A C T A UN I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S ___________________FOLIA OECONOMICA ?Q, 1982 ~
H arald G lä s s*
PROBLEMY, DOŚWIADCZENIA I KIERUNKI DALSZEGO ROZWOJU I STOSOWANIA ELEKTRONICZNEGO PRZETWARZANIA
DANYCH-W NRD
Uchwała rządów państw s o c j a l i s t y c z n y c h z roku 1969 odnoszą-c a s i ę do p r z y s z ł e g o wspólnego r o z w i j a n i a i produkowania u r z ą -dzeń EPD b y ł a d e c y z j ą o dużym z a s i ę g u p o lity cz n y m i ekonomicz-nym, Także w NRD d e c y z j a t a spowodowała nową f a l ę d y s k u s ji nad podstawowymi z a g ad n ie n ia m i i miejscem t e c h n i k i o b l i c z e n i o -wej w s p o ł e c z e ń s t w i e s o c j a l i s t y c z n y m .
D ziś wychodzimy z z a ł o ż e n i a , że możliwe i pożądane o d d z i a -ły w a n ie t e c h n i k i o b l i c z e n i o w e j , ja k o c z y n n ik a s o c j a l i s t y c z n e j i n t e n s y f i k a c j i rozw oju sp o łe c z n e g o o s ią g n ą ć , „ęiożna wówczas, gdy J e j z a s to s o w a n ie p o łąc z o n e j e s t n i e t y l k o ze zmianami j a -kościowymi bazy m a t o r i a ł o w o - t e c h n i c z n e j p r o d u k c j i i j a j z a r z ą -d z a n i a , a l e t a k ż e ze zmianą m ie js c a c z ło w ie k a w p r o c e s i e p r a -cy, a zatem t a k i e ze zmianami c h a r a k t e r u p ra c y c z ło w ie k a . Przy tym t r z e b a s i ę nauczyć panować nad postępem w d u ż e j i l o ś c i p o s z c z e g ó ln y c h obiektów i nieodzownymi, nowymi j a k o ś c ia m i w c a -łym o rg an iz m ie gospodarczym . P e r fe k c y jn y c h ro z w ią z a ń w fo rm ie supersystem ćw w p r z y s z ł o ś c i zapewne n i e b ę d z i e . Budowa po-s z c z e g ó ln y c h p r o je k tó w mupo-si napo-stępow ać w s y s te m a t y c z n i e u s t a l o -nych e t a p a c h . W c h w i l i o b e c n ej c hodzi o t o , by u n ik a ć koncep-c j i n i e r e a l n y koncep-c h .
W tym k o n t e k ś c i e a u t o r c h c i a ł b y p o k r ó tc e przypomnieć n i e r e -a l n e , wygórowane p o s t u l a t y i o c z ek iw a n ia z l a t 19671969, k t ó -r e sta w ia n o EPD' w -ramach z in te g ro w an y c h systemów inform ow ania
* P r o f . d r h a b i l . , d y r e k t o r S e k c j i Nauk Ekonomicznych. Uni-w e r s y t e t u im . K. Marksa Uni-w L ip s k u .
k ie r o w n ic tw a (2 S IK ). Poglądy t e p r z y p is y w a ły urządzeniom e l e -k tro n ic z n y m p r z e t w a r z a n i a danych w pewnym s e n s i e f u n -k c j ę " cu -downej b r o n i " ekonomi.stów. A utor uważa za nieodzow ne, aby o o k r e s i e minionym n i e prow adzić zbędnych d y s k u s j i , a l e o c e n i a -j ą c d o św ia d c z e n ia o s t a t n i c h d z i e s i ę c i u l a t , dyskutować o p r z y -s z ł y c h k i e r u n k a c h z a s to s o w a n ia EPD t a k samo rzeczowo i k r y t y -c z n i e , j a k ma t o m ie js -c e w ZSRR w przypadku d y s k u s j i o Automaty-cznym S ystem ie Z a r z ą d z a n ia .
O becnie^ po p ra w ie d w u d z i e s t o l e t n im w ie lo s tro n n y m i sku-tecznym rozw oju i sto so w an iu EPD w NRD, dysponujemy dośw iad-c zen ia m i , k t ó r e p o z w a la ją nam n a w y c i ą g n i ę c i e , odpowiednio u - z a s a d n io n y c h naukowo i h i s t o r y c z n i e , wniosków w c e l u J e s z c z e b a r d z i e j efektywnego i c h z a s to s o w a n ia W l a t a c h p r z y s z ł y c h .
1;: 0 d o św ia d c z e n ia c h 1 z a s a d n ic z y c h k ie r u n k a c h s to s o w a n ia w NRD e l e k t r o n i c z n y c h maszyn cyfrow ych
m a łe j 1 ś r e d n i e j mocy (do roku 1960)
Podstawę długoterm inow ego r o zw o ju EPD w naszym k r a j u s t a n o -w ią -wymogi s o c j a l i s t y c z n e j i n t e n s y f i k a c j i . K i e r u j ą c s i ę wymoga-mi i n t e n s y f i k a c j i , w d y r e k ty w ie uchw alonej na IX Z j e ź d z i e SED, a d o t y c z ą c e j rozw oju g o s p o d a rk i na rodow ej na l a t a 1976- 1 9 8 0, sformułowane uwagę i " n a l e ż y wykorzystywać w c o r a z t o e fe k ty w -n i e j s z y sposób --nowoczes-ne -n a u k o w o -te c h -n ic z -n e i -n s t r u m e -n t y z a -r z ą d z a n i a , p r z e d e wszystkim EPD i planowo r o z s z e r z a ć z a k r e s j e -go. s to s o w a n i a 1 .
Efektywne w ykorzystyw anie i planowe r o z s z e r z a n i e s to s o w a n ia EPD musi sta n o w ić je d n o ś ć pod względem i l o ś c i i j a k o ś c i . • -Wy-razem planowego z a s to s o w a n ia z a l e t s o c j a l i s t y c z n e j i n t e g r a c j i e konom icznej J e s t c o r a z l e p s z e w y k o r z y s ta n ie w g o s p o d a rc e NRD, stw orzonego w ramach s o c j a l i s t y c z n e j w spólnoty pa ństw ow ej, • J e d -n o l i t e g o Systemu E l e k t r o -n i c z -n y c h M aszy-n'C yfrowych. Nie ma ż a d -nego powodu, aby importować i n n ą t e c h n i k ę n i ż syetem t e n p r z e -w i d u j e . O b e c n ie, rozw ój W d z i e d z i n i e EMC m a łe j mocy i maszyn do s t e r o w a n i a p r o c e s a m i, a t a k ż e r o z w i j a n i e u r z ą d z e ń do
ujmo-1
. ^ H o n e c k e r , B e r i c h t d e s ZK d e r SED an den IX P a r t e i tágJ d e r SED, B e r l i n 1976, s . 8 5 .
wania danych, są koordynowane z innymi k raja m i s o c j a l i s t y c z n y -m i, aby i w t e j d z i e d z i n i e -móc w ykorzystać z a l e t y s o c j a l i s t y -c z n e j i n t e g r a -c j i ekonom i-cznej“'.
Zasadniczym z a g ad n ie n ie m s to s o w a n ia t e c h n i k i o b l i c z e n i o w e j w NRD j e s t i p o z o s t a n i e c o r a z t o w iększe u c z e s t n i c t w o w p r o c e -s i e i n t e n -s y f i k a c j i . W y ja śn ian ie podstawowych z a g a d n ie ń odnoś-n i e m ie js c a t e c h odnoś-n i k i o b l ic z e n i o w e j w g o sp o d a rc e s o c j a l i s t y c z -n e j p r z y c z y n i ł o s i ę w i s t o t n y sposób do t e g o , by p o p i e r a ć rozw agę, s t a b i l n o ś ć i k o n ty n u a c ję w podstawowych k ie ru n k a c h s to s o w a n ia t e c h n i k i o b l i c z e n i o w e j w p r z e d s i ę b i o r s t w a c h i kom-b i n a t a c h , p rz y czym w y ro b ie n ie s o b ie j a k i e g o ś z d a n ia na te m a t problemów z a s a d n ic z y c h n i e j e s t a k c j ą p o je d y n c z ą , l e c z p roce-sem s ta ły m , wynikającym z p r a k ty c z n y c h dośw ia d cz e ń , z nowych wyników ba da ń.
I J a k im i dośw iadczeniam i i wynikami dysponujemy w c h w i li obe-c n e j ? W różnych d z i a ł a c h g o s p o d a rk i narodowej 70 000 p rac o w n i-ków z a tr u d n io n y c h w d z i e d z i n i e s to s o w a n ia EPD p r z y c z y n i ł o s i ę w i s t o t n y sposób do wykonania p l a n u gosp o d a rc z e g o na rok 1976. T echnika o b l ic z e n i o w a , Jako ś ro d e k pomocniczy właściw ego z a -r z ą d z a n i a i p la n o w a n ia , s p r a w d z i ł a s i ę z w ła sz c z a tam, g d z i e p r a c ę zorganizowano wg n a s t ę p u j ą c y c h
wskazówek-t-- w pierwszym r z ę d z i e r e a l i z u j e s i ę t e z a d a n i a , k t ó r e w n a j - krótszym c z a s i e prowadzą do s z y b k ie g o w z r o s tu e f e k t y w n o ś c i, wy-chodząc p rzy tym z p r z e s ł a n k i , że w pierwszym r z ę d z i e n a l e ż y zbudować bank danych,
- p r o j e k t EPD uw zględnia zawsze n i e z b ę d n ą 1 możliwą zmien-n o ś ć , za pomocą k t ó r e j możzmien-na zawsze zagwarantować u d o s k o n a le n ie
s to s o w a n ia EPD odpowiednio do ro sn ą c y c h m ożliw ości ekonomicz-n y c h , o r g a ekonomicz-n i z a t o r s k i c h i ekonomicz-n a u k o w o -te c h ekonomicz-n ic z ekonomicz-n y c h ,
- sto p n io w o , wraz 2 ja k o śc io w o nowymi m ożliw ościam i s t o s o -w ania t e c h n i k i o b l i c z e n i o -w e j ja k o i n s t r u m e n t u z a r z ą d z a n i a , zmie-n i ł a s i ę o r g a zmie-n i z a c j a z a r z ą d z a zmie-n i a .
L ic zb a z a in s ta lo w a n y c h u r z ą d z e ń EPD w z r o s ła w 1975 r . w "po-rów naniu z 1970 r . 2 , 7 - k r c t n i e . Punktem w y j ś c i a d l a porówna-n i a b y ł a l i c z b a z a in s ta lo w a n y c h " J e d n o s t e k l i c z ą c y c h " , p rz y
2
P o r . G. M e r k e 1, Stand und P e r s p e k t i v e n l n Entw ick-l u n g und Nutzung d e r R e c h e n te c h n ik i n d e r DDR, [w:] S c h w i f te n - r e i h e I n f o r m a t i o n s v e r a r b e i t u n g , B e r l i n 1976, s . 18.
czym za podstawę p r z y j ę t o wydajność EC Ю203 . Wynikają . s t ą d przykładowo n a s t ę p u j ą c e r e l a c j e w ydajności n a s z y c h e l e k t r o n i c z -nych maszyn cyfrow ych:
' R 300 0 , 3
R 21 1 '
EC 1020 1
EC 1040, 7
I n t e r e s u j ą c ą r z e c z ą j e s t t o , ż e Już d z i ś praw ie w i ę c e j n i ż 50% z a in s t a l o w a n y c h mocy EPD re a liz o w a n y c h j e s t za pomocą ma-szyn J e d n o l i t e g o System u. P r z e c i ę t n i e w g o sp o d a rc e narodow ej NRD n a J e d n o s tk ę komputera p r a c u j e około 190 z a t r u d n io n y c h . L ic zb a z a in s t a l o w a n y c h maszyn, cyfrowych do r e a l i z a c j i zadań autom atycznego s t e r o w a n i a p r o d u k c j ą w z ro s ła w o s t a t n i c h p i ę c i u l a t a c h w i ę c e j n i ż d z i e s i ę c i o k r o t n i e . Także s t a n minikompute-rów z w ię k sz y ł s i ę dość i s t o t n i e p o p r z e z z a s to s o w a n ie dodatkowo 1200-maszyn ■ w o s t a t n i c h 5 l a t a c h . J e ś l i c hodz i o] u r z ą d z e n i a do ujmowania danych, to d o s z ło do n i c h w l a t a c h 1971-1975 ponad 10 t y s . k s ię g o w a n ia z końcówką do d z i u r k a r k i , 4500 automatów do c elów o r g a n i z a c j i , 3 t y s . u r z ą d z e ń do ujmowania danych ty p u CELIATRON Ô031 i ponad 5 t y s . p o z o s t a ł y c h u r z ą d z e ń . Mimo t o , n i e możemy być zadow oleni z rozw oju w d z i e d z i n i e ujmowania d a -n y c h . J o s t x r z e c z ą o g ó l n i e z na ną, że w c h w i l i o b e c n e j , t z n . w c h w i l i opanowywania r o s n ą c y c h zadań grom adzenia danych, J e s t to poważny problem w ró żnych d z i a ł a c h g o s p o d a rk i narodow ej NRD. I s t o t n e e f e k t y r a c j o n a l i z a c j i ujmowania danych można uzy sk ać , obok d a ls z e g o r o z w i j a n i a u rz ą d z e ń do grom adzenia danych, ta k ż e z a pomocą c z ę s t s z e j wymi.any maszynowych nośników danych w r a -mach system u in fo r m a c y jn e g o g o s p o d a rk i n a ro d o w e j; Z t e g o .wyni-ka p o s t u l a t , aby w y k o rz y s ta ć w s z e l k i e m ożliw ości w d a n e j d z i e -d z i n i e , a p o nadto n a l e ż y krok po kro k u r o z s z e r z a ć wymianę ma-szynowych nośników danych pomiędzy p r z e d s i ę b i o r s t w a m i i kombi-n a ta m i wyposażokombi-nymi w odpow iednią t e c h n i k ę o b l i c z e n i o w ą . W n a -
3zyrn k r a j u u d a ło s i ę u z y s k a ć , przy p r z e c ię tn y m czasowym o b ł o ż e -n i u w s z y s tk ic h z a i-n s t a l o w a -n y c h u rz ą d z e ń EPD, wynoszącym w chwi-l i o b e c n e j w i ę c e j n i ż 15 g o d z in e fe k ty w n e j p r a c y o b l i c z e n i o w e j , godne uwagi r e z u l t a t y . Ale produktywny c z a s p r a c y u r z ą d z e n ia --- -t-—
-n i e może być wyłącznym m iernikiem o b ł o ż e n i a p o s i a d a n e j t e c h n i -k i . I n te n sy w n a e k s p l o a t a c j a EPD oznacza m. i n . c a łk o w it e wyko-r z y s t a n i e m ożliw ości programów w ie lo d o s tę p n y c h , uzyskiwane d z i ę -k i s to so w an iu maszyn J e d n o l i t e g o Systemu, u d o s k o n a la n ie s y s t e -mów i progra-mów w ta k im s t o p n i u , aby i c h r e a l i z a c j a wymagała minimum c z a s u p r a c y u r z ą d z e n ia l i c z ą c e g o , z a p ew n ie n ie r a c j o n a l -n e j kom bi-nacji w y k o r z y s ta n ia dużych EMC i minikomputerów. Waż-nym zagadnieniem , nad którym s i ę c ią g l e , d y s k u t u j e j e s t obecne i p r z y s z ł e k s z t a ł t o w a n i e s i ę r e l a c j i między stosowaniem du-ż y c h , wydajnych u r z ą d z e ń (п р . ЕС ЮЗД) a e k s p l o a t a c j ą maszyn m a łe j i ś r e d n i e j mocy. Chcąc odpow iedzieć na z a s a d n i c z e p y t a n i e o p r z y s z ł y k s z t a ł t te g o ż z a g a d n i e n i a , n a l e ż y w łączyć najnow sze o s i ą g n i ę c i a z z a k r e s u p ra c y nad ro z w ija n ie m m ikroprocesów i mi-nikom puterów . Uzasadniony punkt w id z e n ia na t o z ja w is k o możliwy
j e s t , zdaniem a u t o r a , t y l k o w z a l e ż n o ś c i od wynik'ów a n a l i z y o - b e c n i e typowych i w p r z y s z ł o ś c i możliwych form e k s p l o a t a c j i p r z e t w a r z a n i a danych.
Maszyny m a ł e j mocy z n a l a z ł y w n a s z e j g o sp o d a rc e narodowej dość s z e r o k i e z a s t o s o w a n i e . Zgodnie z t e z ą "w łaściw a t e c h n / k a d l a odpowiedniego z a d a n i a " z a in s t a l o w a n o p r z e d e wszystkim w p r z e d s i ę b i o r s t w a c h przem ysłu l e k k i e g o , 5Fożywo»ego i tere n o w e -go głów nie m inikom putery, b i o r ą c Jako p u n k t w y j ś c i a w z g lę d n ie małe p r z e d się b io r stw a (w w ię k sz o śc i p o n i ż e j 1 t y s . z a t r u d n i o -n y c h ) . Obecny s t a n s to so w an ia t e c h n i k i o b l i c z e n i o w e j minikom-p u te r o w e j w r e s o r c i e przem ysłu l e k k i e g o r e p r e z e n t u j e g łów nie b a z a t e c b n i c z n a d r u g i e j g e n e r a c j i (C 8205, С 8205 Z ), choć o~ s t a t n i o p r z e c h o d z i e l ę w n i e k t ó r y c h s t a c j a c h o b lic z e n io w y c h do u r z ą d z e ń EPD t r z e c i e j g e n e r a c j i ( KRS 4200, PRS 4000 i ES 1010) . Używa s i ę j e s z c z e komputerów ty p u SER 2, a t a k ż e s p e c j a ln y c h maszyn cyfrowych do s te r o w a n ia p ro c e s a m i, a l e u r z ą d z e n i a t e n i e d e c y d u ją o poziom ie w y p o sa ż e n ia . Ł ą c z n ie r e s o r t t e n d ysponuje 8 5 ośrodkami obliczeniow ym i z jednym l u b k i l k u u r z ą d z e n ia m i l i -czącym i, p rzy czym w y k o r z y s tu je s i ę w i e l o k r o t n i e około 8 0 0 z a r e j e s t r o w a n y c h systemów i programów d la minikomputerów.
M inikomputery p o s i a d a j ą c a łk ie m s p e c y f i c z n e z a l e t y , p o l e g a -j ą c e , wg obecnego s t a n u w iedzy, na s z y b k i e j d o s t ę p n o ś c i , a t a k -ż e na bezpośrednim k o n t a k c i e z rozbudowanymi u r z ą d z e n i a m i . Na-k ł a d y na programowanie s ą p o nadto n i e w i e l k i e , ze względu na p r o s t o t ę programów. Ma t o s z c z e g ó ln e z n a c z e n ie p r z e d e w ssyrtkim
d l a małych i ś r e d n i c h p r z e d s i ę b i o r s t w , z a t r u d n i a j ą c y c h p o n i ż e j 1 t y s . o s ó b . M inikomputery a m o r ty z u ją s i ę n a j c z ę ś c i e j po 3-4 l a t a c h . Z do św ia d cz e ń wynika, ż e mały lu b ś r e d n i z a k ła d p r z e -myśl a l e k k i e g o musi d o k ł a d n i e zb adać, czy w EPD może z a in w es-tować 2 0 0 do 300 t y s . marek.
F a k t , że m inikom putery s ta n o w ią z a s a d n i c z ą formę z a sto s o w a -n i a EPD w p r z e m y ś le lek k im u z a s a d -n io -n y j e s t głów nie tym, że dane p r z e d s i ę b i o r s t w o może z r a c j o n a l i z o w a ć l i c z n e z a d a n i a z d z i e -d z in y z a r z ą -d z a n i a i planow ania ponosząc stosunkowo n i s k i e na kłą .- dy i n w e s t y c y j n e . M inikom putery t r z e c i e j g e n e r a c j i p o s i a d a j ą d z i -s i a j wysoką wydajność i dogodne m ożliw ości w yposażenia końcó-wek, k t ó r y c h n i e p o s i a d a ł y z u p e ł n i e dotychczasow e u r z ą d z e n ia EPD ś r e d n i e j w i e l k o ś c i d r u g i e j g e n e r a c j i . Zgodnie p o d k r e ś l a s i ę we w s z e lk i c h dotychczasow ych p u b l i k a c j a c h , że z a l e t ą m in i -kom putera j e s t możliwość jeg o sz y b k ie g o k o n t a k t u z dużymi u r z ą -d z e n ia m i , . n a t o m i a s t z a l e t a dużego kom putera p o l e g a n a je g o wy-s o k i e j i wy-s z y b k i e j o p e r a t y w n o ś c i. Odnosi s i ę t o zapewne ta k ż e do KR5 4200 w przypadku programów o w i e l k i e j l i c z b i e da n y c h . D l a t e -go t e ż j e s t r z e c z ą b a rd z o ważną, aby z a d a n i a do r o z w ią z a n ia p r z y d z i e l i ć w ł a ś c i w e j maszynie l i c z ą c e j .
O p in ia t a k a n i e b y ł a zawsze z r o z u m ia ł a . J e ś l i ponadto u - w z g lę d n i s i ę , że p r z e t w a r z a n i e danych z b l i ż o n e do warunków p r z e d s i ę b i o r s t w a o r a z b e z p o ś r e d n ie o d d z ia ły w a n ie n a p r o c e s y w l ł - t a c h p r z y s z ł y c h , sta n o w ić będą w iodącą formę z a s to s o w a n ia EPD, t o j u ż w y łą c z n ie z rozważań nad g o s p o d a r n o ś c ią i c e lo w o ś c i ą wy-ł a n i a s i ę w n io se k , aby w s z e r e g u małych i ś r e d n i c h p r z e d s i ę -b i o r s t w tra k to w a ć m inikom puter j a k o p r z y s z ł y w a r i a n t optym alny. 'Z a pomocą m inikomputerów, m ających swój 15% u d z i a ł w mocy p rz e r o b o w e j t e c h n i k i o b l i c z e n i o w e j z a i n s t a l o w a n e j w NRD, • r o z -wiązywać s i ę b ę d z i e w o k r e s i e do 1900 r . ( i p ó ź n i e j ) I s t o t n e problem y z z a k r e s u p r a c naukowo-badawczych, a t a k ż e z a d a n ia w y n ik a ją c e z z a r z ą d z a n i a 1 p lan o w a n ia w p r z e d s i ę b i o r s t w i e . . Na p o c z ą t k u m inikom putery s ł u ż y ł y do yykońywania p r o s t y c h w y l i -c z e ń ra-chunkowy-ch - d z i ś pomagają Już w r e a l i z a c j i zadań p r o -d u kc yjnyc h! V/ p r z y s z ł o ś c i będą m iały nowe z a d a n i e , k t ó r e o - k r e ś l a s i ę długoterm inow o j a k o : "sensowny p o d z i a ł p ra c y pomię-dzy m inikom puter i u r z ą d z e n i a EPD".
W tym k o n t e k ś c i e poświęcimy k i l k a uwag z a s t o s o w a n i u tzw . mikrokomputerów l r o z w i j a n i u m ik ro p ro c e so ró w . M ik ro p ro c e s o ry ,
ja k o elem enty składow e, wykazują s z e r e g z a l e t , t a k i c h j a k z m n i e js z e n ie kosztów u rz ą d z e ń i z a p o trzeb o w an ia na p o m ieszcze-n i e , z w ię k sz e n ie n iezaw odności systemów t e c h n i c z n y c h .
W o s t a t n i c h l a t a c h w sposób rew o lu c y jn y dokonał s i ę na a r e -n i e m iędzy-narodowej rozwój t e c h n o l o g i i w d z i e d z i n i e m ik r o e le k -t r o n i k i , p rz y czym w y ra ź n ie w y s tę p u je t e n d e n c j a do s t a ł e g o z w i ę k s z e n ia k o n c e n t r a c j i p a m ię c i. Już d z i ś r e a l i z u j e s i ę mono-l i t y , na k t ó r y c h można um ieśció 2 t y s . j e d n o s t e k (LSI - Large S c a le I n t e g r a t i o n ) . Równolegle do t y c h t e n d e n c j i uw id a c zn ia s i ę d ą ż e n i e do o s i ą g n i ę c i a m ożliw ie najw yższych s z y b k o ś c i p r a c y . Pod p o jęc iem m ik r o p ro c e s o ra rozumie s i ę o g ó l n i e r z e c z b i o r ą c je d e n lu b k i l k a k r ą ż k ó w - p ł y te k , k t ó r e r e a l i z u j ą n a j w a ż n i e j s z a f u n k c j e c e n t r a l n e j j e d n o s t k i p r z e t w a r z a n i a kom putera u n i w e r s a l -n e g o . J e d n o s tk ę c e n t r a l n ą p o w s t a łą d z i ę k i tak im m ik ro p ro c e s o -rom o k r e ś l a s i ę ja k o j e d n o s t k ę m ik r o p r z e tw a r z a n ia . J e ś l i j e d -n o s t k i m ik r o p r z e tw a r z a -n ia , j e d n o s t k i pam ięci o r a z j e d n o s t k i wej-ś c i a i w y j wej-ś c i a z o s t a n ą z e sp o lo n e w j e d n ą c a ł o ś ć , mówi s i ę wów-c z a s o m ikrokom pute rz e . Budowa i funkcjonow anie j e d n o s t k i * mi-k r o p r z e t w a r z a n i a s ą podobne do j e d n o s t k i c e n t r a l n e j minikompu-t e r a . W szystkie f u n k c j e m ln i p r o c e s o r a u j ę t e s ą z r e g u ł y na j e -d n e j p ł y t c e f e r r y t o w e j o po w ie rz c h n i 1G -do 20 mmr - p o s i a -d a j ą c e j o-d 16 do 42 p o ł ą c z e ń .
'* M ikro p ro ce so ry i p r z y s z ł e mikrokomputery z m ie n ią w p r z y s z ł o -ś c i s z c z e g ó l n i e z a k r e s z a s to s o w a n ia małych i ś r e d n i c h maszyn l i c z ą c y c h , n p . mikrokomputery w y e lim in u ją n i e d o s t a t e c z n i e wy-k o r z y s t a n e , małe l u b ś r e d n i e maszyny l i c z ą c e . Ponadto p r z y c z y -n i ą s i ę o-ne do r o z s z e r z e n i a z a s i ę g u s to s o w a n ia e l e k t r o n i c z n e j t e c h n i k i o b l i c z e n i o w e j . Do końca 1977 r . , wyprodukowana z o s t a -n i e w -naszym k r a j u p i e r w s z a , w ię k s z a s e r i a wzorcowa
mikrokompu-terów ty p u "R abotron К 1510” .
Na Międzynarodowym K o n g re sie P r z e t w a r z a n i a Danych d l a ob-s z a r u e u r o p e j ob-s k i e g o wyrażono w o d n i e ob-s i e n i u do t e j p ro b le m a ty k i n a s t ę p u j ą c e , w d a le k im s t o p n i u zgodne, punkty w i d z e n ia ^ .
1. Wyraźna s t a ł a s i ę t e n d e n c j a , że d i a l o g człow iek-m aszyna o s i ą g a wyższą e fe k ty w n o ś ć , j e ś l i d o s t o s u j e s i ę b e z z a k łó c e ń do
^ W. S c h o p p a n , I n t e r n a t i o n a l e r Kongress D a t e n v e r a r -b e i t u n g im e u r o p ä i s c h e n Raum, Wien, Marz 1977, " R e c h en te ch n ik Uatenverarboitung** 1977, n r 6, s . 34.
p r o c e s u m y śle n ia i p r o c e s u p ra c y użytkow nika sy ste m u . Możliwo-ś c i z a s to s o w a n ia u rz ą d z e ń EPD w konkretnym m ie js c u p ra c y powo-d u j ą jepowo-d n a k ż e s z e r e g z a k łó c e ń w i c h r e a l i z a c j i . Różnorodność t a bywa o k r e ś l o n a n i e t y l k o zróżnicowanymi wymogami o b i e k t u z a s t o -sowań. Każdy użytkow nik musi być w s t a n i e u w zględniać wydaj-n o ś ć dużych u rz ą d z e ń EPD. Można wysnuć z a r z u t , że u r z ą d z e n ia o n a jw y ż s z e j- w y d a j n o ś c i n i e będą mieć w ie lk i e g o z n a c z e n ia w p r z y -szłym rozw oju, l e c z z o s ta n ą one z a s t ą p i o n e m inikom puteram i. P r z ec iw s taw io n o s i ę temu poglądowi w y ra ż ają c o p i n i ę , że małe maszyny l i c z ą c e p r z e jm u ją o k r e ś l o n e f u n k c j e w p ow ią z aniu z du-żymi maszynami l i c z ą c y m i , m. i n . t a k ż e w p r z e t w a r z a n i u danych.
2. Skutki fu nkcjonow ania l u d z k i e g o p ro c e s u m y śle n ia z j e d -n e j s t r o -n y i zachowań l u d z i w p r o c e s i e kom unikacji z d r u g i e j
s t r o n y wymagają dotrzymywania n a le ż n y c h czasów odpow iedzi! Eko-nom iczne r o z w ią z a n ie p ro b le m a ty k i c z a s u odpowiedzi m ie ś c i s i ę w d z i e d z i n i e - tsw . p r z e t w a r z a n i a r o z p r o s z o n e g o . P o j ę c i e " d i s t r i b u -t e d p r o c e s s i n g " , i n t e r p r e t o w a n e Jako p r z e t w a r z a n i e ro z p r o s z o n e , rozum ieć ^należy w n a s t ę p u j ą c y sposób: użytkow nik powinien mieć możliwość k o r z y s t a n i a z komputera 'w k a ż d ej c h w i l i , n i e z a l e ż n i e od l o k a l i z a c j i o ś r o d k a . W tym c e l u można s k o r z y s t a ć z dwóch r o z w ią z a ń :
- p o ł ą c z e n i a m i e j s c a p ra c y z c e n tr a ln y m systemem EPD,
- m ożliwości kombinowania pomięcfzy komputerem c e n tra ln y m i j u ż omówionymi, małymi u r zą d z e n ia m i l ic z ą c y m i l u b p ro c e s a m i, k t ó r e s ą zorganizow ane 1 u s ta w io n e h i e r a r c h i c z n i e .
3 . Na p ł a s z c z y ź n i e m iędzynarodowej o c e n ia s i ę , że do roku 1985 oczekiwać n a l e ż y w z r o s tu w y d ajn o ści EPD o 100%, a k o e z ty u rz ą d z e ń z n a c z n i e obniżą' s i ę d z i ę k i z a s to s o w a n iu m ik ro p ro c e s o -rów. Możliwości p r z e t w a r z a n i a r o z p r o s z o n e g o będą s i l n i e j Wyko-r z y s t a n e d z i ę k i zWyko-różnicowanym Wyko-rodzajom p o ł ą c z e ń ( s i e c i ) . Do-tychc z a sow e s i l f l e o d d z ia ły w a n ie c e n t r a l n e j lu b z d e c e n t r a l i z o w a -n e j o r g a -n i z a c j i p r z e t w a r z a n i a danych na j e j o p ł a c a l n o ś ć b ę d z i e z pew nością mnieJssęeJ
Z p rz e d s ta w io n y c h rozw ażań, w ynika, że u r z ą d z e n i a w y d a j n i e j -s z e pod względem mocy p r z e r o b o w e j wymagają m n ie j-s z y c h nakładów i n w e s ty c y j n y c h n a programowanie i nakładów n a k onserw ację n i ż małe u r z ą d z e n ia EPD. Trend do e k s p lo a to w a n ia w iększych u r z ą -dz e ń n i e j e s t z og ó ln o g o sp o d a rc zy c h p r z e s ł a n e k w dalszym c ią g u b e z w z g lę d n ie nieodzow ny. L ic zb a z a in s ta lo w a n y c h u rz ą d z e ń EPD
n i e zwiększy s i ę w spo'sób z a s a d n i c z y w NRD w roku 1930 w po-równaniu z rokiem 1977, ja k k o lw ie k powinna podwoić s i ę i c h moc o b l ic z e n i o w a .
Przyjm uje s i ę za z a sa d ę , aby uzyskiwane suk c esy ze s t o s o - - wania minikomputerów r o z s z ę rz ijć w takim samym s t o p n i u j a k ze s to s o w a n ia ś r e d n i c h i dużych EMC J e d n o l i t e g o Systemu. Mała t e -c h n ik a o b l i-c z e n io w a skoncentrow ana z o s t a n i e je d n o z n a c z n i e w wy-padku i n w e s t y c j i r e s t y t u c y j n y c h i nowych i n w e s t y c j i do KRS 4201. W n i e k t ó r y c h , s p e c j a l n y c h przypadkach s t o s u j e s i ę ES 1010. Po-n a d to w wybraPo-nych p r z e d s i ę b i o r s t w a c h zastosow any z o s t a n i e PRS ^000 d l a celów ekonomicznego p r z e t w a r z a n i a danych. W łaśnie w m aszynie l i c z ą c e j PR3 4000 widzimy u r z ą d z e n ie wykazujące b a r -dzo k o r z y s t n y s to s u n e k między w y d ajn o ś cią 1 o c e n ą , I n s t a l u j ą c t ę maszynę t r z e c i e j g e n e r a c j i n a l e ż y w o p a r c i u o i s t o t n i e wyż-s z ą wydajność z a sta n o w ić s i ę nad j e j l o k a l i z a c j ą . Nie oznacza to Je d n a k ż e , ż e do roku 1980 z a d a n i a p o l e g a j ą c e na s to so w an iu maszyn s a t e l i c k i c h , czy t e ż s p r z ę g a n i a maszyn n a le ż y r o z w ią z y -wać w pierwszym r z ę d z ie '* .
Z aplecze t e c h n i c z n e , którym dysponujemy d o ty c h c z a s i którym będziemy dysponować w l a t a c h p r z y s z ł y c h n a l e ż y o b c ią ż a ć i e - k sp lo a to w a ć c o r a z l e p i e j i e f e k t y w n i e j , głów nie za pomocą two-r z e n i a banków dänych, a n i e pomocą r e a l i z a c j i systemów wy-cinkowych u ż y tk o w n ik a . W l a t a c h n a s tę p n y c h s i l n i e j b ę d z ie s i ę akcentować i n s t a l o w a n i e końcówek w m ie js c u , g d z ie f a k t y c z n i e w y s tę p u ją p r o c e s y g o s p o d a rc z e (w p r z e d s i ę b i o r s t w a c h ) . Pracow
ni-ków t r z e b a b ę d z ie nauczyć p o s łu g i w a n i a s i ę tymi środkami t e c h -n ic z -n y m i.
Do rokü 1980 będziemy r o z w ij a ć zarówno i n d y w id u a ln e , j a k i k olektyw ne formy e k s p l o a t a c j i EPD.
J e ś l i wydajność o b lic z e n io w a z a in s ta lo w a n y c h w NRD małych i ś r e d n i c h EMC ma z o s t a ć 40 roku 1980 odnowiona i k i l k a k r o t n i e pow iększona, t d i n t e n s y f i k a c j a przygotow ań do z a s to s o w a n ia t y c h u r z ą d z e ń musi z n a le ź ć s i ę z c a ł ą konsekwencją w centrum prac y n a s z y c h p r z e d s i ę b i o r s t w i kombinatów..
-2• Pod n o s z e n ie e fe k ty w n o śc i EPD
poprzez r a c j o n a l i z a c j ą p rzy g o to w a n ia z a sto s o w a n ia e l e k t r o n i c z n y c h maszyn cyfrowych
R a c jo n a ln e w y k o r z y s ta n ie EPD wymaga s to s o w a n ia systemów i n -fo rm a ty c z n y ch , k t ó r e g w a r a n tu ją wysoką e f e k t y w n o ś ć ’e k s p l o a t a c j i wysjokowartosciowych u rz ą d z e ń EPD o r a z u m o ż liw ia ją maksymalną ob n iżk ą nakładów na p r zy g o to w a n ie d z i ę k i s z ero k o stosowanemu p o d z ia ło w i p r a c y ( p r z y opracowywaniu 3ystemów i programów) mię-dzy użytkownikami i producentam i u r z ą d z e ń EPD.
P rz y g o to w an ie z a s to s o w a n ia u r z ą d z e ń EPD d r u g i e j g e n e r a c j i , j a k m iało t o m ie js c e w przypadku R 300, c e c h u je przewaga w ła s -nych systemów. Nakłady n i e k t ó r y c h typowych p ierw s z y c h użytkow ni-ków w y n io sły o k o ło 60-100 r o b o t n i k o - l a t . Z t a k i c h systemów p o w s ta ły p o p rze z u o g ó l n i e n i e typowe systemy d l a o k re ś lo n y c h g a ł ę z i p r z e m y s łu . Te p r o j e k t y typowe u z y s k a ły z a s a d n i c z e r o z -w ią z a n i e o r g a n i z a c y j n e . Z a o s z c z ę d z e n ie mocy programowych mogło mieć m ie js c e t y l k o wtedy, j e ś l i programy u ż ytkow nika, z k t ó r y c h n a s t ę p n i e r o z w i n i ę t o typowy sy s te m , p r z e j ę t o ze w szystkim i k lu c z a m i, s t r u k t u r ą n o ś n ik a danych i t p . Poza n i e k t ó r y m i , pozy-tywnymi przykładam i z te g o o k r e s u , z r e g u ł y b r a k b y ło Jednak t y c h p r z e s ł a n e k ze względu ná zróżnicow ane warunki p rodukcyjne i o r g a n i z a c y j n e p r z e d s i ę b i o r s t w . W o p a r c i u o ró żn e g o r o d z a j u i - s t o t n e d o ś w ia d c z e n ia o k r e s u p rzy g o to w a n ia do e k s p l o a t a c j i R 300 w l a t a c h s z e ś ć d z i e s i ą t y c h krajow y p r o d u c e n t u r z ą d z e ń EPD - kom-b i n a t Rokom-botron - przekazyw ał użytkownikom wraz z u rzą d z e n ia m i s p o rz ą d z o n e dokumenty system u, dostosow ane do danego problemu (P03) w z g lę d n ie s o f t w a r e .
R o z ró ż n ia s i ę u n a s dwa r o d z a j e dokumentów systemowych, do-stosow anych do danego problem u, a m ianow icie:
SOPS p a k i e t y systemowe dostosow ane do o k r e ś l o n e j d z i e -d z i n y ,
- V0PP - p a k i e t y programów dostosow ane do o k r e ś l o n e j t e c h
-n i k i , \'\
- V0P3 - p a k i e t y systemowe dostosow ane do o k r e ś l o n e j t e c h -n i k i .
Do c h w i l i d o s t a r c z e n i a dokumentów systemowych w ykorzystano /
d o ty c h c z a s 566 r a z y dokumenty opracowane p r z e z kom binat Robo-t r o n 6 .
W c h w i l i o b e c n ej s t o p i e ń w y k o r z y s ta n ia opracowanych p a k i e -tów systemów waha s i ę w NRD między 70 (SOPS BASTEI) i 13 (SOPS KORAST). S z c z e g ó l n ie wysoki s t o p i e ń ponownego w y k o r z y s ta n ia za-notowano w przypadku p a k ie tó w dostosowanych do o k r e ś l o n e j t e c h -n i k i (V0PS). Świadczy t o m. i n . o tym, ż e mimo r e a l i z a c j i za-ł o ż e ń g e n e r a ln y c h t a k i c h j a k , budowa modułowa i zmienność ( e - l a s t y c z n o ś ć ) programów o r a z dane na w e j ś c i u i w y j ś c i u , w yczer-p u j ą c a d ia g n o s t y k a błędów ( t z n . p ie r w o tn e n a d z i e j e o d n o śn ie pa-k ie tó w systemowych, a w s z c z e g ó l n o ś c i o d n o ś n ie i c h e l a s t y c z n o -ś c i SOPS) n i e może być j e s z c z e s p e ł n i o n a , a zatem prawdziwe problem y i b a r i e r y s to s o w a n ia p a k ie tó w są j e s z c z e do u s t a l e n i a . Już d z i ś możemy o c e n ić przyczyny t a k i e g o s ta n u r z e c z y :
1. Im b a r d z i e j e l a s t y c z n y j e s t p a k i e t systemowy, odnoszący s i ę do ^ o k r e ś l o n e j d z i e d z i n y , tym s z e r z e j może być stosow any. J e -dnakże n ą l e ż y uw zględnić f a k t , ż e wraz ze zwiększeniem e l a s t y -c z n o ś -c i b a r d z i e j skomplikowane i d r o ż s z e s t a ł o s i ę opracowywa-n i e i z a s to s o w a opracowywa-n ie p a k i e t u . Oznncza t o , że wraz z podwyższeniem
zm ienność! i. k o m p le tn o ś c i r o ś n i e s t o p i e ń skom plikow ania, r o z -m ia r , a z tym t a k ż e n a k ła d y i cena opracowani a l u b cena s p r z e -d a ż y . P o t e n c j a l n y użytkownik w i d z i a ł b ę d z ie więc od r a z u więk-s z ą k o rz y ś ć we ’własnym opracowywaniu p r o je k t ó w . Z teg o względu w i e l e p r z e d s i ę b i o r s t w i kombinatów p r z e s z ł o do gene ro w an ia p r o -gramów dostosow anych do s p e c y f i k i k o m binatu. W t e n sposób, po-p r z e z m o d y fik a cję programów s ta n d a r to w y c h , p rz e z w y c ię ż a s i ę b r a k zgodności i s t n i e j ą c y między, warunkami założonymi w p a k i e
-c i e a f a k t y c z n i e i s t n i e j ą c y m i warunkami danego p r z e d s i ę b i o r -s tw a . Zapewnia -s i ę tym -samym p r a k t y c z n ą r e a l i z a c j ę z a dań, mimo n i e d o s t a t e c z n e j o r g a n i z a c j i danych p i e r w o tn y c h .
2 . Różne p a k i e t y systemowe b y ły z e sta w io n e z b y t kompleksowo - ( n p . SOPS PLUS).
3. W p r z e s z ł o ś c i n i e można b y ł o zapewnić w s t o p n i u po ż ą d a nym r e l a c j i mlędjzy zastosow aniem zgodnym z p rz e z n a c z e n ie m t e c h -nicznym u r z ą d z e ń a praktycznym i systemami p r z e d s i ę b i o r s t w .
6 H. T z s c h o p p e , E r g e b n i s s e und w e i t e r e Aufgaben d e r A r b e it s g r u p p e ASU, [w:] E n tw ic k lu n g und Anwendung d e r EDV i n d e r DDR. S c h r i f t e n r e i h e I n f o r m a t i o n s v e r a r b e i t u n g , B e r l i n 1976.
U, Zakres do k u m en ta cji d l a o s i ą g n i ę c i a r a c j o n a l n e j prac y u - żytkownlków b y ł z b y t duży.
5. Dotychczasowa p r a k t y k a badań nad formami umów pozwala wysnuć w niosek, ż e n i e w y s t a r c z a j ą c e są J e s z c z e podstawy metodo-l o g i c z n e .
Mimo ty c h w s z y s tk i c h t r u d n o ś c i w przy g o to w a n iu e k s p l o a t a c j i maszyn J e d n o l i t e g o Systemu, w dalszym c ią g u podstawowym k i e -runkiem i n t e n s y f i k a c j i s to s o w a n ia EPD j e s t p o d z i a ł p ra c y p rzy opracowywaniu p r o je k tó w o r a z ponowne s to s o w a n ie systemów 1 p r o -gramów w o p a r c i u o ' c e n t r a l n i e opracowane dokumenty systemowe. P o d n i e s i e n i e j a k o ś c i ty ch dokumentów odbywa s i ę na drodze i c h d a l s z e g o r o z ł o ż e n i a na p o s z c z e g ó ln e e le m e n ty . Z a s a d n ic z ą , p r z y -s z ło ś c io w ą o r i e n t a c j ą J e s t r o z w i j a n i e (opracowywanie) s p o r z ą -dzonych w c z e ś n i e j p a k ie tó w systemowych ( j a k o elementów t y p o -wych) i w droż e nie d a le k o i d ą c e j , j e d n o l i t e j t e c h n o l o g i i i c h o - p rac o w an ia i • s t o s o w a n i a . Nie można p rz y tym r e a l i z o w a ć s t o p n i o -wo p o s z c z e g ó ln y c h modułów, j e ś l i n i e p o s ia d a s i ę j e d n o c z e ś n i e p r a k ty c z n y c h w yobrażeń l u b j a k i e g o ś g lo b a ln e g o p la n u na d ł u ż s z ą m etę . R o z k ła d a n ie na e lem enty za pomocą opracowanych programów musi prow adzić do p o d n i e s i e n i a z d o l n o ś c i rea g o w an ia c z ę ś c i p r o -je k tó w na zmiany i u z u p e ł n i e n i a , jak im u l e g a j ą , a t a k ż e do z a p e w n ie n ia odpowiednio w y s o k ie j e l a s t y c z n o ś c i danych i p r o -gramów* Sukcesy można o s ią g n ą ć więc t y l k o wówczas, j e ś l i z a s t o -sowanie t e c h n i k i o b l i c z e n i o w e j z o s t a n i e zgra ne z t e c h n o l o g i ą t y c h procesów p r a c y , k t ó r e k o r z y s t a j ą z maszynowego p r z e t w a r z a -n i a i -n f o r m a c j i . S o c j a l i s t y c z n a ekonomika p r z e d s i ę b i o r s t w a i
s o c j a l i s t y c z n a nauka o z a r z ą d z a n i u powinna rozwiązywać t e z a -g a d n i e n i a m e ry to ry c z n e i ' o r g a n i z a t o r s k i e , k t ó r e n a j b a r d z i e j . od-p o w ia d a ją zmienionym możliwości om EPD. R a c j o n a l i z a c j a p rzygo-to w a n ia do w d ro ż e n ia t y c h z a g a d n ie ń n i e może s i ę o g r a n ic z y ć t y l k o do e k s p l o a t a c j i p a k ie tó w systemowych, l e c z musi obejmo-wać w c o r a z większym s t o p n i u t a k ż e p r o j e k t y o r g a n i z a t o r s k i e . Zasadniczym problemem j e s t więc dopasowanie s t r u k t u r y o r g a n i -z a c y j n e j w porównywalnych p r -z e d s i ę b i o r s t w a c h i i n s t y t u c j a c h . Decyzje w t e j d z i e d z i n i e wymagają po sta n o w ie ń k ie r o w n ic z y c h na
dużą s k a l ę . ,
D a ls z e a s p e k t y i n t e n s y f i k a c j i p rzy g o to w a n ia w droż e nia w idzi s i ę t e ż w k o n c e n t r a c j i mocy p r o j e k t o w y c h / p rz y jednoczesnym
p r o je k to w a n iu p r z e t w a r z a n i a danych, opartym na p o d z i a l e prac y w ramach kompetentnych m i n i s t e r s t w .
Zdajemy s o b ie sprawę z t e g o , ż e d ro g a na k t ó r ą w k r o c z y l i ś -my, t z n . droga j e d n o l i t e g o p r o je k t o w a n ia d l a małych maszyn l i -c z ą -c y -c h , j e s t drogą s ł u s z n ą , a l e j e d n o c z e ś n i e t a k ż e b a rd z o t r u - d ń ą . N ależy zatem s k u t e c z n i e j wdrażać p o s ta n o w ie n i a d o ty c z ą c e c e n t r a l i projektowo-program ow ych, a t a k ż e s z y b c i e j u j e d n o l i c i ć o r g a n i z a c j ę w ty c h p r z e d s i ę b i o r s t w a c h , w k t ó r y c h wdrożono t e s y s te m y .
0 i l e s to s o w a n ie p r z e t w a r z a n i a danych kroczy c o r a z szyb-c i e j n a p rz ó d , o t y l e n i e można te g o s t w i e r d z i ć w przypadku o r -g a n i z a c j i p i e r w o t n e j . Bardzo c z ę s t o , wdrożone i u tw ie rd z o n e w i e l o l e t n i ą t r a d y c j ą p ie rw o tn e r o z w ią z a n ia o r g a n i z a c y j n o s t a n o -wią prze sz k o d ę w dalszym r o z w i j a n i u p r z e t w a r z a n i a i n f o r m a c j i . Stanowi to problem , nad którym n a l e ż y d a l e j pracow ać.
Wiele krajów przeprow adzą t a k w t e o r i i , j a k i w p r a k t y c e próby o k r e ś l e n i a e f e k t u ekonomicznego s to s o w a n ia EPD, Nie k a ż da r a c j o n a l i z a c j a EPD p rz y n o s i wymierną k o r z y ś ć . Na k o rzy ść c a ł -ko w itą 1 j e j u s t a l e n i e s k ł a d a j ą s i ę c o r a z c z ę ś c i e j k o r z y ś c i kw antyfikow alne i n i e k w a n ty f ik o w a ln e . Takie u j ę c i e s t a j e s i ę c o r a z b a r d z i e j skomplikowane, gdyż EPD s t a ł o . . . s i ę i n t e g r a l n ą c z ę ś c i ą p r o c e s u r e p r o d u k c j i .
Zagadnieniam i o tw a rty m i, wymagającymi d a l s z e j p r a c y , są w ięc: sposób k s z t a ł t o w a n i a i oceny s to s u n k u e f e k t u a b s o lu t n e g o i w zględnego, problem w ł ą c z e n ia czasów p ra c y do p r o j e k t u , spo-sób oceny a b s o l u t n i e i w z g lę d n ie zaoszczędzonych s i ł roboczych i t p .
Ważne s t a j e s i ę t u opanowanie p r o b le m a ty k i z a p e w n ie n ia i ochrony dan y c h . Wychodzi s i ę z z a s a d y , 'że problemy t e wyłączone s ą z o r g a n i z a c j i p r z e d s i ę b i o r s t w a i opracow ują j e s p e c j a l n i z l e c e n i o b i o r c y .
3. Podsumowanie kierunków rozw oju na n a s t ę p n e l a t a
Do roku 1980 b ę d z ie m iało m ie js c e d a le k o i d ą c e p r z e s t a w i e -n i e s i ę -na maszy-ny J e d -n o l i t e g o System u. W m i e j s c e R 300, k t ó r e
do te g o c z a s u mają być wycofywane, p rz e w id z ia n o s to s o w a n ie w 80% maszyn RIAD, t z n . EC 1 0 4 0 , „ EC 1020 i EC 1022. W l a t a c h
1979-1930 z a s t o s u j e s i ę p ie rw s z e maszyny r o d z in y R l A D I I . E- f e k t d a le k o S i ę g a j ą c e g o p r z e j ś c i a , p rzy jednoczesnym r o z s z e r z e -n i u mocy maszyn l i c z ą c y c h , p rz e w id z ia n y w NRD do r o k u 1980 j a - ’ло j e j dwu- l u b t r z y k r o t n e p o w ię k s z e n ie b ę d z ie w p e ł n i s k u t e -czny t y l k o w tedy, gdy odpowiednie o b i e k t y in w e s ty c y j n e odpowia-dać będą w p e ł n i zasadom s o c j a l i s t y c z n e j i n t e n s y f i k a c j i . Należy zatem zw rócić uwagę na t o , aby r a c j o n a l n i e j w ykorzystać k lim a -tyzowane p o w ie rz c h n ie i , aby m ia ła m ie js c e d a l s z a k o n c e n t r a c j a * nowo z a in s t a l o w a n y c h u rz ą d z e ń w j u ż . i s t n i e j ą c y c h ośrodkach ob-l i c z e n i o w y c h . Wyższa moc maszyn l i c z ą c y c h n i e może po c ią g a ć za sobą z w i ę k s z a n ia z a t r u d n i e n i a w o środkach o b lic z e n io w y c h .
W roku 1930, w porównaniu z rokiem 1977, poziom w y k o rz y s ta -n i a -now oczes-nej t e c h -n i k i i s t o t n i e s i ę p o l e p s z y . Do tego n a l e ż y po nadto r o z w i j a n i e e f e k t y w n i e j s z y c h form i c h e k s p l o a t a c j i , w s z c z e g ó l n o ś c i t r z e b a b ę d z ie zapewnić u z y s k a n ie wyższych e f e k -tów k o n c e n t r a c j i . Obok k o n c e n t r a c j i t e c h n i k i o b l i c z e n i o w e j wi-d z i s i ę j e wi-d n o c z e ś n i e z d e c e n t r a l iz o w a n e p r z e t w a r z a n i e , je d n a k ż e n i e k o n i e c z n i e a l t e r n a t y w n i e . R o z w ija n ie o p a r t y c h na p o d z i a l e p r a c y s y3tęmów p o łą c z o n y c h EPD s t a ł o s i ę bowiem możliwe d z i ę k i postęp o w i e l e k t r o n i k i w l a t a c h o s t a t n i c h . ' Należy w yjść z z a ł o -ż e n i a , -że t e w sposób z d e c e n t r a l iz o w a n y z a in s t a l o w a n e u r z ą d z e n i a EPD w s y s te m ie połączonym p rze z n a c z o n e będą głów nie do u j -mowania dan y c h . Z d e c e n tr a liz o w a n e s to s o w a n ie u rz ą d z e ń EPD wraz z końcówkami z n a j d u j e 3 ię d o p i e r o w stadium początkowym.
Kończąc musimy j e s z c z e r a z mocno zw rócić uwagę na t o , że n a l e ż y forsow ać b a d a n ia podstawowe w c e l u r a c j o n a l i z a c j i p ra c przygotow aw czych. N ależy kontynuować u d o s t ę p n i e n i e p a k ie tó w s y -stemowych maszyn J e d n o l i t e g o Systemu a n a d to p akietów . i ro z w ią z a ń systemowych p ra c y maszyn ś r e d n i e j mocy o r a z ' wy-bra n y c h programów d l a m inikomputerów.
H a ra ld G la s s
PROBLEME, ERFAHRUNGEN UND RICHTUNGEN WEITERER ENTWICKLUNG UND VERWENDUNG DER ELEKTRONISCHEN DATENVERARBEITUNG
IN DER DDR
Im v o r l i e g e n d e n B e i t r a g e r ö r t e r t d e r V e r f a s s e r d i e m it d e r A bsteckung w e i t e r e r E n tw ic k lu n g s r ic h tu n g e n d e r e l e k t r o n i s c h e n D a t e n v e r a r b e i t u n g l n d e r DDR verbundenen Probleme vom B e r e ic h d e r EDV-Geräte und d e r Programmierung.
Die Analyse d e r b i s h e r i g e n Ausdehnung des Verwendungaum- f a n g s d e r e l e k t r o n i s c h e n D a t e n v e r a r b e i tu n g v e r a n l a ß t zu Schulft- f o l g e r u n g e n , nach denen d e r Anwendung d e r EDV-Gerlite i n e r s t e r L i n i e d o r t d e r Vorzug gegeben werden s o l l t e , wo e in r a s c h e r E f f e k t i v i t ä t s a n s t i e g zu e r z i e l e n i s t . Die I n f o r m a t ik s y s t e m e s o l -l e n s i c h d u rc h E -l a s t i z i t ä t a u s z e i c h n e n , was d e re n s t ä n d i g e Ver-vollkommnung e rm ö g lic h e n würde. Die Ausdehnung d e s Verwendunj/s- b e r e i c h s d e r e l e k t r o n i s c h e n D a t e n v e r a r b e i tu n g s o l l e n Änderun-gen i n n e r h a l b d e s Systems d e r O r g a n i s a t i o n und V erw altung b e - gltei t e n .
I n Anletoung an d i e A nalyse d e r E ntw icklung im B e r e ic h d e r EDV-Geräte und deren Verwendung ä u ß e r t d e r V e r f a s s e r d i e A n s i c h t , daß d i e E ntw icklung d e r I n f o r m a t i k i n d e r DDR a u f G e rä te n des E i n h e i t l i c h e n Systems b a s i e r e n s o l l t e . Er w e i s t auch a u f d i e E ntw ic k lu n g d e r M ik r o e le k t r o n i k , d e r Maschinen m i t t l e r e r L e i s t u n g und a u f d i e s i c h d a r a u s ergebenden M ögli-c h k e i t e n h i n . Zu den d i e s b e z ü g l i c h e n Fragen gehjftren:
- S ic h eru n g e i n e r m ö g li c h s t e f f e k t i v e n A u s la s tu n g d e r EDV- - G e r ä t e a u f dem Wege d e r den a u s z u fü h re n d e n Aufgaben i n mög-l i c h s t hohem Grade angepaßton v e r s c h i e d e n a r t i g e n Lösungen im B e r e ic h d e s G e r ä te b a u s ,
- z i e l g e r o c h t e V e r e in ig u n g d e r L e i s t u n g s m ö g l i c h k e i t e n m i t -t e l g r o ß e r und g r o ß e r e l e k t r o n i s c h e r Rechenmaschinen und
