Baza noclegowa polskiego wybrzeża od Dźwirzyna po Jarosławiec w latach 1985–2012 oraz perspektywy jej rozwoju do 2025 roku

(1)

BAZA NOCLEGOWA POLSKIEGO WYBRZEŻA OD DŹWIERZYNA PO JAROSŁAWIEC...

WARSZTATY Z GEOGRAFII TURYZMU

271

WARSZTATY Z GEOGRAFII TURYZMU ISBN 978-83-7525-925-4 s. 271–286

Mariusz MIEDZIŃSKI Akademia Pomorska w Słupsku

BAZA NOCLEGOWA POLSKIEGO WYBRZEŻA

OD DŹWRZYNA PO JAROSŁAWIEC W LATACH 1986–2012

ORAZ PERSPEKTYWY JEJ ROZWOJU DO 2025 ROKU

1. Wprowadzenie

Polskie wybrzeże o łącznej ogólnej długości linii brzegowej wynoszącej 770 km jest obszarem bardzo intensywnej eksploracji turystycznej. Aby prze-prowadzić badania dotyczące skali rozwoju bazy noclegowej konieczne jest ustalenie odcinków wybrzeża szczególnie intensywnie eksplorowanych pod względem turystycznym, gdyż w gospodarce rynkowej wielkość istniejącej bazy noclegowej jest nierozerwalnie związana z wielkością ruchu turystycz-nego. W tym celu najlepiej posłużyć się ogólnie dostępną miarą wykonanej „pracy obiektów noclegowych”, jaką jest liczba udzielonych noclegów w ofi-cjalnie rejestrowanych przez GUS obiektach noclegowych na poziomie gmin i powiatów w kraju. Należy przy tym zauważyć, że baza noclegowa wyka-zywana w danych statystycznych GUS nie dotyczy pokoi gościnnych, wy-najmowanych mieszkań i apartamentów. Bardzo rzadko wykazywane są w niej licznie działające w pasie nadmorskim pensjonaty, domki letniskowe, pola biwakowe (namiotowe) i kwatery agroturystyczne. Nie w pełni repre-zentowane są także ośrodki wczasowe, hotele i inne obiekty nieklasyfiko-http://dx.doi.org/10.18778/7525-925-4.19

(2)

Mariusz MIEDZIŃSKI

272

wane. W powiecie kołobrzeskim według danych GUS w 2010 r. funkcjono-wało 128 obiektów oferujących 23 343 miejsca noclegowe, tymczasem na terenie tego powiatu według badań własnych autora z 2012 r. działało aż 3158 różnorodnych obiektów noclegowych dysponujących łącznie 90 938 miejscami noclegowymi (tab. 1).

Tabela 1. Baza noclegowa według danych GUS i wyników badań własnych

na przykładzie powiatu kołobrzeskiego

Według GUS (2011 r.)

Badania własne (sezon 2012 r.) liczba

Rodzaj obiektu noclegowego

obiektów miejsc obiektów miejsc

Sanatoria 24 8 111 40 9 920 Hotele 33 4 487 41 5 800 Pensjonaty 7 476 101 4 078 Ośrodki wczasowe 49 7 680 217 23 639 Pola namiotowe 0 0 12 1 345 Domki letniskowe 4 258 43 1 409 Kempingi 4 1 939 29 3 489 Wynajmowane mieszkania bd. bd. 371 1 872 Wynajmowane apartamenty bd. bd. 321 5 335

Wynajmowane pokoje gościnne bd. bd. 1 944 33 320

Agroturystyka bd. bd. 39 732

Inne nieklasyfikowane 7 392 0 0

Razem (dla regionu Kołobrzeg) 128 23 343 3 158 90 938

Powiat kołobrzeski to także nadwyżka ogólnej liczby mieszkań oceniana na ok. 10 tys. lokali

bd. – brak danych.

Źródło: opracowanie własne autora.

Niedoszacowanie liczby miejsc noclegowych przez GUS osiąga poziom około 75%, co wynika z działalności bardzo rozbudowanej drobnej bazy noclegowej we wszystkich miejscowościach nadmorskich powiatu koło-brzeskiego. W powiecie sławieńskim niedoszacowanie wielkości bazy nocle-gowej wyniosło blisko 30%, a w powiecie koszalińskim około 55%. General-nie w skali polskiego wybrzeża dane GUS dotyczące wielkości bazy noclego-wej obejmują od 25% (powiat kołobrzeski) do 75–80% funkcjonującej bazy noclegowej (Trójmiasto). Na bazie danych GUS o liczbie udzielonych nocle-gów w poszczególnych powiatach nadmorskich oraz na podstawie

(3)

wspom-BAZA NOCLEGOWA POLSKIEGO WYBRZEŻA OD DŹWIERZYNA PO JAROSŁAWIEC...

273

nianych wcześniej różnic w wielkości działającej bazy noclegowej można stwierdzić, że najbardziej rozbudowanym zapleczem noclegowym dyspo-nują powiaty zachodniej części wybrzeża środkowego: kołobrzeski (miasto i gmina Kołobrzeg oraz gmina Ustronie Morskie), koszaliński (gmina Miel-no) i sławieński (miasto Darłowo i gmina Postomino – miejscowość Jarosła-wiec). Znaczącym, ale nieewidencjonowanym w pełni przez GUS zapleczem noclegowym dysponują także miasta Świnoujście i Międzyzdroje, gmina Dziwnów (powiat kamieński), gmina Rewal (powiat gryficki), miasto Wła-dysławowo (powiat pucki) oraz gmina Stegna i miasto Krynica Morska (po-wiat Nowy Dwór Gdański). Wiele obiektów bazy noclegowej niewykazy-wanych przez GUS występuje także w Sopocie i Gdańsku. Największą skalą liczby noclegów cechują się trzy powiaty wybrzeża środkowego jako tzw. region kołobrzeski (tab. 2).

Tabela 2. Udzielone noclegi według powiatów i regionów turystycznych polskiego wybrzeża w 2011 r.

Powiaty

W mln

% Administracyjnie % Funkcjonalnie %

Świnoujście 0,97 7,33 region kamieński region kamieński

Kamieński 1,26 9,52

Gryficki* 0,80 6,05 3,03 22,90

Gryficki* 0,27 2,04 3,30 24,90 region kołobrzeski

Kołobrzeski 3,45 26,08 region kołobrzeski

Koszaliński 0,88 6,65

Sławieński 0,92 6,95 5,25 39,68 5,52 41,72

Słupski 0,81 6,12 region pucki region pucki

Lęborski 0,48 3,63

Wejherowski 0,20 1,51

Pucki 0,99 7,48 2,48 18,75 2,48 18,75

Sopot 0,57 4,31 region gdański region gdański

Gdańsk 1,24 9,37

Nowodworski 0,39 2,95 2,20 16,63 2,20 16,63

Razem 13,23 100,00 13,23 100,00 13,23 100,00

*gryficki – wydzielono miejscowości Mrzeżyno i Rogowo związane z regionem kołobrzeskim. W mieście Gdynia odnotowano mniej niż 0,3 mln noclegów, brak danych GUS za 2011 r.

Porównanie danych statystycznych GUS dla powiatów nadmorskich kraju pozwala zauważyć bardzo silną koncentrację bazy noclegowej w po-wiecie kołobrzeskim, gdzie w 2011 r. zrealizowano aż 26,08% wszystkich

(4)

2 2 , 9 0 % 2 4 , 9 4 % 4 1 , 7 2 % 3 9 , 6 8 % 2 6 , 0 8 % 18, 75 % 16, 63 % 6 , 6 5 % 6 , 9 5 % R y s. 1 . Udział po wiat ów w lic zbie n o c le g ó w p olskie g o wybrze ż a w % we dług GUS w 2011 r . Źr ód ł o : M . U RB A NOWSKI ( 2 0 0 3 )

(5)

1

0

5 k m

17,6 9,9 47,9 6, 3 0,8 16,4 1,3 7,0 1,2 12,1 7,0 4,0 5,3 6,8 9, 4 1,1

98 ,

8 t

y

s

33 ,

7 t

y

s

1

4 ,

7 t

y

s

M i e js c o w o ś c i b a d a n e p o w y ż e j 5 0 0 m i e js c 6 ,3 L ic z b a m i e j s c n o c l e g o w y c h s e z o n o w y c h O bsza r y kon c e n t r acj i b az y no c leg o w e j M i e js c o w o ś c i p r z e w i d z ia n e d o b a d a ń 16,0 14 ,0 5,7 4, 7 5,3 R y s. 2 . R o zmie szc ze nie mie jsc o wo śc i nadm or skic h i o bszaró w k o n cen t ra cj i b a z y n o cl eg ow ej w s ez on ie 2 0 1 2 r . Źr ód ł o : M . U R B ANO WSKI ( 2 0 0 3 )

(6)

Mariusz MIEDZIŃSKI

276

noclegów polskiego wybrzeża odnotowanych w statystykach GUS (rys. 1). Średnia dla 13 powiatów wybrzeża w tym czasie wyniosła 7,69%, była zatem 3,5-krotnie niższa od wyników powiatu kołobrzeskiego. Dwa sąsiednie ba-dane powiaty wybrzeża zachodniego odnotowały udziały na poziomie 6,65 i 6,95%.

Za przeprowadzeniem badań szczegółowych na obszarze wybranych trzech powiatów (kołobrzeskiego, koszalińskiego, sławieńskiego) przemawia także dość mała liczba miejscowości turystycznych (odpowiednio po 6, 7, 3), a jednocześnie skala realizowanych przez nie funkcji noclegowych. Dodat-kowym czynnikiem jest rozbudowany tu wypoczynek weekendowy obej-mujący 15 tys. miejsc w powiecie kołobrzeskim, 43 tys. miejsc w koszaliń-skim i 17 tys. miejsc w sławieńkoszaliń-skim. Ważną rolę odgrywają również granice funkcjonalne między miejscowościami Pogorzelica i Mrzeżyno (12 km) oraz Jarosławiec i Ustka (22 km) związane z występowaniem terenów wojsko-wych. Granice te stanowią istotne odgraniczenie zagospodarowania tury-stycznego od pozostałych części wybrzeża (rys. 2).

W ramach badanego odcinka wybrzeża celowo pominięto kilkanaście miejscowości nadmorskich, w których prawdopodobnie funkcjonują jedynie pojedyncze obiekty noclegowe lub są to miejscowości, gdzie funkcja tury-styczna nie występuje (np. Pleśna, Wicko Morskie).

2. Baza noclegowa trzech rejonów nadmorskich w 2012 roku

Badania własne realizowane w latach 2002–2012 w powiecie kołobrzeskim

oraz spostrzeżenia zawarte w literaturze przedmiotu (PRZYBYŁOWSKI_,_TAMO

-WICZ 2011,RYDZ 2006, 2011) pozwalają stwierdzić, że najistotniejszym

prob-lemem jest pozyskanie dokładanych danych dotyczących faktycznej wiel-kości istniejącej bazy noclegowej. Problem ten dotyczy skali mikro (po-szczególne miejscowości), jak i skali makro (gminy, powiaty, województwa, kraj).

Są dwa podstawowe rodzaje informacji o wielkości i rodzaju bazy noc-legowej – dane dotyczące rodzajów i liczby miejsc w poszczególnych obiek-tach noclegowych oraz informacje ogólne sumaryczne dla poszczególnych miejscowości, gmin, powiatów itp. Statystyka ta w większości przypadków

(7)

277

dotyczy pojedynczych obiektów, a jeśli ma ona charakter zbiorczy to jest zwykle niepełna i nieporównywalna ze sobą.

Wyróżnić można także trzy podstawowe poziomy szczegółowości i wia-rygodności danych dotyczących wielkości i rodzajów działającej turystycznej bazy noclegowej:

– oficjalne dane statystyczne GUS (na podstawie sprawozdań KT-1) oraz szacunki;

– dane przekazywane przez urzędy gmin (rejestry gminne bazy nocle-gowej), lokalne i regionalne organizacje turystyczne, centra turystycz-ne itp.,

– własne badania terenowe wsparte przez kwerendę zdjęć lotniczych i satelitarnych, analizę danych katastralnych oraz numeracji działek i budynków, analiza dokumentacji studium zagospodarowania prze-strzennego, planów miejscowych, a także szczegółowe badania portali i ogłoszeń dotyczących turystyki, a zwłaszcza wynajmu miejsc nocle-gowych we wszelkiego rodzaju bazie noclegowej oraz innych niefor-malnych miejscach noclegowych (np. wynajmowanie mieszkań i apar-tamentów, pokoi, miejsc noclegowych „u rodziny”) i nadwyżki lokali mieszkalnych na danym terenie itp.

Wspomniane różnice dostępności i szczegółowości danych na temat ba-zy noclegowej powodują konieczność przeprowadzania żmudnych badań terenowych oraz weryfikację danych zbiorczych, jakie dostępne są w GUS lub w ewidencjach gminnych bazy noclegowej. Efektem przeprowadzanych badań jest ewidencja bazy noclegowej obejmującej 5448 podmiotów wynaj-mujących miejsca noclegowe, w tym 1584 prowadzące działalność całorocz-ną. Zewidencjonowana podczas badań baza noclegowa liczyła w sezonie letnim 2012 r. 153 965 miejsc noclegowych w tym 57 285 całorocznych. Dzia-łalność całoroczną w miejscowościach nadmorskich trzech powiatów prowa-dzi 29,01% obiektów noclegowych, które dysponują 37,3% miejsc noclego-wych. Współczynnik sezonowości jest najniższy dla rejonu Darłowo (60,1%), a najwyższy w rejonie Mielno (78,4%). Spośród 16 badanych miejscowości najniższą sezonowość odnotowano w Jarosławcu (36%), Dąbkach (37,5%) i Kołobrzegu (38,3%). Najwyższy udział bazy sezonowej osiągnęły Sianożęty (98,3%), Łazy (92,5%) oraz Chłopy (90,9%) (rys. 3).

Rejon kołobrzeski cechuje się nie tylko największą i najbardziej zróżnico-waną bazą noclegową na całym odcinku badanego wybrzeża, ale także tym, że baza ta ma najwyższy udział obiektów całorocznych. Osiągnięto tu rów-

(8)

Mariusz MIEDZIŃSKI

278

0 10 00 0 20 00 0 30 00 0 40 00 0 50 00 0 D ź w i r zyn o G r zyb o w o K o ł ob r z eg S i an oż ę t y Us t ro n i e M o r s k i e W ie ni ot ow o G ą ski S ar bi n o w o C h ł opy M iel e nk o M i el no U n ie ś cie Ł az y Dą b k i D a r ł ow o J a r o sła wi e c Li c z b a m i ej s c 0 2 0 0 00 4 0 0 00 6 0 0 00 8 0 0 00 10 0 0 00 12 0 0 00 14 0 0 00 16 0 0 00 18 0 0 00 R . K oł ob r z e g R . Mi e ln o R. Da r ł o wo Ra z e m L ic z b a mie js c miejsca sezo no we miejsca cało ro czne

Rys. 3. Liczba całorocznych i sezonowych miejsc noclegowych według miejscowości i w trzech rejonach turystycznych wybrzeża zachodniego w 2012 r.

Źródło: badania własne autora

nież najwyższy poziom rozwoju funkcjonalnego, dzięki czemu większość obiektów noclegowych działa w systemie całorocznym (rys. 4). Świadczy to

(9)

279

także o dojrzałości rejonu Kołobrzeg do pełnienia funkcji kluczowego centrum obsługi ruchu turystycznego, dla którego jedynym konkurentem na wybrzeżu jest Trójmiasto.

0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0 s an ator i a h o tel e ap ar tame nty m i e sz ka n ia p ens j o n aty ow a gr otur y s ty k a p ok oj e g oś c inn e do mk i l etni s k ow e p o la n am i oto w e c am pi ng i % Ogół em R. Kołobrzeg R. Mielno R. Darłowo

Rys. 4. Udział procentowy całorocznej bazy noclegowej ogółem oraz w trzech rejonach turystycznych wybrzeża w podziale na poszczególne rodzaje obiektów noclegowych w 2012 r.

Źródło: badania własne autora

Obok istotnego zróżnicowania wielkościowego i znaczących różnic w zmianach wielkości bazy noclegowej w poszczególnych miejscowościach ważna jest także struktura rodzajowa obiektów całorocznych i sezonowych dla poszczególnych miejscowości, trzech rejonów nadmorskich i badanego odcinka wybrzeża – regionu kołobrzeskiego (rys. 5).

Największymi zmianami sezonowości cechują się miejscowości nadmor-skie, w których rozbudowywano bazę noclegową w formie pól namio-towych (100% bazy sezonowej), kempingów (100%), domków letniskowych (89,7%) oraz pokoi gościnnych (97,6% miejsc sezonowych). Znacznymi wa-haniami ze względu na istotną wielkość bazy noclegowej charakteryzują się miejscowości z rozbudowaną bazą ośrodków wczasowych oraz gospo-darstw agroturystycznych (po 59,6% łóżek sezonowych). Najmniejsze waha-nia sezonowości dotyczą z kolei bazy sanatoryjnej (0%), hotelowej (2,3%), apartamentów (6,1%), mieszkań (10,4%) oraz pensjonatów (28,2% to baza se-zonowa). Zjawisko sezonowości dla poszczególnych miejscowości i rejonów wybrzeża jest silnie zróżnicowane i wpływa na ich funkcjonowanie tury-styczne. W regionie kołobrzeskim udział miejsc sezonowych wyniósł średnio 62,8%.

(10)

992 0 1 637 9 68 9 920 26 05 125 25 250 177 4 951 179 438 70 6 7 97 416 555 7 114 4 121 3 791 4 39 42 426 3 851 222 2 2 20 56 702 131 6 683 77 2 400 224 3 106 61 3 029 341 5 1 7105 380 50 59 5 1 26 110 10 22 769 1 466 50 51 50 56 248 1938 497 60 450 1 00 188 870 562 22 5 25 828 3 24 225 2 167 7 682 1 56 11 9 18 13 27 2 3 52 8 201 48 542 8 334 31 93 214 2 323 29 8 1 65 2 57 2 85 4 34 7 7 286 10 786 1 659 1659 0 3 36 0 4 77 3 1 659 24 509 5 15 15 3 14 7 24 3 9 213 134 5 2 892 10 6 209 2 67 30 ₆₂ 175 5 25 3 29 2 300 1 37 1 17 10 0 14 22 0 29 524 1 23 0 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% 55% 60% 65% 70% 75% 80% 85 % 90% 95% 100% D źwi r zy n o Gr z y bow o Ko łob rz e g Si anoż ę t y Ustr o n ie M o r ski e W ieni ot ow o G ą ski Sar bi now o C hł opy M iel enk o M ieln o Un ie ści e Łaz y D ąbk i D a rł ow o J ar os ław ie c R . KO ŁO BR Z EG R. M IE L NO R . DA RŁ O W O R AZ EM s anat or i a hot el e OW pol a nam i ot ow e pens j onat y c am pi ng i m ies z k ani a apar tam ent y pok oj e g oś c inne ag r ot ur y s t y k a

(11)

9 92 0 1 63 7 96 8 9 92 0 2 60 5 1 25 25 50 5 1 43 8 7 06 79 7 4 16 8 0 96 81 11 41 4 6 58 75 2 20 3 46 2 87 3 3 00 23 2 6 1 8 24 15 46 1 37 7 3 670 2 52 2 23 5 39 9 2 15 75 69 40 3 23 66 0 3 97 44 0 44 1 22 0 13 59 689 15 3 38 3 99 1 1 55 6 99 93 8 4 0 19 4 64 4 17 1 67 1 04 0 5 55 0 45 4 606 28 54 92 0 824 7 22 4 45 94 21 0 79 4 2 832 14 91 32 8 74 1 72 32 51 17 552 2 3 58 26 1 1 77 1 14 4 12 13 57 39 250 4 63 6 5 51 2 60 20 0 83 13 1 3 88 22 1 74 4 08 88 30 6 2 2 20 16 61 9 8 8 35 11 0 75 5 3 13 78 50 24 7 2 1 25 48 12 05 55 6 21 35 4 0 40 52 0 5 57 4 4 93 30 2 05 2 84 2 03 12 75 72 2 23 6 0 50 6 14 11 3 7 45 31 1 1 0 65 9 870 19 1 1 56 17 1 17 1 85 3 48 9 85 18 62 18 5 6 5 4 28 5 53 15 9 16 37 1 6 2 92 20 1 3 03 59 40 39 53 29 40 56 60 35 6 62 14 17 64 0 1 87 5 21 4 79 3 24 57 1 44 25 1 19 33 0 1 88 0 2 1 4 65 4 7 8 69 6 7 93 15 3 9 65 1 1 81 0 3 9 76 7 0 18 1 0 99 1 2 0 93 6 996 5 2 71 9 4 01 0 3 3 6 65 0% 5% 10% 15% 20% 25% 3 0% 35% 4 0% 45% 5 0% 55% 60% 65% 70% 75% 80% 85 % 90% 95% 1 00% D źw ir zyn o G r z y bo w o K o ło b r z eg S i an oż ę t y U s t r o ni e M or s k ie W ien io t ow o G ą sk i S a r bi no w o C hł op y M i e le n k o M i el no U ni eś c ie Ła z y D ą bk i D a r ło wo J ar os ła w iec R . K OŁ OB R Z E G R . M IE L N O R . D AR Ł O WO R AZ E M s ana to r ia hot el e OW p ol a nam i ot ow e p ens j ona ty d o m k i le tn is k o w e c am pi ngi m i e szka n ia ap ar ta m en t y p ok oj e goś c i nn e a g r o t u ryst yka Ni eu s ta lon e R y s. 5 . Wie lko ść i str ukt ura se zo n owe j i c ał o r o c zne j bazy no c le go we j dla mie jsc o w ośc i, r e jon ó w i o bszar u badań (re gio nu k oł o brze skie go ) w r ok u 2012 Źr ód ł o : b a d a n ia w ła s n e a u t or a

(12)

Ta b e l a 3 . Cha r akte rystyka statystyc zna mie jsc o wo ś c i i re gi on ów n a d m or s k ich w 2 0 1 2 r . L icz b a m ies z k a ń có w B a z a n oc leg ow a Wypo c zyne k świąte c zny Obc iąże nie turysty c zne Obc iąże nie og ól n e P o je mn o ść turysty c zna Mie jsc ow o ś ć 1986 2012 2025 1986 Proj. 1986 2012 Proj. 2025 2025 1986 2012 2025 1986 2012 2025 1986 2012 2025 1986 2012 2025 Dźwir zyno 0 , 2 5 0 , 8 0 1,5 1 0 , 4 1 3 , 0 1 7 , 1 8,0 2 5 , 1 0 2,5 2,5 1 0 , 4 1 9 , 6 2 7 , 6 1 0 , 7 2 0 , 4 2 9 , 1 1 5 , 5 1 6 , 0 1 7 , 0 G rzyb o wo 0 , 2 5 2,0 3,0 1,4 1 0 , 0 9,9 4,0 1 3 , 9 0 2,5 2,5 1,4 1 2 , 4 1 6 , 4 1,7 1 4 , 4 1 9 , 4 1 4 , 8 1 5 , 5 1 6 , 5 K o ł o b r z eg 4 1 , 7 4 5 , 5 4 7 , 5 1 2 , 2 4 0 , 0 4 7 , 9 7,0 5 4 , 9 5,0 7,5 1 0 , 0 1 7 , 2 5 5 , 4 6 4 , 9 5 8 , 9 1 0 0 , 9 1 1 2 , 4 1 2 , 7 1 3 , 5 1 4 , 5 Siano żę ty–Ustr onie Mo r skie –Wie ni o t o w o 1 , 2 0 2,5 3,5 1,4 1 8 , 0 2 3 , 5 8,0 3 1 , 5 0 2,5 2,5 1 4 , 0 2 6 , 0 3 6 , 5 1 5 , 2 2 8 , 5 4 0 , 0 1 9 , 2 2 0 , 5 2 1 , 0 G ąski 0 , 2 5 0 , 5 0 0 , 7 5 1,4 1 3 , 5 1,3 0 1,3 0 0 0 1,4 1,3 1,3 1,7 1,8 2,1 2,4 2,5 2,7 S a r b in ow o 0 , 2 0 0 , 2 5 0 , 3 0 5,3 7,0 7,0 3,0 1 0 , 0 0 2,0 2,0 5,3 9,0 1 2 , 0 5,5 9,3 1 2 , 3 8,5 9,0 9,5 Chło py 0 , 1 5 0 , 2 5 0 , 3 5 1,2 3,0 1,1 0,5 1,6 0 3,0 3,0 1,2 4,1 4,6 1,4 4,4 5,0 3,8 4,0 4,5 Mie le nko 0 , 3 0 0 , 5 0 0,8 0 , 8 0 3,0 1,2 0,5 1,7 1 0 , 0 1 0 , 0 1 0 , 0 1 0 , 8 1 1 , 2 1 1 , 7 1 1 , 1 1 1 , 7 1 2 , 5 4,9 5,2 5,5 Mie lno –Unie ś c ie 1,5 2,5 3,5 9,4 1 9 , 5 1 9 , 0 6,0 2 5 , 0 2 5 , 0 2 5 , 0 3 0 , 0 3 4 , 4 4 4 , 1 5 5 , 1 3 5 , 9 4 6 , 6 5 8 , 6 1 4 , 4 1 5 , 0 1 6 , 0 Ł a z y 0 , 2 0 0 , 5 0 0 , 8 0 4,6 6,2 4,0 1,0 5,0 3,0 3,0 5,0 7,6 7,0 1 0 , 0 7,8 7,5 1 0 , 8 8,5 9,0 9,5 Dąbki 0 , 3 0 0 , 7 5 0 , 8 5 4,7 1 1 , 0 5,3 1,5 6,8 0 2,0 4,0 4,7 7,3 1 0 , 8 5,0 8,0 1 1 , 6 7,7 8,0 8,5 D a r łow o 1 2 , 0 1 4 , 5 1 4 , 0 7,9 1 8 , 0 9,4 5,5 1 4 , 9 0 5,0 7,5 7,9 1 4 , 4 2 2 , 4 1 9 , 9 2 8 , 9 3 6 , 4 1 2 , 0 1 2 , 5 1 3 , 0 Jar o sławie c 0 , 3 0 0 , 5 0 0 , 6 0 8,5 8,5 6,8 3,0 9,8 8,5 1 0 , 0 1 0 , 0 1 7 , 0 1 6 , 8 1 9 , 8 1 7 , 3 1 7 , 3 2 0 , 4 1 1 , 3 1 2 , 0 1 2 , 5 Ra z em 1986 2012 2025 1986 Proj. 1986 2012 Proj. 2025 2025 1986 2012 2025 1986 2012 2025 1986 2012 2025 1986 2012 2025 R e jon K o ł obrze gu 4 3 , 4 5 0 , 8 5 5 , 5 3 8 , 0 8 1 , 0 9 8 , 3 2 7 , 0 1 2 5 5,0 1 5 , 0 2 0 , 0 4 3 , 0 1 1 3 1 4 5 8 6 , 4 1 6 4 , 1 2 0 0 , 8 6 2 , 2 6 5 , 5 6 9 , 0 Rej on M iel n a 2,6 4,5 6,5 2 2 , 8 5 2 , 2 3 3 , 7 1 1 , 0 4 4 , 7 3 8 , 0 4 3 , 0 5 0 , 0 6 0 , 8 7 6 , 7 9 4 , 7 6 3 , 4 8 1 , 2 1 0 1 , 2 4 2 , 5 4 4 , 7 4 7 , 7 Rej on D a r ł ow a 1 2 , 6 1 5 , 8 1 5 , 5 2 1 , 2 3 7 , 5 2 1 , 5 1 0 , 0 3 1 , 5 8,5 1 7 , 0 2 1 , 5 2 9 , 7 3 8 , 5 5 3 , 0 4 2 , 3 5 4 , 2 6 8 , 4 3 1 , 0 3 2 , 5 3 4 , 0 Ra z em 5 8 , 6 7 1 , 1 7 7 , 5 8 2 , 0 1 7 0 , 7 1 5 4 4 8 , 0 2 0 1 5 1 , 5 7 5 , 0 9 1 , 5 1 3 4 2 2 9 2 9 3 1 9 2 2 9 9 , 5 3 7 0 , 4 1 3 6 1 4 3 1 5 1 D a n e d la 1 9 8 6 r . n a p od s t a w ie: A . S ZWIC HT E NB ER G ( 1 9 9 1 , s . 1 8 1 ) . Źr ód ł o: b a d a n ia w ła s n e a u t or a .

(13)

283

Badania wielkości istniejącej bazy noclegowej pozwalają zauważyć

bar-dzo silną dominację rejonu Kołobrzeg w stosunku do rejonów sąsiednich.

Kołobrzeg jako największa miejscowość nadmorska wyróżnia się bardzo

rozbudowaną całoroczną bazą noclegową, której wielkość osiągnęła 29 500

miejsc noclegowych, a razem z czterema sąsiednimi miejscowościami liczyła

ona 39 tys. łóżek. Dla porównania liczba mieszkańców miasta wynosi 45 tys.,

a łącznie z czterema wspomnianymi wcześniej miejscowościami 50 tys.

Można zatem stwierdzić, iż dzięki turystyce średnia liczba mieszkańców

i turystów tego odcinka wybrzeża osiąga ok. 80–90 tys. osób. W sezonie

let-nim 2012 r. ogólna liczba miejsc przekroczyła 98 tys., a zatem liczba

miesz-kańców i turystów zbliżyła się do ok. 140–150 tys.

Pozostałe dwa odcinki wybrzeża (rejony) dysponują znacznie mniejszą

całoroczną bazą noclegową, którą w rejonie turystycznym Mielno można

ocenić na 7,2 tys. miejsc, a w rejonie Darłowo na 10,7 tys. miejsc. Baza ta

w okresie sezonu 2012 r. zwiększała się odpowiednio do ponad 33,6 tys.

łóżek w rejonie Mielno i blisko 21,5 tys. w rejonie Darłowo. Potencjał

demo-graficzny obu tych regionów (4,5 i 15,75 tys. mieszkańców) zwiększa łączną

liczbę ludności wraz z turystami poza sezonem odpowiednio do 11 tys.

i 26,5 tys. osób, natomiast w sezonie letnim do 38 tys. i 37 tys. osób. W obu

przypadkach są to wielkości blisko 4-krotnie mniejsze niż w rejonie

koło-brzeskim. Cechą charakterystyczną jest znaczący udział tzw. wypoczynku

świątecznego, zwłaszcza dla rejonu Mielna oceniany na ok. 45 tys. osób,

natomiast dla obu sąsiednich regionów wielkość ta nieco przekracza 15 tys.

Znacząca różnica dla rejonu Mielno w wypoczynku weekendowym wynika

z sąsiedztwa miasta Koszalina.

Podsumowując powyższe można stwierdzić, że w okresie letnim

pod-czas weekendów przy pięknej pogodzie łączne wielkości wskaźników

obcią-żenia turystycznego dla poszczególnych rejonów osiągają wartości: 113,3 tys.

(rejon Kołobrzegu), 76,6 tys. (rejon Mielna) i 38,5 tys. (rejon Darłowa).

Doli-czając ludność miejscową w okresie sezonu letniego łączne wskaźniki

ogól-nego obciążenia poszczególnych regionów nadmorskich wynoszą

odpo-wiednio: około 164 tys. osób (rejon Kołobrzegu), 81,1 tys. (rejon Mielna) i 54

tys. (rejon Darłowo). Najbardziej intensywnie eksplorowany turystycznie

pas miejscowości nadmorskich zachodniego wybrzeża jest obszarem

przeby-wania stałego i czasowego mieszkańców i turystów, których liczbę w

sezo-nie 2012 r. szacuje się na ok. 300 tys. osób jednocześsezo-nie. Do roku 2025

(14)

Mariusz MIEDZIŃSKI

284

Podczas pogodnych weekendów letnich 2012 r. do blisko 300 tys.

tury-stów przebywających w strefie nadmorskiej (turystycznym regionie

koło-brzeskim) należy dodać ludność miast (Kołobrzeg, Darłowo, Koszalin,

Biało-gard, Sławno) oraz kilkunastu sąsiadujących z nimi gmin wiejskich.

Wów-czas liczba ludności, turystów i odwiedzających mogłaby sięgnąć około

450 tys. osób jednocześnie, natomiast w 2025 r. wielkość ta może przekroczyć

0,5 mln osób. Ruch turystyczny 2–2,5-krotnie przekracza pojemność

tury-styczną badanego obszaru. Około 2025 r. pojemność turystyczna badanych

nadmorskich rejonów turystycznych może zostać przekroczona w sumie

2,5–3-krotnie. Już obecnie odnotowywane są zagrożenia związane z ochroną

walorów i zasobów środowiska przyrodniczego oraz wysoki poziom

eksplo-racji i obciążenia ekosystemów.

3. Podsumowanie

Na przestrzeni ostatnich ponad 25 lat miały miejsce znaczące przyrosty

wiel-kości istniejącej bazy noclegowej. Wielwiel-kości istniejące i projektowane w roku

1986 zakładały nieomal podwojenie istniejącej bazy noclegowej w skali

roz-patrywanych rejonów turystycznych. Na poziomie poszczególnych

miejsco-wości zakładano wstrzymanie dalszych inwestycji (miejscowość Jarosławiec)

natomiast w przypadku innych miejscowości zakładano wzrost 7-krotny

(Grzybowo), a nawet 10-krotny (Gąski). Generalnie największe inwestycje

w bazę noclegową planowano w Kołobrzegu, Mielnie, Darłowie, Grzybowie

i Gąskach. Zakładane w połowie lat 80. minionego stulecia wielkości

(SZWICHTENBERG 1991) faktycznie przekroczono we wszystkich

miejscowoś-ciach rejonu turystycznego Kołobrzeg (średnio o 20%), natomiast w rejonie

Mielno wielkość bazy noclegowej w 2012 r. osiągnęła zakładany poziom

w blisko 70%, a w rejonie Darłowo w ok. 60%. Do 2025 r. projektowany

po-ziom wielkości bazy noclegowej dla rejonu Kołobrzeg może zostać

przekro-czony o około 50%, a w rejonach sąsiednich wielkości te osiągną poziom 85–

90% (rys. 6).

Baza noclegowa stanowi część kompleksowego zagospodarowania

wy-brzeża, natomiast jej wielkość, poziom koncentracji oraz procesy, jakie w niej

zachodzą, pozwalają stwierdzić, że mamy tu do czynienia z bardzo szybkim

(15)

285

1995, LISZEWSKI 1995, RYDZ 2006, 2011). Skala zachodzących przemian w okresie poprzednich 25 lat nie ma odpowiednika historycznego, a

jedno-cześnie w niedalekiej przyszłości zjawiska urbanizacyjne będą na nieco

0 10 0 00 20 0 00 30 0 00 40 0 00 50 0 00 60 0 00 D źw irzyn o G rz yb o w o K oł o br z eg Si a n o rzę t y -U st ro n ie Mo r ski e -W ien iot owo G ą ski S ar bi n owo C h ło p y M ie lenk o M i e ln o - U n ie ści e Łaz y D ą b k i Dar ł ow o J ar o s ław iec li c z ba m i ej s c 1986 Pro j 1 986 2012 2025 0 20 000 40 000 60 000 80 000 100 000 120 000 140 000 R. K O Ł O B RZ E G R . M IE L N O R . D A R Ł O W O li c z b a m ie js c 1 986 Pro j 198 6 2 012 2 025

Rys. 6. Wielkość bazy noclegowej w podziale na miejscowości i rejony turystyczne w latach 1986, 2012 i 2025

(16)

Mariusz MIEDZIŃSKI

286

mniejszą skalę kontynuowane. Obiekty noclegowe pasa wybrzeża o

fak-tycznej długości blisko 50 km są w stanie przyjąć i zapewnić nocleg dla około

160 tys. turystów, gości i kuracjuszy. Skala inwestycji, urbanizacja, obcią-

żenie środowiska oraz niejasne perspektywy tej części Polski są przyczyną

kontynuowania przez autora badań szczegółowych oraz zamierzonej ich

dalszej intensyfikacji w przyszłości.

BIBLIOGRAFIA

DZIEGIEĆ E., 1995, Urbanizacja turystyczna terenów wiejskich w Polsce, „Turyzm, 5(1), s. 5–56.

LISZEWSKI S., 1995, Przestrzeń Turystyczna, „Turyzm”, 5(2), s. 87–103.

PRZYBYŁOWSKI M.,TAMOWICZ P., 2011, Opracowanie koncepcji funkcjonalnej klastra (inicjatywy

kla-strowej) w zakresie turystyki uzdrowiskowej, IBNGR, Gdańsk.

RYDZ E., 2006, Przemiany struktur społeczno-gospodarczych w okresie transformacji systemowej na

Po-morzu Środkowym, Pomorska Akademia Pedagogiczna w Słupsku, Słupsk.

RYDZ E., 2011, Rola turystyki w rozwoju strefy nadmorskiej na przykładzie Pomorza Środkowego, [w:]

B. Włodarczyk (red.), Turystyka. Księga jubileuszowa w 70 rocznicę urodzin Profesora Stanisła-wa Liszewskiego, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 319–336.

SZWICHTENBERG A., 1991, Stymulatory i bariery rozwoju funkcji turystycznej w polskiej strefie