JA N Ł O SIŃ SK I
W PŁYW W PROW ADZONEGO DO GLEBY CHLORKU CHLOROCHOLINY (CCC) NA SKOCZOGONKI C O L L E M B O L A
P racow n ia B io lo g ii Ś rod ow isk Z agosp od arow an ych In sty tu tu B io lo g ii U M K w K on iczyn ce
K ierow nik: prof. dr M. G rom adska
W STĘP
W zw iązku z dużą aktu alno ścią zagadnień zw iązanych z ogólną che m izacją środow iska w iele uw agi pośw ięca się działaniu p rep a ra tó w nie ty lko w aspekcie ich bezpośredniego przeznaczenia, lecz rów nież ich ubocznego działania na inne kom p on en ty d an ej biocenozy. Do p re p a ra tów” stosow anych w celu uzyskania niek tó ry ch pożądanych cech w rośli n ach należą in h ib ito ry w zro stu roślin albo re ta rd a n ty . Je d n y m z n ich jest chlo rek chlorocholiny o pow szechnie u żyw anym sym bolu CCC. Z a sadniczym efektem działania tego zw iązku jest zaham ow anie w zrostu pęd u n a długość u w ielu roślin zbożowych [1, 2, 5, 6, 8, 9]. S tą d CCC znalazł zastosow anie jako środek zapobiegający w ylęganiu zbóż. Nie b ra k też prac dotyczących w p ły w u CCC na rośliny w arzy w ne [10, 141 oraz na ro śliny ozdobne [11].
B adania n a d w pływ em CCC n a zw ierzęta są stosunkow o nieliczne. Przeprow adzono je głów nie na różnych kręgow cach (myszy, szczury, ko ty i św inki m orskie), u stalając dla każdego g a tu n k u stopień toksyczności tej substancji. Bardzo fra g m en ta ry c z n e są prace dotyczące oddziaływ a nia CCC na zw ierzęta bezkręgow e, a szczególnie na owady. N ajczęściej stosow aną m eto dą podaw ania CCC zw ierzętom jest dodaw anie ro ztw o ru tej su b sta n c ji do pożyw ek hodow lanych bądź sm arow anie roztw orem na p rzy k ład liści przeznaczonych do k arm ien ia larw i gąsienic. P ra ce T a- h o r i , Z e i d l e r a i H a l e v y [12, 13] w ykazały, że dla m uchy do m ow ej środek ten nie jest toksyczny, zaś u m szycy A p his nerri Boy er w yw oływ ał skrócenie okresu życiowego. C a r l i s e , P e g g y i O s b o r n e [4] stw ierd zili u szarańczaka D ysdercus cardinalis osłabienie fu n k cji rozrodczych i zniekształcenie zarodków p rzy hodow li larw na p okarm ie z dodatkiem CCC. B ł a ż e j e w s k a [ 3 ] w sw oich dośw iad czeniach nie stw ierdziła w praw dzie toksycznego w pływ u CCC n a w ołka
86 J. Ł osiń sk i
zbożowego, zaobserw ow ała jed n ak zw iększoną płodność chrząszczy w dalszych pokoleniach. Celem niniejszej p racy było poznanie, w jak i spo sób w prow adzony do gleby CCC oddziałuje n a fau n ę glebow ą, a w szcze gólności n a skoczogonki.
M ETO DA I M A TER IA Ł
O w ady do pracy zbierano w latach 1972 i 1973 z gleby dw óch pól z u p raw ą rzep ak u jarego i ozimego n a te re n ie gospodarstw a dośw iadczal nego UM K k. T orunia. Pola te by ły oddalone od siebie o około 300 m. R zepak ja ry w y siany by ł n a polu o glebie gliniasto-piaszczystej, ozimy zaś — n a polu z czarn ą ziem ią zdegradow aną. W obu up raw ach chlo rek chlorocholiny zastosow ano w daw kach: 4, 6 i 8 kg/ha (rys. 1). Na u p ra - w ie rzep ak u jarego p re p a ra t w prow adzono do gleby 19.V.72 r., zaś na rzep aku ozim ym 27.XI.72 r.
Pod u p ra w ą rz e p a k u ja r e g o U nde r s u m m e r ra p e □ E l E l Е К □ □ И E L , Зт ,3m je Зт P od u p raw ą rz e p a k u o z im e g o U nde r w in te r ra p e
□ □ □ LI,:
□ □ Ш ЕЙ
I 5т ^ 0т , 5т ^Pierw sze próbki gleby z rzepak u jarego pobrano 16 m aja, z rzep aku ozimego 6 listopada 1972 r., tj. p rzed zastosow aniem p re p a ra tu . N astęp ne próbki pobierano co dw a tygodnie. Dośw iadczenia zakończono z chw i lą sprzętu rzepaku. Z każdego poletka pobierano po 4 próbki gleby z trzech w arstw , z głębokości 5, 10 i 15 cm. O bjętość każdej p ró b k i gleby w ynosiła 125 cm 3 (5X 5X 5). Ogółem z rzep ak u jarego pobrano 384 p ró by, nato m iast z rzep ak u ozimego 432 próby. O w ady z p o branych p ró bek gleby w ypłaszano w aparacie T u llg ren a zm odifikow anym przez H aarlova [7]. R ys. 1. S ch em a t ro zm ieszczen ia p o le te k 1 i 2 — p o le tk a t r a k t o w a n e 4 k g /h a CCC, 3 i 4 — p o le t k a t r a k t o w a n e 6 k g /h a CCC, 5 i 6 — p o le tk a t r a k t o w a n e 8 k g /h a CCC, 7 1 8 — p o le t k a k o n t r o ln e D istrib u tion sch em e o f p lo ts ly 2 — t h e p lo t s t r e a t e d 4 k g /h a CCC, 3, 4 — t h e p lo t s tr e a t e d 6 k g /h a CCC, 5, 6 — t h e p lo t s t r e a t e d 8 k g /h a CCC, 7, 8 — c o n tr o l p lo t s
OM ÓW IENIE W Y NIK Ó W
R z e p a k j a r y . N ajw ięcej skoczogonków zanotow ano w glebie po letk a trak to w an eg o 4 k g /h a CCC (38,26%), m niej otrzym ano z gleby z daw ką 8 k g /h a CCC (28,04%), a n ajm n iej z 6 k g /h a CCC (20,19%). Na poletkach ko n tro ln y ch liczebność skoczogonków w ynosiła tylko 13,51%.
Do najliczn iej w y stęp u jący ch g atu nk ó w n ależał C eratophysella arm ata Nicol. stanow iąc 52,1% ogółu zebran y ch skoczogonków oiraz H ypogastru-
ra m anubrialis Tullb. — 19,7%. N astępne m iejsce pod w zględem liczeb
ności z a ję ły Folsomia fim eta ria L. — 7,5%, M esaphorura krausbaueri Born. — 6,1%, O nychiurus arm atus Tullb. — 5,1%. Pod koniec czerw ca pojaw ił się Isotom a notabilis Schaff, dając 2,0% zebranych owadów i Isotom a viridis Bourl. — 1,4%, zaś pod koniec lipca notow ano Isotom a
olivacea Tullb. w ilości 1,5% zeb ran y ch Collembola.
Pozostałe 14 gatu n ków w ystępow ało n iere g u la rn ie i sporadycznie, d a jąc razem 4,6%. B yły to g a tu n k i następ u jące: O nychiuru s sybiricus Tullb., S tenophorura quadrispina Born., M etaphorura a ffin is Born.,
Frisea m irabilis Tullb., Folsomia quadrioculata Tullb., Proisotom a m in u ta
Tullb., P sudosinella alba Pack., L ep id o cyrtu s cyaneus Tullb., H etero m u-
rus n itid u s Tem pi., Sinella coeca Schott., Sinella curviseta Brook., S m in th u rin u s aureus Lubb., S m in th u ru s viridis L. i A lacm a fusca L.
O bserw acje w ykazały, że w tej u p raw ie liczebność skoczogonków u le g ała dużym w ahaniom . S tą d przebieg zm ian w liczebności łatw iej było porów nyw ać, w yo drębn iając pew ne okresy. P ierw szy obejm ow ał zm ia n y zachodzące od oprysku, tj. od 16 m aja, do 30 czerw ca, zaś d ru gi — okres całego lipca i połowy sierpnia.
W okresie pierw szym po o p rysku najw iększą liczebność skoczogonków zanotow ano n a poletkach k o n tro ln ych (średnia — 44 osobników n a 1 dcm 2). N a po letkach opryskan y ch liczebność owadów w ynosiła przy daw ce 4 k g/h a CCC średnio 30 osobników, p rzy 6 kg /ha CCC — 36 osob ników i p rzy 8 k g /ha — 41 osobników na 1 dcm 2.
W okresie drugim n a poletkach o p ryskanych zanotow ano w y raźny w zrost C ollem bola (rys. 2, tab. 1). Z daw ką 4 kg/ha CCC d o m in antam i b y ły dw a g a tu n k i — C eratophysella arm ata i H ypogastrura m anubrialis, w glebie poletka z daw ką 8 k g /h a CCC — C eratophysella arm ata, H yp o
gastrura m anubrialis i M esaphorura krausbaueri. W dośw iadczeniach z
6 k g /h a g atu n k am i d om inujący m i b yły C eratophysella arm ata i H yp o
gastrura m anubrialis. W glebie p oletka kontrolnego najliczniej w y stąpiły
trz y gatu n ki: C eratophysella armata, H ypogastrura m anubrialis i Folso
m ia fim etaria.
Rozm ieszczenie pionowe C ollem bola w zależności od zastosow anej daw ki CCC przedstaw iono w tab. 2. W w arstw ie pow ierzchniow ej (0— 5 cm) poletek tra k to w a n y ch liczebność skoczogonków m alała w m iarę w zrostu k o n c e n trac ji p rep a ra tu , była jed n ak wyższa od liczebności na
88 J. Ł osiń sk i Liczebność osob. Number o f ind. L50- 100350 3 0 0 2 5 0 -2 0 0 - 150-100 9 0 8 0 7 0 6 0 5 0 W 3 0 - 20- 10-kontrola control
/
_L 16.5-30.6.72 30.6-16.8.72R ys. 2. L iczeb n ość C ó lle m b o la w g le b ie pod u praw ą rzep ak u jarego
C o lle m b o la n u m b er in so il under /sum m er rap e
poletku kontro lny m . W w arstw ach głębszych (5— 10 cm) stw ierdzono w zrost liczebności, liczby jed n ak b y ły niższe niż w kontroli, z w y jątk iem w arstw y 5— 10 cm na poletku z daw ką 8 k g /h a CCC.
R z e p a k o z i m y . W całym okresie obserw acji najw ięcej skoczo-
gonków uzyskano z poletek, gdzie w prow adzono 6 kg /ha CCC (36,7%). P rz y innych daw kach p re p a ra tu (8 kg/ha — 19,9%, 4 k g/ha — 16,1% osobników) stw ierdzono obniżenie liczebności skoczogonków w sto su n k u do poletek k o n tro lny ch (27,3%). B iorąc pod uw agę zm iany w liczebno ści owadów, podobnie jak w upirawie rzep ak u jarego, w yróżniono dw a okresy (rys. 3). W pierw szym okresie, tj. od czasu w prow adzenia p re p a ra tu w listopadzie do połow y g ru d n ia zaobserw ow ano w zrost liczebności skoczogonków na p oletkach tra k to w a n y ch CCC (4 kg /ha — średnio na 1 dcm 2 53,2 osobnika, 6 kg/ha — 66,3, 8 k g/ha — 42,2, w sto su n k u do kontroli, k tó ra m iała — 32 osobniki), później następow ało na nich zm niej szenie liczebności. N atom iast na poletkach ko n tro ln y ch zaznaczył się nie znaczny jej w zrost. W okresie w iosenno-letnim n a w szystkich poletkach w ystępow ały znaczne w ahania. Szczególnie duże n asilen ie liczebności zaobserw ow ano przy końcu m aja n a poletkach z d aw k ą 6 kg /ha CCC, kiedy n a 1 dcm 2 przypadało 162,1 osobnika.
W u p raw ie rzep aku ozimego znaleziono 20 gatunków . P od w zględem dom inacji gatunków , w poró w n an iu do u p raw y rzep ak u jarego, n a stą
-T a b e l a 1 U d z ia ł p r o c e n to w y gatu nk ów b a r d z i e j l i c z n y c h w baAânjrefc p o le t k a c h P e r c e n t a g e o f C o lle m b o la s p e c i e s i n th e p l o t s i n v e s t i g a t e d ~— Bawki CCC - D o se s o f CCC k g /h a G a tu n k i - S p e c i e s ^ 0 4 6 8 O n y c h iu ru s a rm a tu s a 1 6 ,7 0 , 5 7 , 3 5 , 3 b 7 , 6 0 , 2 1 ,3 2 , 7 L lesap h oru ra k ra u sb a u e r i a 9 , 0 2 , 8 4 ,8 1 1 ,8 b 6 , 3 4 , 4 2 , 6 2 , 4 H y p o g a s tr u r a m a n u b r ia lis a 1 6 , 7 1 6 ,8 1 3 ,1 3 0 ,0 b 0 , 9 0 , 3 0 , 9 1 , 3 C e r a t o p h y s e lla a rm ata a 3 4 ,6 6 6 , 4 6 0 ,3 3 9 , 4 b 3 , 6 2 6 ,6 2 0 ,7 1 6 ,9 P o ls o m ia f i m e t a r i a a 1 0 ,3 8 , 6 5 , 2 8 , 0 b 2 6 ,2 4 8 ,9 5 3 ,0 6 3 , 7 F ó ls o m ia q u a d r i o c u la t a a 2 , 4 0 , 2 0 , 7 0 , 5 b 3 ,6 7 , 0 6 , 1 7 , 5 Iso to m a v i r i d i s a 2 , 0 1 , 7 0 , 8 1 , 2 b 0 , 2 - 0 , 1 0 , 3 I so to m a o l i v a c e a a 2 , 7 0 , 4 1 ,6 2 , 9 b 1 8 ,0 1 , 0 0 , 6 1 , 4 I so to m a n o t a b i l i s a 5 , 0 2 , 6 1 , 2 0 , 4 b 2 7 ,6 8 , 3 2 , 1 1 , 1 S i n e l l a c u r v i s e t a a 0 , 6 _ _ 0 , 5 b 6 , 0 3 , 3 4 , 6 2 , 7 a - r z e p a k j a r y - summer rape b - r z e p a k ozim y - w in t e r ra p e
piły zm iany. W glebie w szystkich p o letek tra k to w a n y ch p re p a ra te m do m in an tam i b y ły dw a g atunki: Fólsomia fim eta ria i C eratophyella arm a
ta, w dośw iadczeniach k on tro ln y ch zaś dom inow ały: Isotom a oliveacea, Fólsomia fim eta ria i Isotom a notabilis. P ro cen t g atunków b ard ziej licz
nych p rzed staw iał się n astępująco:
Fólsomia fim eta ria L. — 43,9%,
C eratophysella arm ata Nicol. — 18,37%, Isotom a notabilis Schaff. — 8,74%,
Fólsomia quadrioculata Tullb. — 5,42%, Isotom a olivacea Tullb. — 5,0%,
9 0 J. Ł osiń sk i R o z m ie s z c z e n ie p ion ow e C o lle m b o la w z a l e ż n o ś c i od z a s t o s o w a n e j d aw ki CCC w y ra żo n e w % V e r t i c a l d i s t r i b u t i o n o f C o lle m b o la d e p e n d in g on th e CCC d o e e e s , i n % P o l e t k a P l o t s K o n tr o la C o n tr o l
T rak tow ane - T r e a te d
Dawki CCC D o se s o f CCC k g /h a 0 4 6 8 G łę b o k o ś ć w cm D ep th i n cm 0 - 5 a 5 4 ,4 8 8 3 , 6 3 6 7 ,3 9 5 ó ,8 8 b 5 9 ,2 0 3 3 ,7 0 7 0 ,7 0 5 4 ,5 4 5-10 a 2 8 ,4 3 10,58 2 2 ,4 0 3 1 ,6 5 b 2 4 ,3 0 3 0 ,9 0 1 6 ,3 1 20 ,62 1 0 -1 5 a 1 7 ,0 9 5 ,7 9 10 ,2 1 1 1 ,4 7 b 1 6 ,5 0 3 5 ,4 0 1 2 ,9 9 2 4 ,8 4 a - r z e p a k j a r y summe r rape b - r z e p a k ozim y w in te r rap e Liczebność oscb. Number of ind. 300 -oc-n _______ kontrola ćou — control » 4 kg CCC 2 00 - --- 6kg CCC Qkg CCC 150 -100 - 9 0 - 80 ■ 70 - 60 - 50 ■ W ■
30 — ' R ys. 3. L iczeb n ość C o lle m b o la w g leb ie
20 — pod u p raw ą rzep ak u ozim ego
Ю — I I C o lle m b o la num ber in so il under w in ter
6.11.72-26.3.73 ' 1A-10.7.73 таре
Liczebność tych gatun k ów w y raźn ie korelow ała z w prow adzoną daw k ą CCC (tab. 1). Z zestaw ienia widać, że, b iorąc pod uw agę reak cje sko czogonków na CCC, m ożna w yróżnić trz y grupy. Do pierw szej należały g a tu n k i rea g u jąc e na CCC zw yżką liczebności, np. C eratophysella arm a
ta , Folsomia fim eta ria i H ypogastrura m anubrialis. D ru gą grupę sta n o
p re p a ra tu , np. O n ych iu rus arm atus, Isotom a notabilis i Isotom a olivacea. Do trzeciej zaś g ru p y należały g a tu n k i n ie w ykazujące w y ra ź n ej rea k c ji n a działanie CCC, jak np. Isotom a viridis, S inella curviseta. W dośw iad czeniach z A larem w ym ienione g a tu n k i w ykazyw ały odm ienną reak cję
[15].
P o ró w n u jąc w yniki dośw iadczeń przeprow adzonych na rzep ak u ozi m y m z w y n ik am i na rzep ak u ja ry m stw ierdzono (różnice. W rzep ak u ja ry m najliczn iej w ystępow ały skoczogonki n a poletkach z d aw ką 4 i 8 kg /h a CCC, w rzep ak u zaś ozim ym — na poletkach z daw k ą 6 kg/ha. Z ogólnej liczby 25 gatu n k ó w 16 g atu n k ów było w spólnych dla obydw u upraw . Pięć g atu n k ó w (O nych iu ru s sybirucus, Sten ap ho rura quadrispina,
M etaphorura affin is, S m in th u rin u s aureus i S m in th u ru s viridis) w y stę
pow ały w yłącznie w u p raw ie rzep ak u jarego, zaś cz te ry g a tu n k i (O n y
chiurus fim eta riu s, Isotom a violacea, Isotom ina th erm o p h ila i L epido- c y rtu s lanuginosus) notow ano w yłącznie w glebie pod u p raw ą rzep ak u
ozimego.
Z m iany liczebności skoczogonków na rzep ak u ja ry m w dośw iadcze niach z daw ką 4 kg/ha CCC w skazują, że zastosow any p re p a ra t w krótce po w prow adzeniu działał w yraźnie sty m u lu jąco na owady. W glebie po lete k pod u p raw ą rzep ak u ozimego stw ierdzono sty m u lu ją c e oddziaływ a nie p re p a ra tu tylko w daw ce 6 kg/h a CCC. P rz y innych daw k ach tego nie notow ano.
W N IO SK I
Z uzyskanych w yników m ożna w yciągnąć n a stęp u jące wnioski. 1. W u p raw ie rzep ak u jarego trak to w an eg o CCC liczebność skoczo gonków, szczególnie przy daw ce 4 k g /h a CCC, w zrastała w sto su nk u do poletek kontrolnych.
2. W u p raw ie rzep ak u ozimego skoczogonki najliczniej w ystępow ały w glebie tra k to w a n e j 6 kg/ha CCC. P rz y daw kach 4 i 8 k g/ha stw ierd zo no spadek liczebności.
3. W glebie pod u p raw ą rzep ak u jarego dom inow ał g atu n e k Cerato-
p hysella arm ata Nicol., stanow iąc 52,1%.
4. W u p raw ie rzep ak u ozimego dom inow ały dw a gatun ki: Folsomia
jim e ta r ia L. i C eratophysella arm ata Nicol., dając 61,5% ogółu skoczo
gonków.
5. Różne daw ki CCC pow odow ały zm iany stosunków liczbow ych m ię d z y poszczególnym i g a tu n k a m i skoczogonków.
L IT E R A T U R A
;[11 B a r b i e r S., M a y r H.: U n tersu ch u n g en zur W ech selw irk u n g zw isch en S tic k sto ff u n d C h loroch olin ch lorid (CCC) b ei W inter W eizen in G efä ssv ersu ch . P la n t an d S o il 24, 1966, 1, 167— 177.
92 J. Ł osiń sk i
[2] В i r e с к а H.: E ffe c t of 2 -ch lo ro eth y ltrim eth y a m m o n iu m chlorid (CCC) on p h o to sy n th esis and p h o to sy n th a le d is tr ib u tio n in cats and w h e a t a fter beading. B u lle tin A cad. P ol. Sei. Biol. 14, 1966, 4, 261— 267.
[3] B ł a ż e j e w s k a A.: P ło d n o ść w o łk a zb ożow ego C a la n d ra g ra n a r ia L. h o d o w an ego na ziarnach p szen icy tra k to w a n ej ch lork iem ch loroch olin y (CCC). Rocz. N auk. roi. A, 1969, 129— 136.
[4] C a r l i s e J. B., P e g g y E. E., O s b o r n e D. J.: E ffects of p la n t grow th r e g u lators on lo cu sts sta in er bugs. Sc. Food, and A gric. 20, 1969, 391— 393. [5] C h r o m i ń s k i A., M i c h n i e w i c z M.: B ad an ia nad w p ły w e m chlorku
c h loroch olin y (CCC) na d w ie od m ian y żyta ozim ego. Z esz. auk. U M K 14, 1971, 188.
[6] C h r o m i ń s k i A., S t a n k i e w i c z S.: W p ły w ch lorku ch loroch olin y (CCC) na plon ziarna trzech odm ian p szen icy ozim ej różnie odpornej na w y le g a n ie . Zesz. nauk. U M K , B iol. 14, 1971, 155— 165.
[7] H a a r l o v N.: A n e w m o d ifica tio n o f th e T u llgren apparatus. Journ. o f A n im al, Ecol. 1947, 16, 115— 121.
[8] M i c h n i e w i c z M., C h r o m i ń s k i A., B e l t H.: W p ły w chlorku ch loro c h olin y (CCC) na p la n o w a n ie i n iek tó re w ła śc iw o śc i fizjo lo g iczn e i b io ch e m iczn e p szen icy ozim ej L eszczy ń sk a W czesna. Rocz. N auk. roi. A, 93, 1967, 1, 131— 153.
[9] C h r o m i ń s k i A., B e l t H., M i c h n i e w i c z M.: O cena w y n ik ó w tr z y letn ich d ośw iad czeń nad sto so w a n iem chlorku ch loroch olin y (CCC) w u p ra w ie p szen icy ozim ej L eszczy ń sk a W czesna. Zesz. nauk. UM K , Biol. 14, 1971, 143— 154.
[10] O t a T.: Izu czen ie B. Ch. B. w lija n ija obrabotki p o czw y na ta stie n ie ogurca. Sc. R epts. A gric. Ibaraki U n iw . 9, 1961, 11.
[111 S t u a r t N. W.: In itia tio n of flo w e r buds in R hododendron a fter ap p lication of grow th retardant. S cien ce 134, 1961.
[12] T a h o r i A., H a 1 e v y A. H. , Z e i d l e r G.: E ffects of som e p la n t grow th retard an s on th e A p h i s nerii B oyer. J. Sc. F ood and A gric. 16, 1965, 568 — 569.
[13] T a h o r i A., Z e i d l e r G., H a l e v y A. H.: T he e ffe c ts P h osp h on as a h a u se f ly sterilan t. D ie N a tu r w isse n sc h a fte n 52, 1965, 13, 400.
[14] W i t t w e r S. H., T o l b e r t N. E.: 2 -ch lo ro eth y ltrim en th a m m o n iu m chloridae and related com pounds as p la n t grow th su b stan ces. V. G row th, flo w e r in g and resp on ces as rela ted th o se ind u ced by a u x in and gib erillin . P la n t P h y s. 35, 1960, 6.
[15] W i t k o w s k i T., Ł o s i ń s k i J.: D ziałan ie n a stęp cze A laru na n icien ie i s-ko- czogonki. Stud. Soc. S cien t. Tor. E (Zoologia), w druku.
Ян Л о с и и с к и В Л И Я Н И Е Н А НО ГО Х ВО СТО К ( C O L L E M B O L A ) CCC ВВЕДЕНН ОГО В ПО Ч ВУ ПОД П О СЕВАМ И ЯРОВОГО И ОЗИМОГО Р А П С А Л аборатория биологии почвы агроценозов У н иверситета Н. К оп ерн и к а в Т ору не Р е з ю м е Ц елью работы было устан овл ен и е в какой степени введенны й в почву и н гиби тор роста растений ССС влияет на р азв и ти е почвенны х ногохвосток. Опыты проведено в 1972 и 1973 го д а х на п ол я х опы тной станции У н иверситета Н и колая
К оп ерн и к а в К онич инке. П реп арат прим енено в количество 4, 6 и 8 кг/га. А н а лиз материалов пр ои зведен по м етоду тренда. У становлено, что вв едение ССС в почву под к ул ьтур ой ярового рапса отразилось п ол ож и тел ьн о на ногохвост- к а х и и х численность была вы ш е чем на контрольн ы х дел ян к ах. В почве под посевом озимого рапса повы ш ение численн ости отмечено только при п ри м ен е нии б кг/га ССС. Р азн ы е виды ногохвосток по разн ом у реагировали на наличие и количество введенного в почву ССС. О тмечено т а к ж е некоторую зависимость м е ж д у вертикальны м расп р едел ен и ем ногохвосток и количеством прим ен яем о го препарата. У становлено, что ССС не проявляет токсического действия на эти х н асек о мы х, а в некоторы х с езо н а х м о ж ет оказы вать д а ж е стим улирую щ ее действие на повы ш ение численности. Б ольш ая м ногочисленность C o ll e m b o l a играет в аж н ую роль в круговороте вещ еств в агроц ен озах. J . Ł O S IŃ S K I
EFFECT OF CHLOROCHO LINE CHLORIDE (CCC), BR O U G H T IN TO SOIL, ON C O L L E M B O L A
L ab oratory of F arm ed L and B iotops In stitu te of B iology,
N. C opernicus U n iv e r sity of Toruń
S u m m e r y
T he aim of w ork w as find, h ow th e p la n t grow th in h ib itor (CCC), brought into soil, w o u ld a ffe c t th e so il fau n a. T he resp ectiv e ex p erim en ts w ere carried out in 1972 and 1973 on field s of th e E x p erim en ta l S ta tio n K oniczynka, N. C o p ern icu s U n iv ersity . T he CCC doses ap p lied w ere 4, 6 and 8 kg per hectare.
T he resu lts w ere in terp reted by m ean s of th e so -c a lle d trend m ethod. It has b een fou n d th a t CCC brought into so il u n der su m m er rape a ffe c te d fa v o u ra b ly
C o llem b o la , th e num b er of w h ich w as h igh er on ССС-trea ted p lots th an on control
ones. In soil under w in ter rap e th e C ollem b ola n um ber in crea se occurred only at th e dose of 6 kg CCC per h ectare.
D ifferen ces w ere ob served in th e resp on ses of p articu lar sp ecies to th e p re sen ce and doses of CCC brought into soil. A lso a certain relation sh ip b etw een v e r tic a l d istribution of C ollem bola and th e am ou n t of th e p reparation brought into soil has b een proved.
T he in v estig a tio n a llo w to con clu d e th a t CCC can b e regarded as a p rep a ration h arm less for C o ll e m b o l a , and in som e periods ev en as an a g en t stim u la tin g th eir n u m ber increase. H igh num ber of th ese in sects p la y s an im p ortan t role in th e m a tter circulation in agrocen oses.
D r J a n Ł o siń s k i
P r a c o w n ia Biologii Ś r o d o w i s k Z a g o s p o d a r o w a n y c h
I n s t y t u t u Biologii U M K
