Henryk Janocha
Dźwirzyno, gm. Kołobrzeg, woj.
koszalińskie. Stanowisko 1
Informator Archeologiczny : badania 17, 193-194
i » a
-a l e u o e j p o d st-a w y ił l-a о » . O kł-ad o r-a z z -a w -a rts b d O H i n l i l ł i i p o sw -a l-a łą o s y ó m ur obronny ■· Ś re d n io wiecznym św ie ż e n ie m zamkowym. Budynek g o sp o d a rc z y z a b , bądąoy p raw d o p o d o b n ie p o z o a t a l a b o l q a l « l a u - ob«, wzn le e lo c o · oz · a» ch now ciy Inyo h , I a t e l a l oa Ju* baa a* Ip 1 aa l a p ra e g rokiem 1 6 7 6 , w k tó ry m
b snaoznny m u t a i n a p i a n i a p n l i t g g i · Ja k s " n t017 m la lc u o h " , a
TWgnroozne p r a c e d o a t s r a z y ł y ogrom nej l i c z b y k llk u d z t e s l ą o l u t y s l ą o y a n a l a z l a k ruchom ych. D om inują u łam k i naozyrt o a r in lo z o y o h , p r z e d · w szy stk im p ó d n o d rsd o lo w le o z n y o h . Z p o z o n ts ły o h w y u isn ló n a l a i y fra f jn a n ty wyrobów s z k la n y c h , ż e la z n y c h , k a f l i garnkow ych 1 p i i tow yoh, p ł y t k i p o sa d z k o w i, k o d o la n a o p ra w k i o z t uóców, f a j k i ce ra m ic z n e o ra z k o d o l iw ie r z ą o * .
M a t e r i a ł y zabytkow o oraz d o k u m e n ta c ja badad z n a j d u j ą a l ą w F rs o o ra il Iro b s o lo g lc z n o -X n o a * » - w a t o r s k l s j ΓΓ ΓΚΖ O /W arsz ass,
B a d a n ia b ąd ą kontynuow ana,
DÎWIBZYNO, gm. K o ło b rz e g Muzeum Dkrągowa
■ o j. k o s z a l l d n k la D z ia ł i r o h e o lo g io z n y
S ta n o w isk o 1 w K o s z a lin ie
B adaniam i k la r o w a ł mgr Han ryk Ja n o o h a. k ln a n a o w a ł WK29
w K o s z a l i n i e . D rugi oazon badad / z wizy tacJA m l w 19Ö0
1 1981 r o k u /. nad m o rsk a w ieża o b ro n n a , l a t a r n i a a o rsk si?^ b la d y onady r y b a o k lo j 1 p o r t o a a j . ^ re d o lo w le o z e 1 o zaay
now ożytne /XIV » XVII w . / .
Bok 19 S J z a p i n a ł s l ą wy Ją t ko no a l l s y n l sztorm am i n a B a łty k u . V ro Jo n ia D źw irzyna a z a ln ją o a wody B a łty k u p o o z y n lły o lb rz y m ia szkody ,z a b t o ro ją o znuozna o z ą d o l p rz y b rz e ż n y c h doiid wy s o k i oh wydm. W w yniku d z i a ł a ń Ż y w io łu o d s ło n ią t a z o s t a ł o moon o z o ls z o z o n a a ta n o w ls k o a r o h s o l o g l o z n s , p o d o b n ie z r a a z t ą Jak w 1979 ro k u /z o b . "Ik 1 9 7 9 * /.
Po u s t a n i u sztorm ów z o s t a ł y p rze p ro w a d z o n o b a d a n ia s r e h e u l n e i a z n e , 8 w yniku d z i a ł a n i a wid m o ra k io h o r a z p r a a p r o wodzonych bod a i pod J m etrow ą p i a a z o i y z t a w arstw ą z o s t a ł y o d s ł o n l ą t a r o s z t k l fundam entow e k o n a t r u k o j i budow lanej w p o a t a o l p r o s to k ą tn e g o budynku o ra z p ra y l e g i e J doń od s tr o n y m orza o k r ą g ł e j p rz y b u d ó w k i - w ieży .
Budynek p r o e tn k ą tn y o p r z y b liż o n y c h w ym iarach 1 1 z 1 1 л zbudowany b y ł z p o tą ż n y o h d o i osa-, n y u h b a l i d ą b o w y o h ,· k tó r y c h w w ydrążonych o tw o rach dobb g ą a to u m isaz ezn u s były p ieco w a p a l i k i
brzozow o, Zaohowana n a n io b r w a z tk l g lin y z t r z c i n ą w e k a z u ją , Za b y ła t o sz a c h u lo c w e k o n s t r u k c j a b o l a n . S a l k i l a garow a te g o domostwa p o sadow iona b yły n a k o n a t r u k o j i kam ienna J . W e m ą trz n ą p o sa d z k ą domostwa s t a n o w i ła w arstw a moonn z b i t e j g lin y I l a s t e j o rslą Z sz o d o i dn JOcm.
Od s t r o n y m orza d o budynku p r z y l e g a ł a o k r ą g ła wleZa o d r e d n io y 9 z 9 , 5 m. P o d ło ż e firn do c e n t swe w ieży zbudowano b y ło z głazów k a a le n n y o h o ra z oządolow n b e le k d rew n lan y o h 1 pionow ych słupdW , W arto "tu w spnm aled, Ze u ż y te do budMwy w ieży d r e n s o p o c h o d z iło za z n is z c z o n y c h s ta tk d w lu b ł o d z i . Wspomniano b e l k i s ą bowiem fragm entam i atew 1 wrągów s t a t k i · l u b ł o d z i . W nątrze w ieży wypal a ł a ! * g l i n i a n a p o s a d z k a . Zardwno w ra a z tk r .o h a l i t y Ja k 1 p r o s to k ą tn e g o budynku w y s tą p iły f r a g s e n t y s e g l s l duży oh wymiarów, fra g m e n ty dachów ek /z w ło s z o z a g ą sio ró w /, p o l a p a , u łam k i k a f l i g a ra ko wy eh o ra z n i e l i c z n e u ła m k i n a e z y d .
Z d an y ch ty c h w y n ik a, l e n a dawnym t e r a n i e p rz y b rz e ż n y m z n a jd o w a ł a l ą p a rte ro w y budymwk , w z n ie sio n y w k o n s t r u k c j i s z to h u le o w s j z w ia tą od s tr o n y m o rza, Byd m ola w ia t* zbudowana b y ła 1 ce g i e ł , a i s w w yniku d z i s ł a n l s wód m o rs k ic h z a s t a ł y osa z a b ra n e 1 tr u d n o J a s t w o b w i l i e b e n e s J o k re b - i ' * J a j k o n s t r u k c j ą , ,
W r e j o n i e I6 J zabudowy w y s tą p iły J a s z o s a c z t e r y b e a z k l k le p k o w a , n l e o k i d r e m i s a s , k l i n y , a t a k t e ró ż n a p rz e d m io ty m etalow a c o d z ie n n e g o u ż y tk u . W a ą a ie d z tw le t a j k o n a t r u k o j i , « p r z y b rz e ż n y eh so d a eh B a łty k u , z n a l e z i o n e lu d n a po Jad y d o re p r z e d m io ty , t a k i e J a k k o tw ic a ż e la z n a , odłam ek g r a n a t u a r n a in le g o , t o p o r k i ż a l a a a a , c b a l k l , l t p , /ita n o w lm k a a r i , 9 , 5 , 6 , 7 , 4 / . *1 s z a l e i n l a od po wyt ęży eh z a w ie i l a k , w o d la g ło b o l o k o ło 150 m n a półannay-zm ohód « p r z y b r i a tn y o h wodach B a łty k u w y atą- pujw z e s p ó ł kno s t ro k c J1 d r e m la a y o h / s t a n o w is k o S / , k tó r y o b n h a r a k t s r n a obsonym s t a p i a badad
tr u d n o u a t a l i ó .
O d s ło n ią ty z a sp ó ł a r o b l t e k t o s l c z a y a a s ta a o w la k u 1 J a e t rw o z tk ą s i a t y o b ro a z a j Z b u d y a k la a wsi la t l o n a J p r i a s Szwedów я XVII w lak u , k ła d y w ła d a li c a l t ą o z ą b o lą Pom orza Z a o k o d a la g e . l i a z · » l e ż n i e od t a g n , o ząb ó ty o h k o n s t r u k c j i e r a s ■ i e t a l e j ą e y m l a a a t a a o s l s k u 2 , b y t · wyko rwy s t y waa a
|Uk
-J u l w o a s d a l s j , t ) , p r z y a a jm o la j od XIV w lak u . l i t o l e j ą c e w ó so zss w tym u l* -J so u budow la a w lą ie n e były S poto zo ay m b a r d z i e j s a zachód w r a j o a l e d z i s i e j s z e g o H i z e t y n a , p o r t a s zwaoya B e g o u jd o l* , Byó m o ta, 1 · a a l s t o l a j ą o e j a d a c z a a w łazy z n a jd o w a ła a l ą l a t a n i a m o rsk a, o k t ó r e j w zm iankują 1 ród l a в XV 1 XVI w la k u . V XVII a ta k u Szw edzi zapowna a d o p to w a li t ą w ia tą do oaldw o b ro n n y ch ,
B etsum ująo n a l o t y p r m y ją d , t a o d k ry ta » a n t k i k o n s t r u k c j i d r e m lz a y o h / » t a n . 1 I 2 / , ja k I p o z o » t a l i l u i a a z a b y t k i w iąż* n ią z r s s z tk a m l oaady ry h a c k o -p ortow z J 1 l a t a r n i m ersk 1«i? ) z XIV - XV w la k u o r a z z a w a d z k ie j w ia ty o b ro n n a ] z XVII w laku.
K a la ty d o d a d . Za p o d c z a s prow edzoayoh badad rdw nlaZ w obsonym k a n a la portow ym łącząc y m Ja sio - ro R a a k c -P rz y m c rn k ls z B a łty k ie m , Ja k 1 p rz y Jogo u j d o l u 1 w m orzu z n a l · z ln u o z o s t a ł y p r z e z rybaków k i l k a p c ja d y u o z y o b z a b y tk ó w ; k o tw ic o , o d o iw d , r o a z t k l wozu. C h r o n o lo g lo a n la w ląZą a l ą ona z XVII w teklw n /a ta n o w ln k a 11 - 1 6 / .
Z uw agi a a p o a tą p u ją c ą a r o z y j n ą d t i a ł a l n n d ó wód m o r s k ic h , z w la s z o z a w o jirw sle zzto ro ó w 1 • l a t o z a n l * p rz y b rz s ż o y o h wydm, b a d a n ia w ramach n a d z o r u koo aa rwa to ra k la g o winny byó kontynuow ana.
-PP P ra co w n ia K o a io rw a o ji Zabytków F ra o o w o ia I r o h e o ło g lc z n o-Koo we rwa to r» k a O d d z ia ł w Odadaku
Bad aa l a p r o w a d z l l l mgr mgr OraZyna 1 T ad eu sz la w r o la o y . F in a n so w a ł KKZ w S lb lą g u . Czwarty se zo n b a d a d . K la s to d ra d n lo w ia o s a s 1 now ożytna / X I I I - XX w , / .
K ontynuowano b a d a n ia w p o łu d n io w o -w sc h o d n i* J o z ą d o l k w a r t a ł u zabudowy ogran to e o n s j u l lo atol i K ow alska - S t a r y Rynsm - S tu d z ie n n a - R yoarska o ra z p r z y a tą p io n o do p ra o w o b r ą b ie p o a a a j i p rz y
u l . L in k i 21 i 2 3 . Ł ą c z n ia p ra c a m i o b j ą t o o b s z a r o p o w ie r z c h n i o k o ło 573 a ^ . K o n ty n u a c ja o z ą d o l w/w k w a r t a ł u p o l e g a ł a n a z e k o tto z a a lu p ra o w o b r ą b ią g o t y c k i e j o fio y n y k a m ie n ic y K ow alska 11 o ra z n a Z a ło ż e n iu 2 d a ls z y c h wykopów w o b r ą b ią podw órek kam ie* 10 K ow alika 11 1 1 2 . B a d a n ia p r z y z l o s ł y • z o z a g ó l n l a I n t e r e s u j ą c e w y n ik i. H s j l e t o t e t e Je z y e b y ło o k re d i a n i e p a l n e j g łą b o k o d o i d z i a ł k i z w iąz a- s a j z go ty Oką murowaną znbudow ą, m oZllw aj do u s t « l e n t a p o p r z e z o d k ry c ie m uru g r a n ic z n e g o . P o n a d to » · n l s z ab udawany oh p a r t i a c h p odw órek s tw ie rd z o n o d o b rn ą zachow ane e a w a rs tw le a l a , k t ó r a w pow iązań li z b a d a n ia m i a r o h l te k to n io z n y m l p o z w o liły n a u s t a l e n i a r e l a c j i ozasowyoh obu kam ień l o . K o c e d n ls ja ta o k a z a ła s l ą k s m la n lo a s a r o ż n s /K o w a lsk a 1 1 / . V p rz y p a d k u obu d z i a ł e k , w p r z w s t r z e n l roiądzy o f lo y ja » a mursm g r a s l o z a y o , w XV w iek u zbudowano dodatkow a p o m ia a z n z a s ia a ta a n w lą o * ja k b y d r u g i t r a k t z a b » dowy w t y l e d z i a ł k i .
J e l l о с ze da l e pod n a w a rs tw ie n ia m i zw iązanym i ■ funkcjonow aniem murowanych k a m ls a lo , a a pod w órkach o d k r y to J t l l k a / 5 - С / poziomów zabudowy d re w n ia n e j p o n h o d ząo aj ■ o k » n u 1 p o ło * * X I I I - po c z ą t k i XIV w iek u . I » uwagą z a n łu g u j* d o n k e n a le zachow a«y dwuoządolowy dom o k o n a t r u k o j i rom ow o-słu- pow aj datow any ro b o czo n a 2 p ołow ą X I I I wlwku*
KaZoya o d k ry c ie m b y ło u s t a l e n i a sp o e o b u o s u s z a a la t a r a n a · s a j w t a r s z e j f a z i e o s e d n le tm a w tym r e j o n i e m i s s t e . Ha od o l s k u p r a w ie 10 в d łu g o d o i o d s ł o n i ą t o k a n a ł o s z s r o k o d o l o k o ło 2 u , k tó r e g o b e k i 1 dno z o s t a ł y w to o slo n s f a s z y n ą b rzozow ą.
Ή w yniku p r a o uzysk«« o d a l s z a s e r i a wyrobów os r e a l o rn y o h , Ze la s * у o h , ekórsaw yoh 1 d r e w s ls s y S z o z e g ó l s l s l a t a r a i u j ą a a s ą Im p o rty o s r a m l k l , s t y a s . 1 « , s p o łu d n io w e j S k a n d y n a w ii.
B a d a n ia w tym r e j o n i e b ąd ą k o n ty iu a n a n s ,
RÓwnoozain In p r z y s t ą p i o n o do p ró b w o b r ą b ie k o le jn e g o k w a r ta łu zabudow y, p e ł n i o n e go c a p ó ł a oo od t e r e n u d otyuhozasow yoh
badad-P r a k ty oz* l e p rz y g o to w a ło wykopy d o w ładolw yoh p ra o w ykopał U k o s y oh w ykonująo o d g ro z o w a a le p r s s d p r a * p iw n lo k a m ls a lo o r a z ofloym p o ło ż o n y c h prwy U lloy L in k i 21 1 2 5 . 2 g r t a u wydobyto ponad 100 fragm sn
tów m n n ls ry o z n n j kami s i l a r k i 1 g o ty o k lo h k s z t a ł t e k .
S z e iłg ó L a la U t s r w s u j ą c o z a p o w ia d a ją s l ą b a d a n ia a r c h e o lo g ic z n e iaohow snyoh » l i k t ó w k em tzzlo ,m eg ąo daó odpow iedz oo do sp o so b u r a z « la r a s a l a d a l a t s k p o ł e n - l a U p s ła o w a r to d a le w y o h i tym k w a r ta le
i e i> l o h a i b u l D w y * ί β ί Μ Ζ ό ΐ ϋ ϊ Ά ΐ ΐ ν ΐ * ź i s A p s t r a a s s l l t w o j. s l b l ą s K l a e t ł ^ o w i j Ł o t KLBI4Q S t ą r · M ia s to
