu g ie l a t a b r o n ił s ię o n p rz e d m y ś lą , a b y w ogóle b y ć „ z a ło ż y c ie le m c z e g o k o l­ w ie k ” 6.

■J^g B IU L E T Y N T E O L O G II L A IK A T U

1. Z ałożyciel

U ro d z ił s ię 9 s ty c z n ia 1902 r o k u w m a ły m h is z p a ń s k im m ia s te c z k u B a r- b a s tro . Do s z k o ły u c z ę sz c z a ł n a jp i e r w w ro d z in n e j m ie jsc o w o śc i, a n a s tę p n ie w L o g ro n o . S tu d ia te o lo g ic z n e u k o ń c z y ł w p a p ie s k im u n iw e r s y te c ie w S a r a - g o ssie. D o k to r a t z te o lo g ii u z y s k a ł p ó ź n ie j w R zy m ie.

W u n iw e rs y te c ie w S a ra g o s s ie s tu d io w a ł ró w n ie ż p ra w o c y w iln e , po czym d o k to r y z o w a ł się w te j d z ie d z in ie w M a d ry c ie . W s w e j n a u k o w e j k a rie rz e p e łn ił p rz e z p e w ie n czas f u n k c ję w y k ła d o w c y u n iw e rs y te c k ie g o , a n a s tę p n ie p ia s to w a ł ta k ż e g o d n o ść w ie lk ie g o k a n c le r z a u n iw e r s y te tu N a w a r r y w H isz ­ p a n ii o ra z u n iw e r s y te tu P ie r a w P e ru . P o o tr z y m a n iu św ię c e ń k a p ła ń s k ic h 28 m a r c a 1925 r o k u ro z p o c z ą ł p ra c ę d u s z p a s te r s k ą w p a r a f ia c h w ie js k ic h , a p o c z ą w sz y od r o k u 1927 p o d ją ł p ra c ę w ś ró d u b o g ic h i c h o ry c h w s z p ita la c h i n a p rz e d m ie ś c ia c h M a d r y tu . W k il­ k a la t p ó ź n ie j o tr z y m a ł n o m in a c ję n a r e k t o r a k ró le w s k ie j f u n d a c ji p o d w e ­ z w a n ie m św . Iz a b e li w M a d ry c ie . T ę f u n k c ję z a c h o w a ł aż do sw e g o p r z e ­ n ie s ie n ia się do R zy m u . W d n iu 2 p a ź d z ie r n ik a 1928 o tr z y m a ł w c z a sie re k o le k c ji o d p ra w ia n y c h w d o m u k się ż y m is jo n a rz y św . W in c e n te g o à P a u lo w M a d ry c ie szczeg ó ln e o ś w ie c e n ie B oże i w e z w a n ie do z a ło ż e n ia O p u s D ei. O d tą d o n s a m j a k i jeg o d u c h o w i s y n o w ie u z n a li t e n d z ie ń ja k o w ła ś c iw ą d a tę z a ło ż e n ia D zieła. W p o c z ą tk o w e j fa z ie , o p ró cz za ło ż y c ie la , c z ło n k a m i D z ie ła b y ła z a le d w ie k ilk u o s o b o w a g r u p a ś c isły c h w s p ó łp r a c o w n ik ó w k s. E sc riv y , k tó r z y m u p o ­ m a g a li w d z ia ła ln o ś c i c h a r y t a ty w n e j i n a u c z a n iu k a te c h iz m u . S to p n io w o lic z ­ b a w s p ó łp r a c o w n ik ó w z a c z ę ła się p o w ię k sz a ć . W n ie s p e łn a d w a l a t a p ó ź n ie j, ró w n ie ż n a w y r a ź n e z le c e n ie B oże, z o s ta ła p o w o ła n a do ż y c ia (w d n iu 14 l u ­ te g o 1930 r.) ż e ń s k a s e k c ja O p u s D ei. O d tą d ro z w ó j D z ie ła d o k o n u je się w p rz y ś p ie s z o n y m te m p ie . P ie r w s z y m , b a rd z ie j w s p ó ln o to w y m o sią g n ię c ie m c z ło n k ó w O p u s D ei, b y ła o rg a n iz a c ja A k a d e m ii P r a w a i A r c h it e k tu r y (DVA), k tó r a ro z p o c z ę ła s w o ją d z ia ła ln o ś ć w M a d ry c ie w g r u d n iu 1933 r. W ro k u n a s tę p n y m z o s ta ł o tw a r t y d o m d la s tu d e n tó w . W te n sp o só b O p u s D ei z a ­ p u śc iło dość m o c n e k o rz e n ie w ś w ie c ie u n iw e rs y te c k ie g o n a u c z a n ia . N a te j d ro d z e D zieło p o z y sk a ło d la sie b ie w ie le c e n n y c h p o w o ła ń i ro z s z e rz y ło się ta k ż e n a in n e m ia s ta i o śro d k i, z w ła sz c z a u n iw e r s y te c k ie w H isz p a n ii.

J u ż w r o k u 1935 z a m ie rz a ł k s. E s c riv a p rz e s z c z e p ić D zieło do F r a n c ji, j e d n a k w y b u c h w o jn y d o m o w e j w H is z p a n ii (1936 r.) p rz e s z k o d z ił w r e a l i ­ z a c ji te g o p la n u . W o jn a d o m o w a s p o w o d o w a ła p e w n e o sła b ie n ie te m p a ro z ­ w o ju O p u s D ei. N a jb a r d z ie j u c ie r p ia ła n a ty m ż e ń s k a g a łą ź D zieła. T rz e b a je b y ło po z a k o ń c z e n iu d z ia ła ń w o je n n y c h o rg a n iz o w a ć od p o c z ą tk u . W c z a ­ sie d ru g ie j w o jn y ś w ia to w e j H is z p a n ia z a c h o w a ła n e u tr a ln o ś ć . D z ię k i te m u O p u s D ei m o g ło s z y b k o n a p r a w ić p o n ie s io n e s z k o d y i ro z s z e rz y ć z a się g s w o ­

5 P o r. D o k u m e n ta tio n , n r 1. • P B , 66.

je g o d z ia ła n ia n a c a łą H is z p a n ię o ra z ro z p o c z ą ć p r a c e ta k ż e w s ą s ie d n ie j P o rtu g a lii.

W c zasie I I w o jn y ś w ia to w e j k s. E s c riv a z a ło ż y ł tr z e c ią , b a rd z o w a ż n ą d la ż y c ia i a p o s to ls tw a k a p ła ń s k ą g a łą ź D zieła, m ia n o w ic ie : K a p ła ń s k ie S to w a ­ rz y s z e n ie św . K rz y ż a . W ty m ż e c z a sie (1943 r.) O p u s D ei o trz y m a ło p ie rw s z e , p ro w iz o ry c z n e , z a tw ie rd z e n ie p rz e z S to lic ę Ś w ię tą . J u ż w r o k u n a s tę p n y m o tr z y m a li św ię c e n ia k a p ła ń s k ie p ie r w s i tr z e j c z ło n k o w ie O p u s D ei. W śró d n ic h z n a jd o w a ł s ię o b e c n y g e n e r a ł p rz e w o d n ic z ą c y D zieła , k s. A lv a ro P o r ­ t i l l o , k tó r y p o ś m ie rc i z a ło ż y c ie la m ia ł s ta ć się p ie r w s z y m je g o n a s tę p c ą . P o z a k o ń c z e n iu d ru g ie j w o jn y ś w ia to w e j s z y b k o d a tu je się m ię d z y n a ro ­ d o w y ro z w ó j D zieła. P o w s ta ją p ie r w s z e z a lą ż k i O p u s D ei w e W ło szech i A n g lii. W z w ią z k u z ty m k s. E s c riv a p rz e n ió s ł w r. 1946 g łó w n ą s ie d z ib ę D z ie ła do R zy m u . W R z y m ie z d o b y ł sz y b k o u z n a n ie S to lic y Ś w ię te j i p a p ie ­ ża P i u s a X II, k tó r y p r z y z n a ł k s. E s c riv ie g o d n o ść p r a ł a t a dom o w eg o . W r o k u 1948 o tw ie r a ks. E s c riv a w R z y m ie C o lle g iu m R o m a n u m S a n c ta e C ru c is ja k o m ię d z y n a ro d o w y o ś r o d e k s tu d ió w d la m ę s k ie j g a łę z i c z ło n k ó w O pus. W p ię ć l a t p ó ź n ie j u tw o r z y ł o n w R z y m ie a n a lo g ic z n y o ś ro d e k s tu d ió w d la c z ło n k iń ż e ń s k ie j g a łę z i D zieła.

O s ta te c z n e z a tw ie rd z e n ie sw o je g o D z ie ła p rz e z S to lic ę Ś w ię tą u z y s k u je ks. E s c riv a w r o k u 1950. O d tą d ro z p o c z y n a s ię b ły s k a w ic z n y ro z w ó j D zieła n a p o z o sta łe k r a j e z a c h o d n ie j E u ro p y . Z k o le i p o w s ta ją o ś r o d k i w k r a j a c h z a m o rs k ic h : w M e k s y k u , w W e n e z u e li i w k r a j a c h P o łu d n io w e j i P ó łn o c n e j A m e ry k i. Z A m e ry k i r o z p r z e s tr z e n ia s ię D zieło n a J a p o n ię i F ilip in y o ra z n a A u s tra lię .

W o s ta tn ic h la t a c h sw o je g o ż y c ia k s. E s c riv a p o d e jm u je w ie le u c ią ż li­ w y c h p o d ró ż y z a m o r s k ic h w c e lu w iz y ta c ji sw e g o D z ie ła i d la g ło s z e n ia sło w a B ożego. S ą to p o d ró ż e , k tó r e n a z w a n o „ w ie lk ą k a te c h e z ą ”. W r o k u 1970 p r z e ­ p ro w a d z ił ta k ą k a te c h e z ę w M e k s y k u . P o d o b n ą p o d ró ż k a te c h iz a c y jn ą o d b y ł n a p ó łw y sp ie ib e r y js k im (H is z p a n ia , P o rtu g a lia ). W r o k u 1974 p ro w a d z ił k a ­ te c h e z ę w k r a j a c h A m e r y k i Ł a c iń s k ie j (A rg e n ty n a , C h ile, P e r u , E k w a d o r, W en ezu ela). O s ta tn ią p o d ró ż te g o ty p u p o d ją ł w r o k u 1975 do W e n e z u e li i G w a te m a li. N a s k u te k p o g o rs z e n ia się je g o s ta n u z d ro w ia m u s ia ł tę p o ­ d ró ż p rz e r w a ć i p o w ró c ił do R z y m u . W R z y m ie 28 m a r c a 1975 r . o b ch o d ził sw ó j z ło ty ju b ile u s z św ię c e ń k a p ła ń s k ic h . W n ie d łu g im c z a sie p o ju b ile u s z u , w d n iu 26 c z e rw c a teg o ż ro k u , z m a r ł n a u d a r s e r c a w sw o im g a b in e c ie p ra c y .

P rz e z 47 la t k s. E s c riv a r o z ta c z a ł o p ie k ę i k ie r o w a ł ro z p r z e s tr z e n ie n ie m s ię sw eg o D zieła. W r o k u je g o ś m ie rc i D zieło liczy ło p o n a d 60 ty s ię c y c z ło n ­ k ó w z 80 ró ż n y c h n a ro d o w o ś c i ze w s z y s tk ic h k o n ty n e n tó w .

W ży ciu w e w n ę tr z n y m z a ło ż y c ie la O p u s Ded z a s a d n ic z ą r o lę o d g ry w a ła M sza św ., k tó r ą s p r a w o w a ł z a w sz e z o g ro m n y m p rz e ję c ie m . P o s ia d a ł ży w ą św ia d o m o ść B ożego s y n o s tw a , k tó r ą u m ia ł p rz e le w a ć n a c z ło n k ó w D z ie ła i n a in n y c h lu d zi. P ie lę g n o w a ł ż a rliw e n a b o ż e ń s tw o do M a tk i B o żej, św . J ó ­ z e fa i do A n io łó w S tró ż ó w . W o b c o w a n iu z lu d ź m i p ro m ie n io w a ł p o k o je m i ra d o ś c ią , k tó r e u ła tw ia ły m u n a w ią z y w a n ie k o n ta k tó w i p o z y s k iw a n ie p r z y ­ ja ź n i lu d z i. B y ł z n a k o m ity m s p o w ie d n ik ie m i k ie r o w n ik ie m d u c h o w y m . J e g o p ie r w s i w s p ó łp ra c o w n ic y b y li ró w n o c z e ś n ie je g o p e n ite n ta m i i d zieć m i d u ­ c h o w y m i, z k tó r y m i p o z o s ta w a ł w g łę b o k ie j i w ie r n e j p rz y ja ź n i. P ro c e s b e a ty f ik a c ji k s. E s c riv a z o s ta ł o tw a r t y w R z y m ie 12 m a ja 1981 r. P ro ś b ę o b e a ty f ik a c ję p o d p is a ło 69 k a r d y n a łó w i 1300 b is k u p ó w . N a rę c e p o s tu la to r a p ro c e s u n a p ły w a ją c o ra z to n o w e d o n ie s ie n ia o ła s k a c h i u z d ro ­ w ie n ia c h d o k o n y w a n y c h za w s ta w ie n n ic tw e m k s . E s c riv y . M a ją c to w s z y s tk o n a u w a d z e , m o ż n a się s p o d z ie w a ć jeg o ry c h łe g o w y n ie s ie n ia n a o ł t a r z e 7.

7 P o s tu la c ja w y d a je w ie lo ję z y c z n y b iu le ty n , ta k ż e w ję z y k u p o lsk im , p t. „ S łu g a B oży J o s e m a r ia E s c riv a , zało ż y c ie l O p u s D ei” , B iu le ty n n r 2 (g r u ­ d z ie ń 1982).

B IU L E T Y N T E O L O G II L A IK A T U

2. Z ap oczątk ow an ie i rozw ój D zieła

J a k ju ż w s p o m n ia n o , p o c z ą te k O p u s D ei w ią ż e się ze szcz e g ó ln y m o św ie ­ c e n ie m B ożym , k tó r e k s. E s c riv a o tr z y m a ł w c z a sie re k o le k c ji, d o k ła d n ie w d n iu 2 p a ź d z ie r n ik a 1938 r o k u . W e d łu g ż y c io ry s u p rz e s ła n e g o do S to lic y Ś w ię te j w z w ią z k u z p ro c e s e m b e a ty f ik a c y jn y m , w e w s p o m n ia n y m d n iu , g d y się m o d lił w sw o im p o k o ju : „sp o d o b a ło s ię B o g u o św iecić go i u jr z a ł O p u s D e i ta k im , ja k i e je B óg c h c ia ł m ie ć...” 8 O d teg o d n ia k s. E s c riv a czu ł się z o b o w ią z a n y do w y k o n a n ia teg o , co B óg m u p o w ie rz y ł. K ie d y go p ó ź n ie j w ie lo k r o tn ie p y ta n o o szczeg ó ły o trz y m a n e g o o ś w ie c e n ia , u n ik a ł o d p o w ie d z i lu b d a w a ł o d p o w ie d z i w y m ija ją c e . T łu m a c z y ł s w o ją p o s ta w ę o b a w ą , b y c z ło n ­ k o w ie D z ie ła n ie d o p a tr y w a li s ię w ty m w y d a rz e n iu czegoś „ n a d z w y c z a jn e ­ go” . D o d a w a ł p rz y ty m , że n a s z y m z a d a n ie m je s t „ u ś w ię c a n ie c o d z ie n n o ­ ś c i” 9. S a m je d n a k tr w a ł n ie z ło m n ie w ty m p rz e k o n a n iu , że b y ło to o św ie ­ c e n ie B oże i że zało ż o n e d zieło n ie je s t je g o d z ie łe m a n i w y m y s łe m lu d z ­ k im , a le w ła ś n ie „D z ie łe m B o g a ” (O pus D ei). N a z w y ła c iń s k ie j z a c z ą ł u ż y ­ w a ć od r o k u 1930, k ie d y n ie s p o d z ie w a n ie d la ń s p o w ie d n ik u p e w n ił go 0 p ra w d z iw o ś c i je g o d o ty c h c z a so w e g o p r z e k o n a n i a 10. N a jb liż s z y w s p ó łp r a ­ c o w n ik k s. E sc riv y , o b e c n ie je g o n a s tę p c a n a u rz ę d z ie g e n e ra ln e g o p re z e s a , b p A lv a ro P o r t i l l o w y ja ś n ia ł w p ię ć d z ie s ią tą ro c z n ic ę D zieła , że k s. E s c ri­ v a u jr z a ł w te d y z a p e w n e „ św ię to ść z w y k łe g o c h rz e ś c ija n in a , u św ię c e n ie p r a ­ cy, d ro g i, ś r o d k i i o w o ce a p o s to ls tw a w y k o n y w a n e g o od o so b y do osoby, n a c a łe j z ie m i i n a c a łą p rz y sz ło ść , u jr z a ł p o w o ła n ie do te g o B o sk ieg o D zieła, u jr z a ł te ż je g o p o w sz e c h n o ść ja k o n ie p r z e jr z a n ie w ie lk ie lu d z k ie «pole ż n iw ­ ne» i p o w o ła n y c h do te g o lu d z i o r a z u jr z a ł to w s z y s tk o ja k o O p u s D ei — n ie u s ta ją c e g o n ig d y w ę d r o w a n ia J e z u s a p rz e z z ie m ię ” u . T a k w ię c — w e d łu g w y ja ś n ie n ia A lv a ro P o rtillo — k s. E s c riv a w s w o im o ś w ie c e n iu m ia ł „ u jr z e ć ” w s z y s tk ie is to tn e e le m e n ty O p u s D ei. N ie o z n a c z a to je d n a k , ja k o b y ju ż w te d y m ia ł p o z n a ć ta k ż e w s z y s tk ie szczeg ó ły p rz y s z łe g o r o z w o ju D zieła.

S a m z re s z tą za ło ż y c ie l p r z y z n a w a ł, że n p . p o w s ta n ie ż e ń s k ie j g a łę z i D zieła d o k o n a ło się w b r e w je g o p rz e w id y w a n io m i o so b iste m u p rz e k o n a n iu . J e ­ szcze n a p o c z ą tk u lu te g o 1930 n a p is a ł k s. E s c riv a : „ N ig d y n ie b ę d z ie k o b ie t w O p u s D e i” 12. A ty m c z a s e m ju ż w d n iu 14 lu te g o teg o ż sa m e g o r o k u u d z ie ­ lił m u C h ry s tu s „ u p o m n ie n ia ” i p o w ie d z ia ł: „chcę, a b y k o b ie ty b y ły w O pus D ei” . S ta ło się to w c z a sie M szy św . o d p ra w io n e j w k a p lic y d o m o w e j p rz y u l. A lc a la G a lia n o , w M a d ry c ie . P o k o m u n ii k a p ła ń s k ie j p r z e d o cz y m a jeg o d u c h a o b ja w iła się s e k c ja k o b ie c a O p u s D ei z ta k ą s a m ą w y ra z is to ś c ią , j a k p r z e d k ilk u n a s tu m ie s ią c a m i sa m o D zieło. O d tą d , w b r e w s w o je m u p o c z ą tk o ­ w e m u p rz e k o n a n iu , a le u f a ją c w p o m o c B ożą, z a c z ą ł k s. E s c riv a e n e rg ic z n ie o rg a n iz o w a ć ta k ż e k o b ie c ą g a łą ź O p u s D ei. O d tą d s e k c ja t a z a c z ę ła o d g ry w a ć c o ra z w ię k s z ą r o lę w d z ia ła ln o ś c i p o d e jm o w a n e j p rz e z c z ło n k ó w D zieła. Do k o b ie t n a le ż a ły p rz e d e w s z y s tk im s p r a w y z w ią z a n e z z a g o s p o d a ro w a n ie m ró ż n y c h o ś ro d k ó w o ra z ta k ż e p o m o c w p r a c a c h n a d w y c h o w y w a n ie m dzieci 1 d z ie w c z ą t. W ra z z p o w s ta n ie m k o b ie c e j s e k c ji O p u s D e i s ta w a ło s ię c o ra z b a r d z ie j je d n ą ro d z in ą . Z a ło ż y c ie l z a c z ą ł w s w o ic h lis ta c h o k ó ln y c h k ła ś ć n a c is k n a r o d z i n n y 1* c h a r a k t e r D zieła . L is ty te s ta n o w ią w s u m ie p o d s ta w o w y p o d rę c z n ik d u c h o w o śc i D zieła. P ie r w s z y z n ic h z o sta ł s k ie r o w a n y do c z ło n k ó w w d n iu 24 m a r c a 1930 ro k u . 8 P B , 60 n . 9 P B , 63. 10 O p u s D ei n o siło a ż do r o k u 1982 b a r d z ie j o fic ja ln ą n a z w ę : S to w a r z y ­ sz e n ie Ś w ię te g o K rz y ż a . 11 P B , 65 n. 12 P B , 75. u P B , 110 n n .

O s ta tn i n o si d a tę 14 lu te g o 1974 r., a w ię c d a tę k o le jn e j ro c z n ic y p o w s ta n ia ż e ń s k ie j g a łę z i D zieła. W e w s p o m n ia n y m p ie r w s z y m liśc ie p rz e d s ta w ił ks. E s c riv a s w o ją k o n c e p c ję O p u s D ei. Z w r a c a ł w n im u w a g ę n a z a s a d n ic z y o b o w ią z e k czło n k ó w , k tó r y m j e s t d ą ż e n ie do d o sk o n a ło śc i c h r z e ś c ija ń s k ie j w św ie c ie . W z o re m m a b y ć C h ry s tu s , k tó r y w N a z a re c ie w ż y c iu u k r y ty m p rz e z trz y d z ie ś c i l a t w y k o n y w a ł z w y c z a jn e „ św ie c k ie ” p ra c e . T e św ie c k ie p r a c e p rz y n a le ż ą do c a ło ś c i z b a w c z e j o fia ry J e z u s a C h ry s tu s a . N ik t, k to chce n a ś la d o w a ć C h ry s tu s a , z z a s a d y n ie m oże iść in n ą d ro g ą a n iż e li Je z u s . D la ­ teg o „ tr z e b a u św ię c a ć c o d z ie n n o ść , a sie b ie u ś w ię c a ć w c o d z ie n n o śc i i p rz e z c o d z ie n n o ść ”. N a le ż y so b ie w y so k o c e n ić „ w ie rn o ś ć w m a ły c h rz e c z a c h ”, a u n ik a ć rz e c z y n a d z w y c z a jn y c h . P rz e z w ie rn o ś ć w m a ły c h rz e c z a c h n a b y w a się d u c h a u m a r tw ie n ia i u z y s k u je się u d z ia ł w „ k rz y ż u ” C h ry s tu s a . W te n sp o só b p o s tę p u ją c c z ło n k o w ie D z ie ła u c z e s tn ic z ą w m iło śc i C h r y s tu s a i w y ­ z b y w a ją się w ła s n e j m i ło ś c i T a k a je s t „ D ro g a ” u k a z a n a c z ło n k o m w p ie r w ­ s z y m liśc ie o k ó ln y m 14. M o żn a w n im z n a le ź ć coś w r o d z a ju „z a sa d n ic z e g o p r o g r a m u ” O p u s D ei. W sz y stk o , co p ó ź n ie j m ia ło n a s tą p ić , b y ło ty lk o s w o i­ s ty m ro z w o je m , r o z b u d o w ą i w y ja ś n ie n ie m ty c h z a sa d n ic z y c h m y śli, z a w a r ­ ty c h ja k o ś ju ż w ty m p ie r w s z y m p iś m ie o k ó ln y m . W p ó ź n ie js z y c h lis ta c h b ę d z ie m . in . m o c n ie j a k c e n to w a ł k o n ie c z n o ść „ d z ie c ię c tw a B ożego” i b ę d z ie u c z y ł „ m o d litw y p r a c y i p rz e z p r a c ę ” . W p r a k ty c e c z ło n k ó w k ła d ł w ie lk i n a c is k n a k o n ie c z n o ść c ią g łe g o d o k s z ta łc a n ia s ię w s p r a w a c h re lig ii, n ie t y l ­ k o ze w z g lę d u n a o so b iste d o b ro c z ło n k ó w , a le ta k ż e , a b y m o g li o n i in n y c h u m a c n ia ć w w ie rz e . S a m k s. E s c riv a p r z y k ła d a ł o g ro m n ą w a g ę do k a te c h i­ z a c ji d zieci, m ło d z ie ż y i d o ro sły c h .

W z w ią z k u z k o n ie c z n o ś c ią p ro w a d z e n ia k a te c h iz a c ji i c ią g łe g o d o k s z ta ł­ c a n ia w ła s n y c h c z ło n k ó w , a z w ła sz c z a s łu c h a n ia ic h s p o w ie d z i o ra z p r o w a ­ d z e n ia in d y w id u a ln e g o k ie r o w n ic tw a d u c h o w e g o , n a r z u c a ła się z ało ż y cielo w i p o tr z e b a w y ś w ię c a n ia w ła s n y c h c z ło n k ó w n a k a p ła n ó w , b y m o g li k a p ła ń s k ą p r a c ą słu ż y ć D ziełu . T a k w ię c w r o k u 1943 z o sta ło zało ż o n e K a p ła ń s k ie S to ­ w a rz y s z e n ie św . K r z y ż a ł5. D o teg o s to w a r z y s z e n ia m o g li o d r o k u 1950 n a le ­ żeć ta k ż e k a p ła n i d ie c e z ja ln ile, k tó r z y c h c ie lib y k o rz y s ta ć z p o m o c y d u c h o ­ w e j o fia ro w a n e j im p rz e z O p u s D ei. Z a ło ż y c ie lo w i za le ż a ło b a rd z o n a o d ­ n o w ie ż y c ia w e w n ę trz n e g o ta k ż e i k le r u d ie c e z ja ln e g o . C h ę tn ie u d z ie la ł r e ­ k o le k c ji k a p ła ń s k ic h i p ro w a d z ił d n i s k u p ie n ia d la d u c h o w ie ń s tw a n a z a p ro ­ sz e n ie o d n o śn y c h b is k u p ó w .

K s. E s c riv a z d a w a ł so b ie s p r a w ę , że o d n o w a K o śc io ła i ś w ia ta n ie m oże s ię d o k o n a ć b e z o d n o w y m a łż e ń s tw a i ro d z in y . D la te g o do w s p ó łp ra c y , a n a ­ s tę p n ie do p e łn e g o c z ło n k o s tw a w O p u s D ei, d o p u sz c z a ł m a łż o n k ó w i r o ­ dziców . O b e c n ie w ś ró d c z ło n k ó w O p u s D ei z d e c y d o w a n ie p r z e w a ż a ją osoby z w ią z a n e m a łż e ń s tw e m . T o g łó w n ie p rz e z n ic h d o k o n u je się z a m ie rz o n a p rz e z ks. E s c riv ę o d n o w a ro d z in y , p ra c y z a w o d o w e j i u ś w ię c e n ie „ m a ły c h rz e c z y ” , czy li „ c o d z ie n n o śc i” o ra z u ś w ię c e n ie lu d z i p rz e z ic h a p o s to ls tw o , p rz e z „co­ d z ie n n o ś ć ”.

Z p rz y jm o w a n ie m m a łż o n k ó w do p e łn e g o c z ło n k o s tw a is tn i a ły je d n a k k ło p o ty n a tu r y p r a w n e j, w z w ią z k u z p ó ź n ie js z y m z a tw ie rd z e n ie m O p u s D ei ja k o in s ty tu tu św ie c k ie g o w o p a rc iu o k o n s ty tu c ję a p o s to ls k ą P r o v id a m a te r (1947). K o n s ty tu c ja t a n ie d o p u sz c z a ła m o ż liw o śc i p r z y jm o w a n ia do in s ty t u ­ tó w ś w ie c k ic h osób ż y ją c y c h w m a łż e ń s tw e . W z w ią z k u z ty m d la k s. E sc riv y p o z o s ta w a ła m o żliw o ść z r e z y g n o w a n ia a lb o z c z ło n k o s tw a osób ż o n a ty c h , a lb o z z a tw ie rd z e n ia D zieła ja k o i n s ty t u tu św ie c k ie g o . Z e w z g lę d u n a is to tn y cel O p u s D ei, ja k im b y ło z a w sz e d la E s c riv y u ś w ię c e n ie c a łe j „d o czesn o ści ś w ia ­ t a ”, a w ię c ta k ż e m a łż e ń s tw a i ro d z in y , n ie c h d a ł o n z re z y g n o w a ć z cz ło n ­ k ó w ż y ją c y c h w m a łż e ń s tw ie . C h cąc o c a lić tę k a te g o r ię c z ło n k ó w w O pus

14 P B , 85—90.

15 P B , 196. ie P B , 198.

1 2 0 B IU L E T Y N T E O L O G II L A IK A T U

D ei, z a c z ę to u ż y w a ć w s to s u n k u do n ic h n a z w y s u p e r n u m e r a r ii (tzn. cz ło n ­ k o w ie „ n a d lic z b o w i”) w o d ró ż n ie n iu od c z ło n k ó w ż y ją c y c h w c e lib a c ie , k tó ­ r y c h n a z y w a n o n u m e r a r ii („ lic z b o w i”). T a k ie je d n a k ro z w ią z a n ie tru d n o ś c i p r a w n e j n ie z a d o w a la ło a n i za ło ż y c ie la , a n i — b y ć m o ż e — w ła d z y k o śc ie l­ n e j. D la te g o ks. E s c riv a z a c z ą ł s z u k a ć in n e j p o d s ta w y p r a w n e j d la zało żo ­ n e g o p rz e z sie b ie D z ie ła . T a k ą p o d s ta w ę tr z e b a b y ło je d n a k d o p ie ro p o w o li i ż m u d n ie w y p ra c o w y w a ć . K s. E s c riv a za sw o je g o ż y c ia n ie d o c z e k a ł się n o ­ w e j f o r m u ły p r a w n e j d la sw e g o D zieła, ch o c ia ż o to u s iln ie z a b ie g a ł17. Z a ­ tw ie r d z e n ie O p u s D ei n a p o d s ta w ie n o w e g o p o so b o ro w e g o p ra w o d a w s tw a , d o sto so w a n e g o do rz e c z y w is ty c h p o tr z e b D zieła , n a s tą p iło d o p ie ro s ie d e m la t p o ś m ie rc i z ało ż y ciela. D łu g o w y p ra c o w y w a n o n o w ą p o d s ta w ę p r a w n ą , a le d o p ie ro p a p ie ż J a n P a w e ł I I o g ło sił w r o k u 1982 n o w ą k o n s ty tu c ję a p o ­ s to ls k ą U t s it, m o c ą k tó r e j O p u s D ei u z y s k a ło n o w ą i o s ta te c z n ą a p r o b a tę ja k o o d d z ie ln a „ p r a ł a tu r a o so b o w a ” w K o śc ie le k a to l i c k i m 18. W k o n s ty tu c ji te j p o w ie d z ia n o : „Z n a jw ię k s z ą n a d z ie ją K o śció ł k ie r u je s w o ją m a c ie rz y ń s k ą tr o s k ę i u w a g ę k u z a ło ż o n e m u p rz e z S łu g ę B ożego J o s e m a r ia E s c riv a de B a- la g u e r , za sz c z e g ó ln y m n a tc h n ie n ie m z dn. 2 p a ź d z ie r n ik a 1928 r o k u w M a ­ d ry c ie , D z ie łu O p u s D ei, a b y m o g ło ono się s ta w a ć m o c n y m i s k u te c z n y m n a rz ę d z ie m z b a w czeg o p la n u d la ż y c ia ś w ia t a ” 19. W t e n sp o só b z o s ta ł o s ta ­ te c z n ie z a m k n ię ty o k re s z a k ła d a n ia D z ie ła i ró w n o c z e śn ie z o s ta ła o tw a r t a n o w a e p o k a je g o , n ie s k rę p o w a n e g o ju ż ż a d n y m i p r a w n y m i p rz e s z k o d a m i, d z ia ­ ła ln o ś c i i ro z w o ju .

3. N o w a organ izacja p raw n a O pus D ei i jeg o ob ecn y stan

T a k w ię c , n a m o cy p o so b o ro w e g o p r a w a , d o sto so w a n e g o do rz e c z y w i­ s ty c h p o tr z e b , O p u s D ei je s t o b e c n ie „o so b o w ą p r a ł a t u r ą ” z g łó w n ą s ie d z ib ą w R z y m ie . N a je j czele s to i p r a ł a t (b isk u p ), m ia n o w a n y p rz e z p a p ie ż a . W s k ł a d p r a ł a tu r y w c h o d z i w ła s n y k le r o ra z lu d z ie św ieccy , k tó r z y n a m o cy B ożego p o w o ła n ia d o b ro w o ln ie z g ła s z a ją s w o ją p rz y n a le ż n o ś ć do p r a ł a tu r y . C z ło n k a m i m o g ą b y ć osoby, k tó r e u k o ń c z y ły 18 r o k ży cia, a le d o p ie ro po o s ią g n ię c iu 23 r o k u m o g ą b y ć p r z y ję te d e fin ity w n ie do O p u s D ei. Ś w ie c c y p r z y n a le ż ą do D z ie ła n a p o d s ta w ie d o b ro w o ln e j u m o w y . U m o w a t a w n ic z y m n ie z m ie n ia ic h s y t u a c ji p r a w n e j w K o śc ie le i w św ie c ie . P o z o s ta ją oni w c a łe j p e łn i lu d ź m i ś w ie c k im i w s w o im ś r o d o w is k u życia. D la te g o c z ło n ­ k o w ie s w o je a p o s to ls k ie z a d a n ia w y k o n u ją w r a m a c h sw e j c o d z ie n n e j ś w ie ­ c k ie j p r a c y cz y ś w ie c k ie g o z a w o d u . P r a c ę a p o s to ls k ą p o d e jm u ją w y łą c z n ie n a w ła s n ą o d p o w ie d z ia ln o ść , a n ie n a o d p o w ie d z ia ln o ść D zieła. W z a k re s ie p r a c y a p o s to ls k ie j n ie s ą o n i w y k o n a w c a m i z a le c e ń p r a ł a t u r y i n ie m o g ą się z n ią id e n ty fik o w a ć , a n i te ż p r a ł a t u r a n ie id e n ty f ik u je się z p r a c a m i sw o ic h c z ło n k ó w 20.

Ś w ie c c y c z ło n k o w ie O p u s D ei p o d le g a ją w ła d z y „ p r a ł a ta ” w ty m w s z y s t­ k im , co d o ty c z y ic h w y c h o w a n ia i u r o b ie n ia a s c e ty c z n e g o i a p o sto lsk ie g o . W e w s z y s tk ic h in n y c h s p r a w a c h , p o d o b n ie j a k w s z y s c y w ie rn i, p o d le g a ją ju r y s ­ d y k c ji b is k u p a d ie c e z ji, do k tó r e j n a l e ż ą 21.

W szy scy c z ło n k o w ie „ p r a ł a t u r y ”, n ie z a le ż n ie od te g o c z y s ą lu d ź m i ś w ie c ­ k im i, czy n a le ż ą do k le r u , s ą u c z e s tn ik a m i te g o s a m e g o B ożego p o w o ła n ia . M a ją ta k ie s a m e o b o w ią z k i w z a k re s ie ż y c ia w e w n ę trz n e g o z u w z g lę d n ie n ie m

17 P o r. D o k u m e n ta tio n , n r 7 i 8.

18 P o r. A. B y r n e, Ü b er d a s O p u s D ei. D e n A llta g h e ilig e n , K ö ln (b ro ­ s z u r a z a w ie r a ją c a n a jn o w s z e in f o rm a c je ), 4.

19 T a m ż e .

20 P o r. D o k u m e n ta tio n , n r 3: S a c r a C o n g re g a tio p r o E p isco p is, D e c la ra tio (ta m ż e tłu m a c z e n ie n ie m ie c k ie te g o ż d o k u m e n tu ).

o s o b isty c h w a r u n k ó w i s y tu a c ji ż y c io w e j. W szy scy te ż u c z e s tn ic z ą w a p o s to l­ s k ic h z a d a n ia c h O p u s D e i 22.

Do p r a ła tu r y n a le ż y n a ró w n y c h p r a w a c h z a ró w n o m ę s k a , j a k i ż e ń sk a g a łą ź O p u s D ei. Z p r a ł a t u r ą j e s t n ie r o z d z ie ln ie z w ią z a n e ta k ż e K a p ła ń s k ie S to w a rz y s z e n ie Ś w ię te g o K rz y ż a ; p o d le g a ono p r a ła to w i, k tó r y ró w n o c z e śn ie j e s t g e n e ra ln y m p rz e w o d n ic z ą c y m te g o sto w a rz y s z e n ia . D o sto w a rz y s z e n ia m o g ą n a le ż e ć ró w n ie ż k s ię ż a d ie c e z ja ln i in k a r d y n o w a n i w sw o ic h d iece zjach . P rz y n a le ż n o ś ć do O p u s D ei n ie z m ie n ia w n ic z y m ic h p r a w n e j z a le ż n o śc i od w ła sn e g o b is k u p a . O d s to w a r z y s z e n ia o tr z y m u ją o n i ty lk o d u c h o w e p o m o ce w z a k re s ie a sc e z y i ż y c ia w e w n ę trz n e g o , w ła śc iw e g o O p u s D ei **.

Z O p u s D ei z w ią z a n i s ą ta k ż e lic z n i w s p ó łp r a c o w n ic y 24, k tó r z y n ie n a ­ leżą c do p r a ł a tu r y u c z e s tn ic z ą je d n a k w je j p o s ła n n ic tw ie p rz e z m o d litw ę , p ra c ę , o ra z p rz e z m a t e r i a ln e p o p a rc ie c e ló w , k tó r y m słu ż y c a łe D zieło. Do g ro n a w s p ó łp ra c o w n ik ó w , za w ie d z ą i z e z w o le n ie m je szcze p a p ie ż a J a n a X X II I, m o g ą p rz y n a le ż e ć ta k ż e n ie c h r z e ś c ija n ie , a n a w e t i n ie w ie ­ rz ą c y . W s p r a w a c h e k u m e n iz m u k s. E s c riv a u p rz e d z ił n a w ie le l a t p ó ź n ie j­ sze p o s ta n o w ie n ia S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o I I 25.

4. C złon k ow ie prałatury

W szy scy c z ło n k o w ie — j a k ju ż w s p o m n ia n o — u c z e s tn ic z ą w ty m s a ­ m y m p o w o ła n iu B o ży m i s ą o ż y w ie n i t a k ą s a m ą d u c h o w o śc ią , w ła ś c iw ą D zie­ łu . Z o b o w ią z u ją się do z d o b y w a n ia d o sk o n a ło śc i i ś w ię to ś c i ż y c ia w p o śró d św ie c k ie g o sp o łe c z e ń s tw a i u p r z y s tę p n ia n ia te jż e ś w ię to ś c i in n y m lu d zio m . M a się to d o k o n y w a ć p rz e z d o sk o n a łe w y k o n y w a n ie w ła s n y c h o b o w ią z k ó w w ż y c iu ro d z in n y m i sp o łe c z n y m o ra z w p r a c y z a w o d o w e j. K s. E s c riv a ju ż od p o c z ą tk ó w O p u s D ei b y ł p r z e k o n a n y i g ło sił, że „ w s z y s tk ie d ro g i ziem i m o g ą b y ć d ro g a m i B o ży m i i że św ię to ś ć n ie je s t p rz y w ile je m ty lk o lu d z i w y b r a n y c h ” 26.

N a jis to tn ie js z y m z a d a n ie m O p u s D ei i je g o o ry g in a ln o ś c ią , a z a ra z e m s iłą , j e s t w p ro w a d z a n ie d o sk o n a ło śc i i ś w ię to śc i c h rz e ś c ija ń s k ie j w s a m rd z e ń ś w ie c k ie g o ż y c ia ś w ia ta . D la te g o k s. E s c riv a t a k b a rd z o o b s ta w a ł p rz y ty m , b y c z ło n k a m i D z ie ła m o g li b y ć n a p e łn y c h p r a w a c h ta k ż e lu d z ie żo n aci. P rz e z ży cie ro d z in n e b o w ie m c h rz e ś c ija ń s tw o n a jp e łn ie j p r z e n ik n ą ć m o że w św ie c ­ k ie s t r u k t u r y ś w ia ta .

W e d łu g n a z e w n ic tw a w y tw o rz o n e g o p rz e z t r a d y c ję c z ło n k o w ie , w z a le ż ­ n o ś c i od s to p n ia d y sp o z y c y jn o śc i (a n ie od s to p n ia c z ło n k o s tw a , ta k ie s to p ­ n io w a n ie k s. E s c riv a o d rz u c a ł), d z ie lą s ię w e d łu g ła c iń s k ie j te r m in o lo g ii n a : — s u p e r n u m e r a r ii27: s ą to c z ło n k o w ie żo n a c i i z a z w y c z a j p r a c u ją c y z a ­ w o d o w o n a u tr z y m a n ie ro d z in y . A w ię c n ie ja k o z n a t u r y rz e c z y s ą n a j ­ m n ie j d y sp o z y c y jn i d la c e ló w o rg a n iz a c y jn y c h , w ła s n y c h O p u s D ei. O ni j e d ­ n a k s ta n o w ią o b e c n ie z d e c y d o w a n ą w ię k sz o ś ć c z ło n k ó w p r a ł a tu r y . P rz e z n ic h te ż w g łó w n e j m ie rz e d o k o n u je się t a k w a ż n e w ś ró d z a d a ń O p u s D ei „ u św ię c a n ie c o d z ie n n o śc i” i u ś w ię c a n ie sie b ie p rz e z „ c o d z ie n n o ść ”.

— n u m e r a r ii o raz c o n s o c ia ti28: s ą to o so b y s ta n u w o ln e g o d y s p o n u ją c e w ię k s z ą ilo śc ią w o ln e g o c zasu , k tó r y m o g ą p o św ię c ić d la s p e c y fic z n y c h z a d a ń O p u s D ei, g łó w n ie do p r a c z w ią z a n y c h z w y c h o w a n ie m in n y c h c z ło n k ó w

22 T a m ż e . 23 T a m ż e . 24 T a m ż e . 25 P B , U l 8. 23 P o r. G e sp rä c h e m i t M sgr. E sc riv a d e B e la g u e r, K ö ln 1981, n r 34. 27 P o r. А. В у r n e, d z. c y t., 7. 28 N a p o d s ta w ie u s tn e j in f o r m a c ji c z ło n k ó w O p u s D ei.

B IU L E T Y N T E O L O G II L A IK A T U

D z ie ła i z je g o a p o s to ls tw e m . N ie k tó r z y n u m e r a r ii m ie s z k a ją w e w s p ó ln o ­ ta c h O p u s D ei i w te d y c a ły sw ó j cz a s o d d a ją do d y sp o z y c ji D zieła. D o ty czy to z w ła sz c z a k się ż y (ale n ie ty lk o k sięży ). K s ię ż a b ę d ą c y c z ło n k a m i K a p ła ń ­ sk ie g o S to w a rz y s z e n ia Ś w ię te g o K rz y ż a ja k o in k a r d y n o w a n i do p r a ł a tu r y c a łk o w ic ie p o ś w ię c a ją się p r a c y k a p ła ń s k ie j n a rz e c z w ła s n y c h z a d a ń D zieła. T a k w ię c n u m e r a r ii to c z ło n k o w ie n a jb a r d z ie j d y sp o z y c y jn i, n a k tó r y c h b a r ­ k a c h sp o c z y w a ją z a z w y c z a j p r a c e z w ią z a n e z o rg a n iz a c ją D z ie ła i w y c h o w a ­ n ie m je g o czło n k ó w . W ty c h s p r a w a c h p o m a g a ją im c z ło n k o w ie tz w . co n so ­

c ia ti, k tó r z y są ró w n ie ż lu d ź m i n ie ż o n a ty m i. T k w ią c je d n a k w p e łn y m w y ­

m ia rz e w p r a c y z a w o d o w e j i m ie s z k a ją c p r z y ro d z in a c h , n ie s ą o n i ró w n ie d y s p o z y c y jn i do s p e c y fic z n y c h p r a c O p u s D ei. P o m a g a ją o n i d o ry w czo , w g r a n ic a c h s w o ic h m o żliw o ści, w p r a c y c z ło n k o m n a le ż ą c y m do g ru p y n u ­

m e r a r ii.

N a le ż y p o n o w n ie p o d k re ś lić z n a c is k ie m , że p o d z ia ł c z ło n k ó w D z ie ła n a w s p o m n ia n e w y ż e j g r u p y n ie m a n ic w sp ó ln e g o z ja k im ś u p rz y w ile jo w a n ie m osób lu b ic h „ e lita r n o ś c ią ” 29: K s. E s c riv a od p o c z ą tk u p r z e s tr z e g a ł c z ło n k ó w p rz e d n ie b e z p ie c z e ń s tw e m p o c z u c ia „ w y b r a ń s tw a ” z ty t u łu w y k o n y w a n e j p ra c y . U z a s a d n ia ł to s a m ą is to t ą p o s ła n n ic tw a O p u s D ei, k tó r ą j e s t u ś w ię c a ­ n ie c o d z ie n n o śc i o ra z p r a c y w p o ś r o d k u ś w ia ta . T o p o s ła n n ic tw o s to i i m u s i s ta ć o tw o re m d la w s z y s tk ic h lu d zi. E s c riv a p o w o ły w a ł s ię p r z y ty m n a św . P a w ła : „ u B oga n ie m a ż a d n e g o w z g lę d u n a o so b ę ” 30.

G d y ch o d z i o p r a w n e z w ią z a n ie c z ło n k ó w z p r a ł a tu r ą , d o k o n u je się ono n ie ( ja k w i n s ty t u ta c h św ie c k ic h ) p rz e z ś lu b y , p rz y s ię g ę lu b p rz y rz e c z e n ie z a c h o w a n ia r a d e w a n g e lic z n y c h , a le p rz e z w z a je m n ą t r w a ł ą u m o w ę (k o n ­ t r a k t d w u s tr o n n y ) p o m ię d z y p r a ł a t u r ą a k a n d y d a te m , k tó r y p ra g n ie s ta ć się je j c z ło n k ie m 3ł. P r a ł a t u r a z o b o w ią z u je się do u d z ie la n ia s w y m c z ło n k o m s ta łe j p o m o c y w z a k re s ie re lig ijn e g o , d u ch o w eg o , a sc e ty c z n e g o i a p o s to ls k ie ­ go u ro b ie n ia , g łó w n ie p rz e z k s ię ż y n a le ż ą c y c h do p r a ł a tu r y . N a to m ia s t k a n ­ d y d a t n a c z ło n k a w y ra ż a s w o ją g o to w o ść d o s to s o w a n ia s ię do w y m a g a ń a s c e ­ ty c z n y c h i a p o s to ls k ic h s ta w ia n y c h w y c h o w a n iu c z ło n k ó w , sto s o w n ie do z a ­ d a ń i u p r a w n ie ń p r a ł a t u r y 82.

W szczeg ó ln o ści do a s c e ty c z n y c h w y m a g a ń s ta w ia n y c h c z ło n k o m n a le ż y p r z e s trz e g a n ie s ta łe g o , ch o c ia ż dość e la s ty c z n e g o , p o r z ą d k u d n ia , w k tó r y m m . in. n a le ż y so b ie w y z n a c z y ć czas n a M szę św ., ro z m y ś la n ie , c z y ta n ie d u ­ c h o w e i r ó ż a n i e c S3. N a le ż y tu ró w n ie ż s z c z e ry w y s iłe k w k ie r u n k u z d o b y ­ w a n ia w s z y s tk ic h c n ó t c h rz e ś c ija ń s k ic h i lu d z k ic h , k tó r e s ą p o tr z e b n e w z w y ­ c z a jn y m ż y c iu o b y w a te ls k im 34. D o ty c h z o b o w ią z a ń c z ło n k o w s k ic h n a le ż y ró w n ie ż w ie rn o ś ć n a u c z y c ie ls k ie m u u rz ę d o w i K o ścio ła, k tó r ą k s. E s c riv a z a ­ w sz e w y so k o c e n ił i z a le c a ł j ą c z ło n k o m zało ż o n eg o p rz e z sie b ie D zieła. T a w ie rn o ś ć — w e d łu g w o li z a ło ż y c ie la — m a s ta n o w ić je d n ą z n a jb a r d z ie j c h a ­ ra k te r y s ty c z n y c h cech c z ło n k ó w O p u s D e i 35.

P o z a ty m i p o s tu la ta m i n ie o b o w ią z u je c z ło n k ó w ż a d e n w y r ó ż n ia ją c y ic h „ s ty l ż y c ia ”. W p ro s t p rz e c iw n ie , m a ją s ię w y s tr z e g a ć w sz e lk ie g o w y ró ż n ie ­ n ia . D la te g o p o z o s ta ją i m ie s z k a ją w sw o im n a tu r a ln y m ś r o d o w is k u ży cia i p ra c y . T y lk o n ie z n a c z n a część c z ło n k ó w s p o ś ró d n u m e r a r ii — ja k ju ż w s p o m n ia n o — m ie s z k a w e w sp ó ln o c ie . I n n i, z w ła sz c z a żo n aci, z n a tu r y rz e c z y p o z o s ta ją w s w o ic h ro d z in a c h . N ie p r z e w id u je s ię ż a d n y c h z e w n ę trz ­ n y c h o z n a k p rz y n a le ż n o ś c i do O p u s D ei. W szy scy c z ło n k o w ie w y k o n u ją sw ó j

28 P B , 86. 30 L is t o k ó ln y E s c riv y z dn. 31.05.1954, cy t. A. B y r n e, dz. c y t., 7. 31 A . B y r n e , dz. c y t., 8. 32 T a m ż e . 33 T a m że . 34 T a m ż e . 35 P B , 219— 232.

sw o b o d n ie w y b r a n y z a w ó d św ie c k i. W s p r a w a c h w y k o n y w a n ia św ie c k ie g o z a w o d u c z ło n k o w ie n ie o tr z y m u ją od p r a ł a t u r y ż a d n y c h w s k a z a ń a n i te ż n ie m o g ą o c z e k iw a ć ż a d n e j p o m o c y 36.

Z g o d n ie z t r a d y c ją D z ie ła w d z ie d z in ie p o lity k i c z ło n k o w ie c ie s z ą się c a łk o w itą w o ln o śc ią . Z a ra z p o z a ło ż e n iu D z ie ła k s. E s c riv a p is a ł: „N ie m a w ty m d la D zieła ż a d n e g o p ro b le m u , je ś li ró ż n im y s ię w o p in ia c h . P r z e ­ c iw n ie , o b ja w ia siię t u t a j d o b ry d u c h z d ro w e g o w sp ó łż y c ia i p o s z a n o w a n ia p r a w o w ite j w o ln o śc i je d n o s tk i” 37. 5. D u ch o w o ść D zieła Z n a c z e n ie i w p ły w O pus D ei w e w sp ó łc z e s n y m K o śc ie le n a p e w n o n ie s ą w p r o s t z a le ż n e od s to s u n k o w o z n a c z n e j ilo ś c i c z ło n k ó w , a n i od w e w n ę tr z ­ n e j s p o is to ś c i o rg a n iz a c y jn e j, a n i od n o w o śc i czy o ry g in a ln o ś c i d o k try n y . W ty c h s p r a w a c h O pus D ei ra c z e j n ie w y ró ż n ia s ię n ic z y m szczeg ó ln y m w ś ró d w ie lu in n y c h w sp ó łc z e s n y c h o rg a n iz a c ji czy ru c h ó w k o śc ie ln y c h . N a to m ia s t n ie w ą tp liw a o ry g in a ln o ś ć i m oc w p ły w u O p u s D ei le ż y w p r a k ­ ty c e d u c h o w e j, w u m ie ję tn o ś c i w p ro w a d z a n ia z a s a d d o s k o n a ło śc i c h rz e ś c i­ j a ń s k ie j w ży cie św ie c k ie g o ś w ia ta . J a k c h a r a k te r y z u je s ię o b e c n ie tę sz c z e g ó ln ą i o ry g in a ln ą d u ch o w o ść O p u s D ei? P ie r w s z ą i z a s a d n ic z ą c e c h ą te j d u c h o w o śc i j e s t r e a liz a c ja je j w św iecie i p r z y p o m o c y śro d k ó w g łó w n ie ś w ie c k ic h . J a k to n a le ż y ro z u m ie ć ? — P o ­ le g a to n a ty m , że c h rz e ś c ija n in , a b y o sią g n ą ć ś w ię to ść ży cia, n ie m u s i u s u ­ w a ć się ze ś w ia ta , a le u ś w ię c a s ię p rz e z sw ó j św ie c k i z a w ó d , p rz e z sw o je ż y c ie ro d z in n e i p rz e z d z ia ła ln o ś ć sp o łe c z n ą , a n a w e t p o lity c z n ą , ja k o o b y ­ w a te l i c z ło n e k sp o łe c z e ń s tw a . K s. E s c riv a o p is y w a ł to w t e n sp o só b : „ Is to tn ą c e c h ą d u c h o w o śc i O p u s D ei je s t, że n i k t n ie o d c h o d z i z te g o m ie js c a , k tó r e z a jm u je (w św ie c ie , E. W.) — u n u s q u is q u e in q u a v o c a tio n e v o c a tu s est, in

ea p e r m a n e a t (1 K o r 7,20) — a le k a ż d y w y p e łn ia m o ż liw ie j a k n a jd o s k o n a ­

le j z a d a n ia i o b o w ią z k i w ła s n e g o s ta n u i sw e g o k o n k re tn e g o s ta n o w is k a w K o śc ie le i s p o łe c z e ń s tw ie 38.

C z ło n k o w ie O p u s D ei a n i n a c h w ilę — j a k to c z y n ią , n p . c z ło n k o w ie i n ­ s ty tu tó w ś w ie c k ic h w o k re s ie n o w ic ja tu — n ie o p u s z c z a ją sw o je g o m ie js c a w św ie c ie . P o z o s ta ją w ię c i p r a c u j ą ja k o ro b o tn ic y , a d w o k a c i, u rz ę d n ic y , ja k o p ro f e s o ro w ie n a u c z e ln ia c h itd . W ła ś n ie s p e łn ia n ie ty c h o b o w ią z k ó w s t a ­ n o w i d la n ic h „ d ro g ę ” (cam m in o ) 39 do o s ią g n ię c ia św ię to śc i. P o d ty m w z g lę ­ d em d o k o n u je s ię w O p u s D ei ja k b y n a w r ó t do c h r z e ś c ija ń s tw a p ie rw s z y c h w ie k ó w , je szcze p rz e d o k re s e m p o w s ta n ia z a k o n ó w , k ie d y to K o śció ł ja ś n ia ł i p ro m ie n io w a ł ś w ię to ś c ią s w o ic h m ę c z e n n ik ó w i w y z n a w c ó w , r e k r u t u j ą ­ c y c h s ię g łó w n ie sp o ś ró d lu d z i św ie c k ic h .

D ru g ą c e c h ą sz c zeg ó ln ej d u c h o w o śc i O p u s D ei j e s t u ś w ię c e n ie p ra c y i sie b ie o ra z in n y c h lu d z i p rz e z p ra c ę . Z a ło ż y c ie l D z ie ła p r z y w ią z y w a ł szcze­ g ó ln ie js z ą u w a g ę do te j, j a k m a w ia ł, „ tr ó jc y ” : u ś w ię c e n ie p ra c y , u ś w ię c e n ie s ie b ie w p ra c y , a p o s to ls k ie u ś w ię c a n ie in n y c h p rz e z p r a c ę 40. U św ię c e n ie p r a ­ cy d o k o n u je s ię p rz e z to, że c z ło n k o w ie w y k o n u ją p r a c ę w z je d n o c z e n iu z C h ry s tu s e m , k tó r y p r a c u ją c w n a z a r e ta ń s k im u k r y c iu ja k o rz e m ie ś ln ik , d o k o n a ł z a sa d n ic z e g o u ś w ię c e n ia p ra c y . U św ię c a n ie sie b ie p rz e z p r a c ę d o k o ­

33 А. В у r n e, d z. c y t., 9.

37 L is t o k ó ln y z d n. 24.03.1930.

38 G esp rä ch e..., d z. c y t., n r 16.

39 P o d rę c z n ik z a w ie r a ją c y a s c e ty c z n e w s k a z a n ia E s c riv y n o si n a z w ę D ro ­

ga. Z o s ta ł p rz e tłu m a c z o n y n a w ie le ję z y k ó w , ta k ż e n a p o ls k i. O s ią g n ą ł m ilio ­

n o w e n a k ła d y .

124 B IU L E T Y N T E O L O G II L A IK A T U

n u je s ię d la te g o , „ p o n ie w a ż w ła ś n ie p r a c a — j a k m ó w ił ks. E s c riv a — s t a ­ n o w i d la n a s s p e c y f ic z n y ś r o d e k u ś w ię c e n ia . N a sz e k o n te m p la ty w n e życie w e w n ę tr z n e d o k o n u je się n a ś r o d k u u lic y i żywii się p r a c ą k a ż d e g o z n a s ja k o sw o im p o k a rm e m . N ie m a ż a d n e g o p o d z ia łu m ię d z y n a s z y m ży cie m w e ­ w n ę tr z n y m a n a s z y m a p o s to ls tw e m : s ą o n e je d n y m d ty m sa m y m . Z e w n ę trz n a p r a c a n ie p r z e r y w a n a s z e j m o d litw y , t a k j a k b ic ie s e r c a n ie u m n ie js z a n a ­ szej u w a g i, k tó r ą p o ś w ię c a m y n a s z e j p r a c y ” 41. W te n sp o só b w O p u s D ei d o ­ k o n u je się ja k b y „ m a te r ia liz a c ja ” św ię to śc i. W ła ś n ie z w y k ła , m a te r ia ln a p r a ­ ca p rz e c h o d z i i p rz e m ie n ia się w m o d litw ę i ś w ię to ś ć 42. S ta n o w i to n ie w ą t­ p liw ie n a jw ię k s z e „ o d k ry c ie ” , ja k ie g o d o k o n u je się w O p u s D ei. Z w ró c ił n a to ró w n ie ż u w a g ę k a r d y n a ł A lb in o L u c i a n i n a k r ó tk o p rz e d sw o im w y ­ b o re m n a p a p ie ż a w je d n y m z a r ty k u łó w z a m ie sz c z o n y c h w p r a s ie k o śc ie l­ n e j 43, g d zie w s p o m in a o p e w n e j „ m a te r ia liz a c ji” ż y c ia d u ch o w eg o .

W a ż n y m e le m e n te m ż y c ia w e w n ę trz n e g o c z ło n k ó w O p u s D ei je s t d u c h d z ie c ię c tw a B ożego o ra z e w a n g e lic z n e j w o ln o śc i. E s c riv a u z n a w a ł z aw sze d z ie ­ c ię c tw o B oże z a „ f u n d a m e n t” d u c h o w o śc i O p u s D ei. Z n a m ie n n e je s t p o d ty m w z g lę d e m w y d a rz e n ie z je g o ż y c io ry su , k ie d y p e w ie n m ło d y k a p ła n m o d lą c się g ło śn o w k a p lic y p o w ta r z a ł so b ie sło w a , że s p r a w ą n a jw a ż n ie js z ą w n a ­ ś la d o w a n iu C h ry s tu s a je s t p o k o ra , w te d y E s c riv a , k tó r y n ie s p o d z ie w a n ie w s z e d ł do k a p lic y , p r z e r w a ł m u ro z m y ś la n ie i p o w ie d z ia ł: „N ie, m ó j s y n u , n a jw a ż n ie js z e je s t d z ie c ię c tw o B o że” 44. N a jb a rd z ie j p r z e k o n y w a ją c y m u z a ­ s a d n ie n ie m te o lo g ic z n y m te g o tw ie r d z e n ia je s t d la E s c riv y f a k t, że C h ry s tu s p rz y c h o d z i n a ś w ia t ja k o S y n O jc a i p rz y c h o d z i po to, b y n a s n a u c z y ć w ła ś ­ n ie s y n o s tw a B ożego (p o r. J 1,12; J 14, 5— 11).

W ra z z d z ie c ię c tw e m B o ży m łą c z y ł k s. E s c riv a w o ln o ść d z ie c i B ożych. M a w ia ł: „B óg chce, a b y M u słu ż o n o w w o ln o ści... N ie ch ce n ig d y p rz e m o ­ c y ” 45. Z a s a d ę j a k n a jd a l e j p o s u n ię te j w o ln o śc i o so b iste j s to s o w a ł n ie ty lk o do ż y c ia w e w n ę trz n e g o , a le ta k ż e d o z e w n ę trz n e j d z ia ła ln o ś c i czło n k ó w .

C h a r a k te r y s ty c z n ą d la d u c h o w o śc i O p u s D ei j e s t o d p o w ie d ź k s. E sc riv y , g d y k a r d y n a ł M a d r y tu w in s z o w a ł z a ło ż y c ie lo w i w r o k u 1957 „ z a sz c z y tn e j n o ­ m in a c ji” k ilk u m in is tr ó w do r z ą d u w H is z p a n ii s p o ś ró d c z ło n k ó w O pus D ei. P o w ie d z ia ł w ó w c z a s k s. E s c riv a : „M n ie to z u p e łn ie n ie o b ch o d zi i z u p e łn ie to o d e m n ie n ie zależy... je s t to d la m n ie o b o ję tn e czy k to ś (z czło n k ó w , E. W.) je s t m in is tr e m czy z a m ia ta c z e m u lic. J e d y n e , co m n ie in te r e s u je , je s t, czy on się u ś w ię c a p rz e z s w o ją p r a c ę ” 46.

To u ś w ię c a n ie się p rz e z p r a c ę je s t w ó w c z a s m o ż liw e , g d y p r a c a je s t g łę b o k o p o w ią z a n a z m o d litw ą . P o u c z a ł k s. E s c riv a : „Z y cie c h rz e ś c ija n in a m u s i b y ć ż y c ie m c ią g łe j m o d litw y , m u s i b y ć u s iło w a n ie m , b y o d r a n a do w ie c z o ra i od w ie c z o ra do r a n a z a c h o w y w a ć ś w ia d o m o ść o b ecn o ści B ożej. C h rz e ś c ija n in n ig d y n ie j e s t s a m o tn y , p o n ie w a ż s ta le o b c u je z B o g iem , k tó r y j e s t zaw sz e p rz y n im p o z o s ta ją c w n ie b ie ” 47.

6. A p o sto lstw o

Z ży cia w e w n ę trz n e g o c z ło n k ó w O p u s D ei w y n ik a ic h s p e c y fic z n y s ty l a p o s to ls k ie j d z ia ła ln o ś c i. J a k ju ż m o ż n a s ię b y ło z o rie n to w a ć , j e s t to p rz e d e w s z y s tk im s ty l o so b iste g o ś w ia d e c tw a ż y c ia w e w ła s n y m śro d o w is k u , a w ię c

41 L is t o k ó ln y z dn. 15.10.1948, c y t. A. B y r n e, dz. c y t., 13. 42 A. B y r n e , d z. c y t., 13. 43 II G a z z e ttin o , W e n e c ja , 25.07.1978. 44 P B , 94. 45 L ast o k ó ln y z dn. 5.05.1954. « P B , 209. 47 J . E s c r i v a d e B e l a g u e r , C h r is tu s b e g e g n e n , K ö ln 1975, n r 116.

„ w e w n ą tr z ś w ia ta ” . T eg o o so b isteg o ś w ia d e c tw a n ie m o ż n a szczeg ó ło w o o p i ­ s a ć , g d y ż w y ra ż a się ono n a ty s ią c sp o so b ó w w z a le ż n o śc i o d z a is tn ia łe j sy ­ tu a c ji. C z ło n k o w ie n ie p ro w a d z ą ja k ie g o ś ży cia „ o d m ie n n e g o ” n iż w szy scy in n i lu d z ie . W w y c h o w a n iu o tr z y m u ją c z ło n k o w ie w s k a z a n ia d o ty c z ą c e r e a l i­ z o w a n ia p r z y k a z a n ia m iło ś c i B oga i b liźn ieg o . U czą s ię teg o od p o c z ą tk u , od s ta rs z y c h czło n k ó w . K a ż d e s p o tk a n ie z b liź n im m a p ro w a d z ić b liźn ieg o do s p o tk a n ia z B ogiem . D o k o n u je się to d ro g ą o so b iste g o k o n ta k tu . W te n sp o só b p o z y s k u je się n o w y c h c z ło n k ó w . T ą d ro g ą c z ło n k o w ie r e a liz u ją oso­ b is te a p o s to ls tw o w r a m a c h o g ó ln eg o p o s ła n n ic tw a K o śc io ła 48.

Z e s w e j s tr o n y p r a ł a t u r a n ie n a s ta w ia n ik o g o i n ie „ s p e c ja liz u je ” w j a ­ k im ś o k re ś lo n y m z a k re s ie a p o s to ls k ic h z a d a ń . K a ż d y z c z ło n k ó w p o d e jm u ­ j e in ic ja ty w y n a w ła s n ą o d p o w ie d z ia ln o ść . W w y c h o w a n iu je d n a k z w ra c a s ię u w a g ę n a a p o sto lsk ie u w ra ż liw ie n ie i n a p o czu cie o d p o w ie d z ia ln o śc i a p o ­ s to ls k ie j w ś ro d o w is k u ro d z in n y m , z a w o d o w y m i sp o łe c z n y m . J e s t to je d n a k n a ogół a p o s to ls tw o o so b iste i p rz e z to o g ro m n ie z ró ż n ic o w a n e . D lateg o ks. E s c riv a n a z v w a ł je „ m o rz e m b e z g r a n ic ” o ra z „ ja k ą ś w ie lk ą k a te c h e z ą c h r z e ś c ija ń s k ą ” 4S.

Z n a m ie n n e je s t, co J a n P a w e ł I I p o w ie d z ia ł w c zasie M szy św . w C a s te lg a n d o lfo do g ru p y p ro f e s o ró w i s tu d e n tó w n a le ż ą c y c h do O pus D ei: „W asze D zieło m a za cel u ś w ię c e n ie ży cia w e w n ę tr z u ś w ia ta , w m ie js c u p r a c y i w z aw o d zie. C h o d zi w a m o to, b y żyć E w a n g e lią w św iecie. Ż y jecie ja k b y w to p ie n i w ś w ia t, a le z z a m ia re m , b y p rz e z w a s z ą o s o b is tą m iłość k u C h ry s tu s o w i p rz e m ie n ia ć i z b a w ia ć ś w ia t. J a k ż e w s p a n ia ły je s t te n w a sz id eał! I d e a ł te n d a ł p o c z ą te k te o lo g ii la ik a tu , k tó r a w y c is n ę ła s w e p ię tn o n a K o ściele w c z a sie so b o ru d p o s o b o rz e ” 50. J e s t to ro d z a j a p o s to ls tw a od w e w n ą tr z s t r u k t u r ś w ia ta ja k o „ z a c z y n u e w a n g e lic z n e g o ” , o k tó r y m m ó w i S o b ó r W a ty k a ń s k i I I (por. K K 31). Z a c z y n e w a n g e lic z n y m u s i tk w ić w ś w ie ­ c ie i z w ią z a ć się z m ą k ą , a ż e b y E w a n g e lia m o g ła p rz e m ie n ia ć i zb a w ia ć ś w ia t. T o w ła ś n ie s t a r a się re a liz o w a ć O p u s Dei.

N a le ż y do d ać, że O p u s D ei p ro w a d z i ta k ż e b a rd z ie j szczeg ó ło w e a p o s to l­ s k ie z a d a n ia n p . w z a k re s ie n a u c z a n ia , w y c h o w a n ia , p o m o cy sp o łe c z n e j itp . A le ró w n ie ż te in ic ja t y w y i z a d a n ia w y w o d z ą się od p o szcz e g ó ln y c h cz ło n ­ k ó w . S ą o n e n a s tę p n ie r e a liz o w a n e p rz y w s p ó łp r a c y ta k ż e w ie lu lu d z i, k tó rz y n ie n a le ż ą do p r a ła tu r y , a c z a se m w ogóle n ie s ą n a w e t k a t o l i k a m i 51. T a k b y w a . g d y n p. z in ic ja ty w y c z ło n k ó w p o w s ta ją ta k ie d z ieła, j a k u n iw e r s y ­ t e t w N a w a r r a lu b w P e r u , czy do m d la s tu d e n tó w , o ś r o d k i z d ro w ia , p o m o ­ c y sp o łe c z n e j itp . w k r a j a c h trz e c ie g o św ia ta . G d y c h o d z i o teg o ty p u in s t y ­ tu c je , n ie są o n e z re g u ły w ła s n o ś c ią O p u s D ei a n i n a w e t w ła s n o ś c ią K o ­ ścio ła, a le — s to so w n ie do p rz e p is ó w p r a w a d a n e g o k r a j u — w ła s n o ś c ią p r y ­ w a tn y c h lu d z i lu b in s ty tu c ji do teg o c e lu p o w o ła n y c h . T a k w ię c O p u s D ei n ie b ie r z e za n ie o d p o w ie d z ia ln o śc i a n i te ż n ie c z e rp ie z n ic h ja k ic h k o lw ie k k o rz y ś c i. W ta k ic h in s ty tu c ja c h O p u s D ei p o d e jm u je o p ie k ę d u c h o w ą lu b d u s z p a s te rs k ą . S to s o w n ie do w s k a z a ń sw o je g o z ało ż y ciela, s t a r a się p e łn ić sw o je a p o s to ls tw o w u k r y c iu i b e z ro z g ło su , w ła ś n ie j a k „ z aczy n e w a n g e lic z ­ n y ” w m ą c e teg o ś w ia ta . C h o d z i o s ta te c z n ie o to, b y m o cn o o sad zić K rzy ż C h ry s tu s o w y w sa m y m s e rc u w sp ó łc z e sn e g o ś w ia ta czyli w ś ró d tzw . z ie m ­ s k ic h rz e c z y w is to śc i. W ła s n a n a z w a S to w a rz y s z e n ia Ś w ię te g o K rz y ż a w y ra ż a to n a c z e ln e z a d a n ie a p o s to ls k ie D zieła. T ę s a m ą m y ś l m a w y ra ż a ć ró w n ie ż p ie c z ę ć D zieła. G łó w n y m e le m e n te m p ie c z ę c i je s t w ie lk i, p r o s ty k rz y ż , a u jeg o p o d s ta w y u m ie sz c z o n o m a łą ró żę, sy m b o l M a tk i J e z u s o w e j s to ją c e j po d k rz y ż e m . 48 A. B y r n e , d z. c y t., 10 n. 49 T a m że . 50 L ’O s s e rv a to re R o m a n o , 20— 21.08.1979. 51 A. B y r n e , d z. c y t., 10.

126

7. Z n aczen ie D zieła d la K ościoła

Z n a c z e n ie i r o l a k a ż d e j in s ty t u c ji w K o śc ie le z a le ż y od te g o — j a k m ó w i h is to r ia — czy i o ile d a n a in s ty t u c ja o d p o w ia d a p o trz e b o m i z a d a n io m K o ­ śc io ła w d a n y m o k re s ie lu b ep o ce h is to ry c z n e j.

G d y ch o d z i o O p u s D ei, n ie w ą tp liw ie k a ż d e z a tw ie rd z e n ie D z ie ła ze s t r o ­ n y n a jw y ż s z e j w ła d z y K o śc io ła b y ło n ie ja k o u rz ę d o w y m p o tw ie r d z e n ie m , że O p u s D ei o d p o w ia d a i d o b rz e słu ż y p o tr z e b o m K o śc io ła n a s z e g o czasu . W y ­ r a ź n e s tw ie r d z e n ie te g o ty p u m o ż n a o d n a le ź ć w o d n o śn y c h w y p o w ie d z ia c h i d o k u m e n ta c h S to lic y Ś w ię te j o ra z P i u s a X II, k tó r y d o k o n a ł o s ta te c z n e ­ go z a tw ie r d z e n ia D z ie ła w r o k u 1950. R ó w n ie ż J a n X X II I, P a w e ł VI i J a n P a w e ł I o ra z J a n P a w e ł I I w ie lo k r o tn ie w y r a ż a li sw o je u z n a n ie d la D zieła , zało ż o n eg o p rz e z k s. E s c riv ę de B e la g u e ra . J a n P a w e ł II w u z n a n iu sz c z e g ó ln e j r o li D z ie ła d la w sp ó łc z e sn e g o K o śc io ła d o k o n a ł w r o ­ k u 1982 b e z p re c e d e n s o w e g o a k t u p ra w n e g o w K o ściele, e ry g u ją c n ie ja k o n a n o w o O p u s D ei, tw o rz ą c d la ń — j a k ju ż w s p o m n ia n o — „ p r a ł a tu r ę p e rs o ­ n a ln ą ” z ju r y s d y k c ją w c a ły m K o śc ie le k a to lic k im . J e ś li siię zw aży , że O pus D ei liczy o b e c n ie p o n a d 72 ty s ią c e c z ło n k ó w , w ty m p o n a d ty s ią c k sięży , d z ia ła w ś ró d 87 n a ro d ó w ś w ia ta n a w s z y s tk ic h p ię c iu k o n ty n e n ta c h , s t a je się w id o c z n ą w a g a te j d e c y z ji. W y ją tk o w e z n a c z e n ie te g o a k tu p o le g a , m ię ­ d zy in n y m i, ta k ż e n a ty m , że O p u s D ei, m a ją c a p r o b a tę k o ś c ie ln ą ja k o in s ty ­ t u t św ie c k i, u z y s k a ło w r o k u 1982 z m ia n ę sw o je g o d o ty c h c z a so w e g o s t a t u ­ s u p ra w n e g o w K o ściele i z o sta ło w y ję te s p o d w ła d z y K o n g re g a c ji do S p ra w Z a k o n ó w i I n s ty tu t ó w Ś w ie c k ic h , a z o sta ło p o d p o rz ą d k o w a n e K o n g re g a c ji do S p r a w B isk u p ó w . O b e c n ie O p u s D ei p o u z y s k a n iu p o s tu lo w a n e j p rz e z s ie ­ b ie z m ia n y i p o o d rz u c e n iu u c is k a ją c e g o „że la z n e g o g o r s e tu ” — j a k to o k r e ­ ślo n o — b ę d z ie m o g ło z w ię k s z ą s k u te c z n o ś c ią re a liz o w a ć s w o je o r y g in a ln e z a d a n ia w K o śc ie le w e d łu g p ie r w o tn e j m y ś li sw o je g o z a ło ż y c ie la 52. T a k i je s t is to t n y se n s e r e k c ji D z ie ła ja k o o d rę b n e j, p e rs o n a ln e j p r a ł a tu r y .

J a n P a w e ł I I p rz e m a w ia ją c do c z ło n k ó w O p u s D e i55 w s k a z a ł, że D zieło z a p o c z ą tk o w a ło , a w ła ś c iw ie w sw e j p r a k t y c e w p ro w a d z iło n a u k ę S o b o ru W a ­ ty k a ń s k ie g o I I o r o li lu d z i ś w ie c k ic h w K o ściele, czy li p r a k ty c z n ie za p o ­ c z ą tk o w a ło w sp ó łc z e s n ą te o lo g ię la ik a tu . Z a p o c z ą tk o w a n ie to d o ty c z y n ie ty lk o so b o ro w e j n a u k i o s z c z e g ó ln y m a p o s to ls tw ie lu d z i ś w ie c k ic h n a sposób „ z a c z y n u e w a n g e lic z n e g o ”, od w e w n ą tr z s t r u k t u r ś w ia ta , a le — co w a ż n ie j­ sze — u p rz e d z iło w p r a k t y c e n a u k ę so b o ro w ą o p o w s z e c h n y m p o w o ła n iu do św ię to śc i w K o ściele. W ła ś n ie z a d a n ie w p ro w a d z e n ia n ie u s z c z u p lo n e j ś w ię to ­ ści, cz y li p e łn e j E w a n g e lii, w p r a k ty k ę ż y c ia lu d z i św ie c k ic h , je s t szczeg ó ln ą z a s łu g ą O p u s D ei, a ró w n o c z e ś n ie w ie lk ą i w z a sa d z ie u d a n ą p r ó b ą o d p o ­ w ie d z i n a c ią g le a k tu a l n e z a p o tr z e b o w a n ie K o śc io ła n a sz e g o c zasu . O d p o ­ w ie d ź tę d a je O p u s D ei w sp o só b o ry g in a ln y , tw ó rc z y , r ó ż n y o d w s p o m n ia ­ n y c h in s ty t u tó w św ie c k ic h , k tó r e m a ją p o d o b n e z a d a n ia . W ie lk i n a p ły w c z ło n k ó w do O p u s D ei, k tó r y c h ilo ść p rz e w y ż s z a o b e c n ie w s z y s tk ie in s ty t u ty ś w ie c k ie (n a w e t ra z e m w z ię te ) z d a je s ię w s k a z y w a ć n a to , że m a m y tu do c z y n ie n ia ze sz czeg ó ln y m z rz ą d z e n ie m O p a trz n o ś c i B o żej, k ie r u ją c e j lo s a m i K o ścio ła.

O ry g in a ln o ś ć o d p o w ie d z i d a w a n e j p rz e z O p u s D ei, w p o ró w n a n iu z z a ­ k o n a m i i in s ty t u ta m i ś w ie c k im i p o le g a n a ty m , że O p u s D ei d o p u sz c z a do p e łn e g o c z ło n k o s tw a , a p rz e z to u m o ż liw ia o sią g n ię c ie d o sk o n a łe j św ię to śc i w e d łu g r a d e w a n g e lic z n y c h , ta k ż e m a łż o n k o m . D o k o n u je s ię to n a in n y c h z a s a d a c h , a n iż e li w tz w . tr z e c ic h z a k o n a c h . W t e n sp o só b p o w s z e c h n e p o ­ w o ła n ie do ś w ię to śc i u z y s k u je w O p u s D ei sw ó j n o w y , p r a k ty c z n y k s z ta łt i u c ie le ś n ie n ie .

W sp ó łc z e sn e u s iło w a n ia K o ścio ła, a z w ła sz c z a J a n a P a w ł a II, i dą

52 P o r. D o k u m e n ta tio n , n r 1.