SESJA NAUKOWA Z OKAZJI SZEŚCDZIESIĘCIOLECIA

J A C E K U R B A N

SESJA NAUKOWA Z OKAZJI SZEŚCDZIESIĘCIOLECIA POWROTU BENEDYKTYNÓW DO LUBINIA

W dniu 8 września 1983 r. odbyła się sesja naukowa w Lubiniu poświęcona przypadającej w tym roku 60 rocznicy powrotu bene­

dyktynów do Lubania. Sesja została zorganizowana przez Klasz­

tor Benedyktynów przy współudziale Ekspedycji Wykopaliskowej Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN.

Zebranych gości powitał gospodarz klasztoru przeor Karol Meis­

sner OSB. Przewodnictwo całej sesji powierzono prof. dr bab. Zofii Kurnatowskiej, która na wstępie zaznaczyła, że: „W tym roku obchodzimy nie tylko 60-1 ecie powrotu Benedyktynów do Lubinia, ale i 600-lecie napaści na klasztor, która miała miejsce w 1383 r.

podczas walk w okresie bezkrólewia po śmierci Ludwika Ande­

gaweńskiego”.

W obradach wzięli udział: bp poznański Stanisław Napierała, a także naukowcy z Krakowa, Poznania, Torunia i Warszawy.

Przewodnictwo sesji przedpołudniowej objął doc. Jerzy Strzel­

czyk. W tej części wygłoszono trzy referaty.

Pierwszy referat prof. dr haib. Janusza Bieniaka, pt.: Fundacja klasztoru Benedyktynów w Lubiniu w świetle badań nad elitą władzy w Polsce XII wieku, przedstawił nowe spojrzenie na funda­

cję opactwa. Punktem wyjścia był z jednej strony przekaz Długo­

sza pod 1113 r. o śmierci komesa Michała i z drugiej początek Księgi Brackiej klasztoru lubińskiego. Profesor przedstawił poglą­

dy poszczególnych badaczy na fundację opactwa. Polemizując z prof. Perzanowskim, uznał za prawdziwy tradycyjny pogląd na fundację opactwa przez zmarłego w 1113 r. Michała Starego.

W referacie swoim pt.: Wyniki dotychczasowych badań archeolo­

gicznych nad klasztorem Benedyktynów w Lubiniu, prof. dr hab.

Zofia Kurnatowska zapoznała zebranych ze stanem badań. Do ważniejszych odkryć należy zaliczyć odkrycie istnienia dużego ko­

ścioła klasztornego w XI w., następnie dużego założenia obronnego klasztoru w XII w. Biadania nie są jeszcze ukończone. Jednak dotychczasowe wyniki stawiają fundację lubińską w jednym rzę­

dzie z bardziej znanymi fundacjami w Tyńcu i Mogilnie.

W kolejnym referacie pt.: Z dziejów architektury opactwa lu-

19 — N a sz a P r z e s z ło ś ć t. 63/1985

290 J A C E K U R B A N [2]

bińskiego i wystroju kościoła klasztornego, mgr Renata Linette na podstawie przeprowadzonej kwerendy materiałów ii własnych ba­

dań, przedstawiła nowe materiały do dziejów kościoła i klasztoru lubińskiego. Zapoznała zebranych z odnalezionymi przez siebie pla­

nami klasztoru z oznaczeniem funkcji poszczególnych pomieszczeń d widokiem elewacji północnej. Plany te zostały wykonane przed rozbiórką klasztoru z zaznaczeniem miejsc, które należy wyburzyć.

Podczas przerwy zebrani goście mieli możność zwiedzenia ko­

ścioła ¡klasztornego, kościoła św. Leonarda, klasztoru, wykopalisk oraz wystawy prac nagrodzonych i wyróżnionych w Międzynarodo­

wym Konkursie na małą formę grafiki i ekslibrisu, zorganizowa­

nej przez klasztor lubiński.

Przewodnictwo sesji popołudniowej objął iprof. Janusz Bieniak.

W tej części wygłoszono cztery referaty.

Prof. dr hab. Maria Dembińska w referacie pŁ: Pożywienie mnichów benedyktyńskich w średniowieczu, przedstawiła szczegó­

łowo ich sposób odżywiania się od początków powstania zakonu do końca XI w. W omawianym okresie jedli oni dwa posiłki dzien­

nie. Okresu następnego w referacie ¡nie omawiano, ponieważ od XII w. nastąpiły bardzo duże zmiany w wyżywieniu zakonników.

Kolejny referat dr Krystyny Górskiej-Gołaskiej, pt.: Benedyktyń­

ska wspólnota zakonna w Lubiniu. Jej liczebność, pochodzenie spo­

łeczne zakonników i struktury wewnętrzne, zawierał odpowiedź na pytania: ilu było zakonników?, skąd przybyli? i jaki był ich skład społeczny. Dr K. Górska - Goł ask a oparła się w swych bada­

niach na czterech nekrologach klasztornych.

W referacie swoim pt.: Środowisko, z jakiego pochodził i w ja­

kim wzrastał o. Bernard z Wąbrzeźna, o. Mateusz Skibniewski O SB, mówił o postaci wybitnej w dziejach klasztoru, która jest wspaniałym wzorem, wnoszącym wiele wartości. Ukazał postać o.

Bernarda z Wąbrzeźna na tle ówczesnego życia.

W ostatnim referacie pt.: Gkoliczności kasaty klasztoru lubińskie­

go w świetle dokumentów, o. Karol Meissner OSB, przedstawił na podstawie odnalezionych dokumentów poszczególne etapy kasaty klasztoru, a także w dużym skrócie historię zakonników od kasaty do dnia dzisiejszego.

Referaty te wzbudziły ożywioną dyskusję, w której dominowały problemy związane z najwcześniejszym okresem historia Lubinia.

Dyskusja wykazała potrzebę dalszych badań i dociekań na temat przeszłości opactwa.

WYKAZ SKRÓTÓW

użytych w t. 63: 1985 „Naszej Przeszłości”

291

AGr

ADB AFr

APrH AGAD AGZ

AK AKG AKL AKPW APW APW/wo Arch. Kapit.

Gnieźń.

ArFrKr ArKr ArLb ArMKr ArPW ArPtz ASZC ASZK ASZP ASZR ASZW ASZW/wo BJ

— „Analecta Gracoviensia”. Studia Philosophico- -Theologica édita a professoribus Pontifieiae Faoultatis Theoiogicae Gracoviae, Kraków 1969

— Allgemeine deutsche Biographie I—LV, Leip­

zig 1875—1910

— „Analecta franciscama”. Chroniica aiiaque varia documenta ad historiam Fratrum Minorum spectantia. Firenze, Quaracchi 1885—

— „Archivum framciseanum histor¡kum,,, Firenze, Quaracchi, Grottaferrata 1908 —

— Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa

— Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypo­

spolitej Polskiej z Archiwum tzw. Bernardyń­

skiego we Lwowie, I—XXV, Lwów 1868—1935

— „Ateneum Kapłańskie’’, Włocławek 1909 —

— Akta Konsystorza Generalnego

— Archiwum Klasztoru Lubelskiego

— Archiwum Kapucynów Prowincji Warszawskiej

— Archiwum Prowincji Warszawskiej

— Archiwum Państwowe w Wejherowie

— Archiwum Kapituły Gnieźnieńskiej

— Archiwum Franciszkanów w Krakowie

— Archiwum Archidiecezjalne w Krakowie

— Archiwum Diecezjalne w Lublinie

— Archiwum Misjonarzy w Krakowie na Strado- miiu

— Archiwum Państwowe m. st. Warszawy i Wo­

jewództwa Warszawskiego w Warszawie

— Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu

— Archiwum Domu Lokalnego Sióstr Zmartwych­

wstanek w Częstochowie

— Archiwum Sióstr Zmartwychwstanek w Kętach

— Archiwum Prowincjalne Prowincji Poznańskiej Sióstr Zmartwychwstanek w Poznaniu

— Archiwum Generalne Sióstr Zmartwychwstanek w Rzymie

— Archiwum Prowincjalne Prowincji Warszaw­

skiej Sióstr Zmartwychwstanek w Warszawie

— Archiwum Domu Lokalnego Sióstr Zmartwych­

wstanek w Wejherowie

— Biblioteka Jagiellońska w Krakowie

292 BKUL BŁopLb Boniecki BPANKr BSemSd BuIFr

BUWwa CF CodSil CT DHGE Długosz HP Długosz LBen Długosz Opera

Długosz Roczniki Dok Kuj Maiz

DTKP Dz.

EK FrDA Historia Mongolorum HP

Hube

Antiquássimae Hurter

— Biblioteka Uniwersytecka Katolickiego Uniwer­

sytetu Lubelskiego

— Biblioteka Publiczna im. H. Łopacińskiego w Lublinie

— A. Boniecki, Herbarz polski, I—XVI, Warszawa 1899—1913

— Biblioteka Polskiej Akademii Nauk w Krako­

wie

— Biblioteka Seminarium Duchownego w Sando­

mierzu

— Bullarium franciscanum I—X, Suppl. I—II, Ro­

ma, Quaracohi 1759—1949

— Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego

— „Collectanea franciscana”, Assisi, Roma 1931—

— Codex diplomaticus Silesiae, Ser. 11.1—XXXVI, Ser. II t. I, Breslau 1857—1940

— „Collectanea Theologica”, Warszawa 1949—

— Dictionnaire d’histoire et de géographie eccle­

siastique, red. A. Baudrillart i in., Paris 1912

— J. Długosz, Historiae Polonicae I—V, Kraków 1873—78

— J. Długosz, Liber beneficiorum dioecesis craco- viensis I—III, Kraków 1863—64

— Joannis Dlugossii senioris canonici cracoviensis Opera Omnia. Cura A. Przezdziecki edita, t. 1—

14, Kraków 1863—1887

— Jana Długosza Roczniki czyli Kronika sławne­

go Królestwa Polskiego, Warszawa 1961—

— Dokumenty kujawskie i mazowieckie przeważ­

nie z XIII wieku, wyd. B. Ulamowski, Scripto- res Rerum Polonicarum t. 12, Kraków 1888

— Dzieje teologii katolickiej w Polsce I—III, Lu­

blin 1974—

— Dział

— Encyklopedia Katolicka, Lublin 1973—

— „Freiburger Diozesan Archiv”, Freifourg 1866—

— Historia Mongolorum, w: Sinica Franciscana wyd. A. van den Wyngaert, Quaraeehi 1929 t.

I

— Hagiografia polska. Słownik bio-bibliograficz- ny I—II, red. R. Gustaw, Poznań 1971—72

— Antiquissimae constitutiones

— H. Hurter, Nomenclátor litterarius theologiae catholicae I—VI, wyd. F. Pangerl, Innsbruck 1903—19133

o

293 Jan Furstenhaim-

Jordan z Giano Kanc. KMK Kanc. PP/P Kantak Frań KDL

KH KLOSZ/W

KodDWP KodKKr

KodMłp KodPol

KodWlkp KPP KSP KwP Lites

Łaiski LBen Mag.

MF MGF MKiW MPH

Jan Furstenhaim, Kronika, wyd. w: K. Kan­

tak, Franciszkanie polscy t. I, Kraków 1937 Chronica Fratris Jor dani a Jano O.FM. w:

„Analeeta Franciscana”, Quaracchi 1885, t. I Kancelaria Kurii Metropolitalnej w Krakowie Kancelaria Prowincji Poznańskiej Sióstr Zmar­

twychwstanek w Poznaniu

K. Kantak, Franciszkanie polscy t. I—II, Kra­

ków 1937—1938

Kronika Domu Lokalnego

„Kwartalnik Historyczny”, Warszawa, Kraków 1887—

Kancelaria Prywatnego Liceum Ogólnokształ­

cącego Zgromadzenia Sióstr Zmartwychwstania Pańskiego w Warszawie

Kodex dyplomatyczny Wielkiej Polski, wyd.

E. Raczyński Poznań 1840

Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej św. Wacława, wyd. F. Piekosiński, cz. 1—2, Kraków 1874—1883 (MMAeH I, VIII)

Kodeks dyplomatyczny Małopolski I—IV, wyd.

F. Piekosiński, Kraków 1876—1905

Kodeks dyplomatyczny Polski I—IV, wyd. L.

Rzyszczewski, A. Muczkowski i in., Warszawa 1847—48

Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski do roku 1444, I—V, Poznań 1877—1908

Kronika Prowincji Polskiej

Kronika Szkoły Powszechnej Sióstr Zmartwych­

wstanek w Częstochowie

Kościół w Polsce I—, red. J. Kłoczowski, K ra­

ków 1966—

Lites ac res gestae inter Polonos Ordinenque Cruciferorum, Wyd. I, I. Zakrzewski, J. Kar- wasińska t. 1—3, Wyd. 2 Poznań—Warszawa

1890—1935

-J. Łaski, Liber beneficiorum archidioecesis gnes- nensis I—II, Gniezno 1880—1881

Magistrat m. Lublina

„Miscellanea francescana”, Roma 1886—

Monumenta Germaniae Franciscana, Düssel­

dorf 1917—

„Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy, Lwów 1911—1946

Monumenta Poloniae Historica I—VI, wyd. A.

294

MPHn

Bielowski (I—V) Lwów 1864—88, VI Kraków 1893

— Monumenta Poloniae Histórica — Pomniki MPV

Dziejowe Polski Seria nowa, Kraków 1946 —

— Monumenta Poloniae Vaticana I—VIII, Kraków 1913—1950

NBG — Nouvelle biographie generale I—XLVI, red. F.

Hoefer, Paris 1857—1866 NP

N.t.l

— ,,Nasza Przeszłość”, Kraików 1946 —

— Nekrologi tzmarłych sióstr Zmartwychwstania N.t.2

Pana naszego Jezusa Chrystusa, t. 1

— Nekrologi tzmarłych sióstr Zmartwychwstania Perlbach

Pana naszego Jezusa Chrystusa, t. 2

— Pommerellisches Urkundenbuch, wyd. M. Perl- PHis

PHS PrzP PS

haeh, Danzig 1881

— „Przegląd Historyczny”, Warszawa 1905 —

— „Przegląd Historii Sztuki”, Kraików 1929—1935

— „Przegląd Polski”, Kraków 1866—1914

— „Polonia Sacra”, Kwartalnik teologiczny, K ra­

PSB RGL RH RTK

ków 1918—1921, 1948—1958

— Polski Słownik Biograficzny, Kraków 1935 —

— Rząd Gubemialny Lubelski

— „Roczniki Humanistyczne”, Lublin 1949—

— „Roczniki Teologiczno -Kanoniczne”, Lublin 1949—

RTPNP — „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Po­

SdZ

znańskiego”, Poznań 1860—1928

— „Stimmen der Zeit” (tyt. poprzedni „Stimmen aus Maria Laach”), Freiburg 1914 —

SPPF — Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, red.

SPPP

H. E. Wyczawski, Warszawa 1981—

— Starodawne Prawa Polskiego Pomniki, wyd. A.

Z. Hełcel, M. Bobrzyński, i in., t. 1—12, W ar­

szawa 1856—1921

SPTK — Słownik polskich teologów katolickich I—IV, SSrerPol

red. H. E. Wyczawski, Warszawa 1981—

— Scriptores rerum polonicarum I—XXII, Kraków 1872—1917

ThecLner Mon — A. Theiner, Vetera monumenta Poloniae et Li- thuaniae gentiumąue finiUmarum historiam illustrantia I—IV, Roma 1860—1864

ThPQ — „Theologisch — praktische Quartalschrift”, Linz 1848

Visitation es — Visitationes bonorum archiepiscopatus necnon Capituli Gneznensis saeculi XVI, wyd. B. Ula­

no wski

295 WAPKO.

Wawel W APL Wiadomości ZD

ZDM

ZKTh

— Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Krako­

wie. Oddz. Wawel

— Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Lubli­

nie

— „Wiadomości z Prowincji św. Antoniego i bł.

Jakuba Stropy OO. Franciszkanów w Polsce”

— Źródła dziejowe I— XXIV, wyd .A. Pawiński, A. Jabłonowski, Warszawa 1876—1915

— Zbiór dokumentów małopolskich, wyd. S. K u­

raś i I. S u łk o w sk a-Kuraś, Oz. 1—7, Wrocław 1962—1975 —

— „Zeitschrift für katholische Theologie”, Wien 1877—