Adam Stankowski
Wstęp
Chowanna 1, 5-6
W s tę p
P ró b a odczytyw ania „na nowo” p rz e sła n e k teoretycznych form ułow a nych przez w ybitnych przed staw icieli pedagogiki specjalnej i stosow anie ich w p rak ty ce pedagogicznej realizow anej w ra m a c h procesów re w a lid a cji, resocjalizacji, rehabilitacji czy oddziaływ ań ortodydaktycznych w yzna czyły obszar p o szu k iw ań w alorów te rap eu ty c zn y ch tk w iących (zgodnie z założeniem, że istnieje tyle dziedzin w ychowania, ile sfer rzeczywistości, w ja k ich funkcjonuje człowiek) w zróżnicow anej m a te rii w a r s z ta tu p e d a gogicznego.
Za p u n k t wyjścia przyjęto zakres i treść pojęcia „terap ia pedagogiczna” zdefiniow anego przez O tto n a Lipkowskiego (Resocjalizacja. W arszaw a 1976, s. 217). Według niego do te rap ii pedagogicznej m ożna zaliczyć „wszel kie d z iałan ia pedagogiczne m ające n a celu likw idację lub ograniczenie z a b u rz e ń rozwojowych oraz um ożliw ienie lub u ła tw ien ie n ajk o rzy stn iejsze go rozwoju jednostkom z odchyleniam i od norm y”.
Zaliczenie te ra p ii pedagogicznej do g ru p y procesów znaczących (obok rewalidacji, rehabilitacji i resocjalizacji) dla realizacji procesu wychowania i n a u c z a n ia osób n iep ełn o sp raw n y ch oraz próby o k reślen ia jej s tr u k tu r y i dynam iki p o zw alają n a u k aza n ie wieloznaczności i zróżnicowań w sposo bie tra k to w a n ia zagadnień wychowalności, ograniczeń rozwoju, poziomów wysiłkowych czy w reszcie o siąg an ia podstaw ow ych celów pedagogiki sp e cjalnej (możliwie najw yższego poziom u p rzy sto so w an ia społecznego i s a modzielnego, niezależnego funkcjonow ania w o tw arty m środow isku spo łecznym). Cele te, ja k sądzę, m o g ą być osiągane nie tylko dzięki w łaściwie
6 W stęp
d o b ran y m m etodom , technikom , a w obrębie ich sto so w an ia środkom (w ogólnym zary sie pow stałe n a g runcie „filozofii w ychow ania” i po staw wobec niepełnospraw ności), ale ta k ż e tw orzeniu k lim a tu terapeutycznego. K lim at te n nie poddaje się regułom w yznaczającym popraw ność m etodo logiczną b a d a ń n ad zagadnieniam i te rap ii pedagogicznej. J e s t m a te r ią nie- p o siad ającą czytelnych, m ierzalnych wskaźników, a jednak, zdaniem te r a peutów, je s t zm ien n ą znaczącą dla efektów końcowych podejm ow anych d ziałań terap eu ty czn y ch . D latego p rzen iesien ie ciężaru gatunkow ego po szu k iw ań n a w alory te rap eu ty c zn e za w a rte w proponow anych przez n a uczycieli wychowawców form ach zajęciowych realizow anych n a różnych blokach przedm iotow ych i tem atycznych w ydaje się zasad n e i pożyteczne.
W p rezen to w an y ch te k s ta c h skupiono uw agę n a : w p ły w an iu n a sfery uczuciowe dziecka, w ykorzystaniu pożytecznych organizacyjnie form dzia łan ia, w y zw alan iu się z zah a m o w ań i blokad, d zia ła n iu tw órczym , z a d a n ia ch nauczyciela wychowawcy, n o rm o w an iu zab u rz eń w procesach p sy chicznych itp.
A u to ram i są, w przew ażającej części, nauczyciele akadem iccy - p r a cownicy K ated ry Pedagogiki Specjalnej W ydziału Pedagogiki i Psychologii U n iw e rsy tetu Śląskiego - m ający doświadczenie zawodowe i p ra k ty k ę p e dagogiczną n ab y w a n ą w różnych placów kach szkolnictw a specjalnego.
