BIOREAKTORY
W - 4
Dynamika bioreaktorów
– czas przebywania / dyspersja masy - - Zbiornikowych z mieszaniem – okresowych - Zbiornikowych z mieszaniem – półciągłych - Rurowych / komorowych przepływowych
- Przepływowych z immobilizowanym osadem czynnym
- Typu „air lift” – z przepływem zawiesiny osadu
czynnego wymuszonym napowietrzaniem
WCh PG prof. M. Kamiński r. ak. 2016-17
Rodzaje bioreaktorów
Reaktor zbiornikowy
Reaktor rurowy
Reaktor
wielodziałowy
Reaktory „air lift”
Zbiornikowy z mieszaniem – okresowy Zbiornikowy z mieszaniem – półciągły
Badanie dynamiki „obiektu”, w tym bioreaktora, to określenie odpowiedzi na skokowe / impulsowe / prostokątne –
„wymuszenie” – metoda matematycznego przewidywania /
doświadczalnego opisu czasu zatrzymania, dyspersji , efektywnej
dyfuzji
W rzeczywistych reaktorach zbiornikowych nie mamy do czynienia z idealnym mieszaniem.
Czasem ma też miejsce przepływ segregacyjny. Wówczas w sposób doświadczalny określa się funkcję odpowiedzi dozując „prostokątną” porcję trasera i badając przebieg funkcji
odpowiedzi. Określa się rząd kaskady idealnych mieszalników o objętości V oraz opóźnienie transportowe.
Opóźnienie transportowe należy też konieczne określić w przypadku reaktora rurowego albo reaktora ze złożem porowatym. W przypadku tego typu reaktorów konieczne jest też
wyznaczenie współczynnika efektywnej dyfuzji (Deff) w funkcji liczby Peckleta (Pe=udp/Dm), albo wartości HETP (H) w funkcji prędkości (u) przepływu płynu dla warstwy porowatej.
Reaktory rurowe niewypełnione / z wypełnieniem ziarnistym i immobilizowanym enzymem lub
„osadem czynnym” ,
Rozkład czasów przebywania w reaktorach przepływowych
Iwona Hołowacz
Czas przebywania w reaktorach przepływowych
b) Model przepływu tłokowego
m
0
a) Model idealnego wymieszania
Funkcje rozkładu czasu przebywania
E() – funkcja gęstości prawdopodobieństwa czasu przebywania; widmo rozkładu czasu przebywania
F() - funkcja rozkładu/dystrybuanta czasu przebywania;
d E F
0
0 0F F
1
10
d E
0 0
mE d dF
Rozkład czasu przebywania – residence time distribution RTD
Metody znacznikowe:
- skokowa - impulsowa
m m A
A
dla dla c
F c
F
1
0
0
Metoda skokowa
F
exp
F 1
Idealne
wymieszanie
Przepływ tłokowy
m
J. Szarawara - Podstawy inżynierii reaktorów chemicznych, WNT 1991
m m A
A
m
dla
dla c
E c
E
1 0
0
Metoda impulsowa
E
exp
E m
Idealne
wymieszanie
Przepływ tłokowy
J. Szarawara - Podstawy inżynierii reaktorów chemicznych, WNT 1991
Przebieg zmian stężenia znacznika w strumieniu opuszczającym reaktor przepływowy rzeczywisty:
a) metoda skokowa b) metoda impulsowa
m
J. Szarawara - Podstawy inżynierii reaktorów chemicznych, WNT 1991
Model dyspersyjny
Pe
Pe 0
IdealneWymieszanie Przepływ tłokowy
D
LL Pe u
J. Szarawara - Podstawy inżynierii reaktorów chemicznych, WNT 1991
Pe 1 2
Bioreaktory airlift
reaktory airlift z
cyrkulacją zewnętrzną reaktory airlift z
cyrkulacją wewnętrzną
doprowadzenie gazu strefa separacji – top zone
strefa wznoszenia – riser
strefa opadania – downcomer
strefa przydenna – bottom zone odprowadzenie gazu
doprowadzenie gazu
strefa separacji – top zone
strefa wznoszenia – riser
strefa opadania – downcomer
strefa przydenna – bottom zone odprowadzenie gazu
M.Y. Chisti - Airlift bioreactors, Elsevier Applied Science, 1989
Bioreaktory airlift – mieszanie w fazie ciekłej
C L L
L
t D
L D
L Bo u
2
t ti
R c
c c
C i
t
t
C L t u L
L Z li
tC
i R
Z i exp Bo
C Bo
4
4
2
Bioreaktory airlift – mieszanie w fazie ciekłej
Bioreaktory airlift – mieszanie w fazie ciekłej
Mieszanie wzdłużne w fazie ciekłej w układzie barbotażowym:
1. Ślady fazy zdyspergowanej 2. Cyrkulacja cieczy
3. Burzliwość przepływu fazy ciekłej
A. Pinto, J. Campos, Coalescence of two gas slugs rising in a vertical column of fluid. Chem.Eng.Sci. 51(1)1996 D. Bhaga, M. Weber, In-line interaction of a pair of bubbles in a viscous liquid. Chem.Eng.Sci. 35,1980
1 2 3
3 2
1 V V
V
3 2
1 R R
R u u
u
3 2
1 R R
R D D
D
3 2
1 R R
R u u
u
1 2 3
P. Weiland, Influence of draft tube diameter on operation behaviour of airlift loop reactors.
Ger.Chem.Eng. 7, 1984
𝜀 = 𝑉0
𝑉𝑐 = 𝑉0 𝜋𝑑𝑐2
4 ∙ 𝐿𝑐
𝑢 = 𝐿𝑐
𝜏𝑜 = 𝑉 𝜋𝑑𝑐2
4 ∙ 𝜀
[𝑚 𝑠 ]