R O Z K A Z W E W N Ę T R Z N Y
B I S K U P A P O L O W E G O W O J S K P O L S K I C H Rok 1937
M IN IS T E R S T W O S P R A W W O JS K O W Y C H W o jsk o w y In s ty tu t N a u k o w o -O św ia to w y
N r 093/37 — pras.
BŁĘDNE OKREŚLENIA WOJSKOWE NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANE W MOWIE I DRUKU
B ł ę d n i e: P o p r a w n i e :
A e ro d ro ra A e ro p la n A e ro p o rt A g resja A g re so r
A k c e le ra to r ( w sa m o ch o d zie) A k cja
A ltim e tr
A n g ażo w ać (d o w a lki) A p a ra t ( w zn a cz, „sam olot") A rie rg a rd a
A rm a ta ( w zn a czen iu „działo")
A rm ia ( w zn a czen iu „ w o jsko ") A rse n a ł
A tak A ta k o w a ć
A u to ,, a u to m o b il A u to pan cern e
A u to m a ty c z n y (k a ra b in ) A u to m a ty c z n y (p isto le t) A w a n g a rd a
A w iacja A w io m atk a
B ip lan
B itew ny (sa m o lo t) B lin d aż
B luza B olec
B om ba ( w artylerii) B o m b a ręczna
B om bardow ać ( w zn a czen iu „o strze*
liwać artylerią")
— L o tnisko
— S am o lo t
— Bort lo tn iczy , lo tn isk o
— N a p a d
— N a p a stn ik
— P rzyśpiesznik
— D z :a ła n ie (a )
— W ysokościom ierz
—- W p ro w ad zać
— S am olot
— S traż ty ln a
— D ziało (a rm a ta — działo o forze poci'*
sku płaskim , w przeciw ieństw ie do hau b icy o forze p o cisku stro m y m )
— W o jsk o , s :ły zb ro jn e (a rm ia —w ielka jed n o stka , zesp ó ł k ilk u d y w iz y j)
•— Z b ro jo w n ia (arsen ał — w zn a czen iu h is to ry c z n y m )
•— N a ta rc ie ; ale — n a p a d gazow y, lo t
niczy, n a lo t
N acierać (n a to m ia st atak o w an y , zaa
ta k o w a n y d o p u szcza ln e w stronie biernej)
•— S am ochód
•— S am ochód p a n c e rn y
’— M aszy n o w y
— S am oczynny - - S traż p rzed m ą
■
— Lotnictw o
— Lotniskow iec (o k r ę t posiadający p o » k ła d d o startu i lądow ania sa m o lo = łó w ; bez tego urządzenia — tr a n s portow iec lotnictw a)
- - D w u p łat B ojow y
— S chron K u rtk a
•— S w orzeń, trzp ień
— G ra n a t, pocisk (ale: bom ba lo tn icza )
— G ra n a t ręczn y
— O strzeliw ać (b o m b ard u je lotnictw o)
B o m b ard u jący (sa m o lo t, lo tn ictw o ) B o m b o m io t
C elt (a) C ugle C yngiel D efen sy w a D efen sy w a D efile D e z e rte r D ezy n fek cja D y n am o D y scy p lin a Dystains E fektyw y E lem enty ognia
E kspedycja (w o jsk o w a , w o jen n a ) E ksplozja (np. p o c isk u ) Ekw ipow ać
E kw ipunek Epolety Eszelon E szelonow ać F ajerw erki Fasow ać F asu n ek F lan k a
F lan k o w y (o g ie ń ) F o rp o czty
F o rty fik acje ( w zn a czen iu „u m oc»
nienie p o lo w e ") F o rty fik o w ać (p o z y c je ) Fosa
F ra jte r
F ro n ta ln y (o g ień ) G aleria ( w u m ocnieniach) G a rd a
G azom iot G aża
G e n e ra ln y (s ztu r m , natarcie) G e n e ra ln y (s zta b )
G en eraln eg o sztab u (o ficer) H y d ro aw iacja
H y d ro p la n Jazd a
lechać sam olotem Jed n o stk i (m o rsk ie ) K abotaż
K am ion K am uflaż K apitulacja K apsla K a rb u ra to r K asarnia K ask K aw erna K linga K nypel
— B om bow y
— M iotacz m in
— N am io t, p łach ta n am iotow a
— W odze
— Spust, języczek sp u sto w y
— O b ro n a, działania o b ro n n e
P rzeciw w yw iad (p rzeciw szpiego*
~ stw u )
— C iaśn in a (ale cieśnina m o rska )
— P o p ra w n iej: zbieg
— O d k ażan ie
— P rąd n ica
— K arność
— O dległość
— S tan y liczebne
— D an e ognia
— W y p raw a
— W y b u ch
— O p o rząd zać, w yposażać
— O p o rząd zen ie
— N aram ien n ik i
— R zut
— R zutow ać
— O gnie sztuczne,
— P obierać (n p . ży w n o ś ć )
— P obieranie
— B ok
— B oczny
— C z a ty (jeśli na p o s to ju ); straż p rz e d nia (jeśli w m arszu)
— U m o cn ien ia (p o lo w e ); natom iast fo r
tyfikacje stałe (fo rtece )
— U m acniać
— Rów
—- S tarszy strzelec, u ła n itp.
— C zo ło w y
— C h o d n ik
— Kosz
— M iotacz gazu
— U posażenie
— O g ó ln y
— G łó w n y
— O ficer dy p lo m o w an y
— L o tn :ctwo m orskie
— W o d n o sam o lo t
— K aw aleria
— Lecieć sam olotem
— O k rę ty (o kreślen ie „je d n o s tk a " w mar.
w oj. nie p rzy ję te )
— Ż eg lu g a p rz y b rzeżn a
— S am o ch ó d ciężarow y - M askow anie
— W w ielu w yp a d ka ch p o p ra w n ie j: p o d d an ie (n p . tw ie rd zy )
— Spłonka
— G aźn ik
— K oszary
— H ełm
— S chron, z :em ianka
— B rzeszczot
— D rążek stero w y ; ko ło sterow e
K o m en d a (w zn a czen iu „ rozkaz")
K o m en d an t (w znacz, „dow ódca")
K om pas
K om plet (n p . u m u n d u ro w a n ia ) K on cen tracja (og n ia )
K o n flik t (z b r o jn y ) K o n tak t
K onnica K o n tratak
K ula (d ziałow a, karabinow a, pisto « leto w a )
K ulom iot Law eta Lizjera M agneto M arkow ać M aska gazow a M ateria ł lu d zk i
M itralieza M o n o p lan M orał (e) M otor
N a b ó j (w znacz, „pocisk") N ap o w ietrzn e (siły, żegluga) N astęp o w ać
N ied o lo t
N iszczycielskie (lo tn ic tw o ) O b iek t
O b strzał O dstępow ać O dstępow anie O d d ać strzał O g n :om iot O fensyw a O peracje
O tw o rzy ć ogień P anika
P atro n P atro n tasz Pikow ać (lo tn .) P lan o p eracy jn y
— D ow ództw o (k o m en d y — n iektó rych za kła d ó w i in sty tu c ji w o jsko w ych , ja k s z k o ły , szpitale)
— R ozkaz (n a to m ia st k o m en d a — kró tki ro zk a z, po k tó r y m następuje na*
tych m ia sto w e, jed n o czesn e i jedna*
k o w e w y k o n a n ie )
— D ow ódca (k o m en d an t — ty lk o w nie=
k tó r y c h zakładach i instytucjach w o jsk o w y c h , ta k że — k o m en d an t g arn izo n u , m iasta, ale: dow ódca p u łk u , szw ad ro n u itp.)
— B usola (kom pas — w m arynarce)
— Z estaw , zespół
— Z e śro d k o w a n ie ; ale — k o n cen tracja je d n o s te k (p u łk ó w , d y w iz y j) do b itw y
— Z atarg , sturcie
Styczność ( z n iep rzy ja c ie le m ), łącz*
ność ( z sąsiadam i)
— K aw aleria
P rzeciw natarcie łub p rzeciw uderzenie (p r z y m ałych je d n o stk a c h )
— Pocisk (b e z łu s k i)
— K arab in m aszynow y
—■ Łoże
— Skraj (lasu, w si itp.)
— Isk ro w n ik
— P ozorow ać
— M aska przeciw gazow a
— C z y n n ik ludzki, ludzie (m n ie j rażące, ale te ż niepożądane — elem ent ludzki)
— K arab in m aszynow y
— Je d n o p ła t
— D uch, nastró j
— Silnik
— Pocisk (jeśli zaś łącznie z łuską jako całość — n ab ó j)
— Lotnicze
— N acierać
— S trzał k ró tk i - Bom bow e
— P rzedm iot
— O strzał
— B yć w odw rocie, cofać się
— O d w ró t
— D ać strzał
— M iotacz ognia
— P o p ra w n iej: działan ia zaczepne, na<
tarcie,
— D ziała n ia; p r z y w ielkich jed n o st=
kach — działania operacyjne (p a trz strategia)
— R ozpocząć ogień; dać ognia
— Popłoch
— N ab ó j
— Ł ad o w n ica
— N u rk o w ać
— P lan działania
P ro jek to r, p ro te k to r P ro p e lle r
R aid (w działaniach w o je n n y c h )
R anga R ekonesans R etorsja
R ew olw er ( w zn a cz, „ pistolet") R ezerw a (w zn a cz ta kt. lub strateg.) R o ta (w zn a cz, „ kom pania") R ow erzysta
R ozlokow anie R y n sztu n ek S anitet
Ś ru b a (w znacz, „śm igło'') S ta rte r (w sa m o ch o d zie) S tatek (w m arynarce w o j.) S trategia, strateg iczn y
S trefa działanią Sukces
S ytuacja
S zarża (stopień, w o jsk .) S zturm (w zn a cz, „natarcie")
S zynel Szeregow i T an k T ra k to r T re n (y ) T y ra lie r W ed eta W e n ty l W ira ż (lo tn .) Z en ito w a (a rtyleria )
Ż o łn ierz (w zn a czen iu szeregow iec)
— S am olot (płatow iec — to pojęcie k o n s tr u k c ■: całość sam ol. bez silnika)
— R eflektor
— Śmigło
— Z ag o n (kaw alerii, broni pancernej itp .); n a lo t, n a p a d lo tn iczy , w y;
praw a bom bow a
— S topień (w o js k o w y )
— R ozpoznanie
— O dw et, działanie odw etow e,
— P isto let (n a to m ia st rew olw er, jeśli z b ęb en kiem )
— O d w ó d
— K om pania
— K olarz, cyklista
— R ozn reszczen ie
— O p o rząd zen ie
—t S anitariusz
— Śmigło (n a to m ia st śru b a o krętow a)
— R o zru szn ik
— O k rę t (statek —■ ty lk o w m arynarce h a n d lo w ej)
D o ty c z y w yłą czn ie pojęć w w ielkiej skali, na szc ze b lu państw a,
całego
w o jska ; dla n iż szy c h zaś szczeb li jak armia —■ działan ia op eracy jn e, dla jeszcze n iż szy c h — ta k ty k a , tak ; ty czn y
— P as działania (p r z y w ielkich je d n o ś ć kach, ja k armia — o b szar w o jen n y )
— P ow odzenie
— P o ło żen 'e
— S topień (szarża — ty lk o ja ko w alka kaw alerii na białą broń)
— N ata rc ie (szturm —■ rzu cen ie się do w a lki w ręcz ja ko ko ń co w a część natarcia)
— Płaszcz
— O becnie nię p rz y ję te , oznaczało łącznie p odoficerów i szeregow ców
— C zołg
— C iągnik
— T a b o r (y)
—t Strzelec
— C zu jk a
— Z aw ó r -— Skręt, zak ręt
—• P rzeciw lotnicza
— Szeregow iec (żo łn ie rze m jest zarówno, generał ja k i szeregow iec)
N ie p o w in n o się n a d u ży w a ć w piśm ie sk ró tó w : b ao n , d y o n , k. m., npl.
itp,.; w m ow ie w ogóle niedopuszczalne.
U nikać używania, w y ra zó w o.bcych zam iast istniejących o d p o w ied n ikó w polskich,.
O D B IT K A ^ N r 11/37 „R O Z K A Z U W E W N Ę T R Z N E G O
BISK U PA P O L O W E G O W O JS K A P O L S K IE G O ” — W A R S Z A W A 1937,
P j n ^ ą r f l i a W o j s k o w ą . 1937 - - N r 5§ 79 — 40Q,
