Udział mikrobiomu przewodu pokarmowego w patogenezie chorób układu sercowo-naczyniowego poprzez wpływ na zaburzenia gospodarki lipidowej

(1)

UDZIAŁ MIKROBIOMU PRZEWODU POKARMOWEGO

W PATOGENEZIE CHORÓB UKŁADU SERCOWONACZYNIOWEGO

POPRZEZ WPŁYW NA ZABURZENIA GOSPODARKI LIPIDOWEJ

THE ROLE OF GUT MICROBIOME IN THE PATHOGENESIS OF CARDIOVASCULAR DISEASES, THROUGH

THE EFFECT ON LIPID METABOLISM DISORDERS

1 Oddział Kardiologii z Pododdziałem Intensywnego Nadzoru

Kardiologicznego Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Lublinie

2 Katedra Zdrowia Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

3 Oddział Gastroenterologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego

im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Lublinie

} ANNA GÓZDBARSZCZEWSKA

Oddział Kardiologii z Pododdziałem Intensywnego Nadzoru Kardiologicznego, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Lublinie,

al. Kraśnicka 100, 20-718 Lublin, e-mail: aniagozd@o2.pl Wpłynęło: 15.04.2018 Zaakceptowano: 25.04.2018 DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2018018

STRESZCZENIE: Choroby układu sercowo-naczyniowego pozostają w społeczeństwach kra-jów wysoko rozwiniętych główną przyczyną zgonów. Pomimo licznych badań nadal nie wy-jaśniono w pełni ich patogenezy. Nadzieję na poprawę sytuacji wiąże się z poznaniem roli mi-kroﬂory jelitowej, która poprzez wytwarzane metabolity, a także interakcję z organizmem go-spodarza może wywierać wpływ na procesy zdrowia i choroby. W niniejszej pracy porównano wyniki badań własnych oraz europejskich badań populacyjnych w aspekcie wpływu drobno-ustrojów na występowanie chorób układu sercowo-naczyniowego. Ustalono, iż wybrane gru-py bakterii są istotne w kontekście występowania zaburzeń gospodarki lipidowej, odgrywają-cych kluczową rolę w rozwoju miażdżycy. Dzięki wykorzystaniu badań molekularnych możli-we staje się porównywanie wyników badań mikrobiomu i poszukiwanie związków mikroﬂory z procesami patologicznymi w różnych populacjach.

SŁOWA KLUCZOWE: miażdżyca, mikrobiom, zaburzenia lipidowe

ABSTRACT: Cardiovascular diseases remain the main cause of deaths in the societies of highly developed countries. Despite numerous studies, their pathogenesis is still not fully explained. The chance to improve the situation is related to determining the role of human gut microbio-ta, which, through metabolites, as well as the interaction with the host, could have an impact on human health. In this study, we compared the results of our research and European studies in order to determine the effect of microorganisms on the occurrence of cardiovascular dise-ases. We have found that selected bacterial taxa may contribute to lipid disorders, which play a key role in the development of atherosclerosis. Molecular methods allow to compare the re-sults of microbiome studies and establish microflora compounds with pathological processes in different populations.

KEY WORDS: atherosclerosis, lipid disorders, microbiome

WSTĘP

1D SRGVWDZLH GRW\FKF]DV RSXEOLNRZDQ\FK EDGDĔ ZLD-GRPR ĪH VNáDG PLNURÀRU\ SU]HZRGX SRNDUPRZHJR SR-SU]H]ZSá\ZSURFHVyZPHWDEROLF]Q\FKEDNWHULLGHF\GXMH R]GURZLXLSUDZLGáRZ\PUR]ZRMXF]áRZLHNDDWDNĪHPRĪH E\üSRZLą]DQ\]ZLHORPDFKRUREDPLPLQRW\áRĞFLąFX-NU]\FąW\SXQLHVZRLVW\PLFKRUREDPL]DSDOQ\PLMHOLWF]\ UHXPDWRLGDOQ\P ]DSDOHQLHP VWDZyZ >±@ : RVWDWQLFK

ODWDFKSRMDZLá\VLĊGRQLHVLHQLDZVND]XMąFHQDZSá\ZGURE-QRXVWURMyZ QD UR]ZyM FKRUyE VHUFRZRQDF]\QLRZ\FK SR-SU]H]XG]LDáZJRVSRGDUFHOLSLGRZHM0LNURÀRUDRGJU\ZD ]QDF]ąFąUROĊZSU]HPLDQDFKDPLQ]DZDUW\FKZSRĪ\ZLH- QLXGR1WOHQNXWULPHW\ORDPLQ\70$2EĊGąFHJRF]\Q-QLNLHPSURDWHURJHQQ\PRUD]ELHU]HXG]LDáZSU]HPLDQDFK NZDVyZĪyáFLRZ\FK>±@

'R QLH]DOHĪQ\FK F]\QQLNyZ U\]\ND Z\VWąSLHQLD FKR-URE\ QLHGRNUZLHQQHM VHUFD QDOHĪą ]DEXU]HQLD OLSLGRZH

(2)

50 © Evereth Publishing, 2018

QDGFLĞQLHQLH WĊWQLF]H RW\áRĞü EU]XV]QD FXNU]\FD SDOH-QLH W\WRQLX F]\QQLNL SV\FKRVSRáHF]QH QLVND DNW\ZQRĞü ¿]\F]QDPDáHVSRĪ\FLHZDU]\ZLRZRFyZRUD]QDGPLHU-QH VSRĪ\FLH DONRKROX >@ 3RPLPR ZLHOX ODW EDGDĔ QDG SDWRJHQH]ąFKRUyEXNáDGXVHUFRZRQDF]\QLRZHJRQDGDO QLH ]RVWDáD RQD Z SHáQL Z\MDĞQLRQD 1DG]LHMH QD SRSUD-ZĊ]QDMRPRĞFLPHFKDQL]PyZPDMąF\FKLVWRWQ\ZSá\ZQD SRZVWDZDQLH]PLDQPLDĪGĪ\FRZ\FKZLą]DQHVą]XVWDOH- QLHPZSá\ZXGUREQRXVWURMyZ]DVLHGODMąF\FKSU]HZyGSR-NDUPRZ\QDUR]ZyM]DEXU]HĔOLSLGRZ\FK 3URMHNWOXG]NLHJRPLNURELRPXDQJ+XPDQ0LFURELRPH 3URMHFW±+03GRVWDUF]\áSRGVWDZRZ\FKLQIRUPDFMLRW\P MDNUDVDPLHMVFH]DPLHV]NDQLDLGLHWDZSá\ZDMąQDVNáDGPL- NURÀRU\MHOLWRZHM>@.ROHMQHEDGDQLDRSXEOLNRZDQHZOD- WDFKLSU]HSURZDG]RQHQDGXĪ\FKJUXSDFKSR- SXODF\MQ\FKSU]\F]\QLá\VLĊGRRGNU\FLDSHZQ\FK]DOHĪQR-ĞFLPLĊG]\]PLDQDPLZVNáDG]LHPLNURELRPXDSURFHVDPL PHWDEROLF]Q\PL Z DVSHNFLH ]DJUDĪDMąF\FK FKRUyE Z W\P XNáDGXVHUFRZRQDF]\QLRZHJR>±@:ZLĊNV]RĞFLRG-G]LDá\ZDĔ PLNURELRPX SRĞUHGQLF]ą PHWDEROLW\ EDNWHU\M- QHG]LDáDMąFHMDNRĨUyGáDHQHUJLLOLJDQG\UHFHSWRUDV\JQD-OL]DF\MQHJRLVXEVWUDW\GODHQ]\PyZJRVSRGDU]D%LRUąRQH XG]LDáZV\QWH]LHNZDVyZWáXV]F]RZ\FKRNUyWNLFKáDĔFX-FKDFKDPLQRNZDVyZZLWDPLQL]ZLą]NyZPDMąF\FKZSá\Z QD SURFHV\ ]DFKRG]ąFH WDNĪH SR]D SU]HZRGHP SRNDUPR- Z\P1LHNWyUHEDNWHULHNRPHQVDOQHSRSU]H]VZRMąDNW\Z- QRĞüPRJąZFKRG]LüZLQWHUDNFMH]ZąWURERZ\PLHQ]\PD- PLJRVSRGDU]DXF]HVWQLF]\üZPHWDEROL]PLHNZDVyZĪyá-FLRZ\FKZ\WZDU]DMąFZWyUQHNZDV\ĪyáFLRZHDWDNĪHEUDü XG]LDáZK\GUROL]LHSLHUZRWQ\FKNZDVyZĪyáFLRZ\FKSUR-PXMąFWUDZLHQLHLZFKáDQLDQLHOLSLGyZSRNDUPRZ\FK>@ -HGQ\P]NLHUXQNyZEDGDĔZW\P]DNUHVLHMHVWLGHQW\¿-NDFMDWDNVRQyZEDNWHU\MQ\FKPRJąF\FKZ\ZLHUDüZSá\Z QD SURPRZDQLH QLHNRU]\VWQ\FK ]PLDQ Z SDUDPHWUDFK JR-VSRGDUNL OLSLGRZHMWDNLFKMDNSRGZ\ĪV]RQH VWĊĪHQLHFDá- NRZLWHJRFKROHVWHUROXIUDNFML/'/DQJORZGHQVLW\OLSR- SURWHLQWUyMJOLFHU\GyZF]\QDREQLĪRQ\SR]LRPFKROHVWH- UROX+'/DQJKLJKGHQVLW\OLSRSURWHLQ1LHNWyUHGUREQR-XVWURMH SU]HZRGX SRNDUPRZHJR ELRUą XG]LDá Z PHWDEROL- ]PLHOLSLGyZXF]HVWQLF]ąFZSU]HNV]WDáFDQLXNZDVyZĪyá-FLRZ\FK QDWRPLDVW LQQH Z SU]HNV]WDáFDQLX FKROLQ\ L NDU-QLW\Q\ ]DZDUW\FK Z SRĪ\ZLHQLX Z SURDWHURJHQQ\ ]ZLą- ]HN70$2NWyU\RGJU\ZDZDĪQąUROĊZ]DEXU]HQLDFKVHU-FRZRPHWDEROLF]Q\FK RUD] Z SU]HZOHNáHM FKRURELH QHUHN >±@ 3R]DEDGDQLDPLSRSXODF\MQ\PLQDGVNáDGHPPLNURELR- PXLXG]LDáHPEDNWHULLZSURFHVDFKPHWDEROLF]Q\FKREHMPX- MąF\PLOLF]QHJUXS\OXGQRĞFLSU]HSURZDG]RQRSUDFHZZ\-EUDQ\FKJUXSDFKNOLQLF]Q\FKSRGGDMąFDQDOL]LH]DOHĪQRĞFL PLĊG]\ RGSRZLHGQLPL WDNVRQDPL EDNWHU\MQ\PL D ]DEXU]H-QLDPLPHWDEROLF]Q\PLNOXF]RZ\PLGODRNUHĞORQ\FKFKRUyE &HOHP QLQLHMV]HM SUDF\ MHVW SU]HJOąG L DQDOL]D Z\QL-NyZZáDVQ\FKX]\VNDQ\FKZEDGDQLDFKQDGPLNURELRPHP

ZJUXSLHPĊĪF]\]QZĞUHGQLPZLHNX]RW\áRĞFLąFHQWUDOQą LPLDĪGĪ\FąSU]HSURZDG]RQ\FKZURNXZRGQLHVLH-QLX GR Z\QLNyZ EDGDĔ SRSXODF\MQ\FK NWyUH XJUXQWRZDá\ ZLHG]ĊGRW\F]ąFąXG]LDáXPLNURELRPXZSURFHVDFKPHWDER- OLF]Q\FKJRVSRGDUNLOLSLGRZHM:ĞZLHWOHEDGDĔQDGNRU]\VW- Q\PZSá\ZHPSURELRW\NyZQD]PLDQ\Z]DNUHVLHJRVSRGDU-NLFKROHVWHURORZHMGRNRQDQRZVWĊSQHMDQDOL]\XF]HVWQLFWZD BifidobacteriumZVNáDG]LHPLNURELRPXEDGDQHMJUXS\

MATERIAŁ I METODY

3U]HGVWDZLRQRZ\QLNLSUDF\ZáDVQHM$XWRUyZRUD]Z\-QLNLSRFKRG]ąFH]EDGDĔSURZDG]RQ\FKQDQDMOLF]QLHMV]\FK GRW\FKF]DVJUXSDFKZUDPDFKSURMHNWX'XWFK/LIH/LQHV '((3RUD]]UHDOL]RZDQHJRZ)LQODQGLL0HWDEROLF6\QGUR-PH,Q0HQ0(76,0>±@ :UDPDFKSURMHNWX]UHDOL]RZDQHJRZ+RODQGLLEDGDQLD- PLREMĊWRRVyE>@3U]HSURZDG]RQRV\VWHPDW\F]-QąDQDOL]ĊVNáDGXPLNURELRPXMHOLWRZHJR]XZ]JOĊGQLHQLHP ZVNDĨQLNDPDV\FLDáDDQJERG\PDVVLQGH[±%0,LVWĊĪHĔ IUDNFMLOLSLGyZZHNUZLXZ\EUDQ\FKRVyE>@%DGDQR ]ZLą]HNOLF]HEQRĞFLSRV]F]HJyOQ\FKGUREQRXVWURMyZ]SD-UDPHWUDPLOLSLGRZ\PLRUD]SRGMĊWRSUyEĊXVWDOHQLDZMDNLP VWRSQLX]PLDQ\VWĊĪHĔSRV]F]HJyOQ\FKIUDNFMLFKROHVWHUROX PRĪQDSRZLą]Dü]HVNáDGHPPLNURELRPXMHOLWRZHJR$QDOL- ]\GRNRQDQRXZ]JOĊGQLDMąFZLHNSáHü%0,RUD]SUR¿OJH- QHW\F]Q\JRVSRGDU]D:\NRU]\VWDQRV]HURNLHVSHNWUXPSUR- FHGXUVWRVRZDQ\FKZRFHQLHELRPHG\F]QHMVRFMRGHPRJUD- ¿F]QHMEHKDZLRUDOQHMRUD]¿]\F]QHMXZ]JOĊGQLDMąFF]\QQL- NLSV\FKRORJLF]QHNWyUHSU]\F]\QLDMąVLĊGR]GURZLDLFKR-URE\ Z RJyOQHM SRSXODFML 6HNZHQFMRQRZDQLH Z\L]RORZD-QHJR'1$SU]HSURZDG]RQRZ%URDG,QVWLWXWHZ%RVWRQLH ]]DVWRVRZDQLHPVHNZHQDWRUD,OOXPLQD0L6HT® :UDPDFKEDGDQLD0(76,0RNUHĞORQRSUR¿OHPLNURÀR-U\MHOLWRZHMVWRVXMąFVHNZHQFMRQRZDQLHJHQyZ6U51$ X¿ĔVNLFKPĊĪF]\]QRRNUHĞORQ\PIHQRW\SLHSRV]XNX- MąF]ZLą]NXVNáDGXPLNURÀRU\MHOLWRZHM]F]\QQLNDPLPD- MąF\PLZSá\ZQDUR]ZyM]DEXU]HĔPHWDEROLF]Q\FKLVHUFR-ZRQDF]\QLRZ\FK >@ =LGHQW\¿NRZDQR QRZH ]DOHĪQR- ĞFLPLĊG]\PLNURÀRUąMHOLWRZąDVWĊĪHQLHPZLHOXPHWDEROL-WyZZW\PNZDVyZWáXV]F]RZ\FKDPLQRNZDVyZOLSLGyZ L JOXNR]\ : V]F]HJyOQRĞFL EDGDQR ]ZLą]HN GUREQRXVWUR-MyZ ] SR]LRPHP 70$2 %DNWHU\MQH '1$ HNVWUDKRZDQR ]]DPURĪRQ\FKSUyEHNNDáX]DSRPRFą]HVWDZXL]ROX-MąFHJR'1$3RZHU6RLO®_{02%,2/DERUDWRULHV]JRGQLH} ]LQVWUXNFMDPLSURGXFHQWD'1$GUREQRXVWURMyZHNVWUDKR- ZDQRDJHQ6U51$DPSOL¿NRZDQRVWRVXMąF]HVWDZVWDU-WHUyZ )5 QDVWĊSQLH SU]HSURZDG]RQR VHNZHQFMR-QRZDQLH'1$SU]\XĪ\FLXVHNZHQDWRUD,OOXPLQD0L6HT® %DGDQLHZáDVQHSU]HSURZDG]RQRZ2GG]LDOH.DUGLROR-JLL:RMHZyG]NLHJR6]SLWDOD6SHFMDOLVW\F]QHJRLP6WHIDQD .DUG\QDáD :\V]\ĔVNLHJR Z /XEOLQLH ZáąF]RQR GR QLHJR

(3)

RVyE3URWRNyáEDGDQLD]RVWDá]DDNFHSWRZDQ\SU]H].R-PLVMĊ %LRHW\F]Qą SU]\ /XEHOVNLHM ,]ELH /HNDUVNLHM 3U]HG ZáąF]HQLHP GR EDGDQLD NDĪG\ XF]HVWQLN RWU]\PDá IRUPX-ODU]]DZLHUDMąF\LQIRUPDFMĊQDWHPDWEDGDQLDDWDNĪH]RVWDá SRLQIRUPRZDQ\RFHODFKLVSRVRELHMHJRSU]HSURZDG]HQLD =JRGDQDXG]LDáZEDGDQLXRUD]QDGRVWĊSGRGRNXPHQWD-FMLPHG\F]QHME\á\VNáDGDQHSU]H]NDĪGHJR]XF]HVWQLNyZ ZIRUPLHSLVHPQHM3U]HGSU]\VWąSLHQLHPGREDGDQLDNDĪGD RVREDZ\SHáQLDáDDQNLHWĊGRW\F]ąFąZ\VWĊSXMąF\FKREHF-QLHRUD]SU]HE\W\FKFKRUyESU]\MPRZDQ\FKOHNyZZW\P DQW\ELRW\NyZ L SURELRW\NyZ ]Z\F]DMyZ Ī\ZLHQLRZ\FK XF]XOHĔ DNW\ZQRĞFL ¿]\F]QHM F]\ VWRVRZDQ\FK XĪ\ZHN 3U]\MPRZDQLH DQW\ELRW\NyZ OXE SURELRW\NyZ Z RNUHVLH GZyFK PLHVLĊF\ SRSU]HG]DMąF\FK EDGDQLH E\áR NU\WHULXP Z\NOXF]DMąF\P]XG]LDáXZEDGDQLX.DĪG\XF]HVWQLN]R-VWDá SRGGDQ\ SRPLDURP DQWURSRPHWU\F]Q\P PDVD FLDáD Z]URVWREZyGSDVDREZyGELRGHU:DUWRĞFLSDUDPHWUyZ JRVSRGDUNL OLSLGRZHM R]QDF]DQR ] Z\NRU]\VWDQLHP V\VWH-PyZ&REDV,QWHJUD®_{&REDV&6\VWHP5RFKH'LDJQRVWLFV}

/WG'RZ\OLF]HQLDZDUWRĞFLFKROHVWHUROX/'/Z\NRU]\-VWDQRUyZQDQLH)ULHGHZDOGD>@

*UXSĊ EDGDQą VWDQRZLOL PĊĪF]\ĨQL Z ZLHNX ± ODW ]DPLHV]NXMąF\ UHJLRQ OXEHOVNL 'R EDGDQLD ZáąF]RQR ]D-UyZQRPĊĪF]\]Q]UR]SR]QDQąFKRUREąZLHĔFRZąQ MDN L RVRE\ NWyUH GRW\FKF]DV QLH E\á\ OHF]RQH ] SRZRGX FKRUyE XNáDGX VHUFRZRQDF]\QLRZHJR Q :DUXQNLHP XG]LDáX Z EDGDQLX E\áR UR]SR]QDQLH RW\áRĞFL FHQWUDOQHM ZRSDUFLXRNU\WHULDĝZLDWRZHM2UJDQL]DFML=GURZLDDQJ :RUOG+HDOWK2UJDQL]DWLRQ±:+2RUD],QWHUQDWLRQDO'LD-EHWHV)HGHUDWLRQ,')>@2W\áRĞüFHQWUDOQDVWDQRZL MHGHQ]QDMZDĪQLHMV]\FKF]\QQLNyZU\]\NDUR]ZRMXFKRUyE XNáDGX VHUFRZRQDF]\QLRZHJR ]DEXU]HĔ PHWDEROLF]Q\FK ZW\PJRVSRGDUNLOLSLGRZHMF]\FXNU]\F\1DSRGVWDZLH Z\QLNyZEDGDĔSU]HSURZDG]RQ\FKZRVWDWQLFKODWDFKZ\-ND]DQRWDNĪHĪHPLNURÀRUDSDFMHQWyZRW\á\FKUyĪQLVLĊRG PLNURÀRU\RVyE]GURZ\FK>@2FHQ\SUR¿OXOLSLGRZHJR GRNRQDQRQDSRGVWDZLHRERZLą]XMąF\FKHXURSHMVNLFKZ\- W\F]Q\FKNRU]\VWDMąF]GDQ\FKGRVWRVRZDQ\FKGRSRSXOD- FMLSROVNLHM>@=HZ]JOĊGXQDFDáNRZLWHU\]\NRVHUFR-ZRQDF]\QLRZHXF]HVWQLNyZEDGDQLDSU]\G]LHORQRGRJUXS ]GRFHORZ\PLZDUWRĞFLDPLSDUDPHWUyZJRVSRGDUNLOLSLGR- ZHMRUD]]DEXU]HQLDPLZREUĊELHRNUHĞORQ\FKIUDNFMLFKR- OHVWHUROX2GUĊEQHMDQDOL]\GRNRQDQRGODQDVWĊSXMąF\FKSD-UDPHWUyZFKROHVWHUROXFDáNRZLWHJRDQJWRWDOFKROHVWHURO ±7&FKROHVWHUROX/'//'/&FKROHVWHUROX+'/RUD] WUyMJOLFHU\GyZ7*5yĪQLFHVWDW\VW\F]QH]RVWDá\RNUHĞOR- QH]Z\NRU]\VWDQLHPGZXVWURQQHJRWWHVWXGODSUyEQLH]D- OHĪQ\FKOXEQLHSDUDPHWU\F]QHJRWHVWX]SHUPXWDFMą3DFMHQ- FLSU]HGRGGDQLHPNDáXGREDGDĔPLNURELRORJLF]Q\FK]R-VWDOL SRLQIRUPRZDQL SU]H] OHNDU]D R PHWRGDFK ZáDĞFLZH-JR SRELHUDQLD SUyEHN 3UyENL SRELHUDQR GR MDáRZ\FK SR-MHPQLNyZ]DNRGRZDQ\FKZVSRVyE]JRGQ\]SURWRNRáHP EDGDQLD0DWHULDáHPE\áĞZLHĪRRGGDQ\NDáZLORĞFLRGSR- ZLDGDMąFHMZLHONRĞFLRU]HFKDZáRVNLHJROXEPOZSU]\-SDGNX VWROFD Sá\QQHJR %H]SRĞUHGQLR SR SREUDQLX SUyENL NDáX SU]HQRV]RQR GR RGSRZLHGQLR ]DNRGRZDQ\FK SUREy- ZHNW\SX(SSHQGRUIDPDWHULDáXPLHV]F]DQRZ]DPUDĪDU- FH/DERUDWRULXP:66JG]LHZZDUXQNDFKNRQWUROLWHPSH- UDWXURZHM&E\áSU]HFKRZ\ZDQ\ZRSLVDQ\FKSRMHP-QLNDFK] SROLSURS\OHQX3UR¿ODE VF SU]H]QDF]RQ\FKGR JáĊERNLHJR]DPUDĪDQLDGRF]DVXWUDQVSRUWXGRODERUDWRULXP 0HGJHQHWL[Z:DUV]DZLH-DNZ\QLND]GRW\FKF]DVSU]H-SURZDG]RQ\FK EDGDĔ NDá MHVW RGSRZLHGQLP PDWHULDáHP GREDGDĔQDGPLNURELRPHPSRQLHZDĪSREUDQLHPDWHULDáX MHVWQLHLQZD]\MQHSUyENL]DZLHUDMąGXĪąLORĞüPLNURRUJDQL- ]PyZDPLNURELRPMHOLWRZ\MHVWUHSUH]HQWDW\ZQ\GODUyĪ-QLFPLĊG]\RVREQLF]\FK>@3RGF]DVWUDQVSRUWXPDWHULDá E\áXPLHV]F]RQ\ZVXFK\PORG]LH =DVWRVRZDQRPHWRGĊVHNZHQFMRQRZDQLDQRZHMJHQHUD- FMLDQJQH[WJHQHUDWLRQVHTXHQFLQJ±1*6]JRGQLH]RU\- JLQDOQ\PSURWRNRáHPVFKHPDWXEDGDĔ]XĪ\FLHP6HNZHQD-WRUD0L6HT®_,OOXPLQD

Abudance (genus lev

el) 35 30 25 20 15 10 5 0 proper level improper level Bact eroides Prevot ella Faec alibacterium Dialister TC

el) 35 30 25 20 15 10 5 0 proper level improper level Bact eroides Prevot ella Faec alibacterium Dialister LDL-C

el) 35 30 25 20 15 10 5 0 proper level improper level Bact eroides Prevot ella Faec alibacterium Dialister TG

Ryc. 1. Zmiany w liczebnościach w kategorii rodzaj w zależności od parametrów gospodarki lipidowej. Rycina pochodzi z artykułu: Gózd-Barszczewska A, Kozioł-Montewka M, Barszczewski P, Młodzińska A, Humińska K. Gut microbiome as a biomarker of cardiometabolic disorders. Ann Agric Environ Med 2017;24(3):416–422, doi: 10.26444/aaem/75456. Opublikowano za zgodą Autorów oraz Wydawcy.

TC – cholesterol całkowity; LDL-C – cholesterol – lipoproteiny o niskiej gęstości; TG – trójglicerydy. Odpowiedni poziom – osoby spełniające kryteria prawidłowego po-ziomu lipidów; niewłaściwy poziom – osoby niespełniające kryteriów prawidłowego popo-ziomu lipidów.

(4)

52 © Evereth Publishing, 2018 lesterolu LDL i odpowiadające im liczebności

Pre-votella i Bacteroides. Wyniki wskazują na

tenden-cję do zwiększania liczebności Prevotella u osób z nieprawidłowymi wynikami LDL-C (t=-1,89;

p=0,07). Rycina pochodzi z artykułu:

Gózd-Barsz-czewska A, Kozioł-Montewka M, Barszczew-ski P, Młodzińska A, Humińska K. Gut microbio-me as a biomarker of cardiomicrobio-metabolic disorders. Ann Agric Environ Med 2017;24(3):416–422, doi: 10.26444/aaem/75456. Opublikowano za zgodą Autorów oraz Wydawcy.

Ryc. 3. Prawidłowe i nieprawidłowe stęże-nia całkowitego cholesterolu (TC) i odpowia-dające im liczebności Prevotella i Bacteroides. Wyniki wskazują na istotnie wyższe warto-ści Prevotella u osób z niewławarto-ściwymi pozio-mem TC (t=-2,24; p=0,03). Rycina pochodzi z artykułu: Gózd-Barszczewska A, Kozioł-Mon-tewka M, Barszczewski P, Młodzińska A, Hu-mińska K. Gut microbiome as a biomarker of cardiometabolic disorders. Ann Agric Envi-ron Med 2017;24(3):416–422, doi: 10.26444/ aaem/75456. Opublikowano za zgodą Auto-rów oraz Wydawcy.

WYNIKI

:\QLNL EDGDĔ R FKDUDNWHU]H SU]HNURMRZ\P X]\VNDQH ZUDPDFK3URMHNWX/LIH/LQHV'((3REHMPXMąQDMOLF]QLHM- V]ąGRW\FKF]DVJUXSĊRVyE3U]HSURZDG]RQRMH]Z\NR-U]\VWDQLHPPHWRGJHQHW\F]Q\FKSRV]XNXMąF]ZLą]NXJUXS EDNWHULL ] SDUDPHWUDPL JRVSRGDUNL OLSLGRZHM 7& /'/ +'/7*=JRGQLH]GRW\FKF]DVRZ\PLIUDJPHQWDU\F]Q\-PL EDGDQLD+'/7*=JRGQLH]GRW\FKF]DVRZ\PLIUDJPHQWDU\F]Q\-PL SRWZLHUG]RQR ĪH PLNURÀRUD SU]HZRGX SR- NDUPRZHJRRGJU\ZDLVWRWQąUROĊZUHJXODFMLJRVSRGDUNLOL- SLGRZHMQLH]DOHĪQLHRGZLHNXSáFLLJHQHW\F]QHMGHWHUPL-QDFMLJHQyZ]ZLą]DQ\FK]JRVSRGDUNąOLSLGRZą

%DGDQLDSRWZLHUG]Lá\WDNĪHXG]LDáEDNWHULLZPHWDEROL-]PLHNZDVyZĪyáFLRZ\FKLOLSLGyZ3RWZLHUG]RQRUyZQLHĪ ]ZLą]HN PLĊG]\ QLHNWyU\PL GUREQRXVWURMDPL D PHWDEROL-]PHPNUyWNRáDĔFXFKRZ\FKNZDVyZWáXV]F]RZ\FK.ZDV\ WHVąSURGXNRZDQHSU]H]PLNURELRWD]EáRQQLNDSRNDUPR- ZHJRFKURQLąFSU]HGZ\VWąSLHQLHPFXNU]\F\W\SXPLDĪ-GĪ\F\RUD]]HVSRáXPHWDEROLF]QHJR%DGDQLDQLHZ\ND]Dá\ ĪDGQHJRLVWRWQHJR]ZLą]NXPLĊG]\PLNURELRPHPSU]HZR- GXSRNDUPRZHJRDJHQHW\F]Q\PLSUHG\VSR]\FMDPLGRRW\-áRĞFLL]PLDQZSR]LRPLHOLSLGyZNUZL :SU]HSURZDG]RQ\FKZ)LQODQGLLEDGDQLDFK]LGHQW\¿NR- ZDQRV]HUHJSRZLą]DĔPLĊG]\PLNURÀRUąMHOLWRZąDVWĊĪH- QLHPOLSLGyZNZDVyZWáXV]F]RZ\FKDPLQRNZDVyZLJOXNR- ]\3RZLą]DQLDWHVWZLHUG]RQR]DUyZQRZRGQLHVLHQLXGRUyĪ-QRURGQRĞFLMDNLOLF]HEQRĞFLWDNVRQyZPLNURÀRU\MHOLWRZHM DWDNĪHXQLNDWRZ\FKEDNWHULL:EDGDQLDFK]ZLą]NX]OLSLGD- PLSRWZLHUG]RQRZ\NU\ZDQHZF]HĞQLHM]DOHĪQRĞFL1DSU]\-NáDG SRGZ\ĪV]RQD OLF]HEQRĞü URG]LQ\ Methanobacteriaceae

RUD] URG]DMX Coprococcus E\áD SRZLą]DQD ] QLĪV]\PL SR- ]LRPDPL7*MethanobacteriaceaeE\á\]ZLą]DQH]REQLĪR-Qą VNáRQQRĞFLą GR RW\áRĞFL 3RWZLHUG]RQR ]ZLą]HN PLHG]\ 70$2DZ\VRNąOLF]HEQRĞFLąPeptococcaceae i Prevotella,Q-WHUHVXMąF\MHVWVWZLHUG]RQ\XMHPQ\]ZLą]HNPLĊG]\70$2 D ]DVREHP SRZV]HFKQ\FK EDNWHULL NRPHQVDOQ\FK Faecali-bacterium prausnitzii2EQLĪRQDOLF]HEQRĞüF. prausnitzii jest ZLą]DQD Z QLHNWyU\FK EDGDQLDFK ] G\VELR]ą WRZDU]\V]ąFą RW\áRĞFLFXNU]\F\RUD]SHZQ\PLFKRUREDPLRSRGáRĪXLP-PXQRORJLF]Q\P6WZLHUG]RQR]PLDQ\ZVNáDG]LHPLNURÀRU\ Ryc. 4. Liczebność rodzaju Faecalibacterium u pacjentów z prawidłowym stę-żeniem całkowitego cholesterolu (TC) i niewłaściwymi wartościami TC. Ry-cina pochodzi z artykułu: Gózd-Barszczewska A, Kozioł-Montewka M, Barsz-czewski P, Młodzińska A, Humińska K. Gut microbiome as a biomarker of car-diometabolic disorders. Ann Agric Environ Med 2017;24(3):416–422, doi: 10.26444/aaem/75456. Opublikowano za zgodą Autorów oraz Wydawcy.

(5)

MHOLWRZHMRUD]LVWRWQH]DOHĪQRĞFLZXNáDGDFKPLNURELRWDPH-WDEROLWXRVyE]EDUG]RZ\VRNLP%0,RUD]]QLHSUDZLGáRZą WROHUDQFMąJOXNR]\:\ND]DQRWDNĪHSRGZ\ĪV]RQHZDUWRĞFL BlautiaXRVyE]Z\VRNLPLZVNDĨQLNDPL%0,

: RSXEOLNRZDQ\FK EDGDQLDFK ZáDVQ\FK DQDOL]RZDQR ]ZLą]HN VNáDGX PLNURELRPX QD UyĪQ\FK SR]LRPDFK V\V-WHPDW\NL EDNWHULL ] ]DEXU]HQLDPL JRVSRGDUNL OLSLGRZHM XPĊĪF]\]QZĞUHGQLPZLHNX]RW\áRĞFLąFHQWUDOQą:SU]H-SURZDG]RQHMDQDOL]LHELRLQIRUPDW\F]QHMSU]HSURZDG]RQHM ] Z\NRU]\VWDQLHP ED]\ *UHHQJHQHV X]\VNDQR RGF]\WyZ8]\VNDQHGDQH]RVWDá\SRG]LHORQHQDGZLHJUX- S\RGSRZLDGDMąFHSUDZLGáRZ\PLQLHSUDZLGáRZ\PZDUWR-ĞFLRP /'/& 7& L 7* XVWDORQ\P QD SRGVWDZLH U\]\ND VHUFRZRQDF]\QLRZHJR>@

$QDOL]XMąFZ\QLNL]DREVHUZRZDQRWHQGHQFMHGR]PLDQ Z ]DNUHVLH QDMF]ĊĞFLHM Z\VWĊSXMąF\FK URG]DMyZ GUREQR-XVWURMyZZ]DOHĪQRĞFLRGSDUDPHWUyZOLSLGRZ\FK:\QLNL SU]HGVWDZLRQRQD5\F>@

3DFMHQFL X NWyU\FK ]DREVHUZRZDQR QLHSUDZLGáRZ\ SR-]LRP /'/& FKDUDNWHU\]RZDOL VLĊ ZLĊNV]ą F]ĊVWRĞFLą Z\- VWĊSRZDQLDURG]DMXPrevotellaRUD]PQLHMV]ąBacte-roidesZSRUyZQDQLX]SUyENDPL]SRFKRG]ąF\PL RG XF]HVWQLNyZ EDGDQLD ] SUDZLGáRZ\P VWĊĪHQLHP /'/ &JG]LHJHQXVBacteroidesZ\UDĨQLHGRPLQRZDá QDGPrevotellaPrevotellaW p Bactero-idesW p :\QLNLSU]HGVWDZLRQRQD5\F>@ ,VWRWQHVWDW\VW\F]QLHUyĪQLFH]DREVHUZRZDQRSRUyZQX- MąFVNáDGPLNURELRPXQDSRGVWDZLHUyĪQLFZ]DNUHVLHZDU-WRĞFL7&8]\VNDQHGDQHZ\ND]Dá\ĪHXF]HVWQLF\EDGDQLD ] SRGZ\ĪV]RQ\PL ZDUWRĞFLDPL 7& FKDUDNWHU\]RZDOL VLĊ ZLĊNV]ąOLF]HEQRĞFLąPrevotellavs.W  p 2VRE\ QLHVSHáQLDMąFH NU\WHULyZ ZáDĞFLZHJR SR-]LRPX7&SUH]HQWRZDOLWDNĪHQLĪV]ąOLF]HEQRĞüBacteroides MHGQDNZW\PSU]\SDGNXUyĪQLFDQLHE\áDLVWRWQDVWDW\VW\F]-QLHvs.W p :\QLNLSU]HGVWD-ZLRQRQD5\F>@ $QDOL]XMąF X]\VNDQH GDQH ]DREVHUZRZDQR SRQDGWR WHQGHQFMĊ GR ]ZLĊNV]HQLD OLF]HEQRĞFL F. prausnitzii ZĞUyG XF]HVWQLNyZ EDGDQLD VSHáQLDMąF\FK NU\WHULD ZáDĞFLZHJR VWĊĪHQLD 7& vs. W p :\QLNL SU]HGVWDZLRQRQD5\F>@

3RGREQLH MDN ZH ZF]HĞQLHM SXEOLNRZDQ\FK SUDFDFK ]ZLĊNV]HQLXRGVHWNDBacteroidesWRZDU]\V]\áZ]URVWPara- bacteroidesQDWRPLDVW]ZLĊNV]HQLXF]ĊVWRĞFLRGF]\WyZPre-votellaWRZDU]\V]\áZ]URVWRGVHWNDDesulfovibrio>@

.ROHMQ\P DVSHNWHP EDGDĔ ZáDVQ\FK E\áR RNUHĞOHQLH XG]LDáX Bifidobacterium Z PLNURELRPLH SU]HZRGX SRNDU-PRZHJR EDGDQ\FK SDFMHQWyZ %DGDQLD QDG UROą SHáQLR- QąSU]H]BifidobacteriumXFKRU\FK]]DEXU]RQąJRVSRGDU-Ną OLSLGRZą SRGMĊWR Z DVSHNFLH GRQLHVLHĔ R SR]\W\ZQ\P ZSá\ZLH VSRĪ\ZDQLD MRJXUWyZ L SURELRW\NyZ QD REQLĪH-QLHFKROHVWHUROX>@3RGREQHZ\QLNLX]\VNDOLZPRGHOX Ryc. 5. Zróżnicowane liczbowo występowanie Biﬁdobacterium w grupie badanej.

Expected Normal

liczba pacjentów Expec

ted Normal V alue

liczba odczyt

ów

Biﬁdobact

erium

Value skategoryzowane wartości odczytów

11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 -100 0 100 200 300 400 500 600 700 800 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 -0,5 -1,0 -1,5 -2,0 -100 0 100 200 300 400 500 600 700 800 600 500 400 300 200 100 0 -100 -200 -300

(6)

GRĞZLDGF]DOQ\P%RUGRQLLZVS>@0LNURÀRUDMHOLWDJUX- EHJRXF]HVWQLF]\ZPHWDEROL]PLHNZDVyZĪyáFLRZ\FKZ\-WZDU]DMąF ZWyUQH NZDV\ ĪyáFLRZH D WDNĪH ELHU]H XG]LDá ZK\GUROL]LHSLHUZRWQ\FKNZDVyZĪyáFLRZ\FK*RVSRGDU- NDFKROHVWHURORZDPRĪHE\üUHJXORZDQDSU]H]EDNWHULHMH- OLWRZHZZ\QLNXK\GUROL]\NZDVyZĪyáFLRZ\FKSU]H]Z\- WZDU]DQHSU]H]QLHK\GUROD]\SU]\NáDGHPWHJRMHVWBifido-bacterium longum3U]HGVWDZLRQHZ\QLNLUR]NáDGXOLF]ER-wego BifidobacteriumXSRV]F]HJyOQ\FKSDFMHQWyZZ\ND-]Dá\ Z\VRNL VWRSLHĔ ]UyĪQLFRZDQLD RG GR ĝUHGQLD Z\QRVLDRGFK\OHQLHVWDQGDUGRZH5\F +LVWRJUDP]5\FSU]HGVWDZLDRGVHWHN]DZDUWRĞFLBi-fidobacterium Z VWRVXQNX GR FDáNRZLWHM OLF]E\ RGF]\WyZ XSRV]F]HJyOQ\FKSDFMHQWyZ3U]\MĊWRĪHX]GURZ\FKRVyE GRURVá\FKZDUWRĞFLSURFHQWRZHBifidobacterium]DZDUWHVą PLĊG]\D0RĪQDSU]\MąüĪHZEDGDQHMJUXSLH MHG\QLHXRVyEVWZLHUG]RQROLF]HEQRĞüEOLVNąGROQHMJUD-QLF\WR]QDF]\RGGRQDWRPLDVWXSR]RVWDá\FK ZDUWRĞüE\áD]QDF]ąFRREQLĪRQD 6WZLHUG]RQRQLHLVWRWQąVWDW\VW\F]QLHXMHPQą]DOHĪQRĞü PLĊG]\OLF]HEQRĞFLąBifidobacteriumDVWĊĪHQLHPWUyMJOLFH-U\GyZ:\QLNLSU]HGVWDZLRQRQD5\F liczba pacjen tó w 5 4 3 2 1 0 -0,1 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 nia Biﬁdobacterium w mikrobiomie badanych

pacjentów. trójglicerydy stęż enia tr ójglicery d ów

liczba odczytów Biﬁdobacterium

360 340 320 300 280 260 240 220 200 180 160 140 120 100 80 60 -100 0 100 200 300 400 500 600 700 800

Ryc. 7. Wykres zależności między liczebno-ścią Biﬁdobacterium a stężeniem trójglicery-dów we krwi.

(7)

1D 5\F SU]HGVWDZLRQR ZDUWRĞFL OLF]ERZH Bifidobac-terium L SU]\QDOHĪQH ZVNDĨQLNL %0, :\NUHV PD FKDUDN- WHUXMHPQHMNRUHODFMLJG]LHQLVNLPZDUWRĞFLRPBifidobacte- riumWRZDU]\V]\á\Z\ĪV]HZDUWRĞFLZVNDĨQLNyZ%0,=D-OHĪQRĞFLPLPRZ\UDĨQHJRXNLHUXQNRZDQLDE\á\QLHLVWRWQH VWDW\VW\F]QLH

OMÓWIENIE

=DLQWHUHVRZDQLH XG]LDáHP PLNURELRPX SU]HZRGX SR- NDUPRZHJRZSURFHVDFKPHWDEROLF]Q\FKRUJDQL]PXF]áR- ZLHNDVSUDZLáRĪHZNOXF]RZ\FKSURMHNWDFKEDGDĔSRSXOD-F\MQ\FKGRW\F]ąF\FKRFHQ\VWDQX]GURZLDSRGMĊWRUyZQLHĪ EDGDQLDQDGPLNURELRPHPLZ\EUDQ\PLZVNDĨQLNDPLJR- VSRGDUNLOLSLGRZHMRW\áRĞFLF]\F]\QQLNDPLU\]\NDUR]ZR- MXFKRUyEVHUFRZRQDF]\QLRZ\FK%DGDQLDSU]HSURZDG]R- QHZGXĪ\FKUHSUH]HQWDW\ZQ\FKJUXSDFKZUDPDFKSURMHN-WyZ/LIH/LQHV'((3Z+RODQGLLRUD]0HWDEROLF6\QGURPH LQ0HQ0(76,0Z)LQODQGLLGRVWDUF]\á\LVWRWQ\FKLZLD-U\JRGQ\FK LQIRUPDFML Z ]DNUHVLH ]DOHĪQRĞFL PLĊG]\ VNáD- GRZ\PLPLNURELRPXDZ\EUDQ\PLSURFHVDPLPHWDEROLF]-Q\PL NWyU\FK ]DEXU]HQLH SURZDG]L GR UR]ZRMX RNUHĞOR-Q\FKFKRUyE:\QLNLW\FKEDGDĔVWDQRZLąZLDU\JRGQąED]Ċ GREDGDĔSRUyZQDZF]\FKZ\NRQDQ\FKZZ\EUDQ\FKJUX- SDFKNOLQLF]Q\FKRRNUHĞORQ\PSUR¿OX:EDGDQLDFKZáD-VQ\FK QDG XG]LDáHP PLNURELRPX Z Z\VWĊSRZDQLX ]DEX-U]HĔ OLSLGRZ\FK X]\VNDQR FKDUDNWHU\VW\NĊ GUREQRXVWUR- MyZQDZ\EUDQ\FKSR]LRPDFKWDNVRQRPLF]Q\FKZ\ND]X- MąFSRWHQFMDOQH]DOHĪQRĞFL:SU]HSURZDG]RQ\PSRUyZQD-QLXRND]DáRVLĊLĪRVRE\]QLHSUDZLGáRZ\PLSR]LRPDPL7& FKDUDNWHU\]XMąVLĊLVWRWQLHZLĊNV]\PRGVHWNLHPPrevotella p ZSRUyZQDQLXGRXF]HVWQLNyZEDGDQLD]GRFHOR- Z\PLZDUWRĞFLDPL7&2EVHUZRZDQRWDNĪHGRPLQDFMĊPre-votella X SDFMHQWyZ ] QLHSUDZLGáRZ\PL Z\QLNDPL IUDNFML /'/&=NOLQLF]QHJRSXQNWXZLG]HQLDWRZáDĞQLH/'/& RUD]7&SR]RVWDMąIUDNFMDPLFKROHVWHUROXQDMVLOQLHM]ZLą]D- Q\PL]UR]ZRMHPPLDĪGĪ\F\>@2GQRV]ąFWHZ\QL-NLGRGRVWĊSQ\FKGRZRGyZQDXNRZ\FKPRĪQDVąG]LüLĪ ]MDZLVNDWHPRJąZ\QLNDü]UROLGUREQRXVWURMyZZSDWRJH- QH]LHPLDĪGĪ\F\SRSU]H]XG]LDáZSURGXNFMLSURDWHURJHQ- QHJR70$2-DNZ\QLND]EDGDĔL.RHWKZVSPrevotel-la FKDUDNWHU\]XMą VLĊ ]GROQRĞFLą SURGXNFML ZLĊNV]HM LORĞFL 70$2 QLĪ Bacteroides >@ 3U]HGVWDZLRQH Z\QLNL EDGDĔ SRSXODF\MQ\FK]UHDOL]RZDQ\FKZUDPDFKSURMHNWyZ0(7- 6,0RUD]/LIH/LQHV'((3RUD]Z\QLNLEDGDĔZáDVQ\FKSR- WZLHUG]Lá\XG]LDáZ\EUDQ\FKJUXSEDNWHULLZSURFHVDFKPH-WREROLF]Q\FK]ZLą]DQ\FK]UR]ZRMHP]PLDQSURZDG]ąF\FK GR FKRUyE XNáDGX VHUFRZRQDF]\QLRZHJR 3U]HSURZDG]R-QD DQDOL]D NRPHQVDOQ\FK EDNWHULL SU]HZRGX SRNDUPRZH-go BifidobacteriumMHVWVSyMQD]DUyZQR]Z\QLNDPLZVND-]XMąF\PL QD LFK XG]LDá Z JRVSRGDUFH OLSLGRZHM MDN L SR- VWXORZDQ\PUR]ZRMHPRW\áRĞFL8]\VNDQHZ\QLNLZ\ND]D- á\ĪHZĞUyGXF]HVWQLNyZEDGDQLD$XWRUyZRGVHWHN]DZDU-WRĞFL W\FK EDNWHULL Z PLNURELRPLH MHVW ]QDF]QLH REQLĪRQ\ OXESR]RVWDMHZJUDQLFDFKGROQ\FKZDUWRĞFLZ\VWĊSXMąF\FK X ]GURZ\FK RVyE 0RĪOLZ\ ]ZLą]HN W\FK ]PLDQ ] JRVSR- GDUNąOLSLGRZą]RVWDáZ\UDĪRQ\SU]H]MDNNROZLHNQLHLVWRW- QąVWDW\VW\F]QLHDOHQHJDW\ZQąNRUHODFMĊ]Z\QLNDPLWUyM-JOLFHU\GyZLZVNDĨQLNyZ%0, w artości BMI 40 38 36 34 32 30 28 26 24 -100 0 100 200 300 400 500 600 700 800

(8)

56 © Evereth Publishing, 2018

WNIOSKI

8]\VNDQHZ\QLNLZáDVQHZJUXSLHPĊĪF]\]Q]]DEX- U]HQLDPLJRVSRGDUNLOLSLGRZHMLREMDZDPLFKRUyEVHU-FRZRQDF]\QLRZ\FK RUD] Z\QLNL SURMHNWyZ 0HWD- EROLF6\QGURPHLQ0HQ0(76,0DWDNĪH/LIH/L-QHV'((3SRWZLHUG]DMąLĪPLNURELRPMHOLWRZ\PRĪH RGJU\ZDüLVWRWQąUROĊZSDWRJHQH]LHPLDĪGĪ\F\SR-SU]H]ZSá\ZQDJRVSRGDUNĊOLSLGRZą

$QDOL]XMąF Z\QLNL EDGDĔ ZáDVQ\FK QDOHĪ\ ]ZUyFLü XZDJĊLĪZ JUXSLHEDGDQHM]ZLĊNV]RQ\SR]LRP7& RUD]/'/&NRUHOXMH]H]ZLĊNV]RQ\PRGVHWNLHPJH-nus Prevotella'RW\F]\WR]DUyZQRXF]HVWQLNyZED- GDQLD]UR]SR]QDQąFKRUREąZLHĔFRZąMDNLGRW\FK-F]DV]GURZ\FK 3RVWĊSZEDGDQLDFKPLNURELRPXSU]HZRGXSRNDUPR-ZHJRREHMPXMąF\DQDOL]ĊPHWDJHQRPRZąSR]ZDODQD SRUyZQDZF]ąDQDOL]ĊEDGDĔZ\NRQDQ\FKZUyĪQ\FK RĞURGNDFKV]F]HJyOQLHMHĪHOLEDGDQLD]RVWDá\Z\NR-QDQH]]DVWRVRZDQLHPWHFKQRORJLLVHNZHQFMRQRZDQLD QRZHMJHQHUDFML]XĪ\FLHPV\VWHPX,OOXPLQD0L6HT®

 Bifidobacterium PRĪH RGJU\ZDü SR]\W\ZQą UROĊ Z]DNUHVLHJRVSRGDUNLOLSLGRZHMFRX]DVDGQLDSRGD- ZDQLHW\FKEDNWHULLZ]HVWDZDFKSURELRW\NyZV]F]H- JyOQLHXFKRU\FK]DJURĪRQ\FKFKRUREDPLXNáDGXVHU-FRZRQDF]\QLRZHJR

KONFLIKT INTERESÓW: nie zgłoszono.

PIŚMIENNICTWO

1. Ley RE, Turnbaugh PJ, Klein S, Gordon JI. Microbial ecology: human gut micro-bes associated with omicro-besity. Nature 2006;444:1022–1023.

2. Turnbaugh PJ, Hamady M, Yatsunenko T et al. A core gut microbiome in obese and lean twins. Nature 2009;457(7228):480–484.

3. Turnbaugh PJ, Ley RE, Mahowald MA, Magrini V, Mardis ER, Gordon JI. An obe-sity-associated gut microbiome with increased capacity for energy harvest. Nature 2006;444(7122):1027–1031.

4. Ley RE, Turnbaugh PJ, Klein S, Gordon JI. Microbial ecology: human gut micro-bes associated with omicro-besity. Nature 2006;444(7122):1022–1023.

5. Qin J, Li Y, Cai Z et al. A metagenome – wide association study of gut microbio-ta in type 2 diabetes. Nature 2012;490(7418):55–60.

6. Karlsson FH, Tremaroli V, Nookaew I et al. Gut metagenome in Europe-an women with normal, impaired Europe-and diabetic glucose control. Nautre 2013;498(7452):99–103.

7. Greenblum S, Peter J, Turnbaugh PJ, Borenstein E. Metagenomic systems biology of the human gut microbiome reveals topological shifts associated with obesity and inﬂammatory bowel disease. Proc Natl Acad Sci USA 2012;109(2):594–599. 8. Frank DN, Amand AL, Feldman RA, Boedeker EC, Harpaz N, Pace NR. Molecular-

-phylogenetic characterization of microbial community imbalances in human in-ﬂammatory bowel diseases. Proc Natl Acad Sci U S A 2007;104(34):13780–13785.

Rheumatol 2011;7(10):569–578.

10. Wu X, He B, Liu J et al. Molecular insights into gut microbiota in rheumatoid arthritis. Int J Mol Sci 2016;17(3):431.

11. Karlsson FH, Fåk F, Nookaew I et al. Symptomatic atherosclerosis is associated with an altered gut metagenome. Nat Commun 2012;3:1245.

12. Koeth RA, Wang Z, Levison BS et al. Intestinal microbiota metabolism of L-carnitine, a nutrient in red meat, promotes atherosclerosis. Nat Med 2013;19(5):576–585.

13. Wang Z, Klipfell E, Bennett B et al. Gut flora metabolism of phosphatidylcholi-ne promotes cardiovascular disease. Nature 2011;472(7341):57–63. 14. Yusuf S, Hawken S, Ounpuu S et al. Effect of potentially modifiable risk factors

associated with myocardial infarction in 52 countries (the INTERHEART study): case-control study. Lancet 2004;364(9438):937–952.

15. Human Microbiome Project Consortium. Structure, function and diversity of the healthy human microbiome. Nature 2012;486(7402):207–214.

16. Tigchelaar EF, Zhernakova A, Dekens JA et al. Cohort proﬁle: LifeLines DEEP, a prospective, general population cohort study in the northern Netherlands: study design and baseline characteristics. BMJ Open 2015;5(8):e006772. 17. Fu J, Bonder MJ, Cenit MC et al. The gut microbiome contributes to

a substan-tial proportion of the variation in blood lipids. Circ Res 2015;117(9):817–824. 18. Org E, Blum Y, Kasela S et al. Relationships between gut microbiota, plasma

metabolites, and metabolic syndrome traits in the METSIM cohort. Genome Biol 2017;18(1):70.

19. Panek-Jeziorna M, Mulak A. Rola kwasów żółciowych w patogenezie chorób jelit. Postępy Hig Med Dosw 2017;71:737–746

20. Tang WH, Wang Z, Kennedy DJ et al. Gut microbiota – dependent trimethylami-ne N-oxide (TMAO) pathway contributes to both development of renal insuﬃ-ciency and mortality risk in chronic kidney disease. Circ Res 2015;116:448–455. 21. Warrier M, Shih D, Burrows A et al. The TMAO-generating enzyme Ffa-vin monooxygenase 3 is a central regulator of cholesterol balance. Cell Rep 2015;10(3):326–338.

22. Tang WH, Wang Z, Levison BS et al. Intestinal microbial metabolism of pho-sphatidylcholine and cardiovascular risk. N Engl J Med 2013;368:1575–1584. 23. Friedewald WT, Levy RI, Fredrickson DS. Estimation of the concentration of

low-density lipoprotein cholesterol in plasma, without use of the preparative ultracentrifuge. Clin Chem 1972;8(6):499–502.

24. World Health Organization. The challenge of obesity in the WHO European re-gion. Fact Sheet EURO 2005;13:1–4.

25. Alberti G, Zimmet P, Shaw J, Grundy SM. Metabolic syndrome – a new world- -wide deﬁnition. A consensus statement from the International Diabetes Fe-deration. Diabet Med 2006;23:469–480.

26. Catapano AL, Graham I, De Backer G et al. ESC/EAS guidelines for the manage-ment of dyslipidaemias. Eur Heart J 2016;37(39):2999–3058.

27. Zdrojewski T, Jankowski P, Bandosz P et al. Nowa wersja systemu oceny ry-zyka sercowo-naczyniowego i tablic SCORE dla populacji Polski. Kardiol Pol 2015;73(10):958–961.

28. Eckburg BP, Bik EM, Bernstein CN et al. Diversity of the human intestinal micro-bial ﬂora. Science 2005;308(5728):1635–1638.

29. Gózd-Barszczewska A, Kozioł-Montewka M, Barszczewski P, Młodzińska A, Humińska K. Gut microbiome as a biomarker of cardiometabolic disorders. Ann Agric Environ Med 2017;24(3):416–422.

30. Arumugam M, Raes J, Pelletier E et al. Enterotypes of the human gut microbio-me. Nature 2011;473(7346):174–180.

31. Hepner G, Fried R, St Jeor S, Fusetti L, Morin R. Hypocholesterolemic eﬀect of yogurt and milk. Am J Clin Nutr 1979;32(1):19–24.

32. Bordoni A, Amaretti A, Leonardi A et al. Cholesterol-lowering probiotics: in

vi-tro selection and in vivo testing of biﬁdobacteria. Appl Microbiol Biotechnol

2013;97(18):8273–8281.

33. Berliner JA, Navab M, Fogelman AM et al. Atherosclerosis: basic mechanisms. Oxidation, inﬂammation, and genetics. Circulation 1995;91(9):2488–2496.