Dolny sylur wiercenia Lutom 1 w rejonie Chojnic (północno-zachodnia Polska)

(1)

A C T A G E O L O. G I C A

l'

O L O N I CA

Vo1. XVIII 1968 No. 2

LECH TELLER i KRYSTYNA KJOR.EJWIO

Dolng sglurz wiercenia Lutom 1

lU rejonie Chojnic (północno-zachodnia Polska)

STRESZCZENIE: W oparciu o fa\J!lę ~aptdl:itową ,pr.zedsta.wiono str8Itygr.a.fię dol- n~go syluru, nadWli.eroanego w otworZe Lutom -1 na wschód od Cho~. Na podsta- Me danych pochodzących również z innych wierceń stwierd:rooo obecność fałdo

wań związanych zmłodomIedońS'k.im cykiem orogendczn.ym w. tym rejonie Polski.

WS1'1iJP

' w 196&-1966 rok:u

IP.rzedsiębiJOrstwo

!PoszuJkiwan Namtowych

iW

Pile

wyikanało

wiercenie Lutom 1, usytuowane

lDIł

wschód od: ChojniC.

W otworze

tym pod permem nadwieroono nagłębdk106ci

24163,0 m

serdę iłowcowo-mułowoową

o pozornej

miąższc8ci

553· ,0 m, intansyvwrle

· wał

dow8lD.ą. Mimo iIliepełJnego 'l"dzendowama

stwierdzono tu

dość lic.zną faunę

grapto1.itową, !którą oznaczył

L. Tellet. Na jej podstawie

odwieroonąserdę

~licWIlJO do

dolnego syluru, !który

roił

talkiej facji i o talk:iej

miąższo6ci

.~erdzany ,został IW lPolsce

po

raz

pierwSzy.

Materiały ~raoowan~zostały

w

19616 T. W

PrOOOWlIti Stratygrafii .

Zakładu

Nauk Geologiomyc:h

l.RAiN

w Tamach porozumienia z Pnemys-

łem

Naftowym.

Au1xn-zy

dziękują

geologom ZjednoCzenia

Przemysłu

Na.nowego oraz

Pr7A!dsiębiorstwa P.oszulkiwań !Naftowych oN

Pile za

życzliwe u~

stęp.nienie materiałów

do opracowania.

.

SKRóCONY PROFllL L'JTI'OLOGlCZNY:Dc:xLNEG.o SYLURU

W otworze Lutom

'1. pod permem występują

kolejno:

2463,~78.0

m aowiec

~ 1 szaro-zlelonDta:wy z Hemyma. ślizgl8.Dli,

miejscami silnde ;zmięty. W SPttiu O,2-metrowa Wlldadka 6zaTegO mułow.ca z obfitą

(2)

294 LECH TELLER 1 KRYSTYNA KOREJWO

mJką. Ueme pianowe spękanda. Upad W .*opowej partii 10--40°, niżej 20-70°

Z fauny występu'e:

P"LegmatogTaptw obesus (aApw.), PetaZograptu8 d. paZmew ~Barr.), Strepto- graptu8 cf. e:clguua (Nich.),' S. runclnatw (iLapw.), Streptograptu8 sp., Monograptw d. panduB

(ILapw.',

PriBtiogTaptw nudU8 '(LauW.) , SpirograptuB tUTTiculatw (Barr.), S. pZanw (Barr.), Spirograptw sp., RastriteB d. linnaei (BEr.) oraz li-cme luźne

sikule.

2478,0--2582,0 m u()wie-c i mułOwiec barwy szaro~zielonkawej, miejscami jas- MSzary; . dość liczne ślizgi' i pionowe spękania. W mułowcach częst-o widoczne

krzyżowe <uwarstwienie; obf1ta mb. Upady ~lenne: .}50 ,w 9tropie, ni!ej około

30°. 'Na głębokości ~91,()"-":2582,O m stwierdzono:

Dictyonema sp., CZimacograptw aft. ^BcawriB(Hiss:) , CZim.acograptw sp., Ple- gmatograptus obesus (lLapw.), Petalograptus

et.

tenuis ;(Barr.), P. paZmeus (Barr.), PetaloQ-ra.ptua sp., Streptograptus e:riguus (Nich.), S. d. runclnatua (Lapw.), S. cf.

beck! (Barr.), StreptograptuB sp., Monograptus et. marri Perner, Pristtograptus nudu8 (Lapw.), Sptrograptus turrtcu.latuB (iBarr.), S. pZanus (Bau.) , Rastrites ltnnaei BaN., R. maximw (C8'l'1l'uth.), Rastrites sp. Pooadt-o na głębokości 2506,~546,O m n,apotkano li-czn.e małżoracZki.

2582,0--2750,0 m ilowie-c !I: murowie-c bu-wy szarej, miejscami szaro-zielonkawej. W muroweach widoczne 'krzyżowe uwarstw:!en.i.e; obf.it& mi,kla. Liane spęka

nia i ślizgi. Upady zmieJme od. 'So w stropie do 90° w spągu. Na głębolkości 2619,0- -2750,0 m stwierdzano:

PetaZograptus d. palmew (Ber:r.), PetaZograptus sp., StreptograptuB d. Tunci- .natw (Lapw.) , StTeptograptus sp., PristłograptuB nudus (Lapw.), PTistiograptw sp., SpirogTaptus tumculatus ~.), S. planus (B84T.), Spirograptus sp., Ra8trites lin- naet (Bam':), R. maxfmus (Qarruth.) .

.2700,o-29~,O m . jak wyżej, z przewagą iłowców w partii spągowej. Upad 70--90°. Na głębokości 2780,()-...2976,O m ozna-czono:

ClfmacogTaptus aU. BcalaTis (Hass.), ClimacogTaptus sp.; PlegmatogTaptw obe ..

SUB (Lapw.), StTeptOgTap.tus d. becki (iBarr.), StTeptogrQptus sp., Monograptus maTri Perner, MonograptuB sp., Pristiogra.ptus nuaus (1Lapw.) , PriBtiogTaptUB sp., Spf.To- graptus turricida~w (1Barr.), S. turriculatm minOT (Boue.), Spf.Tograptus sp., RaBtri- tes maximus (Carruth.), RaBtrites sp.

2976,0--3016,0 m mtił-ow:iec i iłowiec ciemnoszary z .miką. Upad 70--90°. Na.

głębokości 2998,0-30HI,O m napotkano:

CZimacogTaptus sp., Petalograptw d. palmeus (Barr.), PetaZogroptus sp., Mo- nogTaptus Bedgwicki (PortL), MonograptUB sp., PTisttogrllptus sp., Rastrites maximus (Carruth.).

Wder.cenie Z8ikoń.czono na dębak()Ści 301'6,0 m, nie przebijając dolnego syluru.

STRATYGRAFIA ODWIERcoNm SERII

z

głębokości

2463,0-30l6,O m

MoIliotan:na

seria

.iłowoowo-mułowcowa

d-oJnego syluru, o pozornej

miążsm9ci

"500,0

m,

jest intensywnie .zaibul'zona t€!kltonicznie i

leży

nie- zgodnie

pod

utworami cechsztynu. \Wiek odwierconej serii osadów usta- lano . na podstawde

da§ć

lic2lllycl1 grap1lolirtów,

występujących ,głównie

w partiach

mułiowoowych.

;Nieliczne graptolity oapofllmoo w

iłowcach, zwłaszcza ,w części

Stropowej !Profilu. '

(3)

DOLNY SYLUR Z W.IEBCENIA LUTOM 1 W REJONIE CHOJNIC 295

Na głębokości 3016,0--2998,0 m oznaczono:

Climacograptu8 sp.

I.Jetalograptua d. palmeua (Barr.)

Monograptus sedgwicki (Portl.) (pl. II, fig. 7 i 8) PTistiograptuB sp.

Rastrites maxtmu8 (Can-uth.)

N'a głębokości 2976,C)....-'2582,0 m występuje'

Climacograptua aff. 8calaris (Hiss.)

Plegmatograptu8 Obe8U8 ·4Lapw.) (pL I, fig. 2) Petalograptua et. palmeu8 (Barr.) (pl. I,

mg.

6) Monograptua

mam

P.er.n.er (pl. II, fig. 4) M.cf. marri PEl'I'ner (pl. II, fig. 3) Pri8tiograptua nudua (Lapw:)

Spirograptua turriculatu8 (Barr.) (pl. III, fig. 2) S. turriculatu8 minor (!Boul:.) (pl. III, fig. 6) S. planu8 (!Barr.) (pl.

m,

fig. 3)

Ra8trite8 linnaei Baorr.

R. maximu8 (Car.ruth.) (pl IV, ilig. 2 i 3) R.

et.

maximua (Carruth.)

Na głębokości 2582,0-'2463,0 m stwierdzono:

Dłctyonema sp.·(pl. I, fig. 1)

Cltmacogr~tfLS aff. 8calari8 (Hiss.)

Clłmacograptu8 sp. (pl I, fig. 3) Plegmatograptus obesu8 (Lapw.)

Petalograptu8 "palmeu8 (BaN.) (pl.

r,

tig. 4 i 5) P. d. palmeus (Ba.u.) .(pl. I, fig. 7)

P. ef. tenuis (BalT.)

StreptograptUB exiguus (N,ieh.) {pl. I, fig. 8 i 9) S. f'uncinatu8 (Lapw.) (pl. l, fig. 10; pl. II, fig. 1 i 2) S. d. J"Uncinatu8 (Lapw.)

MOnOQraptu8 d. pandus (Lapw.) M.

et.

mam Perner

Pristiograptus nudu8 (Lapw.) (pl.

n,

fig. 5 d 6) Spirograptus turrlculatus .(iBarr.) (pl.

In,

fig. 1 i 5) S. planu8 (Barr.) (pl. lIT, ~: 4; pL IV, tig. 1) Rastrites linnaet (Ban.) (pl. IV, f.ig. 4) R.

et.

linnaei (Barr.)

Do

g.atwnlków przewodnich, 'pozwalających .na jedIooznacme _ok-reś

lenie wieku,

należą:

rSpirograptm turriculatm. Rastrites maximm i R.

linnaei oraz Monograptus sedgwicki.

Pozostałe

gatunlki

'WIChodzą

w

skład zespołów określających

paziomy do1Inego syluru.

Spirograptu8 turriculatm, stwierdzony

lIl8 IgłęQdlrości 214ł63 .. ()-

-2976,0 m, wyznacza jeden 'z poziomów graptolitowyCh dolnej

części

górnego landoweru

wedlug podziału

angielSkiego

~Enes &

IWood 191'4,

Stracl1an 19(4). W dolnej

części

-tego poziomu

IWyst~uje

w !Anglii

pod-

poziom Rastrites maximus.

!kt6rv iednallcle IW

Rych profilach

euxopej-

(4)

296 LECH TELLER 1 KR~STYNA KORElWO

skiCh

oraz

azja

tycltich

wydzielaioy jest

w poziom

samodzielllly {Romy 1962, ilomam 1002, Obut, Sobolevskaja

&

Bondarev 1965, Obut

&

Sobo- levskaja 19(6).

W otworze Lutom 1 Rastrites

maximus wyst~uje ll18 głębdk<lŚci

2582,()-3()()4,O m.

!Można

:zartem

serię

z

^If;egoiinterwału uznać

za

odPowied-

nik poziomu

R.

maximus.

Monograptu8 sedgwicki

stwierdzano na

głębOkJości

2998,0-3016,0 m,

,a więc w

samym

spągu odw.ieroanej

serii.

Ga~

ten

cha'rakteryzuje już !Jlajlniższy

poziom górnego laJDd.oweru (Strachml964, Obut

&

Sol»- levskajQ 1966).

Biorąc powyższe pod uwagę

moma

stwierdzić, że

seria syluru w otworze Lutom 1 .reprezentuje

tylko dolną część

gómego landoweru,

tj.

następujące

pO'IJiomy graptolirtowe:

poziom Spi:rogmptus turrlbulatus

poziom 'Ras1;rltes

maximus

strop jpozi.omu Monograptus sedgwidd

głęb.

2416'3,0-2001,0 m

głęb.

2581,0-2998,0 m

głęb. ~,O--3()O16,O

m

MiążS2lOŚCi

ustalanych

poziomów. są trudrle do dtreślenia

z u!wagi

Da siIve zaangażowame tEdc1lan.i.C2llle całej serii· Ujpady!W8hają się

w

gnmi-

cach l()"--oo°. Szczeg6lInie zaburzane

odcinlki

'o pmewa.dze upadów pio- n.owych

przypadają

na

głębolrość

2714,5-2801,0 m oraz 2903,0-3016,0 m.

Pozorna

miążsZość

odwierconych

osadów

w

otwoz,.re !Jutom

1 wynosi 553,0 m,

chociaż

wmeczyw.ista9ci.jest oDa mniejsza 11

może rwyooaić dkIOło

1 ' 50-200 m,

miąższość 'zaś

wyró2mionych poziomów

~aptolitowych może się wahać

w

.~aJDdcac!h

100---00 m.

Poziomy gra.ptolitowe

pięfIm

landower o tak

dużej mfążs2Jości

me

były

dotychczas w Polsce jalk

j w

Europie (poza

Alng1ią:)

w ogóle znane.

stwiertelmnie ich w p.1'ofi1u

Luł.omia

l'ZUiCa

lOOWe światło lIla ·

zagadnienia pal€Ogeqgraf,ii i rozwoju facji w dolnym sylurze.

tJWAGI NA TEMAT STRUKIl'UR STAROPALlOCXZJOICZNYOH W PóLNIOCN1O-łZAOHODNliEJ ~

Dzięki

wierceniom,

wy!lronaalym w

ostatniCh latach przez

Przemysł

~aftowy i

InstYtut Geologiczny w

p6łnocmo...zachodniej

Polsce,uzySkanQ nowe dalrie

tOdnos~ się do występawaIIliia sta'l'SregIO

paleo2lOfku

w tym

rejonie.

rDotyczy

to

głównie

osadów

órdOW'ilrui sylUll'u

(ido lud10wu

włącznie),

nadwierconyoo na zachód. od pla12foxmy prekambryjskiej na obszarze o

długości około

1'50

!km, w

otworach: Nowa Karczma l, Miast- ko 1, Lutom 1, Stabn.o 1 .oraz Cbojnice 3 '(Tell er

&

Korejwo 1965, 196&, b, 1967)

i

Jamno 2

(!MooJiński

1007).

Utworyzar6wno ordowicltie jalk:

i

s)rlurrSkie o

dużych miąŻSZOi§Ciadh, wykształcone

w facji

iłowClOW1()..mułowoowej, są

si!1nde mfahiowane. Cha-

(5)

DOLNY SYLUR Z WIERCENIA LUTOM: 1 W REJ'ONIE CHOJNIC 29'1

ra!k!ter osadów wSkazuje,

że Są one ,związane ze strefą geosy.nlk:1i.nalną,

a

wyraźne .idh zwfałdow8llli~ świadczy

o

·

istnieniu ruchów

młIodokale

dońskiego

cylklu orogenicznEgo. !Na ll1Ji.ch

'leżą

mezgoCln:lle

,różne

og!Oliwa

młodszego

pa1leozoilku, a

'W szczegó1nćści

dewonu i permu.

ls1mienie

ikaledońskiej strefy fałdowań

w

tym

rejonie Pol.skiprze-

widywało już

wielu . Ibadaczy, lecz me

:było

dotychczas

lIla tobezpośred

!Il,

ich dowodów (v.ideZno8lro

1962, 1963,

1964, 1965; Gaer1lner

1950, 19160).

Jak wiadomo, zaf6łdowane

staropaleozaiczne osady stwiEO.'doone

:ID- stały

wierceniami lWi lRugili. (Kolbel'l963), w

Danii ~

& Sargen- :frrei

1951), na Jutlaru:łii i

Fionid (vide

·ZAooSIro 1'964) oraz na IZelalld.ii (Lar- sen

& Buch

H~60). Można

,zatem

przyjąć, że

is1mieje

'2lWiątek pom:iędzy

kaledońską strefą fałdową półiDOOno-zaChOd!niej :Po~

a,

wyżeJ

'wspom-

nianymi obsZM"ami, :wyraźny zaś !ld.ertlJIlek INS fałdów kaledońSkich w re-

~

Bergen (Gaerlmer 1900) pozwala na

powiązanie tej

'strefy z ikalOOo-

nidami JlOl'Weskimil

ZadbSerwowany w kierunik:u NIE od pTzebiEgu strulktUT kaiedoil.skich wzrost

miąższaki niezafałdowan,ych

osadów

młodszych

od

ludłowu (re-

prezentujących dySkusyjną jednostkę

stra,tygraficZlUl

. --:-' vide Tel,ler 1964), a stał"SZ)1C'h

od dolnego dewonu,

zarÓWlllO w

Polsce

~ębo:rtk, By- tów) jak i

w

Skanii oraz wrowile·

Oslo, posiada zapewne

śe'isłY .zw.iązek

z

pokaledońSk:ą erozją wyniesionej strefy fałdowej. Na ·ten fakt zwrócili

już uwagę J. ~o

(1964)

i

R. Gaer1mer

~1'960).

Zakład Nauk GeoZogł.czn'llch PAN Pracownia Stratygrafii Warszawa 22, Al. Zwirki i WiguTtI 93

WaTszawa, w sierpniu 1967 .T.

LIT.ERATURA CYTOWANA

ELD1!lS G. & .WOOD M. 1901--:1914. A monograph ol iBa.'dlti!sh Graptalites. - P.alaeont.

Soc. Part. l--X. London.

GAERT.NIFlR v. R. 1900. ®rwll!gungen Uber prapermisebe Gebi.rgszusammen.lla.nge

an

der Umgebun.g ,mld 1m, UIlIte:r.grund VIOIl. Narddelrtscbland. - GeoL .Jb., Bd. IM.

HaIln.ov.er - Celle.

- 1960. ,"Ober die Verbindung der Bruchstiicke des ·klaI1eclonIisehen Gebirges im n<lrdUchen M,itteleuropa. - .Rep. of the Twenty-lFirst Sesaion Norden. PlIl"t 19 - caledonian Orogeny. Kopenha.gen..

GREGERSEN A. & SORGENiFRE.I T. 1951. Efte.ntai:Slmingsa-rbejdet _i _Danma:rks dybere untergrund. - iMedd. 'Dansk: Geol. iForen., Bd. 12, No. 1. Kebenhavn.

HOIRNY R. 1962. DasIIllittelbOhmische SUm. - Geologie, Bd. 11, H. 8. Berlin.

KOLBEL

H.

1963. Der Grundgebit'iSbau NarOOstdeutschlands _dmGesamtrahmen ·der bena.chbarten. Geblete. - 'J:bj,dem, BcJ. 1'2, H. 6.

LARSEN G. & BUCH A. 1960. DYbdebo1"inge.n Slage1se Nr 1.-Medd. DanSik GeoL 'Fore.n" Bd, 14. iKebenba'VlO ..

(6)

298 LECR TELLER i KBYSTYNA KOREJWO

MODLINSKI Z. 1967. Opracowanie ordowiku w wderc. Jamno IG 2. Arch. Inst. Geol.

Warszawa.

OBUT A. & SOBOLEVISIKAJA R. 1966. Grapolity rannego s.llura v Kazachstane. - Izd. ,,Nauka". Moskva.

OBUT A., SClBOLEVSKAJA R. & iBONDABEV rv. J. 1965. Graptolity ailura Tajmy- ra. - Ibidem.

ROMARJZ C. 1962~ Grapt-olLtos do silurioo !Pol'tugues. - Rev. da Fac. de Cien-c. de Lisboa,.2 ser.-C-vol. 10, ~asc. 2. Lisboa.

STRACHAN I. 1964. The SilUl'lian per.iod. - Quart. J. Cool. Soc. London, voL 120.

London.

TELLER L. 11}64. On the stratigraphy of beds youngar than. Ludlovdan and the Silurian-Devurlan botmdary in Poland .and Europe. - Acia GeoL Pol., vol. 14, no. 2. WaTszaW&

TEIJLmR L. & KJOREJ'WIO K. 1965. stratyerafia i lltologLa syJ.uru z wierc. Chojnice 3.

Arch. Biura Dokum. d Plroj. Geol. 2lPN. W·ar.szawa. .

TELLER L. & KO.R&J'WO K. 1966a. StTatygratla g6mego syluru z otw. S1xlbno 1.

Ibidem.

TELLER L. & KOREJWO K. 1966b. stMtyet'a1iia dolne.go syluru z .otw. Lutom 1.

Ibidem.

TEIJLER ·L. & KOREJ'WO K. 1967. stratygratia utwor6w OIl'dowicldch z otw. Nowa Karczma 1. Ibidem.

ZNOSKO J. 1962. Obecny stan z.naj(moAci budowy geologieznej podloZa pozakar- paoltiej Polski (Present status of kmlwledge of geological structure of deep sub9tratwn of PolaOO beyond the Carpathi·ans). - KWlartalnilk Geol.,

t.

6.

z. 3. Warszawa. .

1963. Problemy ;tektoni.czne obsraru po~adlrlej Polski (Problems of the Outer carpathian part of PoJ..and). - Prace I. G. !(Trav. Inst. Geol. Pol.),

t.

30.

cz. 4. Wuszawa.

1964. 'Poghtdy DB. preebieg ka.ledonid6w wEuropie (Opinions sur l'etendue des caa.edonides en Europe). - KwartaJruk Geol.,

t.

8, z. 4. Warszawa.

1965. Problem okaledonid6w i gramey pLatlfmmy prekambryjSlkiej w Palsce (The problem -of C8ledonides and the bor.cfer of. PTe·CsmbriaIl. Natforin ~n .Poland). - Biu!. I. G. (Bull.

Jns.t.

Geol. Pol.) 188. W801'SZ8Wa.

L. TELLER & K. KOREJWO

LOWER SaURIAN DEPOSITS nOM THE· BOU.;HOLE LUTOM 1 (NORTH-WESTERN POLAND)

(Summary)

ABSTRACT: The stratl.graphy of the Lower SUurian based on graptol1te fauna from the bore.hole Lutom I, em of Chojnlce, is presented. On the basts of data trom all the bo~e.holes in the region, the presence of folds connected with the Caledonian orogeny is obServed.

Bore-hole Lutom 1, :situated east of Cbojnd-ce, was drii.1led in 196~1966 by the Oil 'Industry. Here, under

too

Permain, at a depth of 2463.0 m was pierced

(7)

DOLNY SYLUR Z WilEBCENIA LUTOM 1 W REJ'ONIE CHOJNIC 299 a strongly ,cfistllrbeci :silly-ergiUaceous -series, 553.,0 m thick, Iin spite of in.complete coring a fai:ruy abundmt .&rapto1dte fauna {dete'l'mined by L. Teller,) was '£otmd there. On obhe bas.is of !the lfauna the whole series is COIliSidered _;as!the lower part of the Upper Llandovery, and the ·following zones bave been recogn~d:

Spirograptus tUl'.riculatus zon~ depth 2463.()--o2581.0 m Bastrltes maximus zone depth 2581.0---rA998.0 m top of the lIIIoncgraptus sedgwIi<lkizone depth 2998.0--;3016.0 m rI'he t'hdclmesses of the above zones ere diffdcuM; 100 odetmne as the whole series is strongly folded (the dips here being 1()--090~·. Therefore, the real thickness , of the pierced ser:les may be about l!5()"-'200 m wbi!le that of the' ialdivd.dual zones

ah01llf; 05()-80 m.

'l'he Llandavery .graptol:lte zones of sueh thickness have been up to 1ll0W

unknown dn Poland or elsewhere in Europe, Great _Briotainexcepted. Their _,pr~

i·n t~ IJutom Sil:urian section throwII a new .light on the question of the paleogeo- graphy 'and fac!al developmenJt;

at

the Lower Sj,lur.iJ8n.

Several bore-holes drlUed in the last few years in NW Poland· by the Oil Industry _and,the Geological Su.rvey have fu:rn.ished new evddence of early P.aIleozoic sediments ,in that region. Tlis 'l'efers mainly to Or.dovicioan .and Silurian deposM;s (including the' Ludlovitlm) which ·have ~ found

West

of the Pre-Cambdan FJa.t- form, over 100 km., in the foRGwing bore-holea: N<lW08: ,K./llrczma 1, Miastko 1, Lu- tom 1, Stobno 1 and Chojndce 3 (Teller _&Karejwo - unpUblished repor!ts - 1.965,

1966a;b, 1967) and Jamoo 2 (lModlIDsIki - 'I.UlIpublisbed il'eport -196'1).

The OrdoVi~ and SHurlan deposl!ts of greet tbdckness developed in the smY""M"ginIa-ceous facies aTe strongly folded. The :character of these deposilts indJca.- tes their sed.tmenJtation in a geosyn.cllnaJ ,zone whereas rtbeLr strong tectanie folding

suggests the occUl'lren.ce of. the Oaledontan orogeny. OIl these depo&iils there rest un conformably various late Paleozoic members, particularly Devoman and Perm:ien in age.

The presence of foldingB in this 'I'egion. of 'Poland, oCOIl:nected with ,the ca1e- doni.an orogeny, has been suggested by many geolo8!stsi but up to now there is no direct eVlideooe tride Zno&k.o 1 _ 11983, 1964, 1965; Ga.ertDer '1950, !1960}.

As is known, folded early Paleozoic .deposits were also pierced :!nOOre-holes in the Is'Land of Ruegen (Kolbel 1963), in Denmark (G«'egersen· & Sor~ 1951),' in Jutland and fFionila (v'.ide Znosko 1964) and Zeeland (iLalrsen & Bueh 1960,1,. The exi9bence oould be supposed of a oonnootlon between. the Caledcmtan..folding .area in NW 'Poland 8Illd the above mentioned ueas. '.Nle dlstind trend of the Qa:ledonian folds dn the region of Bergen (Gaertner 1960) justifies the ·c<lln!DeCtlon of Jthe &lds of NW PoLand through Ruegen and Denmark with' ifue zone of Narvegian Oaledo- nides.

The unfolded depO&its wbieh Me younger th8In the. Ludlovian and alder than the Lower Dev.onian .(:representing a controversial Btrati8raphical Dl4mber - cf.

Teller 1964) IDc:rease .in .fu1<ikness to the iNIE from the Caledohlan muctures. This can be observed both m.Po1and(Lf:bar.k, Byt6w), in Seama _andin the Oslo graben, possibly indicatldl,g a close re1aJtion WiLt!h :the post-CaJ.edonian _erosion..of the uplifted folded area. Gaertner (HI84) .and

ZnOslro

(1964) were the first to :report tbls

tact.

Institute of Geological Science.

ot the Polwh Acooemll of Science.

WaT'%atoa _WaTSaw,22, AI.ZwtTki i WiguT1/ _August

9'

1967 .

(8)

300 ^LEeS^TELLER¹^KBYSTYNA^KOREJ'W OBJ.A5NIENlA DO PLANSZ I-IV

DESCRIPTION OF PLATES I-iv

Graptollity ·z wiereenia Lutom 1 (liczby wskazujll gJ:~bokoj6)

Gnptolirtes from the .bare-.hole Lutosn 1 (num~s denote the depth)

iPL. I

1 - Dictllonema sp., a524,5---45:28,O m

2:- Plegmatograptus obesus (LapW.), 2903,0-2907,0 m 3 - CtimacogroptuB sp., 2534,0-254:0,0 m

X 5 X 15 X 7

4-;5 ~ PetaZograptu8 paZmeus (Bairr), 2570,0----2576,0 m; ^fig.4 X 4; fig. 5 - X 5.

6 - PetaZograptuB paZmeus ^(Ban.),2690,0-2696.0 ^m 7 - PetaZograptUs d. paZmetis (Bm.), 2471,~24'78,o m

8' - . Streptogra.ptUB eaguUB (Nieh.), 2528,0-2584,0 m

Q - Streptograptu8

et.

^~UUB^(Nilch.),2463,0-2470,0 ^m 10 - Streptograptus runctnatu8 (iLapw.), 2471,5-2478,0 m

IPL. II

1 - Streptograpt'U8 mncinatus (Lapw.), 2471,5-4478,0 m 2 - Streptograptu8 runcinatuB ^(L4lpw,}, 2471,!)-2478,O ^In 3 -- Monograptu8 ^{c:f •.}^.

mam

Perne.r, 2843,0-2846;0

m

4 - Monograptus marri Pemer, 2795,0-2801,0 m

I) - PriBtiograptu8 nudus (Lapw.), 2471,5-24:78,0 m. 6 -prutiograptu/J nuduB (Lapw.) , 2491,0-4496,0 ^m 7 _. Monograptu8 8edgwicki (PortI.) , 3010,0-30lltl,O m

8~ Monograptus Bed/11DiCki (PorItl), 2998,0-3004,0 ^ID

PI.. III

1 - Spirograptu8 turricuZatuB ^.(L8arr.)^, 2471.5-2478,0 ^m 2 - Spirograptu8 turricuZatus

(Ban.',

2582,0-2588,0·

m·

3 - Spirograptus planus ^('BatIr.),^.2582,0-2588,0 m 4 - SpirograptuB planuB (Barr.), 253.4,.o-25jO,O.m .

X 6 X 5 X 6 X 8 X6

X5

X7 X6 X 7

X5

X I )

X5

X2

X5 X5

X4 X 6

(9)

ACTA GEOLOGICA POLONICA, VOL. XVIII L. TELLER & K. KOREJWO, PLo r

(10)

ACTA GEOLOG1CA POLONICA, VOL. XVIII L. TELLER & K. KOREJWO, PLo II

(11)

ACTA GEOLOGlCA POLONICA, VOL. XVUI L. TELLER & K. KOREJWO, PLo lIt

(12)

ACTA GEOLOG1CA POLONICA, VOL. XV'lII L. TELLER & K. KORE.TWO, PLo IV

(13)

DOLNY SYLUR Z WlERCENIA LUTOM 1 W RE.TON·IE CHO.TNIC . 301 5 ~ SptTogr(tptua tuniculatus (Ba.rr.), 2471,5-2478,0 m X S 6 - SpiTograptulI tUTTicuZatulI minoT '(iBouc.), 2780,0--2786,0 m X 12:

PL. IV 1 - SptTOgTaptulI pZanus(iBa:rr.), 2558,0-2564,0 m 2 - Rastrites mazimulI (Ca.rruth.), 2673,0-2679,0 m 3 - Rastrites mazimus (C8rruth.), 2576,0-2582,0 m 4 -:- RastTUell linnaei Ban-., 2534,0-2540,0 m

Fotograff,e wllkonaZ R. AdamOc Photographs by R. Adam:ik

XI) Xl).

X4- Xl).