Tadeusz Pieronek
"Kleines Wörterbuch des
Kirchenrechts für Studium und
Praxis", Horst Herrmann,
Freiburg-Basel-Wien 1972 : [recenzja]
Collectanea Theologica 44/1, 240-241
240 R E C E N Z J E
Najobszerniejszy dział tworzą artykuły teologiczne. Podobnie jak w tomach poprzednich dom inują kw estie biblijne, które inicjuje ks. M ichał P e t e r ciekawym studium o postaci Melchizedeka w egzegezie judaistycznej. O. A u gustyn J a n k o w s k i OSB podejm uje próbę uściślenia zw rotu z listu do H e brajczyków 9,14 „przez Ducha wiecznego”, a biblista młodszej generacji ks. Stanisław W y p y c h CM przedstaw ia rozwój biblijnej idei „nowego stw orze n ia” zaledwie zarysowaną w końcowych rozdziałach proroctw a Izajasza m ó wiących o „nowych niebiosach i nowej ziemi”.
Do nam iętnie dziś dyskutowanej problem atyki uroczystego i zwyczajnego nauczania papieży naw iązuje ks. Adam K u b i ś . Bez w daw ania się w głębsze dyskusje pragnie on w świetle obu soborów w atykańskich nakreślić katolicką naukę o papieskim urzędzie nauczycielskim. Z inspiracji Soboru W atykańskiego II w yrosła nowa instytucja Rady K apłańskiej. Bliższe jej omówienie od strony historycznej i dokrynalnej jest tem atem artykułu ks. M. K o ł o d z i e j c z y k a .
Postulow ana z różnych stron potrzeba odnowy teologii m oralnej, a zwłaszcza nagląca potrzeba nowych ujęć, szczególnie na odcinku etyki seksualnej, u ja w niła znaczne niedopracowanie wielu elem entów i podstawowych pojęć do tychczasowych koncepcji. W związku z tym ks. bp Stanisław S m o l e ń s k i postawił sobie za przedm iot swych rozważań uchwycenie stosunku oryginalnej koncepcji ks. kardynała W o j t y ł y w yrażonej term inem „normy personali- Śtycznej” sform ułowanej po raz pierwszy w książce Miłość i odpowiedzialność do obecnych tendencji doktrynalnych w katolickiej nauce o małżeństwie.
Skoro już jesteśm y przy zagadnieniach etycznych, w arto zwrócić uwagę na ciekawy arty k u ł o. W ładysława S k r z y d l e w s k i e g o OP, jasno przedsta wiający cele m ałżeństwa. Zagadnienie to wyszło poza ram y rozważań czysto teoretycznych i stało się problem em jak najbardziej życiowym znajdując swój w yraz w konkretnych orzeczeniach Kościoła.
W części zaw ierającej prace historyczne mamy do odnotowania przede wszystkim arty k u ł Romana Z a w a d z k i e g o . Z okazji przypadającej w bie żącym roku 500 rocznicy śm ierci św. Ja n a z Kęt, patrona Polski i U niw ersy te tu Krakowskiego, autor przygotow uje obszerną monografię. Zaprezentowany wycinek pracy nad jednym z rękopisów zachowanym w Bibliotece Jagiel lońskiej już pozwolił autorow i podważyć panującą dotychczas nieuzasadnioną opinię o b raku oryginalnego dorobku u świętego.
Interesującą, z historycznego punktu widzenia, pozycję stanowi wydanie życiorysu św. Makryny. Oprócz ciekawej sylwetki duchowej, siostry dwóch świętych Bazylego Wielkiego i Grzegorza z Nyssy, dziełko spisane ręką tego ! ostatniego, wzbogaca naszą wiedzę o cenne inform acje dotyczące pierwszych
szczątków zakonów żeńskich.
„Nie było jeszcze — pisze w przedmowie ks. A. B o b e r S J — żadnych reguł, żadnych ślubów, nie było określonych form organizacyjnych... T ak więc spon tanicznie, niejako, pow staw ała pierwsza w chrześcijaństwie wspólnota o ce chach noszących znamiona społeczności zakonnej”.
Należy podkreślić staranne przygotowanie całości pod względem graficznym, czym korzystnie odbija od podobnych periodyków, oraz streszczenia obcoję zyczne co znacznie podnosi w artość pisma.
Ks. Hieronim Fokciński SJ, R zym
H orst HERRMANN, Kleines W örterbuch des Kirchenrechts fü r Studium und
Praxis, Freiburg-B asel-W ien 1972, Verlag Herder, s. 138.
W herderowskiej serii podręcznych słowników, przeznaczonych dla studen tów, obok biblijnego, teologicznego i filozoficznego, ukazał się słow nik praw a
R E C E N Z JE
241
Autor Horst H e r r m a n n , profesor Wydziału Teologii Katolickiej U niw ersy tetu w M ünster, znany ze swej doskonałej pracy habilitacyjnej pt. Die S te l
lung unehelicher K inder nach kanonischen, Recht (Amsterdam 1971) oraz stu
dium pt. Der priesterliche Dienst (Freiburg 1971) *, w ykazuje jeszcze raz swą znajomość praw a kanonicznego i wyczucie potrzeby udostępnienia jego podsta wowych pojęć uczącej się młodzieży akademickiej.
W artość tej publikacji trzeba oceniać zgodnie z założeniami, jakie jej staw ia autor. Je st to publikacja przeznaczona przede wszystkim dla studentów i nie rości sobie pretensji do przedstaw ienia czytelnikowi całości zagadnień praw a kanonicznego, chociażby w form ie encyklopedycznej.
W około 400 hasłach autor przedstaw ia zasadnicze pojęcia praw a kanonicz nego, nie tylko znajdujące się w Kodeksie Praw a Kanonicznego, ale także w praw ie posoborowym. Zastosowanie prostych odsyłaczy w poszczególnych hasłach słownika łatw o pozwala czytelnikowi na poszerzenie wiadomości z praw a kanonicznego, ściśle łączących się z omawianym w haśle tem atem .
Pew ne zastrzeżenia może jedynie budzić wybór źródeł ustaw odaw stw a koś cielnego cytowanych przez autora. To praw da, że charakter słownika nie w y maga szczegółowego w skazyw ania źródeł prawnych, ale też posługiwanie się w tej mierze praw ie wyłącznie Kodeksem P raw a Kanonicznego, w ydaje się niewystarczające.
W dobie zmieniającego się ustaw odaw stw a koścelnego, kiedy kodeks przestał być najw ażniejszym źródłem w stosunku do wielu instytucji a k tu a l nego praw a, odwołanie się do podstawowych dokum entów praw odaw stw a po soborowego narzuca się jako konieczność, tym bardziej, że można to było zrobić dość łatwo przy pomocy czytelnych i odpowiednio dobranych skrótów. Uczyniłoby to ze słownika jeszcze bardziej wartościową pomoc naukow ą dla początkujących, pozwalającą odszukać najnowsze ustaw odaw stw o kościelne w ram ach omawianego hasła. B rak ten nie odbiera oczywiście słownikowi jego w artości ale domaga się od czytelnika większej w iary w solidność pracy autora.
Na m arginesie niniejszej recenzji w arto wyrazić życzenie, by i kanonistyka polska mogła się zdobyć w najbliższej przyszłości, na opracowanie podobnego słownika praw a kanonicznego, którego przydatność nie ulega wątpliwości.
Ks. Tadeusz Pieronek, W arszaw a-K raków
M aurice BELLET, Le déplacem ent de la religion. Recherche sur la region réel
le de la foi chrétienne, P aris 1972, Editions Desclée de Brouwer, s. 256.
Książki tego autora wykształconego na heglowskiej dialektyce, nie są łatw e w czytaniu. Jest on profesorem teologii na In stitu t Catholique w Paryżu, a dał sdę już poznać z szeregu publikacji om awiających w iarę i chrześcijaństwo w świecie dzisiejszym.
W niniejszej pracy zajm uje się miejscem, jakie dotąd zajm owała w iara, stu diuje zachodzące w tym względzie zmiany oraz kreśli perspektyw y na przy szłość. Dotychczas w iara była zam knięta we własnym kręgu jako pew na całość, dynam iczna wprawdzie, ale istniejąca obok świata, chociaż chciała ten świat przemienić. Współczesna sekularyzacja, jako wynik w ielorakich przem ian, sp ra wiła, że tradycyjne powiązania w iary ze światem, poprzez daw ne instytucje oraz stru k tu ry społeczne, uległy dezintegracji i naw et zerwaniu. W tym rejo nie, w którym operowała dotąd wiara, szerzy się sceptycyzm, kryzys rozumu, dwuznaczność, erotyzm. K ult psychologii i psychoanalizy prow adzi do re la ty wizacji chrześcijańskich przekonań, a z drugiej strony obserw ujem y zjawisko usztywnienia przekonań niektórych chrześcijan, broniących się w zam kniętej
1 Por. Collectanea Theologica 43(1973) z. 1, 220-221.
