Flora warstw łaziskich okolic Jaworzna

Florawarsłw łaziskich okolic Jaworzna

WSTĘP

Zagadnienie stratygrafii warstw z JaWO'l'ZDa

łączy się ściśle

z bada- niami

najwyższych

warstw karbonu produktywnego. w .

Górnooląskim Zagłębiu Węglowym.

Do

1913 r. za

najwyższe

ogniwo karbonu

uważano

warstwy

łaziskie.

będące

w

okol~cach Łaz:.sk i

Orzesza przedmiotem eksploatacji górniczej

Pojęe:e' warSitwchełmskich,

stratygraficznie

'Wyższych '

od

łaziskich~

Wprowadżił,w

1913 r, W. Gothan. Na

hałdzie

kopalni Janina w

Libiążu .znalazł 00

Neuropterisrarinervis

i

Sphenophyllum- emarginatum i - na.

ich J:odstaW'ie

wydZielił

te osady jako warstWy

chełriLskie,

cdpOwiednik westfalu e. Warstwy

chełmsk:e stano.wić miały, najwyższe

ogniwo kar- bonu

Górnośląskiego. Zagłębia Węglo,wego.

Nowe

światło

na to zagadnienie

rzuciły bBJdania

J. Jarosza . i T.

Bo-

cheńSkiegot',prowadza,newlatach

1931-1936 w tej samej kopalni ·Janina'.

Na

podstawie szczegółowych badań

. gatunkówautoczy .

ci stwierlCizili~

że

flora chehnska nie jest

~jmłodsżą florą

karbonu,

ponieważ znaleźli

oni formy

należące

do ·stefanu. Wobec tego. Wydzielili warstwy

libiąskie

j.ako szczyt stratygraficzny karbonu.

Zagadnienie , warstw z Jaworzna

na

tle tych

badań przedstawiało

~się· następująco:

. Gaebler

zalioczał

je do

'gl11pyłaZi:sk:ej,

n:e przepro-

;,w:adZając '

jednak ..

zestawieniaż

.

cdnośnymi

wamwami

na Sląsku.

-Prace f.lorystyczne B. J. Rydzewskiego (1919) i

T.Bocheńskiego

(1931- ,1'936) 'z tego rejonu

wskazują, że

grupa . ta

należy

do .westfalu C,

00

~przyjrnuje

za nimi S .

. eżar1locki(1935).

Autor ten zalicza

grupę

.warStw'

'z Jawarzria, od stro.PU serii do. '

^pokładu

Jacek, do warstw

chełmskich,

ich ·

zaś· dolną część,

od'

pokładu. HruzikoopQkładu Stanisław włącznie,.

-do

warstw

łaziskich

.

. ! Zagadnienie warstw

', chełmSkich. bai'ldzó szczegółowo op:i'tacował

S. Z. StOpa (1936); . Na

po~~wie

stratygraficznej . analizy gatunków."

znałeżionych: w

kopalniach' Sobieski,

IPiłStidzki i K~usżko~

autor

tęn

stwierdza'

pomiędzy'po,kładem

Franciszka

a ·pokładem Fryderyk~AuguSt wyraźną 2inianę

flory, ·na 'podsta.wie której wyznacza '

gran:cę

warstW-

łaZis:kich:J

'chelinskichpod'

pokładem

: Fryderyk":August,

za.I.iczając

go.

już

do. w.arstw .

,ch~łIps~ich.,

Tak

więc, według

S. Z. Sto.ilY; warstWy

chełni­

~de .. o'bejmują :.'kompleks·· ~

utwort,w , zawartych ' .

pomiędzy

. " .

pokbiidamł Wiktol"'a'

FrYderyk.ó;Augtist,· ·

poniżej·, żaś· ,·leżą

warstwy'

łaziskie.

. Teresa Migier.

Po drugi,ej wojnie

świato,wej

S. Doktorow:'cz-Hrebricki

i

T.

Bocheń­

,ski (1952) i .T.

Bocheński

(1952) przepro,wadzili

identyfikację pokładów

.•

węgla

,w

Górnośląskim: Zagłębiu Węglowym.

Warstwy

Hb:ąskie

ozna-

· (:zone

zostały

na ]::cd:stawie

dąnych

z kopalni Janina

i cdsłorięte

tu

pokłady ótrzyinały numerac~ę

od

lU odQ 118..

Za

najwyższy

w tej serii '

uznano

pokład

Wiktor

(118).

W warstwach

łaziSk!ch

za

pokład najwyższy

uZna, no ,

pokład

Aleksy '.

Wy.s-tępu~ący

w kopalni Janina. ,Ozria'czono go numerem 201. ])O:lna granica

o,gn~wa została

przeprowadzona

poniżej pokładu Stanisław

(214) w kopalni Jawo,rzno. '. . , . . ,: ., . '.

Identyf:kację powyższą

przeprowadzono,

IW

oparciu,-o' w.yriikip<r

· przednich,

badań

'. T,

Bocheńskiego. Udokumentowały

one

flolystyc.zną

przynale-*ność pokładu W~ktor

40 warstw

libią:skich,

natonUB.:st .

niżej leżący pokład Paweł

-

według niepublikowanychmateriałów

geo,logów . niemieckich - zaw:.era

florę charakterystyczną

dla warstw

ł.azi:sk:ch.

Wo, hec tego. llie

było

miejsca na , wydzielenie olSlObnego ogn:wa warstw

chełmskich.

O

pokładzie:Ale;k$y, leżącym pomiędzy

dw.oma. , . omaw:ianymi

pokładami,

T;

Bocheński

nie

,wypowiedział się,

n:.e

mającp,rawdop9dpb­

nie dostate, cznych dowcdów paleobotanicznych. . ' . . .' W pracy' opubliko,w, anej w 1957 r. S. · Z.StQPa podtrzymuje ;'n.aJdal

ęwoje

shinowi:sko na temat is.tnien:., a warstw

chełmskich.

NajnolWsze opracowanie

dotyczące lCiolnejczęśd

profilu warstw

1ibiąs~:'ch,

(Z ... l)em- ' : bowski, A.

Obtułow:'cz,

1960) porusza ZIio,wu pr<:J, blem warstw

ch~łID,.:-

.

~kich. Auj;(),rzy ci potwierdzają

sta'rio,wisko

T .. 'Bocheńskiego i

geologq.\V ·

ni ezn:'

ecldch,

żę ·

warstwy z J a,wo'rzIia

nalężą do

warstw

łaz!$.k:ch, ~, tą

·

tylkoróm:cą, że

za

najwyżS2y przy:imu~ą J:okła.qPaweł~

Górnagran:ca .. war.stw

łaziskich została wię~ c1bniżo'na,

w

związku

z czym:

,pokład

'Aleksy w nomenklaturze ,cyfrowej S. DoktoroW:cz..;Hrebnickiegoi T.

Bo-

cheńskiego

(1952) oznaczony jako 201 po, Winien, zdaniem Z, D€mb9w-

ski~go

i A.

Obtuło'Yicza, pcsiadaćnumer 119.' ZainteręSiO'Waop.:e.

tym 'tematem

skło'n:ło

Z. Dembowskiego dó

kontynuowanl.ap:i-~~y

nad

oStą.~

~tecznym

. udc-kumentc,waniem pal€'9,bctanicznym warstw z Jaworzna. .

. tPrzedmiotem

zainteTesowanialSt~ła się

flq'ra . znad'

pokładQw. ,Sac:Q:ęr

• . ' ,.F, ryderyk-August i Franci:szka, o,maczonych

\V ncmenkla,turże ,cyfrowej

.

jako

pokłady:

206, 207 i 208. W 1959

r~ K.

Sarna

pobrała prcół;l:ki,

flory- styczne ze strcpów tych

po,kładów

w

· kQpalniach;ąierti;t 'i~Sobi~:ki

w Jaworznie. DcidatkowQ wyeksploatowan9

^flo.rę

znad

pokła;dlJ,.·:N,owy

1. -:-. . ,,203, No.wy II - 204,No, wy

III'~

205,

leżących IlaJąpp~k!ąen,.

. Sacl}er,

, oraz znad

pokładów

JaCek --209 i Hruzik -: 210,

aWięe F<>ll:iż~jpQkładu

Franc:szka

~

208. W ten ;sposób uzyskano

możliwie I1Cijpęłniejszy obrąz

';;wyst~PO'w~

floory

na <:Jd~inku cocl.pokł?Jdu 20ądo·~lą

.. · .

.:,>'.. ;'

','-, , ,'::','

,OMÓWIENIE ZEBRANEGO

MATERIAŁU

FLORNSTY.QZNEGO

' . . ~branymateriałflo~stycznyskładasięz 494 · ok8.zpw : p.~1.eżący~

;do 47 gatunków (tab. 1)..

Szczątki roślinne są ~a ogQł ,:dobrz~, 7,.Ił~hoWpAę

j zróżnicowane. Wys-tępq.ją·

.tutaj. przede wszystk:m

rośliny pĄpro<::iQo­

,-listne Pieridophylla, . z

. przewągą

paproci ' nasiennych, ZB.!óV?ll:0:

~

grupy ,Neurospermae, 'jak

i

Sphe!,ospermae. . ., " , . .... ; . " , :'-'.' ' . "

i ' P~procie właściwe 7 '

Filicin:le

są

'rzadSze,

jeś4 chclą.ziJ),~.;ęMt1iw~~

' vvystępowanią,

ale

~ają· Więlu ,~wod.chprzę4st~ęli.'W,.~łWL~y,m

Flora warstw łaziskichokolic Jaworzna .. ^'

.%b:orze . niewiele jest nato:rniast form,' które

!reprezentują rośliny

nale-

~ce

do

widła~owatyc~

i skrzypowych, ' .. .. , . .. . . , . ',' . . .

Zebraną flor~

dla

ła:tw':e:szego

zal;l.aliza.waniazagadnietiia

'omóWię

w 4 '

zespoła.ch roślinnych. Rozpatrzę

najpiel"lW gatunki

występujące nad

-pokładem

210, 209,

208.Po·kłady

te uzna"l'ane

są

przezwszystkic'h badaczy za

należ.ące niewątpliJwie

do warstw .

łaziskich. Następnie zajm~

.s:'ę florą

z

po,kładu

Fryderyk-Allgust,: który jest przedmiotem sporu

.stratygraficznego~

. W . dalszej .

ko'~ejnooCi rozpatrzę 11()["'ę::

znad

:pokładu

.... , s'acher, a

następnie

"Nolwy":'I,

I I j III.: . • . . .

;?:n.ad po:ldadu210, 209

i208.ozrUl,czYłam następują~e-g,atunki:

Sigillariostrobus. sp;

.stigmaria jicOides S t e r·n b.

Calamites undulatu'S S t e r nb ..

. Annulciria radiata ,B r o n.g n.

-SphenOphyZlum" sp.

Cordaites. sp.

Sphenopteris sp .

. .sphenopteris . striatci G o t h.

$phenopte;ris . obtusil~ba B r o n g n.

Sphenopteris andraeana

:a.

^{o eh l .}

. $phenopteris trijoliolata A r t'i s Sphenopteris nummularia ' G u t b . . Sph(;no:r;terisflE;xuo'sissimQ, S t u.r

· . Mariopteris sp.

J,1ariopteris f!'ttLricata Z e i 11.

Palmatopteris sp. ;

Palmatopteris furcata B r.o n gn . .sphyropteris frankiana G o t h.

· . R!,naultia schatzlarim.sis S t u r .•

Pecopteris sp.

Pecopteris miltoni A r t i s . Pecopteris p€nnaeformis B r o n

g

^n.

Alethopteris decurrens A r t i s Alethopteris serU B r o n g n. , . Alethopteris lonchitiea S

c

^{h l (li t h.}

Neuropteris sp ..

Neuropteris heterophll11a :B r o n g n'. '. Neu!opteris ten'iLifolia. S c h l o .t h.

',"., .,:

: ....

. ^{" ~}

.:. ',.; .! ....

':';:

.: t " . ~

\ ~ \ .. : .. ^:

Jest to zespół ; roąIinny~tóżnioowany'

i

Char~ktęry:.rtyczny. Występujfł

tu,między

innymi, gatunki typowe dla :Warstw

łaziskich;

jak; 'Sphenopt-,

· erisandraeana czySphenopteris ,striata. Obck nich

2na~duje się' duto:

'gatunków starszych, . na

przykład: Sph~nopteris

obtusiloba, ·· Mariopteris ' muricat<l, czy aletopterisy, które

~~..a4ęzą

o

.powiązaniu

z

flQrą·warstw leżących niżej,

tj. warstw orzeskich.

~

_

.~

' . ;' . , .•

Omówię

teraz,

zespół

flotl'ystyczny znad

pokładu

207 · -- · Fryderyk-

":'August, .

uważany:

za pierwszy

po'kład

wal}St,w

chełmskich. w'· pojęciu:

13. Z. Stopy (193Q). - Znad tego

poatłoou

' oraz znad

pokładu

Sacher .206

żebrano najwięcej

.

materiału roślmnego. Stanowił

. · on ·

połowę 1Całegor

· ... ", 'rabeJa::t

"

W:Y8~I3.J~wanle fioą

a&fl pOBSczeg6lnYJill polda,daad w kopalDIach

Sobi~sld

^{l Blenii}

" I , , " , w Jaworm.!e ' ' ,

1"'

,i.

Nazwa pokładu ^"

..

NoWy Nowy Nowy Sa- Fry-

Fran- Hru-

Nazwa gatunku deryk JaCek

'I II ID ' .cher August ciszka 209 ^{zik '} 203 204 205 206 ₂₀₇ ,208

!

²¹⁰

,,'

Lepidodendron obovatum Sternb.

++ J

LepidOdendron lycopodioides

Sternb.

-+

,

Sigillaria sp. '

+++

Sigillaria rugosa B r o n g n.

+

^.' _I

Sigillariostrobus sp.

+

Stigmaria ficoides' S tern b.

+

Cala11tite/ł sp.

+

Calaiitiiei ułubJbtus Sternb.

+

A1I1iidcirkl radiata Brongn.

++ ++

^I

Aster.ophy/lites equiseli/ormis I

i

Scbloth.

+

ⁱ

Sphenophjllu#r1:.p. '

++

I ⁺⁺

Sphenophyllum cunei/olium ^{' ,}

Sternb.

+ + +

^{: ,}

Cordaites sp.

+ ++ + '+

Artisia Sternb.

+

^{l ' ,}

Noegerathlajollosa Sternb.

+

^",

I

Sphinopteris sp.

++ ++ ++

^..

'+

^I

++

Sphenopteris striata Goth.

++ ++ +++ ++

ⁱ

++

Sphenopteris obtusiloba Brongn.

++ +++ ++ 1++ 1+++

Sphenopteris cndrcecna RoehJ. ^..

++

^{l" ,}

I '

Sphenopteris tri/oliolata Ards ^{' ,}

+

SpheTiOpteris r.ummularla Gutb.

+++ + ++ '

Sphenopteris schillingsi Andrae ^{' ,}

,+

^{'" l'}

Sphenopteris flexuosissima S t ur

++ ,

Mar/oplerls sp.

++ ++ ++ ++

^\

Mariop(erls muricata ZeiJJ.

++ ++ + ++,. ++ , ++ '

^{.; i',;.}

Mariopterls gramrepinnata Hbh.

+ ++

A'altnat{lpJeris sp., " " ^{" "}

+

^...

. Falmutoptęris furc(lla Bro,ngn,

' + ++ t + +

^"

,AlloioP!eris,'essi"ghiAndrae :

++

^{... " , ,}

.

.

,"", ' ':,'

Alloiopter.i's coralloides, Gutb', ,

+

§phyropter,isfrdn.kicna' Gotb;"

+. +

Re1!a"ltia schwerini Stur ^< +. ^{.. , : ,}

RenaulCia łaMtzlaremis Stur ,

; ^{! • . .}

++

;~ecoPlerissp. ; .: ^"

++ ++ ' ++

^"

!'J?ecopter'j$ miltoni A,rtis "

++ +

^"

^{. + ++} ++

^{~: p}

',lęc(J1Iteris,pqzl1QeformjSBronln. ' ,

,. :

++

.. ^" ~

',' " I

.[

Flora warstw' łazi'skieh,'okolie 'Jaworzna

6'

.:::.

c',

" ^'I, , .... ^'.

.. , ",' " " .:,

"

Nazwa gatunku

_ __ o

thopteris decutrens Artis thopteris serii Brongn.

thopteris lonchilica Schloth.

nchopteris rugosa Brongn.

uropteris sp.

Ale Ale Ale Lo Ne Ne Ne Ne Ne

uropteris heterophylla Brongn.

uropteris ef. holandica Stockm.

uropteris tenuifolia schloth.

uropteris attenuata Lindl. et 'H titt.

rgaritopteris pseudocoemansi

I

^{, Ma}

^{ey G}

clopteris orbicularis ^.oth. ~rongn.

',' :

; ^{, ,} ' ,

,"

Nowy Nowy Nowy

I II ' III

203 204 20S

++ +++

++ + +++ +

+ +

"

c '

'c.!d.Tabeli l , Nazwa pokhdu

,.

^" "

'I "

'Sa- ^Fry-, Fran-'

derylc- Jacek Hru~

cher

August ciszka _{'209 zik}

206 207 ²⁰⁸ 210

,

• I . ,

+ , +

"

_,, ++ _{+ ++} +: 1

++

, '

,+ 1

++ + ++ , +++ +

~ ' l

++ + I

++

,, ++ ++

+'1

++ +

"

+ -:- j~den oka.z; ++ - ,2 do .tO ok.a.z6w; +++ ..,.. powyżej 10 okazów.

zbioru zebranego w 'ltopalirlach .w JawoTznie. W :Stropie

pokładu

2'07

Fryderyk~AugUst oznaczyłam naStępujące

gartunki: ' ,, ' " ,

Lepid~4enaron, sp •. Calamites sp.

SphelWphyllum cuneifolium S t e r nb.

AsteTophylIites equisetifoTmis S c h l o.t h.

'SphenopteTis sp.

Sphenopteris striata ' G o t h.

Sphenopteris obtusiloba ,B r o n g n.

Sphenopteris sćhillingsi A n d r a e 'MariopteTis sp.

MariopteTis mUTicata Z e i 11.

AUoiopteris essinghi A n d r a e Disc.opteTis viilersiSt u r Renatl.Itia' schwerini S t u r Renaultia ,schatzIaTensis st,u r Pecopteris sp.

,PecopteTis m:iltoni A r t i s

Pecopteris pennaefoTmis B r o'n g n.

'Alethopteris decurrens AJ; ti'5

Lo'nchopteTis rug(Jsa B ro Ii:g n. ' NeuTopteris sp.

N eUTopteris heterophyUa B r o. n g n.

NeuropteTis ef. hollandica S t o c k m.

C1/Cloptetiś o,rbiciiIarts ' B r o. ng n.,

NoegęTatJi4,a loliOsa ,S t eq: n b, "

! • • •

. '",

~

... .

"

. ^{" ....}

....

..

, ,

~.,. ' . - ... . ;? " ': ; :

";.

.. _'.\

.. ;

: .\

: ;. ~~

,

"

"

.,. ..

" ~

\.

',' l,

','I' :'l:;

;'1.

\

I

I

i

!

, ' j

I

i

l

"

l

'I

l

i

I I I

!

i

I

I I i

1 , I

I

_,

i i

68

Teresa Migier " " ' j

" ^" .

, Jak

widać

w poodanymzestawierrlu brak

tu

gatunków

młodszych.

' które

mogłyby świadcżyć

o

iWY"ż;szym niż

warstwy

łaziskie ogniwie

~tratygraficznym.

Tego samego

dowodzą furmyrośliJnnemalezione Iwpokład:me

Sacher - 206:

AnntLIaria radiata

:ar

^{o n g n.}

Cord.aites sp.

Sphenopteris sp.

, Mariopterissp.

,Mariopter.is muricata

' z

ę 111.

Palmatopteris fUTcata B r o n gn.

AZloiopteris cf. coraZloides G u t b.

Pecopteris

sp. '

;Pecopt,eris miltoni A r t i

s

11 eUTopteris heterophyZla', B r o n g n. , Neuropteris ci. hollandica S t

o c

km;, ' Neuropteris tenuifolia S c hlo Hi. ' , Neuropteris attenuata L 1 n d l.~,t ^H

U

t t.

Margaritopteris ps'eudbcoemańsi G o t h.

~, . ~' .... ~ ",'

l ',.

Flora i

iutaj

'Die rq,żni się cd roślinności wam'tw łazisICch. WYstępuje

wpra wdzie ,

N

europteris attenuata

u,wa'Żana

za

fO!l'mę Frzewcłdnią

przez S. Z.

Stopę

dla warstw

chełmskich, jednakże,

jak

podają

Z. Dembowski

i A. Obtułowicz

(1960), gatunek Neuropteris rarinervis jest spotykany w

wyższej części

warstw

łazi:sk.:~~

tylko.

.~ nieco

m.n.:ejszych

ilościach.

za

'prżynależnością' pokład6w203~207

do ,warstw

^{łaziskich 'świadcżY}

ponadto flora z

pokładów:

NoWy I, Nowy II 't 'Nowy III.

WystępUJ&-

tu

.zespół ro.śtlnny

poodo,bny

odo zespołu z pokładó.w

208. 209-,

,210, a mi,an()..

- W,icie: ' . "

Lepidodendron obovatum S t e r n b.

Sigillaria sp. '

$igillaria, rugosa B r o n

g

n.

'SplienophyUum sp.

SphenophyUum cuneifolium S t e

r

n; b.

Cordaites sp.

Artisia S t er n b.

Sphenopteris sp.

Sphenopteris striata G o t h.

Sphenopteris obtusiloba Brongn.

Sphenopteris nummularia, QU,tb.

Mariopter~ sp.

MariopteTlB :fu:uricata Z e iII.

Palmatopteris furccita B r () n g n.

Pecopteris miltoni A r t i: s

N europteris heteroph,yZZa B r o n g n.

Neuroj:;teris cf.' hoUandica S t o c km.

Neuropteris tenuifolia S c h lot h.

Neuropteris attenuata L i n d 1. et H u t t.

.-

^-,

. "

\ '

Brak iest

i

tutaj gatunków

świadczących

() ;zasadniczej ' z:mianieflory;

S. Z. Stopa,

jak

wspOOmi.ałam wyżej, wyodrębnia.

;

warstWy ,chełmskie

· Flora warstw,łażisKich okolic Jaworzna

69

JUi."p(J~WiezmWiy

gatUl'Jków flory. W swej pracy z

193,6r~podaje

w

pokładzie

Fryderyk-August

nast~pujące

gatunki:

$phenopteris sauveti.riC rep.

AphenopterisBchiUingsi A n d r a e .

·$phenopteris stip~lataeformis S t

ur .

$phenopteris gractUs B roń g n. . Sphe.nopteris gO.ldenbergi A n d ra e Palmatopteris -alataS c h i m p er Palmatopteris potoniei G

o

t h.

Pecopteris pseudovestita . W h i t e Pecopteris votkma.ni S a u

y

e u

r '

PecopteTts d. schtQerini S t u r Neuropferis rctrinervis B u n bu r y Noegerathia foliosa S t, e r D b.

SphenophyUum emarginatum (?) B r o n g D.

AsterophyUites equisetiformis ~ c h lot h.

Alethopteris grandis B r o n g D.

L~podioide8 sp.

Lepidophloios macrolepidotus G o l d e n b.

Siqillaria sp"

I '

W zesPOle tym S"

Z~ Stopa (1936) zana:jważniejsze uważa

Pecopterja pseudovestita, · Neuropteris rarinerviS

i

Sphenophyllum

emarginatum~

Tego "ostatniego gatunku rue

można

jednak

brać

pod

uwagę

przy dal- szych roz-waZaniach,

ponieważ

autor pc,daje go

;le

znakiem zapytania"

cytując

za W. Petrasclhe<:kiem,

.gdyż

tego gatunku nie

znalazł.

,Porównu-

jąc

gatunki z

po}{ładu207,

opisane przez S. Z.

Stopę,

z gatunkami naszej kolekcji

.,

tego'

pokłap,u, ;widać zasadniczą różnicę.

W D,loim .wykazienie

:"WySItępuje'

w ogóle Pecopterispseudovestita ani Neuropteris .Tarinetvis.

WspóLne,natomiast obl,l ·li.stom

są

gatunki: Asterophyllites equisetifor- , mis, Sphenopterisschillingsi, Noegerathia foliosa. Gatunki te

występują

tutaj sporadycznie. Nie znaleziono khwprawdzie

Wę

florze

pokładów niższych, ałe, występują

one w towarzystwie gatunków

u.ważanych

przez

S.Z.Stopęza

Sttal'sze cd

chełmskich,

a mianowic:e z Lonchopieris

ru~

gosa.

'Tak więc

pojedyncze okazy nie

mogą świadczyć

o zmianie flory na

młodszą, zwłaszcza. że

Lonc:hopteris rugosa j'eSt

czę~za .

w tym

pokładzie;

Aby

lnieć pełny

obraz flory

pokładu

207 na

tlepokładó.w niżej ;wy- , stępuiąćych,warto

jeszcze

zwrócić uwagę

na

floii"ę

znad

pokładów

208,.

209;210, tiwaianych juzbezsprzecznie przez wszystkich badaczy za

naleźące

do warstw

łaziskich.

Ten

zespół

flocystyczny nie wykazuje

iadnychróŻIiic

z

florą uzyskaną

znad

pokładu

207.

Dz:'ęki udostępnieniu

pra-cami górniczymi

pokładów' leżących

nad

pokładem

Fryderyk-August,

możrut było

znad nich

zebrać florę aż

do'

pokładu

203

włączn~e. Należałoby się SpodzieWl8.ć, że

w

zespoła'ch ro'ślin­

nyt:hzi1ad tych

pokładów 'będzi'e występowała

da1s.za

zmia:na

flory i to lepiej uwido·czn.:oria·'na

'korzyść

tnkdszej, jak to

przewidywał

S. Z. Stopa, nie

mając

jednak :w okresie prowadzenia'

SW'Jch };ladań dostępu

do

żad.n~

go

ż wyższych pokładów.

I I

\1

I I

I I

i I

, i

I

,o

Teresa M;igier . " •.

SVIro,~e

pTzypuszczenia

wymuwał

on

n;a

pcdstaw:e " wniosków, z : po-:-

kładu

Fryderyk-August,

pisząc:

"flora

chełmska, któx'ejnaj:n:żSzy po~om

daje

się stwierdzić

w

^pokładzie

Fryderyk-August w Jaworznie, w

wyŻ,:"

szychpokłada'ch

musi

nabierać pełIiiejszeg<;>

l wyrazuj· oraz ze , spisll flory z Jaworzna,

~cdawa.nej

przez B.

J.

R)7idzewsltiegoV913).Za tyniautoreh.l

s. Z. Stop.a (1936) podaje

następujące

formy, najprawdopodOtbniej zna.(l

pokładu

Sacher: ' . .' .

Sphenopteris schilZingsi A

n

d

r

a e Sphenopteris neuropteroides B o u l a y )Jiplotmema. beyrichii S t u r

Alloiopteris essirrghi A n d

r

a e Neuropteris heterophyUa B r o n g n.

N europteris tenuifolia S c h lot h .. N europteris ovata G o t h.

'Sphenophyllum cuneifolium. S t e r n b . . SphenophyUum tri~homatosum S t u r

SphenophylZum emarginatum B r o n g n.

Lepidophloios laricinus S t e r n b.

. Stigmaria ficoides- S t e r n b.

-

-

' . , .. ;,

..

^'

Po,r6wnuią'c powyższe.

zestawienie . z

florą ozna'czoną

·przeze mme

w,pokładzie

Sacher

widać dużą :r:óp1iC;ę:

'Poza neuI'9'PteI;isanri, jak:

N eUTopterisheterophyIla i N europteris . tenuifolia iWszystk:e

Pozostałe

gatunki

są

inne. Przede wszystkim nie znaleziono tu N europteris ovata,

'gatunku bardzo wysokiego,

charakteryzując~ego

westfal D, a

więc gr:upę

libiąską.

. .

WNIOSKI .

. ' Na podsrtawie opracowanego

materiału ToślinJnego można stwierdzić;':

że

nie

zauważa się

u.1dnej konkretnej zmiany. gatunkOtwej .

między

po ...

kładem

Fryderyk-August,

pokładem

Franciszka

i niżej leżącymi; Zespół roślinny

pozootaje ten sam, a poj€dynczeokazy takich form jak: Noege.., Tathia foliosa czy Aste-rophylites' equisetiformis nie

mOogą

w

żS.dnym wy ..

padku.ą~iadczyć

o zmianiestratygtafkznej. N;e,

są

tOo

bowieD;l'

gatunki przewednie, a najlepiej .

świadcząca O

zmianiefloirY Pecopteris' pseudo;.;

vestita nie

została znale~iona,

mimOo

dużej ilo·ści

innych pecopterisów.

Neuropteris rarinervis

została wpra.wdŻie

wymieniona

IW pokładzie

206, ale

może,.

jak wsporon:ano

.wyżej, występować

w górnej

,części .~arstw łaziskićh. Równ:eż

a'naliza gatunków z

~kładów

208, 209, 210 w po...:

równaniu z

pokładanii

203, 204, 205, 206 nie wykazuje

różnic; i

·stanowi kOlIlSekwentp.y

ciąg

rozwo1owy tej samej

roślinności.

Omówione

tu

nowe

materiały

florystycz:pe

potwierdzają

S'tanow.skOo S. Do·ktoro,wicz-Hrebnick:ego i T.

BccheńskiegOo

(1952) O!I'az Z. Dembow-

~kiegOo

i A.

Obtułowicza

(1960)

cdnośnie dobrakl,lpodstaYł

dla

Wydz:ę-

4lllliaOtgn:'wa stratygraficznego -

warstwchełm.skich. MOożna natOl~iast stwierdzić że

do

pokładu

203 nie cbserwuje

się,zmianyflo.ry:,

a zatem ten odcinek karbonu

należy również

do warstw

łaz:sIdch.

d6rnoślilSka. . Stacja Terenowa. IQ

N&tlesłano dnia li kwietnia l~ 1'.

Flora warstw "łazlskiCh . okolic Jaworzna

P~OTWO_ . ^{• ~., ~ J : :. •}

'BOCHE:RSKI ·T. '(10011)' ~ Sprawoz'danie z· badańpaleó-botanieznyehwykonanych w r. 11930 w Polskim Zagłębiu Węglowym.Posiedz. na:uk. Państw. Inst.

Geol.; nr 30, p~ 9()--:..92. Warszawa.' . . )- iBOCHE:RSKI T; (1002) - Sprawozdanie zbadań 'paleobotanicznych w'y-konanYch

wr. 1931 w .Polskim 'Zagłębiu Węglowym. Posiedz. nauk. Państw. Inst.

. Gecil., nr 33, p. 48--50. Warszawa. , .. " .,

:.BOCHEŃSKI T. (1003) - Sprawozdanie z badań' paleobótaniczriyeh i stratygraficz- nychwykonanych w r. 1932 w' Polskim Zagłębiu Węglowym. ·Posieaż.

" . nauk. Państw: 'lnst.GeoI., nr 36, p: 7-8; Warszawa. . .' . BOCHEŃSKL,T.(lOO5) ~ Sprąwozdanie z badań paleobotaniCznych_i str~tygraficz­

. .. ;. nych' WYkonailychw r.1934 iN PolSkim Zagłębiu ~owyni!"'Pósiedż.

nauk: Państw. Inst. Geol., nJ,' 4!~, P." 2-3. Warszawa .

. BOCHEŃSKI T. (1936) - Sprawozdanie z badań stratygrafi~znychi paleobotanicz- , nych;wykonanych

w

^r; 1935 w PolSkim Zagłębiu Węglowym} Posiedz.

nauk. Państw. Inst. Geol., nr 45; p. a:--9.' Warszawa.

,BOCHEŃSKI T.' 'NII5.2) - Stratygrafia warstw najwyższych Górnośląskiego 'Zagłę:"

bia Węglowego. GeoI. BiuI. Inform., ·z. 2, p. 1'1-12. Warszawa.

BOCHĘNSKI T. (1956) - Badania paleobotaniCzne w Górnośląskim Zagłębiu Wę ..

, glowych i ich znaczenie dla paralelizaćji' pokładów węgla. prz. geol; 3,

p. 490, z. 10. Warszawa. ' .

BOCHE:RSKI T. (1:960) - RozwÓj unerwienia listeczków u karbońskich paproci nasiennych Alethopterides (Alethopteris i Lochopteris) oraz znaczenie analizy -ich unerwienia dla diagnozy gatunku. Pr. Inst. Geol., 20. War-

szawa. . . . .

-CZARNOCKI S. (1935) - Polskie Zagłębie Węglowe w świetle badań geologicznych

ostatnich lat dwudziestu (1914-1004).:Państw •. Inst.. GeoL Warszawa.

.DELTENRE H. (1924) - Les S:gillaires' des Charbonnagesde Mariemont. Memoires de l'Institut <;l eol. de rUni\". de Louvain. T. 3. Louvain .

.;pEMBQWSKI Z., OBTUŁOWICZ A, (1960) - Dolna część profilu. war!!tw Ubills-

.-. " . kich' w południowo-wschodniej. części Górnośląskiego Za~ębia Węglo-

. . VIlego. BiuI. Inst.' Geol., 31, Warszawa. '.

,POKTOROWICZ-HREBNICKI S., BOCHENSKI

T . .

(11152) - Podstawy -1 niekt6rę

wyniki paralelizacji pokład6w węgla w Zagłębiu GÓmośląsl;dm. GeoI.

, ·Bl~l. inform., z. l, p. 13-14. Warszawa, ' ..

-GOTHAN W. (1913) - Die Oberschlesische Steinkohlenflora. I.' Farne und far~

r:lihnliche Gewaschę. (Cycadofi,J,ices bęzw;Pt~ri4ąJ!pęrmen},·,ĄPl.i': preuss.

geoI. L.-A., N.F., nr 75. Berlin. . ' .. . ,.

·GOTHAN W. (1929) - Die Steinkohlenflora der westlichen paraliscpep CarboJl- 'reviere Deutschlands. Arb. aus dem Inst. fur PaUiobt. u. Petrogr. der

Brennsteine.· 1, nr 1. Berlin.'

-GOTHAN W. (1001) - Die Steinkohlenflora. der westlichen paralischen Carbon-:

reviere Deutschlands. Arb. aus dem Institutfiir PaIaobotanik und Petrogr; der Brennsteine. 1, nr 2, Berlin.' .

'GOTHAN W. (1935) - Die Steixlkohlenflora der westlichen: paralischen Stein~

. hohlenreviere Deu"tschlands. Abh; preuss. 'geoL, L-A., N.F., nr' 167.

Berlin.;

·,GOTHAN W. (UI41). - Die Steinkohlenflora der westlichen paralischen.' Stein"

kohlenrevierę Deutschlands. Abh. der' Reichst. fur . Bodenforschung, N;F., nr .196. Berlin.

'.'

.

r'-' .. - ----.--.... . -

!

!

!

j ;

... Tere$a: Migier

. n

. .

GOTHAN·W. (195'3) Die Stefn1tohlenflora' det weslichen para1ischen' Stein-' __ kohlenreviere: ·Deutschlands. Beihefte zurn Geol Jahrb., nr 10. Han:- .: . nover,

GO THAN W., REMY W.(1967) - Steinkohlenflanzen. Essen.

,HAVLENA V; (1953) - Neuropteridy ceskeho karbonu ·aperrnu. Neuropteride8

.excl Mixoneurae div; atlct. Rozpr. Ostr. Ust. geol, p. 116. Praha . . MAKOWSKI A. (1004) - POlskie Zagl~bie W~glowe. Spraw. 'Panstw. Inst. Geol.,.

2, .z. 3/4, 'p. 27~517. Warszawa. . ' REMY W. (11169)....,. PnanzenfossiliEm. Berlin.

RYDZEWSKI B. (1.9Ie) - Flora wliglowa P9lskiI. Lepidodendrony. Paleont. Ziem . . . 'Pol., 2, p •. 1--32. Warszawa.'

STOP A S. Z. C~) - 0 zrnianie fiory karbonskiej wsr6dpoklad6ww~gla.w Ja-·

\ worznie i jej znaczeniu stratygraficznym; Roczn.Pol. Tow. GeoL, 12,..

. . ' p; 294-004. Krak6w. . ,

STOPA S.Z. (1957a) ....,. PodZial stratygraficzny karbonu produktywnego w Zagl~biu G6rnosl~skirn. Biul. Inst. Geol, 115, p. 263-280. Warszawa.

S~OPA ·S.Z.· (1957b) -Rosliny paprociolistne (Pteridophylla) g6mego namUrtl

j najniZszego westfalu na G6rnyrn $l~sktl. Pr. Inst" Geo!., 13. Wat- Szawa.

. ~1ifIl,j.ER R.. (~ ...:... :&:tude.s des GitesMineraux de la France. Bassin houille'r' de Valenciennes. Paris.

rqJel;a '~ .'

^{'" .J "}

4»JIOPA ~CKHXClIOEB OKPECI'HOCTEA .RBOXCHA · . Pe3IOMe

H~~ p8.60Ta 'Xa(:8eTCg: tlmop!ai'BepXIJeit 'IaCTH JIa3Kcmx CJIOe~, M~'AAY ~'. Xpy.nlJt --'- 21 O:iI HOBId 1-'-2OJ~ ' . ...; ' .

Il>nopliCTJl'lecJCBAMarepu8JI oT06pan H3 yrOm.m.IX maxT KM. Cc6,::cxoro :u: liep)'Ta B HBomm.

PCl3Y~T8~ it:CCJle~o~ ~oro

M:arepmma

~Oxa38JIB, 'lTO B' pacCMa-rpHBaeMOM HHTeP~ani,· . ,

~eHHOyrom.~

06Pa3<>BaiDdt

OTcyTCTBYct CMeHa B~OB, BCBSI3H C q~M He KMerecS[ o~HOBaHH1I

. AlIJI ru.r,n;eneHBJI X3JIMCXlIX CJIoeB B B~e caMOCTOS!TeJIbHOro CTpamrpacIiH'reCKoto 3BeBLJI •

• . : '.- j.- -; :' ' .' • • . - • . J ....

'Teresil MIGIER .' , ..

',l ' ,!' l ,

FLORA 'OF THE l.AZISKA BEDS IN THE· JAWORZNO VICINITIES

) '; . ^{• , f"}

, Su

.mrna r y

~ ,~.' .

ThIs paper deals with the ·flora from' the upper' part of the Laziska beds.· occlitrlngbefween the Hiuzik - '210 and the Nowy I - 203 seams. :)

The' ,flOral. material was collected from . the Sobieski and· the Bierut COllieries.,

'at Jaworzno. Examination ·of this material revealed lack of changes of the species.

·fouridin the discussed secttonof 'the- Carboniferous. In connection with this,

there

ur

^{·nO:reilsoil. to} distinguish,.,the ;Chehlino beds as an individualstratigraphical.

member.