WSTĘP
Studia nad problem em ro zb ro jen ia n a le ż ą w P o lsce do n a jb a rd ziej zapóżnionych. Tym czasem p ro b le m aty k a ro zb ro jen io w a była w o k re -sie m iędzyw ojennym bardzo w ażnym ele m en te m g ry dyplom atycznej w ielu pań stw , zw łaszcza zaś w ie lk ic h m ocarstw . M ożna dow ieść, że w la ta c h 1931— 1934 b y ła o n a n a w e t o sią ich działalności d y p lo m aty cznej. K o n ferencja R ozbrojeniow a w G enew ie sta n o w iła forum , n a k tó rym n ie ty lk o rodziły się p ro p o zy cje p lanów ro zb ro jen io w y c h i o św iad -czenia dyplo m aty czn e ich dotyczące, a le ta k ż e n a b ie ra ły k sz ta łtu k o n c ep cje będące nosicielam i w ielu n ap ięć i w y d a rz e ń m ię d zy n aro -dow ych o szerszym c h a ra k te rz e. Dość w spom nieć g en ezę i przebieg d y sk u sji na tem at p a k tu c z te re c h i p a k tu w schodniego („Locarna W schodniego") czy też problem ró w n o u p raw n ie n ia N iem iec w zb ro -je n ia c h i w sz y stk ie k o n se k w e n c -je p ró b -jeg o rozw iązan ia.
W spom niane w yżej okoliczności spow odow ały, że fu n k cjo n u jący w In sty tu c ie H isto rii UŁ od 1982 r. Zespół B adań n a d Pokojem p odjął p ra c e n a d zag adnieniem ro zb ro jen ia »w o k re sie m iędzyw ojennym . W d n iac h 23 i 24 XI 1983 r. Z espół zo rg an izo w ał w raz z K om isją H istorii Stosunków M ięd zy n aro d o w y ch K om itetu N au k H isto ry czn y ch PA N sym pozjum Problem y rozbrojenia 1919— 1939. Część w ygłoszonych na nim refe ra tó w i k o m u n ik ató w została opu b lik o w an a w ,,Acta Uni- v e r sita tis Lodziensis" 1983, Folia histo rica 17, Problem y rozbrojenia 1919— 1939. Ich a u to ra m i byli: A ndrzej B rzeziński (UŁ), W ik to r M. C hajcm an (IHMRR A N ZSRR), Jan u sz G ilas (UMK), A ndrzej H a ra si-m owicz (UŁ), Ja d w ig a K iw erska (In sty tu t Zachodni), W a ld e si-m a r M icho- wicz (UŁ), S tanisław S ierpow ski (UAM) i W itold W aszczykow ski (UŁ). P ozostałe re fe ra ty i k o m u n ik a ty sk ła d ają się n a tre ść nin iejszeg o to -mu. D otyczy to n a stę p u ją c y c h a u to ró w : H e n ry k a B atow skiego (UJ), K arola F iedora (UBB), Y ves-H enri N o u a ilh a t (U niw ersytet w N antes), B ogusław a R akow skiego (UŁ) i W o jciech a R ojka (UJ).
Poniew aż sp raw o zd an ie z p rzebiegu dyskusji na listopadow ym sy m -pozjum w 1983 r. zo stało już o p u b lik o w an e w „Przeglądzie Z achodnim ''
(1984, пт 1), p ostanow iono zrezygnow ać z zam ieszczania w niniejszym tom ie om ów ienia dyskusji, a opublikow ać o p rac o w an ia z n ajd u jąc e się w tec e red a k c y jn ej, k tó re u z u p e łn iają w jak iś sposób z a k re s spraw ro zb ro jen io w y c h będ ący ch przedm iotem dy sk u sji na sym pozjum . D o-tyczy to o p rac o w ań A n d rz eja M. B rzezińskiego i W ito ld a W aszczy- k ow skiego o francuskich i a m ery k ań sk ich asp ek ta ch w aszy ngtońskiej k o n fere n cji ro zb rojeniow ej.
Z am ieszczone w niniejszym tom ie tek sty m ają dw ojaki c h a ra k te r. C ztery s y n te ty z u ją duże o k resy lub zag ad n ien ia g e n e ra ln e , dw a zaś an a lizu ją szczegółow o jed n ą kw estię. W szelak o m ieści się to w p rz y -ję te j koncepcji, poniew aż w szy stk ie stan o w ią w y n ik indyw id u aln y ch z a in tere so w a ń i b ad a ń au to ró w oraz m ają w pew nym sen sie c h a ra k te r roboczy. O p raco w an ie prof. Y.-H. N o u a ilh a t p o w sta ło jak o w y n ik u- boczny jego szerszych b adań nad h isto rią stosunków francusko-kana- dyjskich, a przed staw ien ie tego o p rac o w an ia na sym pozjum zaw dzię-czaliśm y ro zw ijają c ej się w sp ó łp ra c y nau k o w ej m iędzy UŁ a U n iw e r-sy tetem w N antes.
W y rażam y nadzieję, że opublikow ane opraco w an ia i szkice, jak i odbyte sym pozjum , s ta n ą się zaczynem do szerszych dy sk u sji na tem a t ro zb ro jen ia w okresie m iędzyw ojennym .
