J e r z y J a r o w ie c k i
KSZTAŁCENIE BIBLIOTEKARZY SZKOLNYCH W WY2SZEJ SZKOLE PEDAGOGICZNEJ W KRAKOWIE1
W o sta tn ic h la ta c h w iele ju ż napisano na te m at akademickiego k ształcen ia b ib lio tek arzy w Polsce , sporo te ż wiemy o podobnym2 k ształcen iu z a g ra n ic ą . W wielu wypowiedziach zastanaw iano się, 3 ja k k sz ta łc ić bibliotek arzy szkolnych, na jakich poziomach {jeszcze nie ta k dawno dyskutow ano o kształceniu bibliotekarzy w dw uletnich szkołach pom aturalnych, w zględnie trzy letn ich szkołach zawodowych na podbudowie szkoły śre d n ie j), pisano o re la c ja c h między praktycznym a teoretyczny m przygotow aniem te j grupy zawodowej. Znawcy przedm io
tu form ułow ali te ż pytanie w jakim stopniu pow stanie w latach o siem dziesiątych nowych ośrodków akademickiego kształcen ia biblio
te k a rz y wpłynęło na c h a ra k te r dyscypliny naukow ej, za ja k ą ju ż dziś u zn aje się bibliotekoznaw stw o i inform ację naukową. P rak ty cy -b ib - lio tek arz e, czę sto na stanow iskach kierowniczych, głównie z biblio
tek publicznych, w ręcz stw ierd za li nieprzydatność kształcen ia bib
lio tek arzy w szkołach w yższych i un iw ersytetach, dowodząc iż absol
wenci studiów bibiiotekoznaw czych nie są dostatecznie przygotow ani do zaw odu i ich ed uk acja nie przynosi oczekiwanych wyników w p rak ty ce b iblioteczn ej: jed ni m a ją luki w podstawowych wiadom ościach i um iejętnościach bibliotekarskich, innym b rakuje przygotow ania ogólnohum anistycznego, np. w zak resie wiedzy o lite ra tu rz e pięknej
polskiej i obcej, lite r a tu r y dla dzieci i młodzieży. D yskusje tr w a ją , r z u tu ją niew ątpliw ie na koncepcje program ow e k ształcen ia bib
lio tek arzy , w tym ta k że bib liotekarzy szkolnych.
Różnorodność poglądów na te m a t k ształcen ia nau czy cieli-b ib - lio tek arzy nie om inęła WSP w Krakowie, k tó ra stosunkowo w cześnie u zn ała z a konieczne podjęcie spraw y tegoż kształcenia. Wyższa Szko
ła Pedagogiczna w Krakowie z ajm u je się od blisko 45 la t k sz ta łc e niem nauczycieli dla szkół ogólnokształcących i zawodowych różnych poziomów, przy g o to w u jąc ich do n auczania głównych przedm iotów wy
stęp u jący ch w szkolnych program ach nauczania na 18 kierunkach s tu diów.
W tym cza sie k ry stalizo w ała się koncepcja n ajp ierw przy g o to w a
nia absolw entów do dodatkow ej p racy w bibliotece szkolnej, a n a stęp n ie koncepcja k sz tałcen ia n au czy cieli-bibliotekarzy w yposażo
nych w podstaw y wiedzy i techniki działalności b ib lio te k arsk iej i in fo rm acy jn e j, w w iedzę i um iejętności w zak re sie psychologii, socjologii i pedagogiki u ła tw ia ją c e organizow anie i prow adzenie p racy z czytelnikiem - iuczniem o ra z w elem enty w iedzy w zak re sie o rg a n iz a c ji i z a rz ą d z a n ia .
P oczątki tego k sz tałcen ia w WSP się g a ją roku akad. 1959/1960, kiedy to w ram ach z a ję ć faku ltatyw n ych zorganizow ano z a ję c ia z bib
liotekoznaw stw a, m a jąc na uw adze przygotow anie części absolw entów WSP do p ra c y j w bibliotekach szkolnych. Obejmowały one znajom ość p rak ty c zn ą zaw odu bib lio tek arza: zasad i m etod procesów b ib lio te cz- n o -in fo rm acy jn y ch w z ak re sie opracow ania, grom adzenia, u d ostęp
n ian ia o ra z upow szechniania in fo rm acji. W planie studiów wy
stępow ały: b ib lio te k arstw o , b ib lio g rafia , elem enty wiedzy o książce i czy teln ictw ie o ra z m etodyka pracy bibliotecznej. Słuchaczam i byli studenci różnych kierunków i la t studiów , z a ję c ia zaś prow adzili początkow o pracow nicy Biblioteki Głównej (m.in. kustosze dyplomo-
w anł; d r Edw ard C hełstowski, m gr A licja Tabakowa), do których dołączyli pracow nicy M iejskiej Biblioteki Publicznej w Krakowie (mgr Genow efa Dulębina, m gr Anna Jaw orska) o raz Biblioteki Jag iel
lońskiej (późniejsi: doc.dr hab. Irena Bar-Sw ięch, p ro f.d r hab. S ta nisław S ierotw iński, d r F ranciszk a Korpałowa). W roku akad. 1962/63 powołano Studium B ib liotekarstw a prow adzone przez dr Jó zefa Korpałę pod opieką naukow ą doc.dr hab. Mieczysławy Romankówny . Od roku 4 1964/65 Studium B ibliotekarskim kierow ał st.k u st.d y p l.d r Edward Chełstow ski, a z a ję c ia ze studentam i prow adzili: doc.dr hab. Irena B ar-Św ięch, m gr Z o fia Skw arnicka (z B ib l.Jag ieil.), mgr A licja T a
bakowa (WSP), m gr S tan isław a Wisłocka (WBP), Jadw iga K ołłątaj i Ma
r ia Dulębina (MBP). D ziałalność Studium zespolona była z Biblioteką Główną WSP. Ukończenie Studium w praw dzie nie dawało form alnych upraw nień bibliotecznych, ale dobrze przysposabiało przyszłych nau
czycieli do p racy w bibliotece szkolnej. Łącznie w okresie swego istn ien ia przeszkoliło ponad 2 ty siące studentów'*.
W roku akad. 1971/1972, w ykorzystując dośw iadczenia fak u ltaty w nych z a ję ć z bibliotekoznaw stw a o raz uw zględniając potrzeby szkol
nictw a różnych szczebli, w ram ach In sty tu tu Filologii Polskiej po
wołano początkow o trz y le tn ie stu d ia zawodowe z zakresu filologii p o lskiej z bibliotekoznaw stw em , k tó re trw ały do 1975 r. S tudia te - w zam iarze ich o rg an izato ró w - miały przygotow ać i dać pełne kw ali
fik a c je i upraw nien ia zawodowe nauczycielom języka polskiego do p racy w bibliotekach szkolnych^. Biblioteki szkolne, ukształtow ane pod wpływem nowych w arunków społecznych i gospodarczych, uw zględ
n ia ją c e te ż dośw iadczenia historyczne, tw o rzą bowiem n a jlic z n ie jsz ą sieć bibliotek w k ra ju . Blisko 20 tys. bibliotek szkolnych skupia ponad je d n ą tr z e c ią polskich zasobów bibliotecznych, obsługując setk i tysięcy uczniów i nauczycieli. W bibliotekach szkolnych około 207. całości zbiorów stano w ią książki dla nauczycieli. Służą zatem
zasp o k ajan iu po trzeb czytelniczych uczniów i nauczycieli, pom agając w re a liz a c ji program u nauczania i wychowania, a tak że w doskonale
niu zawodowym nauczycieli. U czelnia świadoma tych zadań, a także w iedząc o dużych brakach zawodowych kadry obsłu gującej te b ib lio te
ki, postanow iła w yposażyć przyszłych nauczycieli ta k że w k w alifik a
c je b iblio tekarsk ie. Chodziło bowiem o w ykształcenie nauczyciela - b ib lio te k arza, k tó ry z n a ją c bardzo dobrze problem y dydaktyczno- wychowawcze szkoły, program y nauczania różnych przedm iotów , dyspo
n u ją c odpowiednim zasobem wiedzy pedagogicznej i psychologicznej, p o tra fiłb y zachęcić ucznia i nauczyciela do k o rzy stan ia ze zbiorów , tw o rz ą c z biblioteki szkolnej ro d z a j w ielofunkcyjnego ośrodka in
fo rm a c ji dla użytkowników. T ej idei podporządkowano plan studiów i program y poszczególnych przedm iotów składających się na ów plan.
Plan studiów obejm ow ał łącznie 2 524 godziny, w tym 930 godzin wykładów. Z przedm iotów s tr ic te zawodowych uw zględniał n astęp u jące:
b ib lio g ra fia i inne w ydw nictw a inform acyjne (96 godz.), w iedza o k siążce (66 godz.), bib lio tek arstw o (105 godz.), m etodyka pracy z czytelnikiem (80 godz.), o rg a n iz a c ja in fo rm acji w Polsce w spół
czesn ej (30 godz.), lite r a tu r a dla dzieci i młodzieży (30 godz.) - łącznie 383 godziny przeznaczono na przygotow anie, k tó re umownie nazw ijm y "zawodowym". Studentów obow iązyw ała dwutygodniowa p rak ty k a b ib lioteczn a o ra z wycieczki do bibliotek i ośrodków in fo rm acji nau
kow ej. Owa umowność wynika z fa k tu , że przygotow anie to w spom agane było przedm iotam i ogólnopedagogicznymi i psychologią, o ra z że słu żyć mu te ż mogły przedm ioty d a jące przygotow anie nauczycielow i-po- loniście, m.in. lite r a tu r a polska i obca, ludowa i regionalna, w spółczesne życie literack ie.
Z achodzące przem iany edukacyjne, w ynikające ze zm ian cyw iliza
cyjnych ś w ia ta i k ra ju , spowodowały zmiany w system ie k ształcen ia nauczycieli, w tym te ż nau czycieli-bibliotekarzy, k tó rzy mieli z a
silać nie tylko biblioteki szkolne, ale i liczne biblioteki pedago
giczne, a ta k że różne działy bibliotek publicznych. W roku akad.
1973/74 w krakow skiej WSP uruchomiono cztero letn ie stu d ia m a g ister
skie dzienne i zaoczne w zak resie bibliotekoznaw stw a i inform acji naukow ej, kilka la t później - pięcioletnie stu d ia m agisterskie . 7 Przechodziły one różne zmiany program ow e, k tó re na ogół są znane, bo podobnie działo się i w innych ośrodkach akademickich, w których na ogół prow adzono k sz ta łc e n ie ; o p ie ra ją c się na jednolitych planach n auczania tw orzonych p rzez Zespół dydaktyczno-wychowawczy d ziałający przy re s o rc ie szkolnictw a wyższego i nauki. Uwaga ta je s t isto tn a, bo przyzw yczailiśm y się mówić, że były to program y m inisterialne:
M inisterstw o je zatw ierd zało , ale tw órcam i byli nie urzędnicy r e so rtu lecz s p e c ja liśc i bibliotekoznaw stw a rep reze n tu ją cy różne środow iska. W chw ili utw o rzenia studiów pięcioletnich w Krakowie p rz y ję to p ro fil hum anistyczny, m odelując go w kierunku przygotow a
nia k adr dla bibliotek szkolnych i pedagogicznych. Z je d n ej stro n y chodziło o przygotow anie do zawodu b ibliotekarza, który winien po
siąść odpowiedni zespół um iejętności teoretycznych i praktycznych potrzebnych do wykonywania czynności zawodowych, a z d ru g iej - nau
czy c iela-b ib lio tek arz a, który oprócz obowiązków znanych, jak np.
grom adzenie, opracow anie i udostępnianie zbiorów , udzielanie in fo r
m acji, prow adzenie różnych form propagow ania książki, przygotow anie an aliz stan u czytelnictw a, winien opanować um iejętność pedagogicz
n ej p racy z czytelnikiem indywidualnym, rozbudzać jego z a in te re so w ania, uczestn iczyć zatem w pracy kształcąco-w ychow aw czej, opiekuń
czo-w ychow aw czej. P rogram pracy biblioteki szkolnej zakładał i n a
dal u trzy m u je, iż do obowiązków b ib liotek arza-n auczy ciela należy rozbudzanie i ro z w ija n ie po trzeb czytelniczych zw iązanych z indywi
dualnymi zaintereso w aniam i uczniów, rozpoznanie tych p otrzeb i kom
p eten cji czytelniczych, szczególnie uczniów zdolnych, okazywanie
pomocy nie tylko uczniom zdolnym, ale te ż i tym, k tórzy m a ją tr u d ności w nauce. W ram ach obowiązków pedagogicznych b ib lio te k arza- nauczyciela od dłuższego czasu um ieszczano zadania zw iązane z p rzy sposobieniem czytelniczym i inform acyjnym .
Tak określane obowiązki w ym agają zatem od prow adzących k s z ta ł
cenie w w yższych szkołach pedagogicznych (aczkolwiek nie tylko) w zak re sie bibliotekoznaw stw a i in fo rm acji naukow ej w yposażenie ab solw enta w cały zespół um iejętności i wiedzy te o re ty c z n e j z zakresu pedagogiki, w tym te ż dydaktyki, psychologii, socjologii, a co za tym idzie - o obudowanie planów studiów na kierunku bibliotekoznaw stw a tymi przedm iotam i; p o zo staje to w bliskim zw iązku z głównym przedm iotem studiów . S taram y się w krakow skiej WSP, aby absolw ent kortczący stu d ia bibliotek arskie sta le miał na uwadze, że jego d zia
łalność nastaw io n a je s t na p racę z użytkownikiem biblioteki o co raz większych, ciągle zm ieniających się potrzebach kulturalnych, nauko
wych i inform acyjnych. W bibliotece szkolnej co raz częściej będzie się koncentrow ać życie uczniów; stan ie się ona ośrodkiem in fo rm acji i kom unikacji społecznej. S tąd konieczność znajom ości in fo rm acji naukow ej, socjologii, czy teln ictw a, psychologii rozw ojow ej, indywi
dualnej i społecznej. Nie można bowiem pracy b ib lio tek arza szkolne
go sprow adzać, ja k to często ma m iejsce, do poziomu rzem ieślnika, pozbawionego wiedzy te o re ty c z n e j, głębszych re fle k s ji uo g ó ln iają
cych, bez których każda dziedzina nie może istnieć. A zatem biblio
te k a rstw o szkolne funkcjonow ać winno z całym kontekstem środow iska szkolnego, stan o w iąc jego in teg raln ą , isto tn ą część. Dlatego zab ie
gamy w Uczelni, by program y kształcen ia bib lio tek arza-n au czy ciela mogły nauczyć go w idzenia biblioteki jako zjaw isk a społecznego i kulturow ego, jak o ważnego składnika system u komunikowania, jako placówki s p e łn ia ją c e j określone zadania ośw iatow e, um ożliw iające zdobyw anie wiedzy użyteczn ej p rzez potencjalnych czytelników.
Wróćmy zatem do program u kształcenia nauczycieli-bibliotekarzy w WSP w Krakowie. W chwili obecnej k ształci się tu studentów w sy
stem ie studiów dziennych, studiów zaocznych, podyplomowych i fa k u l
tatyw nych. Prow adzone s ą dwa stu d ia podyplomowe: dla absolw entów studiów wyższych różnych kierunków studiów i specjalności o raz dla m agistrów bibliotekoznaw stw a. S tudia fakultatyw ne przeznaczone są dla słuchaczy różnych kierunków studiów krakow skiej WSP, którzy tr a k t u ją je jak o stu d ia d a jące drugą specjalność zawodową, inaczej mówiąc absolw ent uczelni uzyskuje dyplom m a g istra określonej spe
cjalności o ra z św iadectw o up raw n iające do podjęcia pracy w biblio
tece szkolnej w c h a ra k te rz e bib lio tek arza o pełnych k w alifik acjach zawodowych.
Plan studiów dziennych obejm uje 29 przedm iotów , z a ję c ia WF i w Studium Wojskowym, łącznie 3060 godzin. P referow ane są w nim z a ję c ia aktyw izujące: na wykłady przeznaczono 1020 godzin, na kon
w e rs a to ria - 1245 godzin, na ćw iczenia audytoryjne - 545 godzin, 150 godzin to sem in aria i prosem inaria, 100 - z a ję c ia la b o ra to ry jn e.
Cechą c h a ra k te ry sty c z n ą tego planu studiów je s t w ystęp u jąca w nim fak u ltaty w n o ść niektórych przedm iotów i zajęć: w yraźnie to w y stęp uje na IV i V roku studiów , kiedy słuchacze m a ją cztery przedm ioty do w yboru, a obow iązuje ich wybór dwu przedm iotów . Są to n a stę p u ją c e przedm ioty: Wybrane zagadnienia z lite ra tu ry dla dzieci i m łodzieży (30 godz.wykł. + 30 godz.ćw .), Wybrane zagadnienia z h is to rii p ra sy (30 + 30), Wybrane zagadnienia z metodyki naucza
nia język a polskiego (30 + 30), K ultura języka (30 + 30). W r z e czyw istości ilość przedm iotów do wyboru je s t znacznie większa: s tu denci w y b ie ra ją sp e c ja liz a c je , sem inaria m agisterskie i wykłady mo
no g raficzne - łącznie 435 godzin, t j . 15% całości zajęć program o
wych. O bowiązuje ich 21 egzaminów przejściow ych o raz egzamin m agi
49
ste rsk i: obciążenie tygodniowe zajęciam i dydaktycznymi ocj 25 na I roku do 4 godzin w o statn im sem estrze studiów pięcioletnich.
P rzedm ioty n auczania można uporządkow ać w kilka grup:
a) g r u p a p rz e d m io tó w o g ó ln o h u m an isty czn y ch , w zbogacających w ykształcenie ogólne: filo zo fia, socjologia ogólna, nauka o p o lity ce: łącznie 300 godz.-
b) g r u p a p rz e d m io tó w p ed ag o g iczn y ch dających podstaw ę pedagogiJ ki b ib lio teczn ej, p racy z czytelnikiem : pedagogika, psychologia, techniczne środki w bibliotece - łącznie 345 godz.;
c) p rz e d m io ty b e z p o ś re d n io zw iąz an e z zaw odem , stanow iące podstaw ę wiedzy i p rak ty c zn ej działalności b ib lio te k arsk iej i in
fo rm a c y jn e j: b ib lio tek arstw o (teorety czne i praktyczne), b ib lio g ra
fia , h is to ria książki, podstaw y nauki o książce, b ib lio tek arstw ie i in fo rm a c ji naukow ej, nauki pomocnicze bibliotekoznaw stw a, c zy tel
nictw o, in fo rm a c ja naukowa z elem entam i inform atyki, zagadnienia w ydaw nicze i księgarskie, pro sem in aria, sem inaria, wykłady m onogra
ficzne;
d) p rz e d m io ty h is to r y c z n e i te o r e ty c z n e zw iązane z biblioteko
znaw stw em , w spom agające dyscyplinę: h is to ria lite r a tu r y polskiej, h is to ria lite r a tu r y pow szechnej, h is to ria Polski, h is to ria nauki i naukoznaw stw o, h is to ria i te o ria kultury, lite r a tu r a dla dzieci i m łodzieży, w spółczesne życie lite ra c k ie - łącznie 540 godzin;
e) ję z y k i obce
j. angielski (obow.), j. łaciński (obow .), nadto jeden z języków do w yboru (j. ro sy jsk i, fran cu sk i, niemiecki) - łącznie 285 godzin;
f ) m e to d y k a p r a c y w b ib lio te c e w edług o b r a n e j s p e c ja ln o ś c i - łącznie 135 godz.
a) biblioteki szkolne i pedagogiczne b) biblioteki publiczne
c) czasopiśm iennictw o polskie XIX i XX wieku
d) in fo rm a c ja naukowa e) edytorstw o.
S pecjalności są urucham iane w m iarę zgłoszeń i możliwości kad
rowych. Każda z nich p racu je, o p ie ra jąc się na szczegółowych prog
ram ach. I ta k np. w obrębie sp e c ja liz a c ji biblioteki szkolne i pe
dagogiczne wchodzi blok przedm iotów : o rg an izacja i zarząd zan ie bib
liotekam i szkolnymi i pedagogicznymi, pedagogiczne metody pracy z czytelnikiem , lite r a tu r a piękna i popularnonaukowa dla dzieci i m łodzieży, czasopism a dla dzieci i młodzieży o raz czasopism a bib
lio tek arsk ie i pedagogiczne; w obrębie sp ecja liz acji biblioteki publiczne blok przedm iotów : o rg an iz acja i zarząd zanie bibliotekam i publicznym i,zasady grom adzenia i użytkow ania zbiorów w bibliotekach publicznych, pedagogiczne podstaw y działalności bibliotekarza. Spe
c ja liz a c ja ; czasopiśm iennictw o polskie XIX i XX wieku ma na celu przygotow anie studentów do pracy w działach czasopism bibliotek, do w yko rzystania czasopism w pracy bibliotek i z czytelnikiem , w sys
tem ie in fo rm acji naukow ej. Zadaniem prow adzących sp ecja liz ację je s t ukazanie m iejsca wiedzy o czasopiśm iennictw ie w system ie współ
czesn ej nauki, wiedzy o książce, bibliotece i in form acji naukowej, zapoznanie słuchaczy z a p a r a tu r ą pojęciow ą i metodami badań w p ra - soznaw stw ie o ra z z rozw ojem w spółczesnego czasopiśm iennictw a.
g) p r a k ty k i zaw od ow e: w bibliotekach szkolnych, publicznych, na
ukowych, ośrodkach in fo rm acji naukowych, w wydawnictwach i red ak cjach : - 4 tygodnie po I, II i III roku studiów - łącznie 12 tygod
ni - na IV r. studiów (śródroczne), jeden sem estr, zw iązane z wy - b ran ą sp ecja ln o ścią (jeden dzień w tygodniu)
h) w y c ie c z k i p ro g ram o w e
I rok: 2 wycieczki 2-dniow e, w tra k c ie których realizow ane są t r e ści do przedm iotów : b ibliotek arstw o, h isto ria książki
II rok: 2 wycieczki 2-dniow e do przedm iotu: bibliotekarstw o
III rok: 2-dniow a w ycieczka do przedm iotu: naukoznawstw o; 1-dniowa do przedm iotu; in fo rm acja naukowa.
N adto do planu studiów w prow adzona z o sta ła nauka p isan ia na m aszy
nie o raz posługiw anie się komputerem.
Plan studiów zaocznych obejm uje podobne przedm ioty, zm niejszono znacznie obciążenie godzinowe w postaci z a ję ć stacjo n arn y ch do liczby 1040 godzin, z czego na wykłady przypada 350 godzin, ćw i
czenia —610, sem in aria - 80 godz. Prowadzone są te ż praktyk i zaw o
dowe dla tych, k tó rzy nie przepraco w ali w cześniej 2 l a t w b ib lio te
kach.
B iorąc pod uw agę n asze dotychczasow e dośw iadczenia w zak resie p rzygotow an ia zawodowego (teoretycznego i praktycznego) o raz nauko
wego studentów , re z u lta ty k ształcen ia potw ierdzane wysokimi ocenami z p rak ty k zawodowych w różnych ośrodkach o raz pracam i m a g iste rsk i-
g
mi, z k tórych frag m e n ty były niejednokrotnie publikowane , można stw ierd zić, że absolw enci bibliotekoznaw stw a i in fo rm acji naukow ej WSP w K rakowie dobrze s ą przygotow ani do pełnienia obowiązków zaw o
dowych. Nie zm ienia to jednak przekonania zespołu naukow o-dydak
tycznego K atedry B ibliotekoznaw stw a i In fo rm acji Naukowej o p o trz e bie stałeg o m odernizow ania planu studiów . Nad unowocześnieniem przed staw ionego tu planu studiów tr w a ją obecnie p race (zob. aneks).
PRZYPISY
Miałem okazję na te n te m a t ju ż się w ypowiadać w n astęp u jący ch p u b lik a c ja c h : S a m o d zie ln y Z a k ła d B ib lio te k o zn a w stw a , w: W y ż s za S z k o ła P ed a g o g iczn a im. K o m is ji E d u k a c ji N a ro d o w ej w K ra ko w ie w la tach 1946-1981, Kraków 1981 s. 182-190; K ie ru n k i r o z w o ju badań i k s z ta łc e n ie s tu d e n tó w w K atedrze B ib lio te k o zn a w stw a i I n fo r m a c ji N a u k o w e j WSP w K rakow ie w l. 1975-1985, w: K s ią ż k i, c za so p ism a , b ib lio te k i K rakow a X IX i XX w ie k u , Kraków 1988 s.5-23;
Por. m.in. H. Więckowska, A ka d em ickie k s z ta łc e n ie b ib lio te k a r z y . "Przegląd Biblioteczny" 1975, z. 3; taż: A ka d em ickie k s z t a ł c e n ie b ib lio te k a r z y . Z a r y s h is to r y c z n y , W arszawa 1979; J.Koło
d ziejsk a, Z n a c z e n ie a k a d e m ic k ie g o s z k o ln ic tw a b ib lio te k a r sk ie g o dla r o z w o ju b ib lio te k o z n a w stw a i dla zaw odu b ib lio te k a rza , "Przegląd Biblioteczny" 1983 z .2 /3 ; J. A ndrzejew ska, K s z ta łc e n ie n a u c z y c ie li- b ib lio te k a r z y w I n s ty tu c ie B ib lio teko zn a w stw a U n iw ersytetu W ro c ła w s k ie g o . "Przegląd Biblioteczny" 1985 z. 2; A. Radzie jow ska-H ilchen, K s z ta łc e n ie n a u c z y c ie li- b ib lio te k a r z y na U n iw ersytec ie W a rsza w skim .
"Poradnik B ibliotekarza" 1985 z .9/10; J. R atajew ski, 0 n o w y program k s z ta łc e n ia b ib lio te k a r z y , w: S tudia Bibliologiczne.T.2 Katowice 1988. Pełną b ib lio g rafię poświęconą kształceniu bibliotekarzy szkolnych zam ieszczono w książce pt. F u n kcjo n o w a n ie b ib lio te k s z k o ln y c h w P o lsc e L udow ej. B ib lio g r a fia za lata 1945-1987 pod re d .J. Jarow ieckiego. O prać.: A. Faber-C hojnacka, B. Góra, W. Wój
cik. Kraków 1990 s. 92-99.
3 Zob. Z za g a d n ień k s z ta łc e n ia b ib lio te k a r zy . W arszaw a 1974 - zeszy t tłum aczeń wydany p rzez Bibliotekę Narodową; P roblem y s o zd a n - ja i r a z w itja M ezd u n a ro d n o j s is te m y n a u c n o j i te c h n ic e s k o j in fo r m a - c j i } Moskwa 1976 z.17; N ew T ren ds in D ocum entation und In fo r m a tio n . Proceedings of 3 9th FID Congress. Edinburgh 1978. London 1980;
M. Brykczyńska; P ro b lem y a ka d em ic kieg o k s z ta łc e n ia b ib lio te k a r z y w W ie l k ie j B ry ta n ii i Stanach Z je d n o c zo n y c h , "Przegląd Biblioteczny"
1983 z. 1/2; Por. W .Goriszowski, A k tu a liza c ja s y s te m u k s z ta łc e n ia b ib lio te k a r z y , "Poradnik B ibliotekarza" 1971 n r 3.
4 Por. J.E. Chełstow ski, K ronika n a u k o w o -d y d a k ty c zn a B ib lio te k i G łó w n e j W y ż s z e j S z k o ł y P ed a g o g ic zn e j za lata 1946-1970. "Roczniki Biblioteczne Rady Głównej Szkolnictw a Wyższego" 1972 z. 1/2 s. 379-382. Nadto: teczki osobowe wymienionych osób w zbiorach Archiwum WSP w Krakowie. Zob. też: J. Jarow iecki, K ieru n ki r o z w o ju badań i k s z ta łc e n ia s tu d e n tó w ... s.7-8.
^ S p ra w o zd a n ie B ib lio te k i G łó w n e j WSP w K rakow ie... za lata 1965-1971. D okum entacja Biblioteki Głównej WSP. Archiwum.
^ Z a ję c ia dydaktyczne prow adzili m.in. pracow nicy Biblioteki Głównej WSP (m gr Iren a Burkotowa, dr Edward Chełstowski, m gr A licja Tabakow a), pracow nicy In sty tu tu Filologii Polskiej: docenci - Józef Zbigniew Białek, Jerzy Jarow iecki, Antoni Jopek, S tanisław S ie - rotw iński.
' Powołano te ż do życia w ram ach In sty tu tu Filologii Polskiej Zakład B ibliotekoznaw stw a (22 VII 1975), którego obowiązki kierow nika pełnił d r Jan Okoń. Kierował on też do w rześnia 1978 roku S a
modzielnym Zakładem B ibliotekoznaw stw a (do X 1977), a następnie kierow nictw o p rz e ją ł p ro f.d r hab. Jerzy Jarow iecki, zaś Samodzielny Zakład B ibliotekoznaw stw a przekształcono później w K atedrę Biblio
tek o znaw stw a i In form acji Naukowej (5 VI 1985). Zespół naukowo- dydaktyczny stanow ili etato w i pracow nicy WSP, re k ru tu ją c y się z b i
bliotek naukowych i publicznych o raz osoby, których m iejscem głównego za tru d n ie n ia były biblioteki i ośrodki in fo rm acji nauko
w ej. Bliższe dane zob.: J.Jarow iecki: o p .cit. s. 11-16.
O pracach m ag istersk ich z zakresu bibliotekoznaw stw a i in
fo rm a c ji naukow ej w krakow skiej WSP pisali: E.Chełstowski: K s z ta ł
c e n ie b ib lio te k a r z y w WSP im .K o m isji E d u k a c ji N a ro d o w ej w K rakow ie.
"Roczniki Biblioteczne" 1977 z. 3 /4 ; W.Magiera, Prace m a g is te r s k ie p o w s ta łe w S a m o d zieln ym Z a k ła d z ie B ib lio te k o zn a w stw a WSP w K rako
w ie w 1,1977-1985, w: K s ią ż k i, cza so p ism a , b ib lio te k i Krakowa X IX i XX w ie k u . Kraków 1988, s .24-40. Zob. nadto: B ib lio g r a fia p rac ma
g is te r s k ic h w yko n a n y ch w S a m o d zieln ym Z a k ła d z ie B ib lio te k o zn a w stw a WSP im. K o m is ji E d u k a c ji N a ro d o w ej za lata 1978-79. Oprać. M. P ie- czonka. Kraków 1980; Toż ... za rok 1980. Oprać. G.Dymańska, M.Pie- czonka. Kraków 1981; Toż ... za la ta 1982-1983. Oprać. B.Góra. K ra
ków 1984; Toż ... za rok 1984. Oprać. B. Góra. Kraków 1985.
Wyższa S z k o ła P ed a g o g ic z n a
5 - l e t n i e s t u d i a m a g i s t e r s k i e , s ta c j o n a r n e
ANEKS
Wykaz podstaw ow ych p rzed m io tó w k ierun ko w y ch
K ie ru n e k s tu d ió w : B ib lio te k o z n a w stw o i I n f o rm a c ja Naukowa
L ic z b a g o d z in Forma z a l i c z .
Lp v Nazwa p rz e d m io tu Uwagi
r a zem
p r a c e k o n tr . w y k ł. ćw ic z . e g z . z a l .
1 2 3 4 5 6 7 8 9
I. PRZEDMIOTY OGÓLNE
1. H i s t o r i a f i l o z o f i i p r z e d -
( w y b r .n u r ty ) 45 15 30 X m io ty
r e a l i -
2. S o c j o l o g i a (w stęp zowanei
do s o c j o l o g i i ) 60 30 30 X p r z e z i
j e d -
3. P s y c h o lo g ia 60 30 30 X n o s t k i
o r g a - 4. P e d a g o g ik a o g ó ln a 60 30 30 X n i z . -
d y d ak -
5. P o d staw y d y d a k ty k i 30 15 •15 X ty c z .
6 . L e k t o r a t j . ł a c i ń -
45
sp o za b i b -
s k ie g o 45 X l i o t e -
7. L e k t o r a t j.o b c e g o 180 180 X X k o z n a - wstwa 8. T e c h n ic z n e ś r o d k i
w b i b l i o t e c e - maszy
n o p is a n i e 60 60 X
9. Wychowanie f i z y c z - 180 180 X
ne
I I PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 10 P o d staw y n a u k i o
k s i ą ż c e , b i b l i o t e c e
i i n f o r m a c ji naukow ej 30 15 15 X
1 2 3 4 5 6 7 8 9 11. N auki pom ocnicze
b ib lio te k o z n a w s tw a 30 15 15 X
12. Z a g a d n ie n ia wydaw
n i c z e i k s i ę g a r s k i e 60
/ 15 45 X X
13. H i s t o r i a k s i ą ż k i , 2
b i b l i o t e k i i n f o r - e g z a -
m a c ji naukow ej 210 90 120 X miny
14. B ib l i o t e k a r s t w o 220 60 160 X X 2
e g z a miny
15. C z y te ln ic tw o 90 30 60 X
16. B i b l i o g r a f i a i i n
ne ź r ó d ł a in f o r m a c ji 120 30 90 X X
17. H i s t o r i a n a u k i
i naukoznaw stw o 90 45 45 X
18. H i s t o r i a p iś m ie n - 2
n ic tw a i l i t e r a t u - 180 60 120 X X e g z a -
r y p o l s k i e j miny
19. W sp ó łcz esn a k u l t u
r a l i t e r a c k a 60 60 X
20. H i s t o r i a i t e o r i a
k u l t u r y 60 30 30 X
21. H i s t o r i a l i t e r a t u
r y p o w sz ech n ej 60 30 30 X i
22. I n f o r m a c ja naukowa 120 30 90 X
23. P o d staw y in fo rm a t y k i - t e c h n i k i kom puterow e w b i b
lio te k o z n a w s tw ie 45 15 30 X
24. M etody p r a c y w b i b l i o t e c e wg o b r a n e j
s p e c j a l n o ś c i * 150 45 105 X
25. P ro se m in a riu m s p e -
c j a l i z a c y j n e 2 30 .
30 X X
56
1 2 3 4 5 6 7 8 9 26. Seminarium magi
s t e r s k i e 3 120 120 X X
27. Wykład monogra-
fic z n y ^ 60 60 X
28. P ra k ty k a zawodowa3
Razem li c z b a go
d z in i egzaminów 2455 690 1765 23
egzaminy z 20 przedm.
I I I PRZEDMIOTY FAKUL- TATYWNE
1. Wybrane z ag a d n ie
n ia z l i t e r a t u r y d la d z i e c i i mło
d z ie ż y 60 30 30 X
2. Wybrane zagad
n ie n ia z h i s t o
r i i p ra s y 60 30 30 X
3. Wybrane za g a d n ie n ia z metodyki na
u c z a n ia j . p o l
sk ieg o w kl. IV- V III
60 30 30 X
4. Wybrane problem y b ib lio te k o z n a w s t
wa porównawczego
30 30 X
5. K u ltu ra ję z y k a 30 30 X
6. Z b io ry s p e c ja ln e 30 30 X
7. Nauki p o m o c.k się- goznaws tw a-m arke- tin g
30 30 X
8. H i s t o r i a P o ls k i 60 60 X
O b jaśn ien ia:
1. O bowiązuje do wyboru jed n a specjalność:
- Biblioteki szkolne i pedagogiczne - Biblioteki powszechne (publiczne) - In fo rm ac ja naukowa
- C zasopiśm iennictw o polskie XIX i XX wieku - E dytorstw o i działalność wydawnicza
2. S tu d en ta obow iązuje do wyboru jedno prosem inarium s p e c ja li
zacyjne i wykonanie p racy sem in ary jn ej
3. S tu d en ta obow iązuje wybór jednego sem inarium .
4. Wykłady prow adzone są przez dwa lata. W ciągu dwu lat s tu dent winien w ysłuchać dwu wykładów z wyboru. Liczba wykładów odpo
w iada ilości sp e c ja liz a c ji.
5. P rakty ka zawodowa w bibliotekach, ośrodkach in fo rm acji nau
kow ej, ośrodkach wydawniczych i księgarskich
- 4-tygodniow a po I, II i III roku studiów (w m -cu w rześniu - październiku) - łącznie 12 tygodni
- 3-tygodniow a na IV roku studiów zw iązana z w ybraną sp ecjalnością.
6. P rzedm ioty fak u ltaty w n e ino wyboru)
- w czasie 111- V roku studiów stu d en t winien zaliczyć dwa przedm ioty z wyboru o łączn ej liczbie godzin 90-120.
7. Wycieczki program ow e (obowiązkowe)
I rok - 2 wycieczki w m iejscu studiow ania do bibliotek, w tra k c ie których realizow ane są tre ś c i do przedm iotu bib lio tek arstw o ,
II rok - 1 w ycieczka 2-dniow a, w tra k c ie k tó re j realizow ane są tre ś c i program ow e do przedm iotu h is to ria książki, bibliotek i in fo rm acji naukoWej,
III rok - 2 wycieczki: 1 w m iejscu studiow ania i 2-dniow a w tra k c ie których realizow ane są tre śc i program ow e do przed m iotu : h is to ria nauki i naukoznaw stw o o raz sp e c ja liz a c ji.
Uwaga: W ram ach przedm iotu "bibliotekarstw o" realizow ane są ogólne zagadnienia bezpieczeństw a i higieny pracy o raz ochrony przeciw p ożaro w ej.
