Kurierzy gotówkowi - sprzymierzeńcy organizacji przestępczych i terrorystycznych

Radosław Wrzosek, Przemysław

Wrzosek

Kurierzy gotówkowi

-sprzymierzeńcy organizacji

przestępczych i terrorystycznych

Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum 12/1, 93-105

KURIERZY GOTÓWKOWI - SPRZYMIERZEŃCY

ORGANIZACJI PRZESTĘPCZYCH I TERRORYSTYCZNYCH

Radosław Wrzosek, Przemysław Wrzosek

Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie

Streszczenie. Przestępczość zorganizowana jako zjawisko społeczne i ekonomiczne już dawno przekroczyła i przekracza wszelkie granice państwowe i prawne. Jej zasięg i zakres działania określany jest przymiotnikami: transgraniczna i międzynarodowa. Grupy prze­ stępcze coraz częściej uzyskują nielegalne dochody w wysokości bilionów złotych, osiąga­ jąc je w różnych miejscach świata. Problemem staje się ich transfer lub przemieszczanie do odbiorców, beneficjentów lub miejsc dalszego wykorzystywania przestępczego. Oficjalne i legalne kanały transferowe (banki, instytucje przekazów pieniężnych) są w większości skutecznie kontrolowane przez instytucje państwowe i policyjne, co uniemożliwia ich wy­ korzystanie przez międzynarodowych kryminalistów. W takich uwarunkowaniach zorgani­ zowana przestępczość transfer środków finansowych zaczyna prowadzić bezpośrednio za pom ocą kurierów gotówkowych przewożących pieniądze do wskazanych lokalizacji. W artykule opisujano proceder nielegalnego, przestępczego przekazu gotówki na użytek grup przestępczych. Przedstawiono ujawnione przypadki przewozu pieniędzy i opatrzo­ no je szczegółowymi informacjami dotyczącymi postępowania sprawców. Ukazano także działania i inicjatywy międzynarodowe podejmowane w celu wykrywania i zapobiegania zjawisku nielegalnego transferowania środków finansowych pochodzących z działalności przestępczej i na nią przeznaczonych. Autorzy zwracają uwagę na możliwość wykorzy­ stania analizy geoprzestrzennej w tym zakresie, tym bardziej że należy poszukiwać no­ wych rozwiązań dla powstrzymywania przepływu przestępczych pieniędzy.

Słowa kluczowe: nielegalny transfer pieniężny, kurierzy gotówkowi, międzynarodowa przestępczość zorganizowana, terroryzm

W PRO W AD ZENIE

Istnienie czasoprzestrzeni tzw. realnej i w irtualnej je st faktem . D yskutow ane w w ielu aspektach nie bud zi ju ż sk o jarzeń w yłączn ie fantasty czn o -n au k o w y ch . C oraz częściej je s t nato m iast przed m io tem w łaśnie b adań naukow ych. To dobrze, bo ten specyficzny

Adres do korespondencji - Corresponding author: Przemysław Wrzosek, Zakład Studiów nad P rzestęp czo ścią Z organizow aną i Terroryzm em , W yższa Szkoła P olicji w S zczytnie, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 111, 12-100 Szczytno, e-mail: p.wrzosek@wspol.edu.pl

dualizm m a coraz częściej oddziaływ anie n a rzeczyw istość. N ie m am y tu n a m yśli jedynie „przełożenia w irtualu n a real” , ale ich w spólne istnienie i tw orzenie now ych odm ian rz e ­ czyw istości. Ta interakcja je s t w zajem na, ale należy stw ierdzić, że coraz częściej w aga oddziaływ ania zależy od przestrzeni cyfrowej. M ów i się o w irtualnej rzeczyw istości, p ie ­ niądzu, znajom ości, spotkaniu, ale także narzędziach, działalności, protestach, przestęp­ stw ie, a naw et ataku czy te ż w ojnie. P rzy czym , co ciekaw e, m a ją one teraz ja k najb ar­ dziej realny charakter. Słow o „w irtualny” nie oznacza ju ż tylko „w ym yślony, oderw any od rzeczyw istości, zw iązany z tech n ik ą kom puterow ą, Internetem , cyfrow y” , a w dom y­ śle „faktycznie i realnie nieistniejący” .

P rz e s tę p c y ju ż d a w n o d o s trz e g li m o ż liw o ś c i is tn ie ją c e w św ie c ie w irtu a ln y m . O becnie cyberprzestępczość m a ja k najbardziej realny wym iar. C yberterroryzm je s t je d ­ n ym z głów nych kierunków rozw oju działalności terrorystycznej. S zczególnie d yskuto­ w an a je s t m ożliw ość cyberataków terrorystycznych n a infrastrukturę krytyczną. Poprzez Internet i w sieci dokonyw ane są przestępstw a, ale nie tylko. To dzięki chociażby m o ż li­ w ościom kom unikacyjnym i inform acyjnym oraz m ożliw ości przekazu środków finanso­ w ych Internet je s t bardzo efektyw nym narzędziem w ykorzystyw anym przez przestępców i terrorystów . Z sieci uzyskiw ane są inform acje o osobach, ich dane (także w rażliw e), in ­ fo rm a cy jn e o ic h m a jątk u , fin an sa ch cz y ak tu aln ej d z iała ln o śc i, a n a w e t lokalizacji. Z re sz tą dane lokalizacyjne, mapy, inform acje i obrazy m iejsc są niejednokrotnie pod sta­ w ą p lanow ania działań dla organizacji przestępczych. N ie chodzi tu tylko o proste rozpo­ znanie m iejsca popełnienia przestępstwa, ale np. w ram ach zorganizowanej przestępczości gospodarczej o planow anie spekulacyjnych zakupów gruntów w zw iązku z budow am i i in­ w estycjam i (np. budow y autostrad). Szczególnie w ażne dla działalności przestępczej lub terrorystycznej je st w ykorzystanie finansow ych i bankow ych m ożliw ości Internetu. Jed ­ nakże św iat w irtualny podlega coraz bardziej szczegółow ej kontroli i nadzorowi, co um oż­ liw ia nie tylko w ykryw anie i dochodzenie przestępstw, ale przede w szystkim im zapobiega­ n ie. To w ła ś n ie s k ła n ia p rz e stę p c z o ść z o rg a n iz o w a n ą i te rro ry s tó w do p o w ro tu do w cześniejszych rozw iązań w zakresie przekazów finansowych. D latego też coraz częściej rezygnuje się z przelew ów bankow ych, a korzysta z kurierów gotów kow ych. M ożna posta­ wić hipotezę, że m oże to być dow ód n a pow iązanie przestępczości zorganizow anej i te rro ­ ryzm u, a kurierzy gotów kow i w zorow ani są n a system ie Hawala.

P R Z E S T Ę P C Z A D ZIA ŁA LN O ŚĆ K U R IE R Ó W G O T Ó W K O W Y C H

P rz estę p cz o ść zo rg a n iz o w a n a i d ziała ln o ść o rg an iz ac ji te rro ry sty c z n y c h sta n o w ią w obecnych czasach szczególne zagrożenie dla w szystkich państw świata. M otorem n a ­ pędow ym obydw u rodzajów działalności je s t gotów ka. B ez posiadania odpow iednich za­ sobów finansow ych niem ożliw e je s t funkcjonow anie ju ż istniejących kom órek, organiza­ c ja n o w y ch , p la n o w a n ie i re a liz a c ja d z ia ła ń c z y te ż r e k ru ta c ja członków . Z am ach y terrorystyczne w N o w y m Jorku z 9 w rz eśn ia 2001 r. spow odow ały in tensyfikację prac sp o łe cz n o ści m ię d zy n a ro d o w e j m a ją c y c h n a c e lu o g ran ic ze n ie d o stę p u do p ie n ię d z y i m ożliw ości ich transferu dla terrorystów i przestępców . P ow stanie rozw iązań praw nych i in s ty tu c jo n a ln y c h sta ło się ty m sa m y m is to tn ą z a p o r ą p o w s tr z y m u ją c ą d z ia ła n ia

w tych obszarach. R estrykcyjne działania w zakresie transferu środków obejm ujące b an ­ k ow ość trad y c y jn ą i elektroniczną oraz firm y z sektora finansow ego spow odow ały k o ­ n ieczność p o sz u k iw an ia p rze z św iat p rze stęp c zy sk utecznych i w m ia rę bezpieczn y ch rozw iązań um ożliw iających takie poczynania.

A lte rn a ty w ą sta ł się w ty m w y p a d k u sy ste m n ie fo rm a ln e g o tra n s fe ru śro d k ó w IFTS (ang. Info rm a l fo u n d s transfer system s) za pośrednictw em kurierów gotów kow ych (ang. cash co u riers) u m o ż liw ia ją c y d o k o n y w an ie n ie re je s tro w a n y c h tran sa k cji. M e ­ chanizm działania tego ty p u przekazu charakteryzuje się bardzo p ro stą b u d o w ą i polega n a pow ierzeniu zaufanej osobie pew nej sum y gotów ki, któ ra w zam ian za w ynagrodzenie (z re g u ły je s t to o k reślo n y p ro ce n t od p rzew ożonej kw oty) d o sta rc za j ą w e w skazane przez zleceniodaw cę m iejsce. N ależy przy tym w skazać, że transfer środków m oże być re ­ alizow any w różnych form ach, np. za pośrednictw em kierow ców autobusów.

Ta form a b y ła szeroko stosow ana do transferow ania pien ięd zy z N iem iec do Serbii od chw ili, kiedy rozpoczęła się w o jn a n a B ałkanach. W ów czas, ze w zględu n a nałożone p rzez O N Z em bargo, p rzelew y do Serbii za pośrednictw em form alnych kanałów b y ły z a ­ k azane. Je d y n ą o p c ją w y sy ła n ia ta m p ie n ięd z y było zap y tan ie k ie ro w c ó w autobusów czy p rzew iozą gotów kę (rys. 1). Tym sam ym kierow cy autobusów zm onopolizow ali rynek p rzek azó w p ieniężnych do Serbii i ustalili sta łą o płatę za t ą u słu g ę w w ysokości 10% kwoty, któ ra została w ysłana. N a trasie M o n ach iu m -B elg rad autobus odjeżdżał z M ona­ chium o 18 w czw artki i o 4:30 w piątki. N ad aw ca przekazyw ał kierow cy k o pertę z p ie ­ niędzm i po przeliczeniu kw oty w je g o obecności. K ierow ca odbierał gotów kę i k ontakto­ w ał się z o dbiorcą p rzez telefon kom órkow y w chw ili gdy autobus zbliżał się do m iejsca przeznaczenia, gdzie czekał beneficjent. Istotny je s t fakt, iż nadaw ca, kierow ca autobusu oraz odbiorca nie w ym ieniali m iędzy so b ą żadnego num er kodu lub num eru zam ów ienia zw iązanego z transakcją. K iero w ca au to b u su spraw d zał je d y n ie ID b en e ficje n ta p rzed przekazaniem m u pieniędzy.

U słu g a tran sfe ru pieniężnego p o p rzez k ie ro w c ę autobusu trw ała tylko je d e n dzień, p o z w a la j ą c n a d o ta r c ie ś r o d k ó w o d n a d a w c y z p o łu d n io w e j c z ę ś c i N ie m ie c do odb io rcy w północnej części Serbii. G łów ne firm y św iadczyły u słu g i przew ozow e z N iem iec do około piętnastu m iejsc w Serbii, w tym dużych m iast, takich ja k Belgrad, N isz i N o w y Sad. Po zakończeniu w o jn y i zniesieniu em bargo form alne k anały przekazu, ta k ie ja k b a n k i inne z a cz ęły b y ć o d b u d o w y w an e. W z ro st lic zb y u c z e stn ik ó w ry n k u transferów nie pozw olił kierow com autobusów n a u trzym anie w ysokiego poziom u opłat. O płaty te są te ra z bardziej napiw kiem za u słu g ę niż o p łatą sam ą w sobie.

W edług w yw iadów przeprow adzonych z kierow cam i autobusów w ysokość opłat w y ­ n osiła później około 3% transferow anej kw oty [Luna-M artinez i in. 2006]. B ez w ątpienia z tego typu u słu g k o rzy stają nie tylko osoby pracujące w N iem czech czy w innych k ra ­ jach, zainteresow anie w ystępuje zarów no ze strony św iata przestępczego, ja k i organiza­ cji terrorystycznych. Jest to d ogodny sposób tran sp o rtu środków uzysk an y ch z handlu n arkotykam i, paliw em , z p rzem y tu papierosów , prostytucji czy też w ielu innych p rz e ­ stępstw .

O skali tran sfe ru gotów ki za p o śred n ictw em k ierow ców autobusów św ia d cz ą dane z National Bank o f Serbia, według których w pływy pieniężne w 2004 r. wyniosły 2,4 m ld USD, p rzy czym 1,2 m ld U SD przybyło za pośrednictw em banków , a p ozostała k w ota kanałam i

Niem cy Germ any

pow iadom ienie (telefon, sms, mail,

komunikator internetowy, forum)

in fo rm atio n (mobile phone, texting,

mail, internet forums internet communicator) Serbia w ysyłąjący pieniądze (remitter) sender o f money (remitter) p rzekazanie pieniędzy

pow iadom ienie (telefon komórkowy, sms) k u rie » -kierow ca autobusu courier- -bus d riv e r

(mobile phone, texting) _odbior pieniędzy

money receivin g przew óz pieniędzy

m oney tran sp o rtatio n

A u stria _{H ungary}W ęgry

Rys. 1. Przekazy pieniężne poprzez kierowców autobusu podczas wojny domowej na Bałkanach Fig. 1. Money transfers done through bus drivers during civil war in the Balkans

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Luna-Martinez de i in. [2006] Source: Own elaboration based on Luna-Martinez de et al. [2006]

nieform alnym i [Luna-M artinez i in. 2006]. B iorąc po d u w ag ę przedstaw ione dane, należy w nioskow ać, iż ten d en cja w zro sto w a w ty m obszarze będzie nadal utrzym yw ać się na w ysokim poziomie.

A u to b u s stanow ił ró w n ież śro d ek tran sp o rtu , w k tó ry m p o d ró żo w ała do M eksyku g ru p a 14 o só b z a trz y m a n y c h w M c A lle n , w sta n ie T exas. Z o sta li o n i a re sz to w a n i i p rzedstaw iono im zarzut św iadom ej zm ow y w celu u niknięcia obow iązku zgłoszenia transakcji gotów kow ych p oprzez ukrycie w b ag ażu 3,1 m ln U SD . P rzejęcie tej kw o ty

oraz du ża liczba aresztow anych stanow i n ajw iększy sukces w ro k u podatkow ym 2 0 1 0, a za raze m je s t p o tw ie rd z en ie m sk u teczn o ści d ziała ją cy ch w sp ó ln ie U rz ę d u do S praw Im igracji i E g zek w o w an ia P raw a C elnego [U.S. Im m ig ratio n an d C ustom s.... 2013 r.] (ang. Imigrations and Customs Enforcement- ICE) oraz U rzędu Ceł i O chrony Granic (ang.

Customs and Border Protection - CBP) [U.S. Customs and Border... 2013]. Informację taką

przekazał kom isarz A lan B ersin z C B P [Fourteen persons charged ... . 2013].

D o transferu środków kurierzy gotów kow i bardzo często w y korzystują linie lotnicze, pieniądze są w ów czas przew ożone także w bagażu. Jako przykład w skazać m ożna tutaj spraw ę najw iększego przejęcia przewożonej gotówki, które m iało m iejsce 15 m arca 2008 r. n a lotnisku w D ublinie. Z atrzym any został w ów czas Irlandczyk M ark L ee podróżujący do Brukseli, w którego w alizce oprócz banknotów nie znaleziono nic w ięcej. Po p rzelicze­ n iu p rz e ję ty c h p ie n ię d z y o k az ało się, iż p rz e w o ż o n a k w o ta w y n o siła 676 625 euro. L ee p rz y z n a ł się do d o sta rc z a n ia p ie n ię d z y n a rz e c z n ie z n a n e g o d ile ra n arkotyków . N a tym sam ym lotnisku z rów nie d u żą kw otą, w y n o szą cą 279 450 euro, u k ry tą w p o d ­ w ójnym dnie w alizki, zatrzym any został Eugene Jude M urphy, który przyleciał z P ortuga­ lii. Przesłuchiw any później w trakcie śledztw a M urphy odm ów ił odpow iedzi n a ja k iek o l­ w iek p ytania dotyczące źródła p o chodzenia przejętych p ieniędzy [C onor Laly.... 2013]. Jak tw ierdzi D enis Tw ohig, za stę p cą d y rektora jed n o stk i śledczej U rzęd u Skarbow ego, pieniądze są przem ieszczane z państw członkow skich z przeznaczeniem n a zakup k o lej­ nych ilości narkotyków . P raw dopodobny rów nież je s t fakt, iż pieniądze są przeniesione w celu p okrycia w ydatków zw iązanych z życiem przestępców m ieszkających z a granicą. Ś w ia d c z y ć o ty m m o g ą r ó w n ie ż b a d a n ia 2 1 s p ra w z a k o ń c z o n y c h w ty m ro k u w Irlandzkim Sądzie N ajw yższym ujaw niających, iż w iele przew ozów pieniędzy w ykonali p asażero w ie p o d ró żu ją cy z Irlandii do M alagi, będącej b ra m ą południow ej H iszpanii, gdzie w ie lu irla n d zk ic h p rzy w ó d c y g an g ó w m a sw o ją sie d zib ę [C onor Laly... 2013]. W skazać należy, że osoby działające ja k o k urierzy gotów kow i w w iększości przypadków p rac u ją dla dużych organizacji przestępczych lub terrorystycznych, a sw o ją działalność trak tu ją ja k o głów ne źródło dochodu. N iem niej w ystęp u ją rów nież przypadki, w których realizujący funkcję k uriera gotów kow ego spłaca w te n sposób dług w obec przestępców czy te ż te rro ry stó w lub je s t do tego ty p u d ziała ń zm uszony. Isto tn y m czynnikiem , n a k tóry należy zw rócić uw agę, je s t poziom przygotow ania kurierów gotów kow ych do rea li­ zacji pow ierzonych zadań. W p rzypadku zatrzym ania p rzez służby celne, Policję, straż g raniczną nie przek azu ją oni transferow anych środków bez ujaw nienia źródeł ich p o ch o ­ dzenia oraz danych i m iejsca odbiorcy.

O law inow ym w zroście transferów gotów kow ych realizow anych przez kurierów g o ­ tów kow ych tylko w Irlandii św iadczy rekordow a liczba spraw o p rzepadek zajętych p ie ­ n iędzy napływ ających do sądów (w 2 0 1 0 r. - 2 1 w i 2 , 2 m ln euro zajętych środków ). In ­ n y m d o w o d e m te g o j e s t te ż lic z b a s p ra w d o ty c z ą c y c h p ró b p r z e m y tu g o tó w k i o d n o to w an y c h p rze z słu żb y celne głó w n ie n a lo tn isk ac h i w p o rtac h (31 do 2009 r., a w sam ym tylko w 2009 r. - 34 przypadki) [Conor Laly... 2013]. N asilenie się działalności kurierów gotów kow ych m a m iejsce rów nież w U SA , gdzie IC E oskarżył 16 osób (14 We- nezuelczyków , jed n eg o obyw atela D om inikany zam ieszkałego w N o w y m Jorku, jednego obyw atela P uerto Rico) o przem yt dużych ilości środków pieniężnych w sw oim bagażu. O soby te przew oziły co najm niej 7 m ld U SD w trakcie lotów z P uerto Rico do różnych

m iejsc w U SA . O skarżeni H erm an i H erm an (ojciec i syn) Solorzano nie przyznali się do w iny przed sądem w M iam i. S ą oni oskarżeni o pakow anie do sw oich w alizek plików p ie ­ n iędzy o w artości 100 tys. USD . P odczas rew izji przeprow adzonej przez IC E w ich dom u znaleziono kilka w alizek zaw ierających w sum ie około 450 tys. USD . D o w in y nie p rzy ­ znał się rów nież inny oskarżony A lb a V illalobos rzekom o uczestniczący w czarnym ry n ­ k u w ym iany w alut za pośrednictw em W enezuelskich bolivars. W edług ICE, aresztow ania n a Florydzie, Puerto Rico i w N ow ym Jorku są w ynikiem podejrzeń o spisek, którego ce­ lem je st pranie dochodów pochodzących z handlu narkotykami [The C hief Officers... 2013]. D ziałan ia p row adzone przez IC E p rzy n o sz ą w ym ierne korzyści w w alce z przem ytem środków p ieniężnych. D o ch o d zen ia pro w ad zo n e od 2003 do 2009 r. d o p ro w a d ziły do aresztow ania p onad 1100 osób i zajęcia 410 m ln U SD [U.S. Im m igration and Custom s... 2013] K urierzy podróżujący liniam i lotniczym i stosują rów nież m etodę, pow szechnie u ży ­ w a n ą przez przem ytników narkotyków , p o leg ającą w tym przypadku n a p ołknięciu p ak ie­ tó w z gotów ką. D osyć dobrze ilustruje to p rzykład osoby zatrzym anej w K olum bii na lotnisku w B ogocie udającej się do L im y w Peru. Prześw ietlenie rentgenow skie w ykazało dziesiątki p akietów ow iniętych lateksem w ew nątrz b rzu ch a zatrzym anego. Początkow o podejrzew ano, że są to narkotyki, jed n ak że okazało się, iż znajduje się w nich gotów ka - 47 500 U SD [Colombian A irport Police... 2013]

P rzedstaw ione przykłady odnosiły się głów nie do przem ytu za pośrednictw em k u rie­ ró w g o tó w k o w y ch śro d k ó w p ie n ięż n y ch p o ch o d z ąc y ch p raw d o p o d o b n ie z ró ż n o ro d ­ nych przestępstw lub z handlu narkotykam i, w którym w spółuczestniczyły n a zbliżonych w arunkach zarów no organizacje przestępcze, ja k i terrorystyczne. Istn ieją jednakże infor­ m acje zgodnie, z którym i finansow anie działalności terrorystycznej m ogło odbyw ać się za pośrednictw em k u rierów gotów kow ych. W edług FATF [The Financial A ction Task... 2013] działania organizacji terrorystycznej „A ” w A zji Południow o-W schodniej w yraźnie w sk a z u ją n a k lu c z o w ą ro lę k u rieró w gotó w k o w y ch w p o p arc iu operacji te rro ry sty c z ­ nych. O rg a n iz a c ja ta u n ik a ła k o rz y sta n ia z trad y c y jn eg o sy stem u b a n k o w e g o w celu obejścia zabezpieczeń oraz uniknięcia pozostaw ienia śladu rew izyjnego d la organów ści­ gania. Finansow anie zam achów n a Bali, które m iały m iejsce w październiku 2002 r., zostało dokonane przez szefa operacji A l-K aidy dla osoby H., szefa O rganizacji „A ” , który u k ry ­ w ał się w Tajlandii w 2002 r. O soba H. przekazała 30 000 U SD d la spraw ców zam achów b om bow ych n a B ali w dw óch partiach przez kilku przew oźników środków pieniężnych. K urierom zajęło to k ilk a tygodni. Z am ach n a JW H otel M arriott w D żakarcie był rów nież finansow any z funduszy dostarczonych przez osobę H. z Tajlandii. Ponow nie, w sumie 30 000 U SD pochodzących z funduszy A l-K aidy, zostało w ysłane do Indonezji w k w iet­ n iu 2003 r. poprzez łańcuch kurierów [Terrorist financing... 2013].

Innym przypadkiem , który w skazuje n a działalność kurierów gotów kow ych w finan­ sow aniu terrorystów je s t p róba zam achu n a Tim es Square 1 m a ja 2010 r. [Car bom b fo ­ u n d ... 2013]. W edług C N N , ce le m n a lo tó w ag e n tó w fed e ra ln y c h p rz e p ro w a d z o n y c h 13 m aja 2010 r. byli kurierzy gotów kow i. Sugeruje to, iż śledczy m ogli przyglądać się, ja k sieci terrorystyczne przesłały pieniądze do Stanów Z jednoczonych użyte do kupow ania sam ochodów ciężarow ych i innych m ateriałów w niedoszłym zam achu. Jak w skazał pod w arunkiem zachow ania anonim ow ości pew ien m ężczyzna z kręgów zw iązanych z to c zą­ cym się śledztw em , p ieniądze przew idziane n a T im es Square dostarczy ł zam achow iec

F aisal Shahzad. Ś ledczy nie są pew ni jednak, czy należały one do w spólników czy je st to po prostu przeniesienie funduszy m iędzy B liskim W schodem i A z ją Ś rodkow ą o byw a­ teli, któ rzy ż y ją w U S A oficjalnie [N ew sm ax, Independent A m erican... 2013]. O becnie w alk a z przem ytem gotów ki przez kurierów gotów kow ych o dbyw a się n a w ielu frontach z zasto so w an iem ró żn o ro d n y ch m e to d p raw n y ch i o rg an iz ac y jn y ch m ając y ch n a celu ograniczenie tego coraz bardziej n asilającego się zjaw iska, trudno bo w iem je s t m ów ić 0 m ożliw ości jego całkowitej eliminacji.

N ajw ażniejszym rozw iązaniem praw nym je s t IX zalecenie specjalne [Terrorist finan­ cing... 2013] FATF, którego głów nym celem je s t ograniczenie transgranicznych przep ły ­ w ów gotów kow ych organizacji terrorystycznych i przestępczych. Przedm iotow e zalece­ nie stanow i uzupełnienie ośm iu w cześniej w ydanych zaleceń dotyczących finansow ania te rro ry zm u oraz 40 dok u m en tó w [The F o rty recom m endations... .2013] stanow iących ze sta w śro d k ó w za rad cz y ch p rze ciw k o p ran iu pieniędzy. F ak tem je st, że n astąp iło to d o sy ć p ó źn o - d o p ie ro d o p ie ro p o d cz as sp o tk a n ia FATF, k tó re o d b y ło się w P ary żu 2 0 -2 2 października 2004 r. [Targets Cross-Border... 2013], a w ięc trzy lata po zam achach z 1 1 w rześnia 2 0 0 1 r., w w yniku których w zrosła liczba działań m ających n a celu ograni­ czenie dostępu do środków finansow ych d la terrorystów i św iata przestępczego. IX z a ­ lecenie obliguje kraje je stosujące do w ielu działań, m .in. do :

- dysponow ania środkam i do fizycznego w y k ry w an ia transgranicznego tran sp o rtu w a ­ lut lub papierów w artościow ych n a okaziciela, w łączając w to system deklaracji i o b o ­ w iązek ujaw niania przew ożonych w artości pieniężnych;

- za p ew n ie n ia , że ich o d p o w ied n ie o rg an y m a ją u p ra w n ie n ia do za trz y m y w a n ia lub ograniczenia w w o zu w alu ty lub papierów w artościow ych n a okaziciela w przypadku p odejrzenia o zw iązek z finansow aniem terroryzm u lub praniem brudnych pieniędzy, w alu t fałszyw ie zadeklarow anych lub nieujaw nionych;

- zap ew n ien ia, że skuteczne, p ro p o rc jo n aln e i o d strasza jąc e sankcje b ę d ą stosow ane w obec osób składających fałszyw e ośw iadczenie lub nieujaw niających przew ozu w a ­ lut. W w ypadkach, gdy w alu ta lub papiery w artościow e n a okaziciela są zw iązane z fi­ nan so w a n ie m te rro ry zm u lub p ran ie m b ru d n y ch pieniędzy, p ań stw a p o w in n y także przyjąć środki, w tym praw ne zgodne z zaleceniem 3 i zaleceniem specjalnym III, które um ożliw ią konfiskatę takich w alut lub papierów w artościow ych [Zalecenie III... 2013].

Isto tn e u zu p e łn ie n ie IX za le c e n ia sta n o w ią w y ty cz n e FATF - N a jle p sz e P raktyki M iędzynarodow e, W ykryw anie i zapobieganie nielegalnego transgranicznego transportu środków pieniężnych i instrum entów zbyw alnych n a okaziciela [International b est p rac ti­ ces... 2012]. W dokum encie tym skupiono się n a obszarach, które o kazały się w y zw a­ niem dla ju rysdykcji w e w drożeniu IX zalecenia oraz zapew niono m ożliw e, spraw dzone 1 działające rozw iązania [D etecting and Preventing Cross-Border... 2013].

P oza rozw iązaniam i praw nym i, które stanow ią p odstaw y w w alce z kurieram i gotów ­ kow ym i, stosow ane są rów nież inne działania m ające w spółm iernie oddziaływ ać. Jednym z nich je s t w ycofyw anie banknotów o dużych nom inałach. N a p roblem atykę tę zw rócił u w agę w łoski B ank Centralny. Z raportu przygotow anego w czerw cu 2009 r. przez je d ­ nostkę w yw iadu finansow ego tej instytucji w ynika, że: „banknoty o w ysokich nom inałach u łatw iają od strony logistycznej zarządzanie dużym i sum am i pieniędzy” [Niebezpieczne bankonoty... 2013]. Ponadto w raporcie w skazano inne argum enty za w ycofaniem z obiegu

b anknotów o nom inale 500 euro. S ą to m .in. pranie pieniędzy i oszustw a podatkow e. P o ­ tw ierd zają to badania przeprow adzone dla B anca d ’Italia, w w yniku, których okazało się, że najwięcej banknotów o nom inale 500 euro w przeliczeniu n a osobę w ystępuje w p o b li­ żu granicy ze S zw ajcarią i San M arino. P aństw a te m a ją m niej restrykcyjne przepisy d o ­ tyczące p ran ia brudnych pien ięd zy niż W łochy. S kalę tego problem u potwierdza również informacja z 20 lutego 2010 r. podana przez Krajowy U rząd Skarbowy, według której Włosi, ukryw ający swoje oszczędności przed opodatkow aniem za granicą, zadeklarow ali k w otę 95 bilionów euro w ciągu ostatniego roku. M iało to zw iązek z częścio w ą am n estią p o d at­ k o w ą uch w alo n ą przez parlam ent tego kraju [Sherer 2010]. O ile uzyskanie takich danych w odniesieniu do osób fizycznych je s t m ożliw e, to pytaniem bez odpow iedzi pozostanie kw ota, k tó rą m o g ą zdeponow ać lub te ż obracać o rg anizacje przestępcze. P onadto, ja k w skazuje R ussell B enson - dyrektor regio n aln y U rzędu do W alki z N arkotykam i [The U nited States D rug... 2013] (ang. D ru g E n fo rcm en t A dm inistration - D E A ) d la E uropy i A fryki, banknoty 500 euro g rom adzą w celu transportu także handlarze kokainy z c e n ­ tralnej i południow ej A fryki, dla k tórych istotnym czynnikiem je s t ich w aga. M ilion do la­ ró w w bankn o tach o no m in ale 100 U SD w aż y około 10 kg, n ato m ia st ta sam a k w ota z w ykorzystaniem banknotu 500 euro w aży jed y n ie 1,5 k g [Sherer 2010]. N a tę zależność zw róciły zapew ne uw agę i j ą w y korzystują w sw oich działaniach rów nież inne organiza­ cje przestępcze i terrorystyczne. N ie bez znaczenia je s t fakt, iż organizacje te zarabiają rów nież n a kursie w ym iany europejskiej w aluty [Exchange Rates... 2013].

Innym krajem , w którym zw rócono uw ag ę n a fakt w ykorzystyw ania 500 euro przez św iat p rzestęp czy i w prow adzono o g ran iczen ia w dystrybucji i uży tk o w an iu bankntou o tym nom inale je st W ielka Brytania. O bostrzenia te nie dotkną zw ykłych obywateli, nadal b ęd ą oni m ogli dokonyw ać w płat n a rachunki bankow e, np. w przypadku pow rotu z zagra­ nicy z w alutą, ale nie b ęd ą ju ż w stanie łatw o jej zdobyć w W ielkiej Brytanii. D ziałania te są w ynikiem analizy U rzędu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej (ang. Serious O rga­

nised Crime A gency - SO C A) [Serious Organised... 2013] przeprowadzonej w ciągu kilku

m iesięcy przy w spółudziale hurtow ników banknotów, pracow ników naukow ych, sektora fi­ nansow ego, U rzędu Regulacji R ynków Finansow ych (ang. F inancial Services A uthority - FSA) [The Financial Conduct... 2013], Stow arzyszenia K om endantów Policji (ang. A ssocia­

tion o f C h ie f P olice Ofiicers - A C P O ) [The A ssociation o f Chief... 2013], U rzędu Skarbo­

w ego (ang. H er M ajesty s R evenue an d Customs - H M RC ) i U rzędu Kontroli Granicznej

(ang. U K Border A gency - U K BA) [U K Border Agency... 2013]. Przedm iotow a analiza d o ­

starczyła niezbitych dow odów o skali nadużyć z w ykorzystaniem banknotu 500 euro, ja k rów nież w skazano, iż 90% zapotrzebow ania n a te n nom inał pochodziło o d przestępców [€500 note... 2013]. K onkludując, m ożna stwierdzić, iż opisane działania spow odują znaczne utrudnienia i ograniczą m ożliw ości organizacji przestępczych i terrorystycznych uczestni­ czących w procesie prania pieniędzy i ich transferow ania. Rów nie zasadny, i nieodzow ny w ydaje się w niosek o konieczności podjęcia ogólnośw iatow ych rozm ów n a tem at ograni­ czenia obrotu i dystrybucji banknotów o dużych nominałach.

W w alce z kurieram i gotów kow ym i stosow ane są rów n ież ró żnorodne rozw iązania techniczne. B ardzo skuteczne i często uży w an e do w y k ry c ia p rzem ycanej g otów ki są p sy szukające (ang. sn iffer dogs). R ozw iązanie to, z pow odzeniem w ykorzystyw ane do poszukiw ania narkotyków, znalazło zastosow anie rów nież w tym wypadku. Potw ierdzeniem

dużej skuteczności działania je s t przykład cocker spaniela w abiącego się R obbie i n a co dzień służącego w W ielkiej Brytanii. W trakcie działań prow adzonych w spólnie przez G u­ a rd ia di F in a n z a i p o lic ję b ry ty jsk ą n a lo tn isk u M a lp e n sa w M e d io la n ie p ie s bard zo szybko w skazał dw ie osoby przem ycające gotów kę. P ierw szy z zatrzym anych przew oził w swojej w alizce 40 000 U SD , natom iast druga osoba u kryła w swojej bieliźnie kw otę 46 000 euro [British sniffer dogs... 2013]. K onieczność w spółpracy w tym obszarze w y n i­ k ała z faktu, iż służby w łoskie posiadały 300 p só w szukających rozm ieszczonych n a lo t­ n iskach i p rzejściach granicznych, ale b y ły one przeszkolone je d y n ie do p oszukiw ania n arkotyków oraz m ateriałów w ybuchow ych. Z kolei W ielka B rytania m a około 20 psów p otrafiących w yszukiw ać gotów kę, które p o zo stają w służbie przez 8 lat [British sniffer dogs h e lp s... 2013].

P roblem kurierów gotów kow ych pozostaje nadal nierozw iązany, co obliguje instytu­ cje i społeczność m iędzynarodow ą do nieustających działań w tym obszarze. P otw ierdza­ j ą to liczne inicjatywy, m.in. deklaracja grupy G8 w sprawie w alki z terroryzm em [G8 D ec­ laratio n o n Counter... 2012], w y d an a po d czas szczytu, k tó ry m iał m iejsce w e w łoskiej L’A quili o d 8 do 10 lipca 2009 r. [M inistry o f the Interior... 2013]. N a przedm iotow ej deklaracji w skazano, iż szczeg ó ln ą u w ag ę n ależy zw rócić także n a zjaw isko p rzem ytu środków pieniężnych, n ad u ż y cia tran sfe ru pien ięd zy i innych form ru ch u te rro ry sty cz­ nych funduszy. Jej autorzy zapraszają do w ażnych prac zw iązanych ze zw alczaniem prze­ m y tu środków pieniężnych i korzystania z kurierów gotów kow ych w celu finansow ania te rro ry zm u , a w szczeg ó ln o ści w spólnej ak c ji G8, w w y n ik u k tórej d o k o n an o p o n ad 70 przechw yceń n a łączną kw otę około 3,5 m ln U SD [G8 D eclaration on Counter Terro­ rism ... 2013].

Instytucjam i, które zw róciły uw agę n a konieczność intensyfikacji działań w obszarze przeciw działania przem ytow i gotów ki za pośrednictw em kurierów są IN TER PO L [Interpol Web Page. 2013] oraz Światow a O rganizacja C elna [World C ustom s O rganization... 2013]. W w yniku w spólnych działań zorganizow ano w m aju 2008 r. P ierw szą M iędzynarodow ą K onferencję n a tem at nielegalnych kurierów gotów kowych. O dbyła się ona w Sekretariacie G eneralnym IN TER PO LU w Lyonie, stanow iła doskonałą okazję zarówno dla Policji oraz urzędników celnych do om ów ienia w spólnych problem ów oraz pracy n a rzecz konkretnych działań. O m ów iono związki m iędzy przewoźnikam i środków pieniężnych, praniem pieniędzy oraz finansow aniem działalności grup przestępczych, a w szczególności terroryzm u [Inter- p o lh o ld s second international... 2013].

W ychodząc naprzeciw w zrastającem u zagrożeniu oraz kontynuując w ysiłki zm ierzają­ ce do w y p raco w an ia sk utecznych n arzędzi i ro zw ią zań p odjętych po d czas k o nferencji w 2008 r., zorganizow ano II M iędzynarodow ą K onferencję w spraw ie nielegalnych k u rie­ rów gotów kow ych. O dbyła się o n a w siedzibie Światow ej O rganizacji Celnej w B rukseli od 27 do 30 kw ietnia 2009 r. W przedsięw zięciu tym uczestnoczyło p onad 100 u rzędni­ k ów z 60 k rajó w i siedm iu organizacji m iędzynarodow ych. Tak ja k podczas pierw szej edycji zw rócono sz czególną u w ag ę n a określenie w ielostronnych m eto d p rocederu p ra ­ n ia brudnych pieniędzy, w szczególności n a praktyki za pośrednictw em kurierów gotów ­ k ow ych realizu jący ch n ie leg a ln y przew ó z środków pien iężn y ch głów nie organizacjom przestępczym i terrorystycznym , co stanow i pow ażne zagrożenie dla stabilności g o spo­ darki św iatow ej. U czestnicy konferencji przedstaw ili o g ólny obraz obecnych tendencji,

podkreślając n o w ą m etodologię w ykorzystaną przez grupy przestępcze do p ran ia d ocho­ dów p o ch o d z ąc y ch z przestępstw , w sz czeg ó ln o ści w form ie n ie leg a ln y c h pieniędzy. Z w rócono rów nież uw agę n a konieczność w zm ocnienia w zajem nej w spółpracy organów ścigania n a całym św iecie oraz skutecznej i w zajem nej realizacji um ów o w ym ianie infor­ m acji i dan y ch w y w iadow czych. O dniesiono się ró w n ież do w y k o n an y c h ju ż zaleceń w zakresie w drażania oraz stosow ania urządzeń do w ykryw ania ukrytych p ieniędzy i in ­ nych form płatności w m iejscach strategicznych, takich ja k granice. K onferencja zakoń­ czyła się w ezw aniem krajów do popraw y w ym iany inform acji n a tem at kurierów gotów ­ k o w y c h o ra z s p ra w o z d a ń d o ty c z ą c y c h z a ję ć p o p rz e z sp e c ja lis ty c z n e b a z y d a n y c h Interpolu i W C O , dostępne dla społeczności m iędzynarodow ej policji [Interpol_holds se­ cond international... 2013].

PODSUM OW ANIE

Z w alczanie finansow ania organizacji przestępczych i terro ry zm u z a pośrednictw em kurierów gotów kow ych stanow i obecnie je d n o z najw ażniejszych w yzw ań, p rzed którym i stoi społeczność m iędzynarodow a. O dcięcie tej form y finansow ania je s t priorytetow ym zadaniem nie tylko poszczególnych służb i organów , ale także w ielu instytucji i organiza­ cji, które m o g ą być bezpośrednio w ykorzystyw ane do tran sferu gotów ki tym kanałem . D latego też oczyw ista je s t potrzeba w spólnych m iędzynarodow ych inicjatyw praw nych, o rg an iz ac y jn y ch i k o n k retn y c h d ziała ń p rze ciw k o tego ty p u pro ced ero w i. Isto tn a je s t w spółpraca organów system u bezpieczeństw a z liniam i lotniczym i oraz firm am i św iadczą­ cym i u słu g i tran sp o rto w e d la ludności, p o n ie w a ż te p o d m io ty są n ajczęściej zupełnie nieśw iadom ym w spółuczestnikiem całego procederu.

G łów ny nacisk pow inien być położony n a w spółpracę, w ym ianę inform acji oraz k o n ­ kretne działania, w w yniku których m ożliw e będzie nie tylko przejęcie środków finanso­ w ych, ale rów nież skuteczne dotarcie do źródła ich pochodzenia i potencjalnych o d bior­ ców. Jedynie w ów czas w alk a z kurieram i gotów kow ym i będzie m iała sens i przyniesie zam ierzone skutki.

T em atyka zw iązana z kurieram i gotów kow ym i je s t w niew ielkim stopniu p rzedm iotem dyskusji podejm ow anej w polskiej oraz zagranicznej literaturze i pracach b adaw czych traktujących o przestępczości zorganizow anej i terroryzm ie. Z nacznie częściej je s t n ato ­ m iast przedm iotem analiz i spraw dzeń dokonyw anych przez instytucje i służby zajm ujące się zw alczaniem przestępczości zorganizow anej i terroryzm u. S ą to zagadnienia bardzo istotne i n a pew no w arte szerszej dyskusji badaw czej i naukow ej. B ezpośrednim p o w o ­ dem p o djęcia p racy nad przestępczym i kurieram i gotów kow ym i było spostrzeżenie, jakie znaczenie m a ją oni dla zorganizow anych działań przestępczych. P rzez to szczególnego sensu n ab iera konieczność zb ad an ia tego o bszaru z zam ierzen iem b u d o w an ia po d staw do aktyw nego przeciw działania i elim inow ania tego aspektu przestępczości zorganizow a­ nej. S zczególnie w ażne m ogłoby być w ykorzystanie instrum entów analitycznych i d zia­ łań z zakresu zbierania danych geoprzestrzennych i ich analizow ania. M ożliw ość śledze­ n ia m iejsc i tras przem ieszczania się osób w raz z efektyw ną i b ie żą cą an alizą danych na

ten tem at m o g ą stanow ić narzędzie rozpoznania i w alki z d ziałalnością nielegalnych k u ­ rierów gotów kow ych zastępujących rejestrow ane przekazy pieniężne. Proces n ielegalne­ go transferu gotów kow ego je s t szerzej rozpoznany z punktu w idzenia problem atyki p ra ­ n ia p ie n ię d z y i fin a n so w a n ia te rro ry z m u , co z n a la z ło o d z w ie rc ie d le n ie w lic z n y c h publikacjach i pracach naukow ych.

PIŚM IEN N IC TW O

A viation: drug gangs sm uggled m illio n s o f dollars aboard com m ercial aircraft, The Chief Officers Network, 2010, http://www.chiefofficers.net/888333888/cms/index.php/ new s/industries/aviation_shipping_freight/aviation/aviation_drug_gangs_sm uggled_m il- lions_of_dollars_aboard_commercial_aircrt, dostęp: 17.05.2013 r.

British sniffer dogs helps Italian fraud squad sniff out cash, 2008. The Telegraph, http://www.te- legraph.co.uk/news/ worldnews/europe/italy/3550787/British-sniffer-dogs-help-Italian-fraud- squad-sniff-out-cash.html, dostęp: 17.05.2013 r.

Car bomb found in New York’s Times Square, BBC Web Page, 2010, http://news.bbc.co.uk/2/hi/ 8656651.stm, dostęp: 17.05.2013 r.

Cardenas G., 2010. Fourteen Venezuelans jailed in US for money laundering, El Universal, http:// www.eluniversal.com/2010/05/19/en_eco_esp_fourteen-venezuelans_19A3893331.shtml, do­ stęp: 17.05.2013 r.

Colombian Airport Police find $47,500 cash inside passenger’s Stomach, Free Republic Browse, 2004, http://www.freerepublic.com/focus/fr/1170174/posts, dostęp: 17.05.2013 r.

Conor Laly, Cash seizures on the rise as gangs try to get money out o f country, http://jp- ireland.spaces.live.com/blog/cns!7D84D8D85790AC27!15762.entry, dostęp: 17.05.2013 r. Conor Laly, Cash seizures on the rise as gangs try to get money out o f country, The Irish Times,

2010, http://www.irishtimes.com/newspaper/ireland/2010/0913/1224278757711.html, dostęp: 17.05.2013 r.

Detecting and preventing cross-border transportation of cash by terrorists and other criminals intern atio n al best practices, 2005. FATF, http://w w w .fatf-g afi.o rg /d atao ecd /5 0 /6 3 / 34424128.pdf, dostęp: 17.05.2013 r.

Exchange rates, US dollar, European Central Bank Eurosystem, http://www.ecb.int/stats/exchan- ge/eurofxref/html/eurofxref-graph-usd.en.html dostęp: 17.05.2013 r.

FBI targets «cash couriers» in raids linked to Time Square bombing probe, Newsmax, Independent American, 2010, http://www.newsmax.com/Headline/US-Times-Square-Probe/2010/05/13/id/ 358935, dostęp: 17.05.2013 r.

Fourteen persons charged with conspiracy to smuggle $3.1 million in cash into Mexico, United States Attorney’s virtual office for the Southern District of Texas, 2010, http://www.justi- ce.gov/usao/txs/1N ew s/R eleases/2010% 20Septem ber/092910% 20$3.1 %20Million%20Se- ized.htm, dostęp: 17.05.2013 r.

Guarda di Finanza Web Page, Italia, http://www.gdf.it, dostęp: 17.05.2013 r.

G8 Declaration on Counter Terrorism (2009), L ’Aquila Summit G8, 2008, http://www.g8ita- lia2009.it/static/G 8_A llegato/3._G 8_D eclaration_on_C ounter_T errorism .pdf, dostęp: 17.05.2013 r.

Interpol holds second international conference on Illicit Cash Couriers, Interpol 2009, http:// www.interpol.int/News-and-media/News-media-releases/2009/N20090507b, dostęp: 17.05.2013 r. Interpol web page, http://www.interpol.int, dostęp: 17.05.2013 r.

Luna-Martinez J. de, Endo I., Barberis C., 2006. The Germany-Serbia remittance corridor. Challen­ ges of establishing a formal money transfer system. World Bank Working Paper 80, 23, 24, 28.

Ministry o f the Interior o f Italy, The Roma-Lyons Group, G8 L ’Aquila Summit, 2009, http:// www.g8italia2009.it/G8/Hom e/News/G8-G 8_Layout_locale-1199882116809_AppGiusti- zia.htm, dostęp: 17.05.2013 r.

Newsmax, Independent American Web Page, http://www.newsmax.com, dostęp: 17.05.2013 r. Niebezpieczne bankonoty, Onet.Waluty, Bloomberg News, 2010, http://waluty.onet.pl/niebez-

pieczne-banknoty,18892,3214547,1,news-detal, dostęp: 17.05.2013 r.

Sherer S., 2010. 500-euro bill lifts crime, terror, tax risk, Bank of Italy says, The Bloomberg Company, http://www.bloomberg.com/news/2010-04-19/500-euro-bill-lifts-crime-terror-tax- risk bank-of-italy-says.html, dostęp: 17.05.2013 r.

Serious Organised Crime Agency, SOCA UK, http://www.soca.gov.uk , dostęp: 17.05.2013 r. Targets Cross-Border Cash Movements by Terrorists and Criminals, Press Release, FATF, 2004,

http://www.fatf-gafi.org/dataoecd/8/5/34301987.pdf, dostęp: 17.05.2013 r.

Terrorist financing, Financial Action Task Force, 2008, http://www.fatf-gafi.org/dataoecd/28/43/ 40285899.pdf, dostęp: 17.05.2013 r.

The Association o f C hief Police Officers Web Page, http://w w w.acpo.police.uk, dostęp: 17.05.2013 r.

The Financial A ction Task Force Web Page (FATF), http://w w w .fatf-gafi.org/, dostęp: 17.05.2013 r.

The Financial Conduct Authority Web Page, http://www.fsa.gov.uk, dostęp: 17.05.2013 r. The Forty recom m endations (2003), FATF 2003, http://w w w .fatf-gafi.org/dataoecd/7/40/

34849567.pdf, dostęp: 17.05.2013 r.

The United States Drug Enforcement Administration (DEA), http://www.justice.gov/dea/in- dex.htm, dostęp: 17.05.2013 r.

Typologies report, NPO Sector Vulnerabilities, Asia/ Pacific Group on Money Laundering, 2011, http://www.fatf-gafi.org/dataoecd/8/17/34849466.pdf, dostęp: 17.05.2013 r.

U.S. Customs and Border Protection Web Page, http://www.cbp.gov, dostęp: 17.05.2013 r. U.S. Immigration and Customs Enforcement, National Bulk Cash Smuggling Center, http://

www.ice.gov/bulk-cash-smuggling-center/, dostęp: 17.05.2013 r.

U.S. Immigration and Customs Enforcement Web Page, http://www.ice.gov/index.htm, dostęp: 17.05.2013 r.

World Customs Organization Web Page, http://www.wcoomd.org/home.htm, dostęp: 17.05.2013 r. Zalecenie III, The Financial Action Task Force (FATF), http://www.fatf-gafi.org/document/19/

0,3746,en _32250379_32236920_43775315_1_1_1_k00.html, dostęp: 17.05.2013 r.

€500 note no longer available in UK, Serious Organised Crime Agency, SOCA UK, 2010, http:// www.soca.gov.uk/news/225-500-note-no-longer-available-in-uk, dostęp: 17.05.2013 r.

CA SH C O U R IE R S - A L LIE S O F C R IM IN A L ORG A N ISA TIO NS AND T E R R O R IS T S

A bstract. The organised crime as a social and economic phenomenon already a long time ago crossed and still crossing national borders as well as legal boundaries.

The range and scope o f its activity is defined by the adjectives: cross-border, international. Criminal groups are increasingly obtain illegal incomes reaching the amounts of billions in different places around the world. The problem is how to transfer or move the illegal m oney to the recipients, beneficiaries or places further used by the crim inals. The official and legal channels o f transfers (banks, m oney rem ittances institutions) are effectively controlled by governmental and law-enforcement agencies, which mostly prevent their use by international criminals. In such conditions, organised crime starts to lead the transfer o f funds directly using cash couriers carrying money to the designated

location. The article describes the dealings o f illegal, criminal cash transfers for the purposes o f organised groups. The cases o f disclosure o f illegal transporting the money are described and bears with the details o f the perpetrators modus operandi. The paper also contains activities and initiatives undertaken in order to detect and prevent the phenomenon o f illegal transfer o f funds from and intended for criminal activities. The authors draw attention to the possibility o f using geospatial analysis in this area, the more the need to find new solutions to inhibit the flow o f criminal money.

Key w ords: illegal money transfer, cash couriers, transnational organised crime, terrorism