J. R.
Nowe prawo małżeńskie w Australii :
[recenzja artykułu P. Braunsa
opublikowanego w "Revue
internationale de droit comparé",
1962, nr 3]
Palestra 6/12(60), 101-102
Nr 12 (60) Zagraniczna prasa prawnicza 101
W dzień w ięźniow ie b io rą u d z ia ł w e w sp ó ln y ch czynnościach: w p rac ach , nauce, ro zry w k a ch i ce rem o n ia ch relig ijn y c h . W szyscy w ięźniow ie obow iązani są p r a cować.
W ięźniow ie m a ją p ra w o p ro w a d ze n ia k o re sp o n d e n c ji i p rz y jm o w a n ia w izyt. Je d n a k ż e osoby p o w tó rn ie sk a za n e m ogą być pozbaw ione p ra w a p rzy jm o w a n ia w izyt. K o re sp o n d en c ja je s t ce n zu ro w an a p rzez d y re k to ra
lub wyznaczonego przez
niego fu n k c jo n a riu sz a . s
N a te re n ie w ięzień is tn ie je w iele szkół zaw odow ych o ra z ogólnokształcących. Ś w iad ec tw a i d yplom y w y d a w a n e przez te szkoły są ró w n e św iadectw om in n y c h szkół p u b lic zn y c h ; nie m a w n ic h w zm ian k i o fak cie u w ięz ie n ia ucznia.
D yscyplina za p ew n io n a je s t dzięki tra d y c y jn y m śro d k o m w p ostaci n ag ró d i k a r. N ajw yższą n a g ro d ą je s t u ła sk aw ie n ie. Do in n y c h ro d z a jó w n ag ró d należy podw yższenie u d ziaiu skazanego w osiąg an y ch zaro b k ach , zw iększenie liczby w izyt, u ła tw ie n ie w u trz y m y w a n iu sto su n k ó w z ro d zin ą itd .
K a ry o b e jm u ją : n ag a n ę, pozbaw ienie w spólnego sp a ce ru , izolację w celi ze zm n iejszen iem lu b bez u szczu p len ia o trzy m y w a n y ch posiłk ó w w o k reślonym czasie itd .
P ra c a re e d u k a c y jn a n a d w ięźn iam i m a n a celu ic h re a d a p ta c ję do życia spo łecznego. W sto su n k u do m łodych sk a za n y ch sto s u je się m eto d ę p ro g resy w n ą, p o le g ają cą n a stopniow ym p rzechodzeniu od reż y m u b a rd z ie j surow ego do łagod niejszego, bogatego w m ożliw ości re e d u k a c y jn e z e w e n tu a ln y m celem p rz e d te rm i now ego zw o ln ien ia skazanego. In n y m sk a za n y m o fe ru je się po p ew n y m czasie m ożliw ość p rze jścia do z a k ła d u re a d a p ta c ji społecznej.
P r z e d t e r m i n o w e z w o l n i e n i e m oże być zastosow ane w obec osób sk a zanych po ra z p ie iw sz y po odbyciu co n a jm n ie j połow y orzeczonej k a ry , a w obec rec y d y w istó w — po odbyciu 2/2 k ary . D ecyzje w ty ch sp raw ach p o d ejm u je m in i s te r sp raw ied liw o ści na p o d sta w ie o pinii sędziego n ad z o ru jąc eg o . Do w aru n k o w ó zw olnionych sto su je s.ę sp e cja ln y śro d e k bezpieczeństw a zw an y „w olnością nadzo ro w a n ą ”, co je s t w y k o n y w an e pod k o n tro lą sędziego n adzorującego.
S k azan i są obow iązani zw rócić a d m in istra c ji koszty sw ego u trz y m a n ia oraz d a ć odszkodow anie osobom , k tó ry m w y. ządzili szkodę p rzez p o p ełn ien ie p rz e stę p stw a , za ja k ie zostali skazani. M ogą być w aru n k o w o zw olnieni tylk o ci, k tó rzy z a p ła cili to odszkodow anie lu b znaleźli się w sy tu a cji u n ie m o żliw iające j w yk o n an ie pow yższego obow iązku.
N ow e prawo m ałżeńskie w Australii
W d n iu 1.IX.1961 r. w eszła w życie w A u stra lii now a fe d e ra ln a u sta w a zaw ie ra ją c a p rze p isy z z a k re su p ra w a m ałżeńskiego (M atrim o n ial C auses A ct z 16.11. 1959 r.). S tanow i ona a k t p ra w n y o w ielkim znaczeniu, k tó ry w pro w ad za je d n o li te i now oczesne p ia w o m a łże ń sk ie d la całego o bszaru p a ń stw a (zorganizow anego, ja k w iadom o, w fo rm ie fed e ra ln e j). P od staw o w e m o d y fik a cje p ra w a m ałżeńskiego w prow adzone pow yższą u sta w ą o m aw ia na ła m ac h „R evue in te rn a tio n a le de d ro it co m p aré” (nr 3 z 1962 r.) P. B r a u n s .
W zm ocnieniu i dalszem u rozszerzen iu uległy śro d k i zm ierza ją ce do o chrony m a łże ń stw a. P o ra d n ie m a łże ń sk ie (m arriage g u idance organisations) stw o rzo n e
Zagraniczna p rasa praw nicza Vr 13 (80)
przez n ie p a ń stw o w e in sty tu c je m ogą być u z n a n e i su b w en c jo n o w an e p rze z p ań stw o (art. 9—13).
S ęd zia p o w o łan y do ro z p a try w a n ia s p ra w m a łże ń sk ic h obow iązany je s t do n a k ła n ia n ia m a łżo n k ó w do p o je d n a n ia . U sta w a w yposaża go w ty m celu w szereg w aż k ich u p ra w n ie ń (a rt. 14—17).
. P ra w o do rozw o d u zostało uelastycznione. D otyczy to w szczególności p o sta n o w ie n ia z a w arteg o w a r t. 37 u sta w y , zgodnie z k tó ry m u s ta n ie w spólnego pożycia m ałżo n k ó w p o u p ły w ie 5 la t m oże sta n o w ić p rz e sła n k ę do orzeczenia rozw odu (nie z n a n ą p ra w u an g ielsk iem u , k tó re poza ty m sta n o w i w zó r d la pozostałych p rze p isó w u sta w y o rozw odzie). Je d n a k ż e d ec y zja w te j m a te rii w zn acznym sto p n iu p ozostaw iona została w ładzy d y sk re c jo n a ln e j sędziego. P o w in ie n on odm ów ić orzeczen ia rozw odu w szczególności w ted y , g d y w sk u te k za ch o w an ia się pow oda ro zw ią zan ie zw ią zk u m ałżeńskiego sta n o w iło b y śro d e k zb y t su ro w y w sto su n k u do stro n y p o zw anej b ąd ź też godziłoby w in te re s y ogólne. W prow adzono ta k ż e m ożliw ość o rzeczenia rozw odu w ra z ie sam ow olnej i uporczyw ej odm ow y w yko n y w a n ia o bow iązków m a łże ń sk ic h . O g ra n ic zen ia p r a w k o b ie t do w n ie sie n ia po w ó d ztw a o rozw ód z pow odu z d ra d y m a łże ń sk ie j zo stały zniesione.
U sta w a w now y sposób u re g u lo w a ła p ro b le m a ty k ę niew ażności m a łże ń stw a. N ie w ażność ta , spow odow ana bigam ią, p o k rew ie ń stw em , niezdolnością lu b o k reślo n y m i w a d a m i w oli czy te ż fo rm y je j w y ra ż a n ia (art. 18), u zn a n a je s t za ab so lu tn ą , a w ięc is tn ie je bez p o trze b y in te rw e n c ji są d u ; dzieci zrodzone w ta k im zw iązku u w aż an e są za dzieci pozam ałżeńskie. W za k re sie p ra w a do alim e n tó w są one je d n a k z ró w n a n e z d ziećm i pochodzącym i z m a łże ń stw a.
S p ra w y m a łże ń sk ie n ależ ą do k o m p e te n c ji sądów fed e ra ln y ch .
U sta w a w y ja ś n iła ta k ż e w ątpliw ości, ja k ie is tn ia ły d otychczas w za k re sie u z n a w a n ia za g ran ic zn y c h orzeczeń rozw odow ych (sp raw a b ard z o in te re s u ją c a d la n a szej p ra k ty k i). U sta w a z a w iera w te j k w e stii w zasadzie je d n o ty lk o w ym aganie, a b y pow ód m ia ł sw ój dom icyl (m iejsce zam ieszkania) n a obszarze p a ń s tw a , k tó rego są d w y d a ł d a n e orzeczenie. W te n sposób ustaw o w o p o tw ie rd z o n e zostało o rzecznictw o S ąd u N ajw yższego s ta n u W ik to ria, o d rzu c ają ce zasad ę w zajem ności
p rz y ję tą p rzez an g ielsk i sąd a p e la c y jn y (C ourt o f A ppeal).
W o d rę b n y c h p o sta n o w ien iach u sta w o d aw ca a u s tra lijs k i p o d ją ł p ró b ę w a lk i ze w spółczesną p la g ą p a ń s tw k a p ita listy c z n y c h , ja k ą sta n o w ią se n sac y jn e r e p o r ta że o sp ra w a c h rozw odow ych. W zw iązk u z ty m za k az ał on p ra s ie p u b lik o w a n ia szczegółow ych in fo rm a c ji o ty c h sp raw ac h .
