K
westie ochrony praw czáowieka w Ğrodowi-sku cyfrowym, w tym zwáaszcza ochrony danych osobowych, reguá demokratycznego za-rządzania internetem oraz ustanowienia habe-as corpus w europejskiej przestrzeni cyfrowej w sprawie ochrony praw podstawowych, stano-wiáy gáówny obszar dziaáaĔ Unii Europejskiej oraz Rady Europy w 2014 r. Obie organizacje zajĊáy zdecydowane stanowisko w globalnej de-bacie na temat modelu polityki medialnej w ob-szarze internetu, opowiadając siĊ za modelem wielostronnego i wielopodmiotowego zarz ądza-nia niepodzielną „siecią sieci”. Jest w niej stale obecny wątek dziaáalnoĞci w Europie wielkich korporacji z Doliny Krzemowej oraz koniecz-noĞci przygotowania jednolitych i przejrzystych standardów polityki medialnej w epoce interne-tu. Obie organizacje wypracowaáy istotne pro-jekty dokumentów dotyczących m.in. standar-dów ochrony danych osobowych i prywatnoĞci w Europie oraz promowania uczestnictwa oby-wateli w procesach demokratycznego zarz ądza-nia w mediach w epoce cyfrowej.Rada Europy
Prawa czáowieka w kontekĞcie uĪytkowników internetu
W dniu 16 kwietnia 2014 roku Komitet Mi-nistrów Rady Europy przyjąá Zalecenie CM/
Rec(2014)6 w sprawie przewodnika po pra-wach czáowieka w kontekĞcie uĪytkowników internetu. Powoáując siĊ na standardy Rady Eu-ropy – w szczególnoĞci dokumenty promujące wolnoĞü sáowa, dostĊp do informacji, prawo do wolnoĞci zgromadzeĔ i do ochrony danych oso-bowych – Komitet Ministrów przypomniaá, Īe „paĔstwa czáonkowskie mają obowiązek zabez-pieczenia wszystkim obywatelom w ramach ich jurysdykcji praw czáowieka i podstawowych wolnoĞci, które zapisane są w Europejskiej Konwencji Praw Czáowieka”. W dokumencie podkreĞlono, Īe ten obowiązek ma znaczenie takĪe w kontekĞcie korzystania z internetu, co moĪe przyczyniaü siĊ do zwiĊkszania pozio-mu przejrzystoĞci i odpowiedzialnoĞci w dzia-áalnoĞci wáadz publicznych oraz promowania uczestnictwa obywateli w procesach demo-kratycznych. Prawa czáowieka w przypadku uĪytkowników internetu zostaáy zdeÞ niowane w przewodniku, który stanowi zaáącznik do Za-lecenia CM/Rec(2014)6. Podstawowym celem dokumentu jest uĞwiadomienie uĪytkownikom internetu ich praw, moĪliwych ograniczeĔ, a takĪe Ğrodków, które mogą te ograniczenia mi-nimalizowaü. Katalog opiera siĊ na podstawo-wych prawach czáowieka oraz mechanizmach ich egzekwowania w kontekĞcie dostĊpu do informacji, zakazu dyskryminacji, promowania
a kwestie ochrony praw cz
ïowieka
w internecie. Europejskie standardy
zarz
Èdzania internetem
Alicja Jaskiernia, Micha
ï Gïowacki
Unia Europejska i Rada Europy
a kwestie ochrony praw
czïo-wieka w internecie...
wolnoĞci sáowa, wolnoĞci zgromadzeĔ i par-tycypacji, prawa do prywatnoĞci, ochrony danych osobowych, prawa do edukacji oraz praw dzieci i ludzi máodych. W odniesieniu do kaĪdego z przypadków przewodnik okreĞla jego znaczenie w kontekĞcie korzystania z in-ternetu, przywoáując wielokrotnie praktyczne przykáady korzystania z poszczególnych praw i wolnoĞci. W przypadku wolnoĞci zgromadza-nia siĊ i stowarzyszania, dokument zwraca na przykáad uwagĊ na prawo do swobody wyboru dowolnej witryny, aplikacji lub innych usáug w celu wytworzenia, przyáączenia, mobilizacji i uczestnictwa w grupach spoáecznych i zespo-áów, bez wzglĊdu na to, czy są one oÞ cjalnie uznane przez wáadze publiczne. Przypomina teĪ o prawie do pokojowego protestu w internecie oraz moĪliwoĞci wykorzystania narzĊdzi onli-ne do udziaáu w lokalnych, krajowych i global-nych debatach publiczglobal-nych, inicjatywach legi-slacyjnych i publicznej kontroli procesów decy-zyjnych oraz udziaáu w ksztaátowaniu polityki zarządzania internetem. W kontekĞcie zakazu dyskryminacji podkreĞla siĊ z kolei, Īe uĪyt-kownicy mediów online, którzy komunikują siĊ z wáadzami publicznymi, dostawcami usáug internetowych oraz treĞci i usáug online, lub teĪ z innymi internautami, nie mogą byü dyskrymi-nowani ze wzglĊdu na páeü, rasĊ, kolor skóry, jĊzyk, religiĊ, przekonania, poglądy polityczne. A takĪe ze wzglĊdu na pochodzenie narodowe lub spoáeczne, przynaleĪnoĞü do mniejszoĞci narodowej, majątek, urodzenie lub – z jakich-kolwiek innych przyczyn, takich jak pochodze-nie etniczne – orientacjĊ seksualną lub wiek1.
Dokument zostaá przygotowany przy udziale 13-osobowej miĊdzynarodowej Grupy Eks-pertów ds. Praw UĪytkowników Internetu
(Committee of Experts on Rights of Internet Users – MSI-DUI), która byáa usytuowana przy Radzie Europy. Dziaáania podejmo-wane przez czáonków MSI-DUI w okresie 6.06.2012–31.12.2013 miaáy przyczyniaü siĊ do wdraĪania Strategii Zarządzania Interne-tem Rady Europy (2012–2015). MSI-DUI ba-daáa istniejące standardy Rady Europy w spra-wie praw czáowieka i podstawowych wolno-Ğci w zakresie internetu oraz peániáa funkcjĊ ciaáa doradczego dla Steering Committee on Media and Information Society (CDMSI) we wszystkich kwestiach związanych z prawami i obowiązkami uĪytkowników zarówno inter-netu, jak i innych podmiotów online2.
Ochrona dziennikarstwa oraz bezpieczeĔstwo dziennikarzy i innych aktorów medialnych W pierwszej poáowie 2014 roku Rada Europy przywiązywaáa szczególną uwagĊ do problemu ochrony i bezpieczeĔstwa dziennikarzy. Wy-raz tej realizowanej konsekwentnie strategii stanowi Deklaracja Komitetu Ministrów, która zostaáa przyjĊta w dniu 30 kwietnia 2014 roku. Dokument zwraca uwagĊ na wspóáczesne za-groĪenia polegające nĊkaniu, zastraszaniu, po-zbawiania wolnoĞci, a nawet atakowaniu dzien-nikarzy z powodu wykonywanej przez nich pracy oraz ich poglądów. Rada Europy podkre-Ğliáa, Īe naduĪycia tego typu czĊsto spotykaáy siĊ w Europie z niewystarczającymi wysiákami odpowiednich wáadz paĔstwowych, które po-winny doprowadziü do postawienia sprawców przed wymiarem sprawiedliwoĞci, co w rezul-tacie prowadziáo do ich bezkarnoĞci. W Dekla-racji podkreĞlono, Īe wspóáczesne zagroĪenia nie ograniczają siĊ wyáącznie do profesjonal-nych dziennikarzy lub inprofesjonal-nych tradycyjprofesjonal-nych
1 Recommendation CM/Rec(2014)6 of the Committee of Ministers to member States on a Guide to human rights
for internet users, https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=2184807&Site=CM&BackColorInternet=C3C3C3&BackCo-lorIntranet=EDB021&BackColorLogged=F5D383 [dostĊp: 26.07.2014].
2 Committee of Experts on Rights of Internet Users, http://www.coe.int/t/dghl/standardsetting/media/msi-dui/
podmiotów medialnych. Alarmujące sytuacje dotyczą coraz czĊĞciej takĪe innych podmiotów medialnych, które za sprawą rozwoju techno-logii cyfrowych biorą aktywny udziaá w deba-cie publicznej i kontrolują dziaáalnoĞü wáadz publicznych. Dokument podkreĞla, Īe ataki na dziennikarzy i inne podmioty medialne stano-wią szczególnie powaĪne naruszenie praw czáo-wieka, poniewaĪ „uderzają nie tylko w prawa osób Þ zycznych, ale pozbawiają takĪe innych ich prawa do otrzymania informacji, ogranicza-jąc w ten sposób debatĊ publiczną, która jest w samym sercu pluralistycznej demokracji”. Przypomina takĪe, Īe paĔstwa czáonkowskie są zobowiązane zwalczaü Ĩródáa ograniczania wolnoĞci wypowiedzi i debaty publicznej, które mogą polegaü na naruszaniu prawa do dostĊpu do informacji lub braku ochrony Ĩródeá dzien-nikarskich. W nawiązaniu do wszystkich oma-wianych w dokumencie problemów Rada Eu-ropy zwraca szczególną uwagĊ na rosnącą licz-bĊ doniesieĔ o atakach na dziennikarzy i inne podmioty medialne w wielu czĊĞciach Europy, a takĪe na szczególne niebezpieczeĔstwa, z ja-kimi mogą siĊ spotykaü kobiety. Rada Europy zobowiązuje siĊ do zintensyÞ kowania dziaáaĔ w zakresie ochrony dziennikarstwa i bezpie-czeĔstwa dziennikarzy oraz innych podmiotów medialnych. Deklaruje takĪe szerzenie wiedzy w tym zakresie, wspóápracując z innymi orga-nizacjami miĊdzynarodowymi3.
W maju 2014 r. w Strasburgu odbyáo siĊ spotkanie pt. „Round Table on Safety of Jour-nalists – From Commitment to Action”, którego
cel stanowiáa promocja dialogu miĊdzy organi-zacjami wspierającymi wolnoĞü mediów i iden-tyÞ kacja sposobów lepszego reagowania na po-waĪne naruszenia praw czáowieka wobec dzien-nikarzy4. Od 1 stycznia 2014 r. przy Radzie
Europy dziaáa 13-osobowy Komitet Ekspertów w sprawie ochrony dziennikarstwa i bezpie-czeĔstwa dziennikarzy (Committee of Experts on Protection of Journalism and Safety of Jo-urnalists – MSI-JO), który zajmuje siĊ przygo-towaniem Zalecenia Rady Europy w oparciu o problemy poruszane wczeĞniej w Deklaracji. ZastrzeĪenie do Deklaracji Komitetu Ministrów z 30 kwietnia 2014 r. zgáosiáa Rosja, kwestio-nując stosowanie dokumentu w odniesieniu do „innych podmiotów medialnych” i uznając okreĞlenie za „niespecyÞ czne i nieposiadające jakiejkolwiek podstawy w wiąĪących miĊdzy-narodowych dokumentach prawnych”5.
Unia Europejska
Stanowisko Unii wobec globalnego procesu
governance w obszarze internetu
W lutym 2014 r. Komisja Europejska (dalej: KE) przedstawiáa komunikat pt. Polityka wobec internetu i zarządzanie internetem. Rola Europy w ksztaátowaniu przyszáoĞci zarządzania inter-netem6. Unijna wizja zaprezentowana w
komu-nikacie zostaáa oparta na trzech gáównych za-sadach: jednolitoĞci i niepodzielnoĞci internetu jako „sieci sieci”; przestrzeganiu w interneto-wej przestrzeni wirtualnej tych samych norm i przepisów, jakie obowiązują w Ğwiecie rzeczy-wistym; wielostronnym systemie zarządzania7.
3 Declaration of the Committee of Ministers on the protection of journalism and safety of journalists and other
media actors, https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=2188999&Site=CM&BackColorInternet=C3C3C3&BackColo-rIntranet=EDB021&BackColorLogged=F5D383-%20FR [dostĊp: 21.07.2014].
4 Round Table on Safety of Journalists, http://www.coe.int/t/dghl/standardsetting/media/roundtable-en.asp
[do-stĊp: 23.07.2014].
5 Declaration of the Committee of Ministers on the protection of journalism…, dz. cyt.
6 Komunikat KE, Polityka wobec internetu i zarządzanie internetem. Rola Europy w ksztaátowaniu przyszáoĞci
za-rządzania internetem, COM(2014)72,
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2014:0072:FI-N:EN:PDF [dostĊp: 17.07.2014].
W komunikacie stwierdza siĊ, Īe „Unia Euro-pejska byáa zawsze przywiązana do koncepcji internetu jako jednej niepodzielnej przestrzeni, w której wszystkie zasoby powinny byü dostĊp-ne w taki sam sposób, niezaleĪnie od lokaliza-cji uĪytkownika i dostawcy”8. Cenzurowanie
sieci przez blokowanie, spowalnianie lub dys-kryminacjĊ treĞci, usáug lub aplikacji oraz inne „czysto krajowe podejĞcia” moĪe prowadziü do fragmentacji internetu, a w konsekwencji – za-groziü wolnemu przepáywowi informacji.
W kwestii modelu zarządzania internetem w komunikacie zostaáo zaprezentowane stano-wisko popierane na róĪnych forach globalnych przez UniĊ Europejską i Stany Zjednoczone, które stanowi, Īe najbardziej optymalny jest model wielopáaszczyznowego i wielopodmio-towego zarządzania (governance), w którym pozycji dominującej nie ma Īaden z podmiotów dopuszczonych do decydowania o ksztaácie funkcjonowania sieci. KE uwaĪa równieĪ, Īe procesowi governance powinny podlegaü takĪe kwestie techniczne dotyczące zarówno proto-koáów internetowych, jak i innych technologii informacyjnych, poniewaĪ mogą one „wywo-áywaü znaczące skutki w zakresie polityki pu-blicznej, oddziaáywaü na prawa czáowieka (…) oraz wolnoĞü sáowa w internecie”9. KE
postu-luje wiĊc jak najszybsze ustalenie sposobów zglobalizowania funkcji Internetowej Korpo-racji ds. Nadanych Nazw i Numerów (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers – ICANN), przy jednoczesnym wzmocnieniu innych uczestników wielostronnego zarz ądza-nia, zwáaszcza Forum Zarządzania Internetem
(Internet Governance Forum – IGF). Komisja Europejska zdecydowanie opowiada siĊ za faktycznym i równoprawnym udziaáem wielu zainteresowanych stron w tym procesie. Przy czym nie powinien ona wykluczaü ani rzą-dów ani innych organów publicznych, których uprawnienia i legitymacja wywodzą siĊ z pro-cesów demokratycznych, do wypeániania ich obowiązków w dziedzinie polityki publicznej, jeĪeli są one zgodne z powszechnymi prawami czáowieka. W tym celu KE utworzyáa Globalne Obserwatorium Polityki w obszarze internetu (Global Internet Policy Observatory – GIPO), bĊdące platformą internetową do obserwowania rozwoju internetu10.
Wobec koniecznoĞci wypracowania jasne-go stanowiska w kwestii zarządzania siecią Parlament Europejski (dalej: PE) w Rezolu-cji z 12 marca 2014 r. wezwaá KomisjĊ „do przedstawienia, najpóĨniej w styczniu 2015 r., strategii UE dotyczącej demokratycznego za-rządzania internetem”; ustanowienia „habeas corpus w europejskiej przestrzeni cyfrowej” w sprawie ochrony praw podstawowych; „uczy-nienie z UE referencyjnego gracza w obszarze demokratycznego i neutralnego zarządzania internetem”11. PE wezwaá KomisjĊ „do
pod-jĊcia dziaáaĔ na szczeblu miĊdzynarodowym (zwáaszcza wraz z ONZ) w dziedzinie wspóá-pracy z zainteresowanymi partnerami w celu realizacji unijnej strategii na rzecz demokra-tycznego zarządzania internetem”. W tym przy-padku chodzi bowiem o to, by zapobiec niepo-trzebnemu wpáywowi poszczególnych podmio-tów, przedsiĊbiorstw lub paĔstw na dziaáania
8 TamĪe, s. 4. 9 TamĪe, s. 9–10.
10 Na temat GIPO zob.:
http://ec.europa.eu/digital-agenda/en/news/global-internet-policy-observatory-call-e-xpressions-interest-feasibility-study [dostĊp: 3.07.2014].
11 Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2014 r. w sprawie realizowanych przez NSA
amerykaĔ-skich programów nadzoru, organów nadzoru w róĪnych paĔstwach czáonkowamerykaĔ-skich i ich wpáywu na prawa podstawo-we obywateli UE oraz na wspóápracĊ transatlantycką w dziedzinie wymiaru sprawiedliwoĞci i spraw podstawo-wewnĊtrznych, http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&language=EN&reference=P7-TA-2014-0230 [dostĊp: 2.07.2014].
ICANN i Internet Assigned Numbers Authority (IANA)12 przez zapewnienie odpowiedniej
re-prezentacji wszystkich zainteresowanych stron w tych organach, przy jednoczesnym unikaniu kontroli paĔstwa,i cenzury oraz „baákanizacji” i fragmentaryzacji internetu”. PE wezwaá teĪ UniĊ Europejską – do objĊcia przewodniej roli w „przebudowie struktury internetu i zarz ądza-nia nim” w celu zapobiegaądza-nia.13
Modernizacja regulacji dotyczących bezpie-czeĔstwa danych osobowych i prywatnoĞci w Unii Europejskiej
Parlament Europejski 12 marca 2014 r. przyjąá pakiet projektów skáadający siĊ z trzech kluczo-wych dokumentów w sprawie ochrony danych i prywatnoĞci: RezolucjĊ PE w sprawie inwi-gilacji obywateli Unii przez sáuĪby specjalne ze Stanów Zjednoczonych, projekt dyrektywy oraz rozporządzenia istotne dla ochrony danych osobowych.
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2014 r. w sprawie realizowanych przez NSA amerykaĔskich programów nadzoru, orga-nów nadzoru w róĪnych paĔstwach czáonkow-skich oraz ich wpáywu na prawa podstawowe obywateli UE oraz na wspóápracĊ transatlan-tycką w dziedzinie wymiaru sprawiedliwoĞci i spraw wewnĊtrznych14 nawoáuje do
zaprzesta-nia „prowadzezaprzesta-nia nieograniczonego nadzoru na masową skalĊ” (pkt 20); „wzywa Stany Zjed-noczone do bezzwáocznej zmiany przepisów w celu dostosowania ich do prawa mi Ċdzyna-rodowego w taki sposób, aby uznaü prywat-noĞü i inne prawa obywateli UE; by zapewniü
obywatelom UE moĪliwoĞci sądowego docho-dzenia roszczeĔ tak, aby prawa obywateli UE byáy traktowane na równi z prawami obywateli Stanów Zjednoczonych” (pkt 31) oraz „gáĊboko ubolewa, Īe taki dostĊp jest zazwyczaj osiąga-ny za pomocą bezpoĞredniego egzekwowania przez organy paĔstw trzecich, z wykorzysta-niem ich wáasnych przepisów, bez uciekania siĊ do instrumentów miĊdzynarodowych sáuĪących wspóápracy prawnej” (pkt 67). W odniesieniu do prac nad handlowym partnerstwem pó ánoc-noatlantyckim (TTIP) „podkreĞla, Īe biorąc pod uwagĊ znaczenie gospodarki cyfrowej w tej re-lacji i w odbudowie zaufania miĊdzy UE a Sta-nami Zjednoczonymi, nie moĪna byü pewnym zgody Parlamentu Europejskiego na ostateczną umowĊ w sprawie TTIP” (pkt 73). W kontek-Ğcie reformy danych PE „wzywa KomisjĊ do przedstawienia wniosku ustawodawczego do-tyczącego standardowych warunków ogólnych dla usáug internetowych i telekomunikacyjnych oraz nadania organowi nadzoru uprawnieĔ do monitorowania przestrzegania warunków ogól-nych” (pkt 63); „wyraĪa powaĪne zaniepokoje-nie w odzaniepokoje-niesieniu do obowiązku bezpoĞrednie-go ujawniania wáadzom paĔstw trzecich danych i informacji osobowych obywateli UE, które są przetwarzane w ramach umów o Ğwiadczenie usáug w chmurze obliczeniowej,” (pkt 66). PE wezwaá KomisjĊ „do przedstawienia, najpóĨ-niej w styczniu 2015 r., strategii UE dotycz ą-cej demokratycznego zarządzania internetem”; ustanowienia „habeas corpus w europejskiej przestrzeni cyfrowej” w sprawie ochrony praw podstawowych oraz „uczynienie z UE
12 Zob. wiĊcej: http://www.internetgovernance.org/2014/07/20/the-Þ
rst-meeting-of-the-iana-stewardship-transi-tion-coordination-group/ [dostĊp: 3.07.2014].
13 Komunikat KE, Polityka wobec internetu…, dz. cyt.
14 Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2014 r. w sprawie realizowanych przez NSA
amery-kaĔskich programów nadzoru, organów nadzoru w róĪnych paĔstwach czáonkowskich oraz ich wpáywu na prawa podstawowe obywateli UE oraz na wspóápracĊ transatlantycką w dziedzinie wymiaru sprawiedliwoĞci i spraw we-wnĊtrznych (2013/2188(INI)) http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&language=EN&reference-=P7-TA-2014-0230 [dostĊp: 20.07.2014].
referencyjnego gracza w obszarze demokratycz-nego i neutraldemokratycz-nego zarządzania internetem”15.
Rezolucja w sprawie wniosku dotyczącego ogólnego rozporządzenia o ochronie danych16
oraz Rezolucja w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie ochrony osób Þ zycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych przez wáaĞciwe organy do celów zapobiegania przestĊpstwom oraz swobodnego przepáywu tych danych17, zostaáy przyjĊte
przygniatają-cą wiĊkszoĞcią gáosów (projekt rozporządze-nia – 621 gáosami za, przy 10 gáosach przeciw i 22 wstrzymujących siĊ, a projekt dyrektywy – 371 gáosami za, przy 276 gáosach przeciw i 30 wstrzymujących siĊ). Po zakoĔczeniu prac w nowym Parlamencie Europejskim rozpo-rządzenie prawdopodobnie wejdzie w Īycie w 2016 r., bezpoĞrednio we wszystkich paĔ-stwach Unii.
W obu Rezolucjach PE i KE proponują da-leko idącą harmonizacjĊ, pozbycie siĊ róĪnic i czasem – wrĊcz sprzecznoĞci w przepisach na terenie caáej Unii. Jednolite przepisy dotyczące ochrony danych bĊdą obowiązywaáy nie tylko Þ rmy unijne, ale takĪe przedsiĊbiorstwa spoza UE, które oferują towary lub usáugi jej oby-watelom (np. za poĞrednictwem internetu, jak Facebook, Google czy Amazon). DostĊp do in-formacji o tym, jak są przetwarzane nasze dane osobowe ma byü áatwiejszy, a odpowiedzialnoĞü podmiotów przetwarzających dane – bardziej
oczywista i áatwiejsza do wyegzekwowania. Ponadto kaĪdy obywatel bĊdzie mógá wnieĞü skargĊ dotyczącą naruszenia przepisów rozpo-rządzenia w swoim kraju, niezaleĪnie od tego, w jakim kraju czáonkowskim jego dane osobo-we są przetwarzane.
Projekty zasadniczo wzmacniają ochronĊ danych osobowych przesyáanych do krajów trzecich, wprowadzając poprawki nakáadające na Þ rmy (operatorów wyszukiwarek interne-towych, sieci spoáecznoĞciowych, czy prze-chowujących dane w „chmurze”) obowiązek uzyskania pozwolenia od krajowych organów odpowiedzialnych za ochronĊ danych na ujaw-nienie krajom trzecim jakichkolwiek informacji dotyczących obywatela UE. Za áamanie prze-pisów na Þ rmy mogą byü nakáadane wysokie grzywny, siĊgające albo 5 proc. rocznych ob-rotów, albo 100 milionów euro (w zaleĪnoĞci od tego, która kwota bĊdzie bardziej dotkliwa). Parlament okazaá siĊ pod tym wzglĊdem bar-dziej surowy od Komisji Europejskiej, która proponowaáa kary w wysokoĞci maksymalnie 2 proc. rocznych obrotów lub miliona euro.
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2014 r. w sprawie ogólnego rozpo-rządzenia o ochronie danych18 wprowadziáa aĪ
207 poprawek do tekstu proponowanego przez KomisjĊ. W poprawce 99 do art. 5, dotyczącej zasad przetwarzania danych osobowych, zosta-áy okreĞlone warunki takiego przetwarzania.
15 TamĪe.
16 Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2014 r. w sprawie wniosku dotycz
ą-cego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób Þ zycznych w związku z przetwa-rzaniem danych osobowych i swobodnym przepáywem takich danych (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (COM(2012)0011, ww.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2014-0212+0+DO-C+XML+V0//PL [dostĊp: 20.07.2014].
17 Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2014 r. w sprawie wniosku
dotyczą-cego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób Þ zycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych przez wáaĞciwe organy do celów zapobiegania przestĊpstwom, prowadzenia dochodzeĔ w ich sprawie, wykrywania ich i Ğcigania albo wykonywania kar kryminalnych oraz swobodnego przepáywu tych da-nych (COM(2012)0010, http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2014-0219+0+DOC+XML+V0//PL [dostĊp: 20.07.2014].
18 ww.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2014-0212+0+DOC+XML+V0//PL
Zgodnie z zapisem dane muszą byü: a) przetwa-rzane zgodnie z prawem, rzetelnie i w sposób przejrzysty; b) zbierane w konkretnych, bez-poĞrednich i zgodnych z prawem celach i nie-przetwarzane dalej w sposób niezgodny z tymi celami; c) prawidáowe, wáaĞciwe i ograniczone do minimum niezbĊdnego; d) Ğcisáe i, w razie koniecznoĞci, aktualizowane; f) przetwarzane pod nadzorem i na odpowiedzialnoĞü admini-stratora, który zapewnia i jest w stanie wyka-zaü zgodnoĞü z przepisami niniejszego rozpo-rządzenia (odpowiedzialnoĞü). Wprawdzie nie zakazuje siĊ tzw. proÞ lowania, ale – zgodnie z poprawką 115 do art. 20 – kaĪdy podmiot da-nych musi byü „bardzo wyraĨnie informowany o prawie do wyraĪenia sprzeciwu wobec pro-Þ lowania”. W art. 9 okreĞlono Ğcisáe warunki przetwarzania wraĪliwych kategorii danych osobowych. Poprawka 103 do art. 9 przewi-duje zakaz przetwarzania danych osobowych „ujawniających rasĊ lub pochodzenie etniczne, poglądy polityczne, religiĊ lub Ğwiatopogląd, orientacjĊ seksualną lub toĪsamoĞü páciową, przynaleĪnoĞü do związków zawodowych i dziaáalnoĞü w nich oraz przetwarzania danych genetycznych lub biometrycznych lub danych dotyczących zdrowia lub seksualnoĞci, sankcji administracyjnych, orzeczeĔ sądowych, popeá-nionych lub domniemanych przestĊpstw, wy-roków skazujących lub powiązanych Ğrodków zabezpieczających”.
W szczególnie kontrowersyjnej kwestii tzw. prawa do bycia zapomnianym, parlamentarna poprawka 112 do art. 17 pozostawia jedynie „prawo do usuniĊcia danych”. Podmiot danych ma prawo zaĪądaü usuniĊcia przez administrato-ra danych osobowych „odnoszących siĊ do niego oraz zaprzestania dalszego rozpowszechniania
tych danych, zwáaszcza w odniesieniu do da-nych osobowych, które zostaáy udostĊpnione przez podmiot danych, kiedy byá on dzieckiem” w kilku wymienionych enumeratywnie sytu-acjach (np. odwoáania zgody na ich przetwarza-nie lub kiedy minąá okres przechowywania, na który wyraĪono zgodĊ, podmiot danych sprze-ciwia siĊ przetwarzaniu danych osobowych, itp.). W przypadku podania danych osobowych do wiadomoĞci publicznej nakazuje siĊ admi-nistratorowi podjĊcie wszelkich uzasadnionych kroków, w tym takĪe „Ğrodków technicznych”, aby „poinformowaü osoby trzecie przetwarza-jące takie dane, iĪ podmiot danych wnioskuje o usuniĊcie linków do danych, kopii lub repli-kacji tych danych osobowych” (ust. 2).
Wspóápraca narodowych regulatorów sekto-ra audiowizualnego – powoáanie staáej Grupy Roboczej (ERGA)
W lutym br. Komisja Europejska powoáaáa w charakterze ciaáa doradczego formalną GrupĊ Roboczą Regulatorów Audiowizualnych Usáug Medialnych (European Regulators Group for Audiovisual Media Services – ERGA)19. Celem
dziaáalnoĞci Grupy bĊdzie przede wszystkim odpowiednia i spójna implementacja przepi-sów dyrektywy o audiowizualnych usáugach medialnych oraz wszelkie kwestie z obszaru mediów elektronicznych. ERGA ma takĪe za-pewniaü ĞciĞlejszą wspóápracĊ pomiĊdzy kra-jowymi organami regulacyjnymi paĔstw czáon-kowskich, uáatwiając wymianĊ doĞwiadczeĔ i dobrych praktyk. Neelie Kroes, Komisarz do spraw Agendy Cyfrowej podkreĞliáa, Īe powo-áanie Grupy stanowi rezultat postulatów rapor-tu w sprawie wolnoĞci i pluralizmu mediów z 2013 r.20. Grupa ma do speánienia takĪe waĪną
19 IP/14/101, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-14-101_en.htm [dostĊp: 20.07.2014].
20 A free and pluralistic media to sustain European democracy, High Level Group on Media Freedom and
Plu-ralism, January 2013, https://ec.europa.eu/digital-agenda/sites/digital-agenda/Þ les/HLG%20Final%20Report.pdf [dostĊp: 20.07.2014].
rolĊ w związku z przeglądem regulacji sektora usáug audiowizualnych w 2015 r.
W skáadzie ERGA znajdują siĊ reprezentanci regulatorów mediów elektronicznych z wszyst-kich paĔstw czáonkowskich, którzy na pierw-szym spotkaniu, 4 marca br. w Brukseli, powoáali przewodniczącego (Olivier Schrameck z francu-skiej NajwyĪszej Rady Audiowizualnej – CSA) oraz dwóch wiceprzewodniczących (Madeleine de Cock Buning, przewodnicząca holenderskie-go regulatora DCM i Jan Dworak z KRRiT)21.
BĊdą oni peániü swoje funkcje do koĔca 2015 r. Obserwatorami biorącymi udziaá w spotkaniach ERGA są takĪe przedstawiciele Norwegii i Lich-tensteinu oraz stowarzyszenia regulatorów euro-pejskich EPRA (European Platform of Regulato-ry Authorities). Udziaá w spotkaniach biorą takĪe przedstawiciele Komisji Europejskiej. W pierw-szym spotkaniu ERGA uczestniczyáa wiceprze-wodnicząca KE do spraw Agendy Cyfrowej Neelie Kroes oraz Dyrektor Generalny DG Connect Roberto Viola22.
21
https://ec.europa.eu/digital-agenda/en/news/inaugural-meeting-european-regulators-group-audiovisual-me-dia-services-erga [dostĊp: 20.07.2014].
