225 SPRAWOZDANIA, KOMUNIKATY I RECENZJE
KS. DARIUSZ LIPIEC
Instytut Teologii Pastoralnej i Katechetyki KUL
KS. PROF. DR HAB. ROMUALD RAK
TEOLOGIEM-PASTORALIST A DOBY POSOBOROWEJ Sympozjum z okazji 10 rocznicy s´mierci
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawa II Lublin, 13 listopada 2013 r.
Dnia 24 wrzes´nia 2013 r. minea dziesi ata rocznica s´mierci ks. prof. dr. hab. Romualda Raka. Staa sie ona okazj a do zorganizowania w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawa II okolicznos´ciowego sympozjum pos´wieconego dzieu tego teologa i duszpasterza. Romuald Rak urodzi sie 29 grudnia 1920 r. w Brzezince, obecnie dzielnicy Mysowic. Po maturze wst api do Wyzszego S´l askiego Seminarium Duchownego w Krakowie. W czasie wojny zosta zmuszony do przerwania studiów seminaryjnych, które nastepnie kontynuowa w Fuldzie, Salzburgu, Wiedniu i Linzu, gdzie w 1943 r. przyj a s´wiecenia prezbiteratu. Po s´wieceniach pracowa w diecezji katowickiej, kolejno jako wikariusz, kapelan biskupa Stanisawa Adamskiego, nota-riusz w kurii diecezjalnej i s adzie biskupim. W 1947 r. uzyska stopien´ doktora teologii na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellon´skiego. Nastepnie peni szereg funkcji w diecezji: by acznikiem miedzy wypedzonymi biskupami a ducho-wien´stwem diecezjalnym, wicerektorem w seminarium duchownym, redaktorem na-czelnym i czonkiem kolegium redakcyjnego „S´l askich Studiów Historyczno-Teolo-gicznych”, wikariuszem biskupim do spraw zakonnych. W 1959 r. rozpocz a prace naukow a w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie w 1973 r. uzyska stopien´ doktora habilitowanego. W roku 1974 zosta docentem, a w 1985 r. profesorem nadzwyczajnym. Przez 17 lat by kierownikiem Katedry Organizacji Duszpasterstwa w tym uniwersytecie, a takze wieloletnim przewodnicz acym Sekcji Teologii Pastoral-nej przy Komisji Episkopatu ds. Doktryny Katolickiej.
Pierwsza czes´c´ sympozjum zostaa pos´wiecona dorobkowi organizacyjnemu w KUL-u i naukowo-badawczemu ks. prof. R. Raka. Ks. prof. dr hab. Ryszard Ka-min´ski omówi Wkad ks. prof. R. Raka w rozwój Instytutu Teologii Pastoralnej
KUL. Przedstawi on problematyke badan´ teologicznopastoralnych ks. Raka przed
i po osi agnieciu samodzielnos´ci naukowej oraz jego wkad w rozwój dydaktyczny i organizacyjny Instytutu Teologii Pastoralnej KUL. Nastepnie ks. prof. dr hab. Cze-saw Krakowiak wygosi referat Nurt liturgiczny badan´ naukowych ks. prof. R. Raka. Przyblizy on pojecie i teologie liturgii w ujeciu Pastoralisty katowickiego, postrzega-nie przez postrzega-niego roli katedry jako centrum sprawowania liturgii w diecezji, pogl ady ROCZNIKI TEOLOGICZNE 61:2014 z. 6
226 SPRAWOZDANIA, KOMUNIKATY I RECENZJE
na celebracje liturgiczne ze szczególnym uwzglednieniem sprawowania Eucharystii, na celebracje Mszy s´w. i uczestnictwo w niej wiernych, na s´wietowanie niedzieli, Triduum Paschalnego, na sprawowanie Liturgii Godzin, pogrzebu chrzes´cijan´skiego oraz nabozen´stw ludu chrzes´cijan´skiego.
Referat pt. Nurt historyczno-pastoralny badan´ naukowych ks. prof. R. Raka wy-gosi dr hab. Marek Fiakowski OFMConv. Referent mówi o wykorzystaniu przez ks. Raka metody historyczno-pastoralnej F. X. Arnolda w badaniach teologiczno-pastoralnych. Nastepnie zapozna obecnych z publikacjami historyczno-pastoralnymi Ksiedza Profesora. Kolejny referent, ks. dr hab. Dariusz Lipiec, w wyst apieniu Nurt
teologicznopastoralny badan´ naukowych ks. prof. R. Raka omówi podstawy
duszpa-sterstwa w ujeciu Pastoralisty z Katowic, a w dalszej kolejnos´ci jego pogl ady na duszpasterstwo i dziaalnos´c´ charytatywn a Kos´cioa.
Drug a czes´c´ sympozjum rozpocz a referat ks. prof. dr. hab. Wiesawa Przygody, zatytuowany Wkad ks. prof. R. Raka w rozwój badan´ nad Eucharysti a. Referent
przedstawi jego badania nad rozwojem historycznym rozumienia tajemnicy Euchary-stii, teologiczne podstawy kultu eucharystycznego w ujeciu Ksiedza Profesora oraz jej istotne wymiary. Kolejne wyst apienia byy pos´wiecone jego zaangazowaniu w die-cezji katowickiej. Ks. dr hab. Bogdan Biela z Wydziau Teologicznego Uniwersytetu S´l askiego w Katowicach wygosi referat zatytuowany Dziaalnos´c´ duszpasterska
ks. prof. R. Raka w archidiecezji katowickiej. Przedstawi on zyciorys Ksiedza
Profe-sora oraz opisa jego zaangazowanie pastoralne w rodzinnej diecezji. Ks. dr hab. Leszek Szewczyk, takze pracownik naukowy Uniwersytetu S´l askiego, przedstawi referat Dziaalnos´c´ naukowo-dydaktyczna ks. prof. R. Raka w archidiecezji
katowic-kiej, w którym omówi jego naukow a dziaalnos´c´ badawcz a, dydaktyczn a, organiza-cyjn a i edytorsk a. Trzeci referent z Katowic, ks. prof. dr hab. Antoni Reginek – pracownik naukowy Wydziau Teologicznego tamtejszego uniwersytetu – zaprezento-wa Dziaalnos´c´ muzyczn a ks. prof. R. Raka w archidiecezji katowickiej. Przedozenie
to wzbudzio duze zainteresowanie ws´ród obecnych, poniewaz ta dziedzina dziaal-nos´ci ks. Raka jest najmniej znana poza S´l askiem. Referent omówi jego dziaalnos´c´ muzykologiczn a, redakcyjn a i twórczos´c´ kompozytorsk a.
Caos´ci obrad sympozjalnych dopeniy s´wiadectwa dotycz ace osoby i dziaalnos´ci ks. R. Raka, maj ace charakter wspomnieniowy. Ks. infuat dr Rudolf Brom z archi-diecezji katowickiej zatytuowa swoje wyst apienie Ksi adz profesor infuat Romuald Rak jakiego znaem. Ks. prof. dr hab. Henryk Krzysteczko z Uniwersytetu S´l askiego nada swoim wspomnieniom tytu Czowiek gebokiej wiary. On równiez dokona podsumowania sympozjum.
Sympozjum zorganizowane w rocznice s´mierci ks. prof. dr. hab. Romualda Raka miao za cel przypomnienie jego dziea i ukazanie wkadu, jaki wniós w rozwój teologii pastoralnej, pracuj ac w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i w archidie-cezji katowickiej, jak równiez jego roli w popularyzacji badan´ teologicznopastoral-nych w Polsce oraz dostrzezenie form wykorzystania badan´ teoretyczteologicznopastoral-nych z tej dzie-dziny w praktycznej dziaalnos´ci Kos´cioa. Referenci i autorzy wspomnien´ przedsta-wili ks. R. Raka jako pastoraliste doby posoborowej, który na grunt polski przeszcze-pia dos´wiadczenia Kos´cioa Europy Zachodniej. Czyni to w sposób krytyczny, roz-wijaj ac idee sprawdzone i nadaj ace sie do zaadaptowania w rzeczywistos´ci polskiej.
227 SPRAWOZDANIA, KOMUNIKATY I RECENZJE
Dziaalnos´c´ naukow a umiejetnie aczy z wielorak a, bogat a w formy posug a pastoral-n a, wychodz ac naprzeciw posoborowym postulatom sprawdzania kos´cielnej teorii w praktyce i poddawanie dos´wiadczen´ duszpasterskich refleksji teoretycznej.
KS. RUDOLF BROM Katowice
KSI ADZ PROFESOR ROMUALD RAK JAKIEGO ZNAEM Wyst apienie na sympozjum „Ks. prof. dr hab. Romuald Rak
teologiem-pastoralist a doby posoborowej”
Z nazwiskiem ks. prof. Romualda Raka spotkaem sie, moge powiedziec´, w zara-niu mojego zycia, gdyz pochodze z tej samej co on miejscowos´ci, z Brzezinki k. Mysowic. Jest ona zlokalizowana niedaleko miejsca, gdzie schodziy sie kiedys´ granice trzech zaborów, tworz ac tzw. Dreikeiserecke, czyli trójk at trzech cesarzy, nad rzek a Przemsz a. Nazwa Brzezinka, w jezyku niemieckim Bürkental, znaczy dolina brzóz i dobrze okres´la tamtejsze tereny. Ros´nie tam bardzo wiele brzóz. Wystarczy kilka lat, by na jakims´ nieuprawianym terenie, szczególnie poprzemysowym, wyrós okazay brzozowy las. W dziewietnastym stuleciu w Brzezince i okolicach dynamicz-nie rozwija sie przemys. Powstaway kopaldynamicz-nie wegla kamiennego i huta cynku. Na pocz atku dwudziestego wieku, ze wzgledu na kosztown a eksploatacje, kopalnie zamy-kano, a przemys szczególnie hutnictwo upada z powodu braku wegla.
Brzezinka bya zwi azana historycznie z Mysowicami i parafi a mysowick a. Od roku 1893 posiada wasny kos´ció, a parafie erygowa w 1903 r. arcybiskup wrocaw-ski kardyna Jerzy Kopp.
W tej miejscowos´ci w rodzinie organisty i urzedniczki gminnej w 1920 r. urodzi sie Romuald Rak. W tym czasie w parafii duszpasterzowa znany na S´l asku historyk i pisarz ks. dziekan Jan Kudera (1920-1940). Jest on autorem kilku pozycji ksi azko-wych, a takze wielu artykuów publikowanych w czasopismach s´wieckich i kos´ciel-nych. Zapewne umiowanie pracy naukowej Ksiedza Profesora zrodzio sie na pro-bostwie w Brzezince, gdzie obserwowa zaangazowanie duszpasterskie, ale i naukowe swojego proboszcza. Jak opowiada ks. prof. Rak, czesto otrzymywa od ks. probo-szcza Kudery maszynopisy, by zrobic´ korekte jakiegos´ artykuu lub caej ksi azki.
