Miejsce na naklejk Ċ
MHI-R1_1P-092
EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII
POZIOM ROZSZERZONY
Czas pracy 180 minut
Instrukcja dla zdającego
1. SprawdĨ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 28 stron
(zadania 1 – 26). Ewentualny brak zgáoĞ przewodniczącemu zespoáu nadzorującego egzamin.
2. Arkusz zawiera trzy czĊĞci. CzĊĞü pierwsza arkusza to test, czĊĞü druga wymaga analizy materiaáów Ĩródáowych, a czĊĞü trzecia napisania krótkiego wypracowania na jeden z podanych tematów.
3. CzynnoĞci zaplanuj tak, aby moĪliwe byáo rozwiązanie zadaĔ z trzech czĊĞci arkusza w ciągu 180 minut.
4. Rozwiązania zadaĔ zamieĞü w miejscu na to przeznaczonym.
5. Pisz czytelnie. UĪywaj dáugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem.
6. Nie uĪywaj korektora, a báĊdne zapisy wyraĨnie przekreĞl.
7. PamiĊtaj, Īe zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datĊ urodzenia i PESEL.
Nie wpisuj Īadnych znaków w czĊĞci przeznaczonej
dla egzaminatora.
ĩyczymy powodzenia!
MAJ ROK 2009
Za rozwiązanie wszystkich zadaĔ
moĪna otrzymaü áącznie 50 punktów
Wypeánia zdający przed rozpoczĊciem pracy
PESEL ZDAJĄCEGO KOD
ZDAJĄCEGO
Cz ĊĞü I (20 punktów)
Zadanie 1. (1 pkt)
Przeczytaj zamieszczone w tabeli fragmenty tekstów Ĩródáowych i okreĞl, których paĔstw staroĪytnych one dotyczą. Nazwy tych paĔstw wpisz w odpowiednich rubrykach obok tekstów.
Fragment tekstu Ĩródáowego PaĔstwo
staroĪytne 1. Amenhotep, boski wáadca Heliopolis; syn [Amona], […] spáodzony
[…] do objĊcia wáadzy, którą [bóg] zdobyá i wyniósá go jako samego króla na tron Īyjących. […]. Wszystkie krainy [są]
w strachu przed nim.
Inskrypcja Amenhotepa II wyryta w Ğwiątyni
2. […] z woli Ahuramazdy zostaáem […] królem. Kraje […] skáadaáy mi daninĊ. […] Z woli Ahuramazdy kraje te podporządkowaáy siĊ moim prawom. Co przykazaáem, one wykonywaáy posáusznie.
Napis Dariusza na skale w Behistun
3. Byáem najwyĪszym kapáanem, augurem, czáonkiem kolegium
piĊtnastu kapáanów dla skáadania ofiar […]. Uchwaáą senatu imiĊ moje wáączone zostaáo do hymnu kapáanów Marsa.
Fragment autobiografii Oktawiana Augusta
ħródáo: S. Sprawski, G. Chomicki, StaroĪytnoĞü. Teksty Ĩródáowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole Ğredniej, Kraków 1999, s. 18-19, 60-61, 263.
Zadanie 2. (1 pkt)
Na fotografiach zamieszczonych na nastĊpnej stronie przedstawiono trzy monety (awersy i rewersy). Wpisz liczby odpowiadające wáaĞciwym podpisom monet.
1. Moneta rzymska 2. Moneta arabska 3. Moneta chiĔska 4. Moneta grecka
A. ...
B. ...
C. ...
ħródáa: http://commons.wikimedia.org/wiki/; http://www.klaser.pl; http://www.moneta.vir.pl
Nr zadania 1. 2.
Maks. liczba pkt 1 1 Wypeánia
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 3. (1 pkt)
Wykonaj polecenia A, B i C, wybierając spoĞród podanych odpowiednie nazwy bitew stoczonych w staroĪytnoĞci.
bitwa pod Platejami, bitwa pod Maratonem, bitwa pod Zamą, bitwa pod Cheroneą, bitwa w wąwozie Termopile, bitwa pod Issos
A. Podaj nazwĊ bitwy chronologicznie pierwszej.
...
B. Podaj nazwĊ bitwy, w której przeciwnikami Greków byli MacedoĔczycy.
...
C. Podaj nazwĊ bitwy stoczonej przez Rzymian z KartagiĔczykami.
...
Zadanie 4. (1 pkt)
Na podstawie fragmentów biografii i danych z tablicy genealogicznej zamieszczonej na nastĊpnej stronie wypeánij tabelĊ, wpisując wáaĞciwych przedstawicieli dynastii Rurykowiczów.
Fragmenty biografii
Imiona i przydomki przedstawicieli dynastii
Rurykowiczów
1. Na czele wojsk Nowogrodu rozgromiá armiĊ szwedzką nad
Newą. Pokonaá KrzyĪaków na zamarzniĊtym Jeziorze
Pejpus. Po podboju Rusi przez Mongoáów byá
zwolennikiem porozumienia ze Záotą Ordą. Zostaá
ogáoszony ĞwiĊtym KoĞcioáa prawosáawnego.
2. Odpará trzy najazdy wielkiego ksiĊcia litewskiego Olgierda – ojca Wáadysáawa Jagieááy. Staraá siĊ wykorzystaü zamĊt w Záotej Ordzie i wywalczyü niepodlegáoĞü. Rozgromiá nad
Donem armiĊ emira Mamaja.
3. Zlikwidowaá wiĊkszoĞü dzielnic, konfiskując dobra
przeciwników. Z królem Kazimierzem JagielloĔczykiem zawará traktat pokojowy koĔczący ekspansjĊ litewską na wschód.
Fragment tablicy genealogicznej dynastii Rurykowiczów
Na podstawie: L. Bazylow, P. Wieczorkiewicz, Historia Rosji, Wrocáaw 2005, s. 568, 569; J. E. Morby, Dynastie Ğwiata. Przewodnik chronologiczny i genealogiczny, Kraków 1994, s. 284-285.
Nr zadania 3. 4.
Maks. liczba pkt 1 1 Wypeánia
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt Aleksander Newski
ks. nowogrodzki 1236-1252 w. ks. wáodzimierski 1252-1263
Dymitr w. ks. wáodzimierski
1277-1282, 1283-1294
Andrzej w. ks. wáodzimierski
1282-1283, 1294-1304
Daniel ks. moskiewski
ok. 1263-1303
Jerzy
ks. moskiewski 1303-1325 w. ks. wáodzimierski 1318-1322
Iwan I Kalita ks. moskiewski 1325-1340 w. ks. wáodzimierski 1328-1340
Siemion Dumny (Szymon Pyszny) w. ks. moskiewski i wáodzimierski 1340-1353
Iwan II PiĊkny w. ks. moskiewski i wáodzimierski 1353-1359
Dymitr DoĔski w. ks. moskiewski 1359-1389 w. ks. wáodzimierski 1362-1389
Wasyl I w. ks. moskiewski i wáodzimierski 1389-1425
Wasyl II ĝlepy
w. ks. moskiewski 1425-1462
Zadanie 5. (1 pkt)
Na podstawie diagramów wykonaj polecenia A i B.
Struktura zawodowa mieszkaĔców miast w Polsce w XV wieku
Miasta liczące ok. 2000 mieszkaĔców, np. PoznaĔ, Warszawa
67%
8% 7%
15%
3% rzemiosáo
handel usáugi
produkcja rolna inne
Miasta liczące ok. 1000 mieszkaĔców, np. Sieradz
Miasta liczące ok. 400 mieszkaĔców, np. MiĔsk Mazowiecki
50%
20%
25%
2%
3%
2%
2%
50%
13%
33%
Na podstawie: Wielka historia Polski, t. 3, Kraków 1999, s. 267.
A. Wyciągnij wniosek dotyczący relacji miĊdzy liczbą mieszkaĔców miast i procentowym udziaáem w ich strukturze zawodowej osób zatrudnionych w rzemioĞle.
...
...
B. Wyciągnij wniosek dotyczący relacji miĊdzy liczbą mieszkaĔców miast i procentowym udziaáem w ich strukturze zawodowej osób zatrudnionych w produkcji rolnej.
...
...
Zadanie 6. (1 pkt)
Wybierz element wyposaĪenia koĞcioáa, którego zdobnictwo jest charakterystyczne dla gotyku, i uzupeánij zdanie.
A. B.
C. D.
ħródáa: http://commons/wikimedia.org/wiki; Miejsca ĞwiĊte, nr 7, 2006, s. 17; Fara lubartowska, Lubartów 1997, s. 22.
FotografiĊ przedstawiającą element wyposaĪenia koĞcioáa, którego zdobnictwo jest charakterystyczne dla gotyku oznaczono literą ... .
Nr zadania 5. 6.
Maks. liczba pkt 1 1 Wypeánia
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 7. (1 pkt)
WĞród wymienionych faktów z historii Anglii wskaĪ dwa, które miaáy miejsce w Ğredniowieczu. W tabeli obok tych wydarzeĔ wstaw znak „X”.
Wydarzenie Odpowiedzi
Powstanie KoĞcioáa anglikaĔskiego Dyktatura Oliviera Cromwella
ZwyciĊstwo wojsk Wilhelma Zdobywcy w bitwie pod Hastings
Pokonanie hiszpaĔskiej NiezwyciĊĪonej Armady Powstanie parlamentu angielskiego
Zadanie 8. (2 pkt)
Przeczytaj tytuáy czterech rozdziaáów monografii historycznej i wykonaj polecenia.
Czeski zapalnik i pierwsze cesarskie zwyciĊstwo DuĔski sáomiany ogieĔ i drugie zwyciĊstwo cesarskie Najazd szwedzki i trzecie zwyciĊstwo cesarskie Interwencja francuska i cesarska klĊska
ħródáo: J.F. Noël, ĝwiĊte cesarstwo, Warszawa 1998, s. 150-153.
A. Podaj nazwĊ wojny, której dotyczą rozdziaáy pracy opatrzone tymi tytuáami.
...
B. Na podstawie wáasnej wiedzy podaj nazwĊ kraju, którego sytuacjĊ po zakoĔczeniu tej wojny charakteryzuje poniĪszy tekst.
[…] zginĊli wszyscy przywódcy […] powstania i wybitniejsi uczestnicy wojny, majątki ich ulegáy konfiskacie, przekazano je przewaĪnie arystokracji i szlachcie pochodzenia niemieckiego. [Kraj] zostaá przeksztaácony z niezaleĪnego prawie królestwa w prowincjĊ monarchii habsburskiej. Nastąpiá gáĊboki upadek kultury.
ħródáo: Encyklopedia szkolna. Historia, Warszawa 1993, s. 765.
Nazwa kraju: ...
Zadanie 9. (2 pkt)
Na podstawie fragmentów trzech listów wáadczyni Rosji Katarzyny II, w których komentuje ona aktualne wydarzenia w Polsce, wykonaj polecenia A i B.
ħródáo 1. Fragment listu Katarzyny II do Woltera
Nie znaleĨliĞmy innego wyjĞcia, by zabezpieczyü nasze granice przed atakiem konfederatów, [...] jak tylko rozszerzyü te granice. ZajĊcie w tych dniach DĨwiny i Dniepru dokonaáo tego: przyznasz chyba, Īe kto nie sáucha rozsądku, páaci za to.
ħródáo 2. Fragment listu Katarzyny II do Fryderyka II Wielkiego
Ze wszystkich pretendentów do korony ma najmniejsze moĪliwoĞci jej otrzymania, tak wiĊc w konsekwencji bĊdzie miaá zobowiązania w stosunku do tych, z rąk których ją otrzyma.
ħródáo 3. Fragment listu Katarzyny II do Aleksandra Suworowa
Znany wam z pewnoĞcią KoĞciuszko, podburzywszy PolskĊ, w swych kontaktach z potworami rządzącymi Francją zamierza wszĊdzie rozsiewaü bunt na záoĞü Rosji.
ħródáo: W. A. Serczyk, Poczet wáadców Rosji, Londyn 1992, s. 147, 151, 158.
A. Podaj adresata listu napisanego najwczeĞniej przez KatarzynĊ II.
...
B. WyjaĞnij, o kim Katarzyna II pisze w podkreĞlonym fragmencie listu (Ĩródáo 3.).
...
Zadanie 10. (1 pkt)
WĞród podanych w tabeli zdaĔ jedno jest faászywe. Obok tego zdania napisz sáowo faász.
1. „WiĊĨniem Watykanu” ogáosiá siĊ papieĪ, protestując przeciwko okupacji Rzymu przez wojska niemieckie.
2. Encyklika Rerum novarum gáosiáa potrzebĊ solidaryzmu
spoáecznego i staáa siĊ ideową podstawą chrzeĞcijaĔskiej demokracji.
3. Sobór WatykaĔski II zwoáany przez papieĪa Jana XXIII
wprowadziá w KoĞciele katolickim liturgiĊ w jĊzykach
narodowych.
Nr zadania 7. 8.A. 8.B. 9.A. 9.B. 10
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 1
Wypeánia egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 11. (1 pkt)
Na podstawie treĞci mapy zaproponuj dla niej tytuá.
Uwaga: tytuá powinien zawieraü okreĞlenie tematu, czasu i przestrzeni (np. Dziaáania zbrojne na terenie Generalnego Gubernatorstwa i ziem wcielonych do Rzeszy w latach 1943–1945).
Na podstawie: H. Samsonowicz, J. Tazbir, T. àepkowski, T. NaáĊcz, Polska. Losy paĔstwa i narodu do 1939 roku, Warszawa 2003, s. 354.
Tytuá mapy: ...
...
Zadanie 12. (1 pkt)
Przedstawiona fotografia pokazuje targ na placu za ĩelazną Bramą w Warszawie w II poáowie XIX wieku. Przeanalizuj Ĩródáo i sformuáuj dwa argumenty odnoszące siĊ do treĞci fotografii, które potwierdzają czas jej wykonania.
ħródáo: D. Kobielski, Warszawa na fotografiach z XIX wieku, Warszawa 1982, s. 176.
x ...
...
x ...
...
Nr zadania 11. 12.
Maks. liczba pkt 1 1 Wypeánia
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 13. (2 pkt)
Zapoznaj siĊ z wykresem i wykonaj polecenia A i B.
Imigracja do Stanów Zjednoczonych w latach 1859–1866
154
92 92
193
248
319
176
121
0 50 100 150 200 250 300 350
1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 rok
tys. osób
Na podstawie: L. Mendelson, Teoria i historia kryzysów i cykli ekonomicznych, t. II, Warszawa 1960, s. 589.
A. Na podstawie wykresu wymieĔ lata, w których imigracja do Stanów Zjednoczonych byáa najniĪsza.
...
B. Podaj wydarzenie polityczne w Stanach Zjednoczonych, które staáo siĊ przyczyną spadku imigracji.
...
Zadanie 14. (2 pkt)
Na podstawie tekstu wykonaj polecenia A i B.
Bitwa […] przeszáa do historii. Rosjanie mimo przewaĪających siá, ponieĞli báyskawiczną klĊskĊ. Dwie piąte jednostek sowieckich dostaáo siĊ do niewoli, reszta uciekáa w poĞpiechu i bezáadzie […]. Ocalaáa nie tylko Warszawa, ocalaáa nie tylko Polska.
ZwyciĊstwo nad Wisáą zaáamaáo marsz wojsk bolszewickich na EuropĊ. […] Bolszewicka wizja wzniecenia rewolucji Ğwiatowej na trupie Polski rozwiaáa siĊ wtedy zupeánie. ûwierü tysiąclecia przedtem orĊĪ polski dokonaá podobnego rozstrzygniĊcia, kiedy Jan Sobieski rozbiá armiĊ turecką pod Wiedniem.
ħródáo: A. Piásudska, Wspomnienia, Warszawa 1997, s. 238.
A. Podaj nazwĊ i datĊ roczną bitwy opisanej przez AleksandrĊ Piásudską.
x Nazwa: ...
x Data roczna: ...
B. WyjaĞnij, jakie podobieĔstwo dostrzega Aleksandra Piásudska w znaczeniu ideowym tej bitwy i odsieczy wiedeĔskiej dla dziejów Europy.
...
...
...
...
...
Zadanie 15. (2 pkt)
Przeczytaj wiersz Mariana Piechala o wydarzeniach w jednym z paĔstw socjalistycznych po II wojnie Ğwiatowej i wykonaj polecenia A i B.
Jak to? WiĊc kwiaty pod pomnikiem tego, co zwaá siĊ Bem, to zbrodnia – Īe trzeba byáo ciąü te kwiaty,
ten kwiat narodu, kosą ognia?
WiĊc niümi krwi i kul igáami trza zszywaü sztandar socjalizmu i stawaü murem z dziaá i czoágów miĊdzy Ideą a Ojczyzną?
CzyĪby siĊ tak sens mowy ludzkiej w przekáadzie na wĊgierski zmieniá, Īe trzeba byáo go przywracaü jĊzykiem strzaáów i páomieni?
ħródáo: Informator. Wystawa [...], Muzeum Historyczne m.st. Warszawy 2006.
A. Podaj miejsce i czas wydarzeĔ (nazwĊ paĔstwa i datĊ roczną), o których opowiada wiersz.
x Nazwa paĔstwa: ...
x Data roczna: ...
B. SpoĞród przedstawionych niĪej wydarzeĔ z XIX wieku wypisz dwa, w których uczestniczyá bohater wymieniony w wierszu.
powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, rewolucja lipcowa, wojna krymska, Wiosna Ludów
x ...
x ...
Nr zadania 13.A. 13.B. 14.A. 14.B. 15.A. 15.B.
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 1
Wypeánia egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
TEMAT: PRZEMIANY W GOSPODARCE OD STARO ĩYTNOĝCI DO XX WIEKU
Cz ĊĞü II – Analiza Ĩródeá wiedzy historycznej (10 punktów)
Zapoznaj siĊ z materiaáami Ĩródáowymi (Ĩródáa A-K). NastĊpnie wykonaj polecenia zamieszczone w arkuszu odpowiedzi (zadania 16-25).
ħródáo A
Uprawa roli w Delcie [Nilu] wedáug greckiego historyka Herodota
Herodot, Dzieje, ks. II, 14, [w:] S. Sprawski, G. Chomicki, StaroĪytnoĞü. Teksty Ĩródáowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole Ğredniej, Kraków 1999, s. 16.
[MieszkaĔcy Delty] […] z najmniejszym trudem zbierają plony z ziemi: wszak nie potrzebują siĊ biedziü, Īeby páugiem rozrywaü bruzdy albo kopaü, […] kaĪdy obsiewa swoją rolĊ i wypuszcza na nią Ğwinie, a kiedy one wdeptaáy nasienie w ziemiĊ, oczekuje Īniw […].
ħródáo B
Porady dla rolnika zawarte w poemacie greckiego poety Hezjoda
Hezjod, Prace i dnie, [w:] S. Sprawski, G. Chomicki, StaroĪytnoĞü. Teksty Ĩródáowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole Ğredniej, Kraków 1999, s. 75-76.
PomyĞl, jak pozbyü siĊ nĊdzy i gáodu uniknąü niedoli.
ZaáóĪ wpierw dom i weĨ ĪonĊ, kup woáy do pracy na roli.
Potem o sprzĊt siĊ postaraj, byĞ wszystko miaá w domu u siebie, ĩebyĞ do innych nie chodziá, daremnie ich prosząc w potrzebie. […]
Módl siĊ, gdy oraü zaczynasz, gdy páuga trzymając uchwyty Woáy popĊdzasz biczyskiem ciągnące páuĪysko pasami.
W Ğlad niechaj kroczy z tobą máody niewolnik z grabiami, Ptactwo niech raĨnie odstrasza i ziarna niech ziemią powleka.
ħródáo C
ĩegluga po Eufracie opisana przez greckiego historyka Herodota
Herodot, Dzieje, ks. I, 194, [w:] S. Sprawski, G. Chomicki, StaroĪytnoĞü. Teksty Ĩródáowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole Ğredniej, Kraków 1999, s. 49.
[…] statki, które jadą rzeką w dóá do Babilonu, są caákiem okrągáe i ze skóry. Mianowicie w kraju ArmeĔczyków, którzy mieszkają powyĪej Asyrii, Ğcinają oni wierzby, z których sporządzają szpongi okrĊtów; dokoáa nich naciągają od zewnątrz ubezpieczające skóry […]
[i] wypeániają je trzciną; pĊdzą tak caáy ten statek, obciąĪony towarami rzeką w dóá; przewoĪą na tych statkach gáównie beczuáki z drzewa palmowego, napeánione winem. […] Skoro Īeglarze przybĊdą do Babilonu i wyáadują swój towar, sprzedają zaraz […] szpongi statku i caáą trzcinĊ […]. Albowiem przeciw prądowi rzeki jechaü niepodobna, gdyĪ jest ona rwąca [...].
szponga – deska uĪyta do spojenia konstrukcji
ħródáo D
Prawo dla miasta Krakowa nadane przez Wáadysáawa àokietka w 1306 roku [w:] Teksty Ĩródáowe do nauki historii w szkole, nr 8, Warszawa 1959, s. 19.
[…] aby […] kupcy [jadący] z WĊgier lub ze Sącza, lub z jakichkolwiek innych miejsc z miedzią i innymi towarami […] ich w kraju rozprowadzaü nie Ğmieli, jeĞli przedtem wymieniona miedĨ i towary do Krakowa sprowadzone nie zostaáy záoĪone na skáadzie i tamĪe naszym mieszczanom krakowskim sprzedane […].
ħródáo E
Dokument rady miasta Frankfurtu z 1432 roku
[w:] Teksty Ĩródáowe do nauki historii w szkole, nr 8, Warszawa 1959, s. 14-15.
Mistrzowie cechu tkaczy weány we Frankfurcie postanowili w interesach cechu okreĞliü, jaką iloĞü sukna ma prawo kaĪdy rzemieĞlnik wyprodukowaü i zanieĞü na targ. Odczytali swój spis i prosili radĊ o zatwierdzenie go […]. Rada zezwoliáa […] na ustanowienie nastĊpującej zasady: Īaden mistrz nie ma prawa wyrabiaü […] wiĊkszej iloĞci sukna, niĪ to na niego przypadaáo. KaĪdy, kto naruszy to postanowienie, […] páaci karĊ w wysokoĞci 5 grzywien od sztuki sukna. […] ZaĞ liczby wyrobu sukna na jarmark przez mistrzów cechowych są nastĊpujące: 11 ludzi wyrabia po 30 sztuk, 22 ludzi – po 24 sztuki, 10 ludzi – po 16 sztuk […].
ħródáo F
Ludwik Krzywicki o spoáecznych skutkach inflacji [w:] Wielka historia Polski, t. 9, Kraków 2003, s. 118.
Ludwik Krzywicki (1859–1941) – socjolog, ekonomista, polityk
W koĔcu lata roku 1920 jeden z osadników otrzymaá od OkrĊgowego Inspektoratu Pomocy Rolnej we Lwowie 12 koni i wystawiá za nie skrypt dáuĪny na kwotĊ 1 200 000 marek polskich (mkp), co odpowiadaáo mniej wiĊcej ówczesnej wartoĞci 12 koni na rynku. Dáug byá niezwaloryzowany i pozostaá nim aĪ do spáaty w grudniu 1923 roku. Osadnik zwróciá Bankowi Rolnemu jak naleĪaáo: 1 200 000 mkp, czyli taką kwotĊ, za którą w koĔcu grudnia 1923 roku moĪna byáo nabyü co najwyĪej 1 kg miĊsa. A wiĊc za dwanaĞcie koni jeden kilogram miĊsa! PostĊpowanie takie byáo bodaj zasadą w praktyce Skarbu. […]
Pewien wáoĞcianin w lecie 1923 roku, chcąc kupiü konia, sprzedaje krowĊ i rocznego byczka.
Suma uzyskana wystarczaáa w dniu sprzedaĪy na kupno konia, jednak nie mogąc znaleĨü okazu odpowiedniego, cháop odkáada transakcjĊ na inny dzieĔ. W jednym z najbliĪszych tygodni kwota poprzednia jest juĪ niedostateczna, wobec czego cháop sprzedaje dodatkowo sztukĊ trzody chlewnej wagi 360 funtów. Jednak i ta suma nie pokrywa ceny konia. A nawet po dodatkowej jeszcze sprzedaĪy jaáówki, kupno konia staje siĊ niedoĞcigáym marzeniem.
Zrezygnowany wáoĞcianin kupuje za caáą sumĊ – cztery cembrowiny do studni.
ħródáo G
Lokalizacja Centralnego OkrĊgu Przemysáowego oraz zuĪycie energii elektrycznej, nawozów sztucznych i Īelaza w tzw. Polsce A i B
Na podstawie: Wielka historia Polski, t. 9, Kraków 2003, s. 244; J. Skodlarski, Zarys historii gospodarczej Polski, Warszawa 2005, s. 294.
ħródáo H
Rysunek Jerzego Zaruby z 1950 roku zatytuáowany Fundamenty [w:] M. Kallas, Historia ustroju Polski X–XX w., Warszawa 2001, il. 80.
Jerzy Zaruba (1891–1971) – malarz, grafik, karykaturzysta
ħródáo I
Fragment pracy wspóáczesnego historyka Wojciecha Roszkowskiego [w:] W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2004, Warszawa 2005, s. 221, 223.
Na II ZjeĨdzie PZPR w marcu 1954 roku dokonano czwartej juĪ korekty Planu 6-letniego.
W uchwale zjazdowej podkreĞlono dysproporcje w rozwoju gospodarki: niedostateczny wzrost produkcji rolnej, niedobory artykuáów konsumpcyjnych i braki surowcowe.
Postanowiono przyspieszyü rozwój rolnictwa zwiĊkszając pomoc dla gospodarstw
uspoáecznionych, zwiĊkszyü import surowców dla przemysáu lekkiego oraz podnieĞü tempo wzrostu produkcji w dziaáach wytwarzających na potrzeby rynku. […] przesuniĊto nakáady inwestycyjne z produkcji dóbr inwestycyjnych na wytwarzanie artykuáów konsumpcyjnych.
Manewr gospodarczy stawaá siĊ konieczny ze wzglĊdu na sytuacjĊ rynkową […]. Poprawa [rezultatów Planu 6-letniego] miaáa byü efektem nakáadów paĔstwowych i centralnie sterowanego entuzjazmu, a nie usprawnieĔ technicznych i organizacyjnych. […] Doktrynalne preferencje dla maáo wydajnych i deficytowych PGR oraz spóádzielni […] uniemoĪliwiaáy zwiĊkszenie produkcji ĪywnoĞci. […] SytuacjĊ pogarszaáa niegospodarnoĞü partyjnych biurokratów […] spĊtanych ogromną liczbą przepisów, niereagowanie gospodarki planowej na potrzeby spoáeczne oraz záa organizacja.
ħródáo J
Udziaá akumulacji* w dochodzie narodowym Polski w latach 1950–1956 Na podstawie: W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2004, Warszawa 2005, s. 214, 221, 223.
0 5 10 15 20 25 30
1950 1953 1955 1956
Rok Udziaá akumulacji w dochodzie narodowym (w %)
* akumulacja – czĊĞü dochodu narodowego przeznaczona gáównie na inwestycje
ħródáo K
Wyniki Planu 6-letniego
Na podstawie: W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2004, Warszawa 2005, s. 221, 222.
Plan 6-letni (1950–1955) Wybrane wskaĨniki Planowany
wzrost (w %)
OsiągniĊty wzrost (w %)
Dochód narodowy 112 73
Zatrudnienie 60 56
Inwestycje 140 136
Produkcja rolna 50 13
Páace realne 40 27**
** wedáug oficjalnych danych. Natomiast Roszkowski podaje, Īe páace realne w rzeczywistoĞci wzrosáy zaledwie o kilka procent.
ARKUSZ ODPOWIEDZI
Na podstawie Ĩródeá A i B Zadanie 16. (1 pkt)
WymieĔ dwie róĪnice w technice uprawy roli w Delcie [Egipcie Dolnym] i w staroĪytnej Grecji.
x ...
...
x ...
...
Na podstawie Ĩródeá A i B oraz wáasnej wiedzy Zadanie 17. (1 pkt)
Podaj najwaĪniejszą przyczynĊ róĪnic w technice uprawy roli w staroĪytnym Egipcie i staroĪytnej Grecji.
...
...
Na podstawie Ĩródáa C Zadanie 18. (1 pkt)
WyjaĞnij, dlaczego demontaĪ statków w Babilonie byá dla Īeglarzy koniecznoĞcią i w jaki sposób zmniejszano wynikające z tego powodu straty.
Przyczyna demontaĪu statku: ...
...
Sposób zmniejszania strat: ...
...
Na podstawie Ĩródáa D Zadanie 19. (1 pkt)
Podaj nazwĊ zacytowanego prawa, które otrzymaá Kraków, i wyjaĞnij, jakie korzyĞci páynĊáy z jego nadania dla rozwoju rzemiosáa w mieĞcie.
Nazwa: ...
WyjaĞnienie: ...
...
Nr zadania 16. 17. 18. 19.
Maks. liczba pkt 1 1 1 1
Wypeánia egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
Na podstawie Ĩródáa E Zadanie 20. (1 pkt)
OceĔ moĪliwy wpáyw decyzji cechu na produkcjĊ sukienniczą we Frankfurcie.
Uzasadnij ocenĊ.
Ocena: ...
Uzasadnienie: ...
...
...
...
Na podstawie Ĩródáa F Zadanie 21. (1 pkt)
Wyciągnij wniosek dotyczący róĪnych nastĊpstw inflacji, uwzglĊdniając dwa przykáady podane w tekĞcie.
...
...
...
...
...
Na podstawie Ĩródáa G Zadanie 22. (1 pkt)
WĞród podanych w tabeli zdaĔ jedno jest faászywe. Obok tego zdania napisz sáowo faász.
1. Budowa COP sáuĪyáa niwelowaniu róĪnic miĊdzy terenami Polski gospodarczo rozwiniĊtymi a zacofanymi.
2. Na terenie Polski B zuĪywano o poáowĊ mniej nawozów sztucznych i Īelaza niĪ na terenie Polski A.
3. W granicach COP znalazáy siĊ tereny o dawnych tradycjach przemysáowych oraz obszary typowo rolnicze.
Na podstawie Ĩródáa H Zadanie 23. (1 pkt)
Zinterpretuj przedstawiony rysunek.
...
...
...
...
...
Na podstawie Ĩródeá I i J Zadanie 24. (1 pkt)
Wytáumacz, w jaki sposób zmieniaá siĊ udziaá akumulacji w dochodzie narodowym w latach 1950–1956, i podaj, kto decydowaá o tych zmianach.
...
...
...
...
na podstawie Ĩródeá I, J i K Zadanie 25. (1 pkt)
OceĔ, czy decyzje podjĊte w 1954 roku pozwoliáy na osiągniĊcie planowanego wzrostu wskaĨników wymienionych w tabeli. Podaj dwa czynniki, które miaáy wpáyw na zaprezentowane wyniki Planu 6-letniego.
Ocena: ...
...
...
Czynniki:
x ...
x ...
Nr zadania 20. 21. 22. 23. 24. 25.
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 1
Wypeánia egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
Cz ĊĞü III – Wypracowanie (20 punktów)
Zadanie 26. (20 pkt)
Zadanie zawiera dwa tematy. Wybierz jeden z nich do opracowania.
Temat I
Scharakteryzuj przemiany w gospodarce Europy w XVI–XVII w.
Temat II
Scharakteryzuj sytuacjĊ gospodarczą na ziemiach polskich w latach 1815–1914.
Wybieram temat: ...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Nr zadania 26.
Maks. liczba pkt 20 Wypeánia
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
