Wystawa fotografii Miko³aja Zapalskiego
„Od g¹bek do nosaczy – przyrodnicza podró¿ przez Archipelag Malajski”
w Muzeum Geologicznym im. S. Thugutta w Warszawie
Azja Po³udniowo-Wschodnia powoli staje siê dla nas regionem coraz mniej egzotycznym. Biura podró¿y organizuj¹ tam urlopowe wyjaz-dy, a i wypraw indywidualnych jest coraz wiê-cej. Najczêœciej jednak nie opuszczamy kurortów, wyjazdy prawdziwie turystyczne s¹ jeszcze rzad-koœci¹. Tym chêtniej czytamy i ogl¹damy rela-cje z miejsc, do których mamy ma³e szanse dotrzeæ, czêsto fascynuj¹cych i tak odmiennych od tych nam najbli¿szych. Z przyjemnoœci¹ za-poznajemy siê z relacjami ludzi, którzy nie zwa-¿aj¹c na trudnoœci, wybrali siê w te rejony, w duchu zazdroœcimy im energii i fantazji. Z za-ciekawieniem ogl¹damy utrwalone przez nich na filmach i zdjêciach nie tylko zabytki kultury materialnej, ale równie¿ krajobrazy, faunê, florê oraz elementy przyrody nieo¿ywionej, jakich nie mamy u siebie. Z zainteresowaniem spotka siê wiêc, jak s¹dzê, otwarta 2 paŸdziernika 2016 r. w Muzeum Geologicznym im. Stanis³awa Thu-gutta wystawa fotografii Miko³aja Zapalskiego z jego podró¿y po Archipelagu Malajskim.
Po³o¿ony miêdzy Oceanem Indyjskim a Pa-cyfikiem Archipelag Malajski sk³ada siê z po-nad 20 tys. wysp i wysepek, jest najwiêkszym archipelagiem na œwiecie. W jego sk³ad wcho-dz¹ zarówno tak du¿e wyspy jak Borneo czy
Sumatra, jak i najmniejsze, niezamieszkane ska³y wysta-j¹ce z morza. Zajmuj¹ one niemal 2 mln km2, a skrajne punkty archipelagu s¹ od siebie odleg³e o prawie 5 tys. km. Mamy tam do czynienia z niezwyk³ym zró¿nicowaniem œrodowisk – od bagiennych lasów namorzynowych przez wiecznie zielon¹ d¿unglê równikow¹ po wysokogórskie lasy deszczowe i ³¹ki alpejskie. Wzd³u¿ linii brzegowych wielu wysp ci¹gn¹ siê jedne z najpiêkniejszych na œwiecie rafy koralowe, które s¹ domem dla tysiêcy gatunków krê-gowców i bezkrêkrê-gowców.
Archipelag Malajski jest obszarem o niezwyk³ej bio-ró¿norodnoœci. Zwi¹zane jest to przede wszystkim z prze-sz³oœci¹ geologiczn¹ archipelagu. Zachodnia jego czêœæ, która obejmuje wyspy Sumatrê, Borneo, Jawê i Bali, w cza-sie ostatniego zlodowacenia by³a po³¹czona z Azj¹. Po-³o¿one dalej na wschód pozosta³e wyspy (Celebes, Ma³e Wyspy Sundajskie, Moluki) pozostawa³y wówczas odse-parowane od sta³ego l¹du, co sprzyja³o kszta³towaniu od-miennych œrodowisk ró¿ni¹cych siê od siebie zarówno sk³adem flory, jak i fauny. Zachodnia grupa wysp ma faunê i florê bardzo zbli¿on¹ do azjatyckiej, natomiast na wschód od Borneo i Bali s¹ widoczne wyraŸne wp³ywy australij-skie, przejawiaj¹ce siê w wystêpowaniu torbaczy, które wspó³wystêpuj¹ ze ssakami ³o¿yskowymi. Ró¿nice te zo-sta³y zauwa¿one po raz pierwszy przez wspó³odkrywcê doboru naturalnego Alfreda Russela Wallace’a.
Wystawa kilkudziesiêciu fotografii Miko³aja Zapals-kiego nosi tytu³ „Od g¹bek do nosaczy – przyrodnicza podró¿ przez Archipelag Malajski”. Zdjêcia powsta³y pod-czas czterech wypraw autora na Archipelag Malajski w latach: 2007, 2009, 2011 i 2014. Odwiedza³ wtedy Suma-trê, Jawê, Borneo, Sulawesi, Bali, Lombok, Flores i Alor. Œwiadcz¹ one o pasji M. Zapalskiego i chêci zatrzymania w obiektywie wa¿nych dla niego momentów. Ju¿ sam tytu³ wystawy wskazuje, ¿e dotyczy ona przede wszystkim bar-dzo ró¿norodnej fauny archipelagu. Ale te¿ znajduj¹ siê na niej fotografie bardziej interesuj¹ce geologów, jak choæby rafy koralowej, wulkanu Bormo czy Rinjani (ryc. 1) oraz sceny z ¿ycia tamtejszych ludzi. Wydaje siê, ¿e ka¿de ze zdjêæ oddaje osobisty stosunek autora do przedstawianego na nim obiektu. Pod wzglêdem technicznym s¹ one bez zarzutu.
Miko³aj Zapalski jest pracownikiem Wydzia³u Geolo-gii Uniwersytetu Warszawskiego. Magisterium z paleonto-logii uzyska³ w 2003, a doktorat w 2008 r. na podstawie pracy o dewoñskich denkowcach ze strefy kieleckiej Gór Œwiêtokrzyskich. Interesuje siê koralowcami paleozoicz-nymi i ich ekologi¹ oraz ekologi¹, a tak¿e paleoekologi¹ szeroko pojêtych budowli rafowych – od biostrom i kop-ców mu³owych po prawdziwe rafy.
Wystawa w Muzeum Wydzia³u Geologii Uniwersytetu Warszawskiego (ul. ¯wirki i Wigury 93, wejœcie od ul. Banacha) bêdzie otwarta do marca przysz³ego roku. Zachê-cam Czytelników do jej obejrzenia. Warto!
W³odzimierz Mizerski
948
Przegl¹d Geologiczny, vol. 64, nr 12, 2016
Ryc. 1. Kaldera wulkanu Rinjani na wyspie Lombok o wschodzie s³oñca
(zachodnia czêœæ Ma³ych Wysp Sundajskich). Z prawej strony na dalekim planie jest widoczny wulkan Agung na Bali. Fot. M. Zapalski
