Dziennik Bydgoski, 1928, R.22, nr 208

Cena egz. ²0 groszy* _{Nakład 3 8 0 0 0} egzemplarzy. ^{Dziś 2 4 stron.}

DZIENNIK BYDGOSKI

Wychodzi ^{codziennie z w}yjątkiem ^{niedziel i} świąt.

Do ,,Dziennika" dołącza się ^co tydzień ,,SPORT POMORSKI".

Redakcja ^{otwarta od} godziny ^8-12 przed południem ^{i od 5 -6} po południu.

Redaktor naczelny przyjmuje ^od godziny ^11-12 przed południem.

Rękopisów niezamówionych ^{nie zwraca} się.

Redakcja ⁱ Administracja ^w Bydgoszczy, ulica Poznańska 30.

ł'uje: ^w Bydgoszczy, ul. Dworcowa 2 ^{- w} Toruniu, ul. Mostowa 17

w Grudziądzu, ul. Groblowa 5.

Telefony: Redakcja 326, NaczeBny ^redaktor 31S, Administracja 315,

Przedpłata wynosi ^w ekspedycji ⁱ agencjach ^{2.75 zł.} miesięcznie, 8.25 zł. kwartalnie; przez pocztę^w dom 3.11 zł. miesięcznie, ^{9.33 zł.} kwartalnie*

Pod opaską: ^w Polsce 5.00 zł., do Gdańska 4.00 guld.^,

do Niemiec 4.00 mk., ^do Francji ⁱ Ameryki ^{7.50 zł.} miesięcznie.

W razie wypadków, spowodowanych siłą wyższą, przeszkód ^w zakładzie, strajków itp.^, wydawnictwo ^nie odpowiada ^za dostarczanie pisma,

a abonenci niemają prawa do odszkodowania.

1374. ^— Filje: Bydgoszcz 1299, ^Toruń 800, Grudziądz ^294*

Numer 208.

BYDGOSZCZ, niedziela dnia 9 września 1928 r. Rok XXII.

O zmianę ustroju państwa

Za kilka tygodni rozpocznie się no­

wa sesja ^Izb narlamentarnych, ^w cza­

sie której według powszechnej opi-

nji ^— mają, być rozpatrywane rów­

nież zmiany ustroju państwa. Zagad­

nieniem zmian ustrojowych zajmuje się ^bardzo żywo Chrześcijańska De­

mokracja, której ^klub poselski jesz­

cze przed wypadkami majowemi zgłos'ił ^{ćló laski} marszałkowskiej wnioski, dotyczące zmiany Konstytu- cii i ordynacji wyborczej ^{do ciał u-} stawodawczych. ^Celem zorientowa­

nia się ^w obecnych poglądach ^kół

chrześc. społecznych ^na sprawę

zmiany ustroju, ^{zwołano na dzień}

1 -go września konferencję działaczy

Ch. D. i sympatyków tego ^ruchu.

Konferencja odbyła się ^{w w illi} p. po­

sła Stanisława Burtana w Przegorza-

łach pod ^Krakowem. Wzięli ^w niej

udział pp. ^Inż Adelman Aleksander, b. senator (Kraków); ^Burtan Stani­

sław, poseł (Kraków); ^{R's. Brzuska} Eugeniusz, poseł ^na Sejm Śląski (Ka­

towice); ^{Chaciński Józef,} poseł, pre­

zes Klubu parłamentarn. ^{Ch. D.} (War szawa); ^Holeksa Karol, ^red. ,,Głosu Narodu”, b. poseł (Kraków); ^Ks. Ka­

czyński Zygmunt, ^redaktor ,,Rzeczy­

pospolitej”^{, b.} poseł (Warszawa); ^Ks.

Kasprzyk Ludwik, ^senator (Kraków);

Dr. Krauze Jan, prof. ^Akademii Gór­

niczej (Kraków); ^{Dr. Kuśnierz} Broni­

sław, poseł (Kraków); ^{Dr. Kutrzeba} Stanisław, prof. ^Uniw. Jagieł. (Kra­

ków); Matyasik Jan, ^redaktor ,,Głosu 'Narodu” (Kraków); ^Pachoński Hen­

ryk, prof. seminarjum ^naucz. (Kra­

ków); ^{Dr. Paszkudzki} August, profe­

sor (Lwów); ^Ks. Piwowarczyk ^Jan,

redaktor ,,Głosu ^Narodu” (Kraków);

Puchałka Jan, poseł (Kraków); Ra­

domski Władysław, ^senator (Po­

znań); ^Dr. Rozmarynowicz ^Bolesław,

adwokat (Kraków); Sopicki Stani­

sław, ^redaktor ,,Głosu ^Narodu” (Kra­

ków); ^Inż. Spiss (Kraków); ^{Ks. Dr.}

Szydełski Stefan, prof. Uniwersytetu (Lwów); ^{Teska Jan,} naczelny pedak-

tor ,,Dziennika Bydgoskiego” (Byd­

goszcz); ^{Dr. Thullie} Maksyińiljan, pro fesor politechniki, ^senator (Lwów).

Konferencję, ^{która trwała} cały dzień, zagaił jeden ^z jej inicjatorów

p. poseł ^Stanisław Burtan, przewod­

niczyli kolejno pp. ^Dr. Thullie i inż.

Adelman. Referat zagajający wygło­

sił prezes ^Klubu parlamentarnego

Ch. D. Chaciński, ^{a referat} zasadniczy

na temat koniecznych względnie po­

żądanych ^zmian ustrojowych, prof.

Kutrzeba, ^miły gość konferencji.

Prof. Kutrzeba rozwinął, ^w głęboko uiętem opracowaniu szereg oryginal­

nych myśli, ^które stały ^sie podstawą

do obszernej dyskusji, ^w której'prze­

mawiali niemal wszyscy obecni. ^- W wyniku obrad całodziennych przyjęto pewne wytyczne, ^któremu winna kierować się ^{Ch. D.} przy opra­

cowaniu własnego projektu, dotyczą­

cego zmian ustrojowych państwa.

I. Zasada naczelna.

Konferencja wypowiada się ^za za­

sadą demokracji parlamentarnej ^w Polsce.

II. Władza Prezydenta ^{Rz. P.}

1) Wybór Prezydenta. ^— Konfe­

rencja oświadczając się przeciw bez­

pośredniemu wyborowi Prezydenta

w drodze powszechnego głosowania ludowego, jak^o niebezpiecznemu ^ze względów narodowych ⁱ państwo­

wych, opowiada się bądź ^za wybo­

rem pośrednim przez osobne kole-

gjum ^elektorów (wyborców) przy za­

stosowaniu odpowiedniego sposobu wyborów te'go kolegjum, bądź ^{też za} dotychczasowym systemem wyborów

przez zgromadzenie ^narodowe.

Podnoszono przytem ^możliwość wyboru zastępcy prezydenta ^{z za-}

strzeżeniem dotyczącem jego kompe­

tencji.

2) Uprawnienia Prezydenta. ^— Konferencja ^oświadcza się ^{za utrz}y­

maniem dotychczasowych upraw­

nień Prezyden'ta ^{z dodaniem prawa}

weta (sprzeciwu), przy ustaleniu wa­

runków weta.

III. Rząd.

Konferencja wypowiada się ^za odpowiedzialnością rządu ^{i m}ini­

strów przed parlamentem (Obu Izba­

mi), ^{ale zarazem za} utrudnieniem co do wyrażania ^{votum nieufności} rządowi, ^{a to} przez warunek wyma­

ganego quorum (liczby posłów)

i kwalifikowanej większości.

IV. Parlament.

Konferencja ^oświadcza się ^za dwuizbowością ^ciała ustawodawcze­

go przy przyjęciu ^{zasad, co do rów-} norzędności ^{obu Izb} (Sejmu ⁱ Sena­

tu),

Y. Ordynacja wyborcza.

1) ^Do Sejmu ^— Sejm ^ma być wy­

bierany ^{na zasadzie 5}-przymiotniko-

wego pra^wa wyborczego (bezpośre­

dnie ^— tajne ^— powszehne ^{— równe}

- proporcjonalne) przy zmniejsze­

niu okręgów wyborczych, podwyższe­

niu wieku, wymaganego przy wyko­

nywaniu. czynnego ⁱ biernego prawa

wyborczego, ^{- oraz} przy zabezpiecze­

niu odpowiedniej reprezentacji lud­

ności polskiej ^w okręgach pod wzglę-

Wielka manifestacja ^kościelna

w Częstochowie.

Częstochowa, ^{8. 9.} (tel. wł.) ^Na roz­

poczynający się kongres eucharystycz­

ny i związane ^{z nim} uroczystości, ^cią­

gną pielgrzymki ^całemi pociągami ⁱ ta­

borami zewszystkich ^stron kraju. Wczo­

raj przybyli wysocy dostojnicy ^kościoła jak nuncjusz papieski msgr. Marmaggi,

ks. kradynał Hlond, arcybiskup Ropp,

metropolita Sapieha, biskupowie ^Przeź- dziecki, Okoniewski, ^{Lisiecki i} Tymie­

niecki. Ks. kardynał ^{Rakowski z} po­

wodu choroby ^nie mógł ^osobiście przy­

być, przysłał ^natomiast obszerny ^list

do gospodarza Kongresu^ks. biskupa ^Ku­

biny. Pomieszczenie na Kongresie jest

zadaniem nie łatwem. Wiele tysięcy pą­

tników przepędza ^noce pod gołem ⁿie­

bem, przeważnie pod Jasną. Górą. Mia­

sto jest udekorowane barwami polskie-

mi i papieskiemi. Odbył się pochód ^z Jasnej Góry^dokatedry Świętej Rodziny.

Ks. prymas Hlond przybył ^do Czę­

stochowy wczoraj ^{wieczorem o} godz.

5.30 wita ny przez władze ⁱ organizacje.

Po przyjeździe wszedł do samochodu i

przejechał ^{wzdłuż 2 kilom}etry długiego szpaleru organizacyj, ^{bractw i szkół.}

Następnie odbyła się uroczysta procesja

z Najśw. Sakramentem po wałach do szczytu Jasnej Góry. Mowę powitalną wygłosił ^ks. biskup Kubina. Potem od­

czytał ^list Ojca ^św. przysyłającego bło­

gosławieństwo. ^Po księdzu ^Kubinie przem ówił ks. prymas.

Konferencje ^{ministrów w Genewie}

w sprawie Nadrenji.

Genewa, ^{8. 9.} (Tel. wł.) ^Briand odbył wczoraj konferencję ^z Coushendumem, Scialoją ⁱ Hymansem. ^{Potem widział} się ponownie ^{z kanclerzem Mullerem.}

Prawdopodobnie ^zebranie powyżej wy­

mienionych ^{ministrów z kanclerzem}

Mullerem odbędzie się ^{dziś w} sobotę lub niedzielę. ^{Na temat} rozmowy ^Mul­

lera z Briandem kursują ^różne plotki ⁱ

pogłoski. ^Jak zapewnia ^{Briand, dał on}

do zrozumienia Mullerowi, ^iż przyspie­

szenie ewakuacji Nadrenji jest ^zależne zarówno od wypełnienia zobowiązań finansowych, jakoteż ogólnej polityki.

W kołach niemieckich nie spodziewają się korzystnego ^{dla Niemiec w}y nik^u

tych ^rozmów.

Kpiny Waldemarasa.

Układy Litwy ^z Polska mogą potrwać ^{3 lala...}

Genewa, ^{8. 9.} (Teł. wł.) Prawdopodob­

nie na dzisiejszem posiedzeniu będzie omawiana w dalszym ciągu sprawa pol­

sko-litewska. Korespondent ,,Kurjera Warszawskiego" donosi, ^że zapytany

przez jednego ^z dziennikarzy francu­

skich Waldemaras oświadczył, ^że obec­

nie w zatargu ⁱ Polską broni go pakt Kelloga, ^{że ma on czas i że może} pro­

wadzić l'okowania choć przez ^trzy lata.

dem narodowościowym mieszanych.

Proporcjonalność ^winna być ^tak po­

myślana, by wychodziła ^na korzyść dużych stronnictw, ^co jest niezbęd­

nym warunkiem osiągnięcia ^w par-*

lamencie trwałej większości.

2) ^{Do Senatu.} Ordynacja wybor­

cza do Senatu zachowując częściowo wybory powszechne, ^winna przyjąć zasadę reprezentacji ^{w Senacie} inte­

resów gospodarczych ⁱ kulturalnych społeczeństwa.

VI. Samorząd.

Konferencja wypowiada się ^za koniecznością jaknajrychlejszego wprow'adzenia ^w państwde rzeczywi­

stego samorządu terytorjalnego, ^bez którego ^{nie może} być mowy ^o nale­

żytym rozwoju państwa.

VII. Trybunał konstytucyjny.

Konferencja ^{uważa za rzecz} ko­

nieczną ^utworzenie trybunału kon­

stytucyjnego, któryby decydował ^o zgodności ^{ustaw z} obowiązującą Konstytucją.

* * *

Podane powyżej zasady wymaga­

ją objaśnienia ^o tyle, ^{że Ch. D.} jest coprawdą zwolenniczką systemu parlamentarnego, ale równocześnie

przyznaje większe równouprawnie­

nie Prezydentowi ^{Państwa i} pragnie

utrudnić parlamentowi ^{możność o-} balania rządów. Dlatego ^{to w dniu}

2 sierpnia ^{1926 z} jej inicjatywy Sejm'

uchwalił zmianę Konstytucji ^w tym kierunku, ^że Prezydentowi przysłu­

g-uje prawo rozwiązywania Sejmu.

Dawmiej Konstytucja przepisywała,

że nikt nie ma praw'a Sejmu rozwią­

zywać, ^a tylko ^{on sam} własną ^u- chwałą. Najgorszy więc Sejm mógł

trwać całe pięć lat, ^a Prezydent

i rząd jak ^również cały ^naród byli

wobec niego ^{bezsilni. Nadto} uchwały kierujących działaczy ^{Ch. D. —}zmie­

rzając ^{do nadania} Prezydentowi Pań­

stwa prawa sprzeciwu ^wobec niepo­

żądanych ^{uchwał —} wzmacniają je­

szcze silniej powagę jego ⁱ pośrednio

stanowisko rządu. A, jeżeli jeszcze uwzględnimy projekt przepisu ^o

w-noszeniu wotum nieufności dla ca­

łego rządu ^lub poszczególnych ^{m in}i­

strów, ^to przekonamy się, ^że Ch, ^D.

dąży ^do wytępienia warchulstwa sej­

mowego, które dawniej tyle przy­

krych zgotowało krajow'i niespodzia­

nek. ^'

Z licznych projektów naprawy ^u-

stroju konstytucyjnego ^w Polsce ten,

który wyżej podajemy, wydaje ^nam się najlepszym ^z punktu ^widzenia

interesów państw'owych. Byłoby wy­

soce pożądanem, ^'aby ^{co do} poszcze­

gólnych punktów wypowiedzieli, się Czytelnicy ^nasi, iżbyśmy ^mogli usta­

lić opinię ^{szerokich kół} społeczeń­

stwa na te zagadnienia,, ^{które m}ają pierwszorzędne znaczenie, ^a nieba­

wem staną się przedmiotem gorącej dyskusji.

Str. 2. ,,DZIENNIK BYDGOSKI'* niedziela, ^{dnia 9.} września 1928 r. Nr. 208.

Pomorska Wystawa

OgrodniuO'Pnemysłowa

w Toruniu ²⁰²⁹⁴

od 28 lipca ^{— 4} października ^{1928 r. J}

Tygodniowy przegląd polityki zagranicznej.

Zgromadzenie Ligi ^{Narodów. —} Wło­

chy umacniają ^swe wpływy ^{na Bałkanie} Wrześniowa sesja Rady ^oraz tego­

roczne pełne zgromadzenie ^Ligⁱ Naro­

dów nie budzi w opinji zwykłego, jak dotąd zainteresowania. Czy ^ma się ^źle świadczyć ^o samej insty tucji? ^Prasa sensacyjna, żywiąca czytelników kata­

strofami oraz plotkami ^o intrygach za­

pewne ^{coraz m}niej będzie ^{zadowolona z} Genewy, ^Ambasador amerykański ^Whi-

te w swych ^bardzo zajmujących pa­

m'iętnikach wydaje ^{liche świadectwo} prasie swego kraju^, twierdząc, ^że ko­

respondenci prasowi ^mają ^od swycli wydawców instrukcje, aby ^nie poda­

wali sprawozdań ^z wyniku ^obrad dy­

plomatów, lecz starali się pozbierać naj­

więcej plotek, np. ^o kłótniach, nieporo­

zumieniach i podobnych zajściach.

Instrukcje ^te zdają się obowiązywać

prasę wszystkich krajów. Stąd ^z Geno­

wy informują ^{nas, że Briand} konfero­

wał z Muełlerem. O czem mówili, tego pras'ie ^nie wyjawiono. ^Tem lepiej ^dla korespondentów, gdyż ^{ułatwia im to} pisanie ^nowel literackich i rozwijania najbujniejszych pomysłów. ^Osoba Wal­

demarasa tak rozpostarła się ^{na łamach} p'asy, ponieważ ^on swoimi małemi in­

trygami ratuje sytuację koresponden­

tów. Gdyby nie Waldemaras musiałby

ta k i korespondent przez ¹² godzin

dziennie czytać ^materjały, przedłożone

przez sekretarjat Ligi zgromadzonym delegatom ⁱ prasie. ^Waldemaras oszczę­

dza korespondentom pracę, plotka^{mi o} tym małym intrygancie zapełnią łamy swych pism. Sensacja jest.

Gorzej, ^żeczytelnik pisma nie nabierze

z takich sprawozdań żadnego pojęcia ^o dokonanej pracy ^Lig^{i Narodów. Jeśli}

chodzi o opinję polską, ^to początkowo była ^ona nastrojona niezbyt ^różowo wo­

bec Genewy ^ze względu ^{na ustawiczne}

procesy ^o Gdańsk, Śląskj Litwę. Moż­

na powiedzieć, ^{żeobecnie na terenie} ge­

newskim najwśc'ieklejsze ^ataki prze­

ciw Polsce należą ^do przeszłości. Cały genjusz intrygancki ^Niemiec wysilił się

w orgjach skarg przeciw ^Polsce napróż-

no. Skargi Waldemarasa przeciw Pol­

sce budzą ^śm'iech delegatów. ^Nie ma­

my więc powodów zżymać się ^na Ligę.

Życie ^{okazało bowiem, że tam} najlepiej

uśmiercić można intrygi antypolskie.

To też gniew powszechny ^na Ligę pa­

nuje ^u intrygantów niemieckich. W Genewie poznano się ^{na Niemcach.}

Cztery ^{lata temu Herriot i Mac} Do­

nald gotowi byli ^rzucić Polskę ^Niemcom jako oiiarę, aby tylk^o zaniechali oporu.

Dziś jedyn'ie ^{słusznie od Niemiec} ocze­

kuje się ^ofiar, jeśli ofiarą ^nazwać moż­

na zrzucenie pychy ⁱ ofiarowania gwa­

rancji bezpieczeństwa Europy. Nie­

miecka metoda pokłócen'ia ^mocarstw

między sobą ^{zawiodła. W Genewie} je­

dynie ^szcezrość popłaca ^na dłuższą me­

tę. Tegoroczne zgromadzenie jest roz­

strzygające. ^{Jeśli kanclerz Miiller nie}

znajdzie szczerej drogi wyjścia, ^to rola Niemiec na długie ^{lata w} Europie bę­

dzie bardzo drugorzędna. Niemcy stwarzają dokoła siebie pustkę moral­

ną. W okresie Ligi ^Narodów intrygi

berlińsk'ie nie mają powodzenia.

Albanja nareszcie otrzymała ^króla.

Koronacja ^Ahmeda Zogu jest dowodem, że na Bałkanie zwyciężyła polityki wło­

ska przeciw ^interesom państw bałkań­

skich, szczególnie Jugosławji. Włochy wyzyskały ^rozbicie wewnętrzne Jugosła­

wji, które wskutek morderstwa, popeł­

nionego ^{w czerwcu w} skupsztynie, na­

brało bardzo niebezpiecznego charakte­

ru. W Bułgarji gabinet Liapczewa po­

dał się ^do dymisji, ^nie chcąc wykonać żądań Anglji ⁱ Francji ^w sprawie usu­

nięcia Macedończyka, gen. ^Wolkowa z

rządu, jako ^ministra wojny. Uważają,

że gdyby Liapczew ^nie był pewien po-:

parcia ^{Wioch dla} Bułgarji, nie byłby

się odważył ^na taką demonstrację wo­

bec Anglji ⁱ Francji.

Naiwmość polityczna ^może wysuw'ać żądanie, aby Liga usunęła jednym za­

machem takie stany zapalne, jak spra­

wa iitewska lub macedońska. Liga Na­

rodów jest konferencją delegatów państw'. ^Ten parlament państw (a ^nie narodów) podobnie jak ^dawne sejmy polskie rządzi się prawem liberum we­

to. Głos jednego państwa ^unieważnia uchwałę wszystkich innych. ^{I nie może} być inaczej, ^{skoro niema} prezydenta prezydentów, ^czyli ^króla królów, ^ani żandarmerji międzynarodow'ej. ^{Jak za} szlacheckiej ^{Polski na} w'ojnę zw'oływa­

no pospolite ruszen'ie, ^{tak dziś} chcąc zdusić takie ognisko zapalne, jak ^Mace- donja czy Litwa, należy ^ruszać po­

wszechną opinję. ^Nie bardzo sprawna

była ^mobilizacja pospolitego ^{ruszenia w}

Polsce szlacheckiej. Troską ^Ligⁱ Na­

rodów jest ^także usprawnienie technicz­

ne informacyjnej służby, aby wiadomo­

ści dotarły ^do najbardziej odległych

stron. Radjo oddaje ^w tym względzie niesłychane usługi. ^Nie bądźmy więc pesymistami. Opinję ^{dziś trudno} wy­

ciągnąć ^na wojnę kokoszą. ^A.P.B.

M m m ilka telegraficzna.

Warszawa, 8. 9. (tel. wł.) Rozpatrze­

nie wszystkich ^{zażaleń w} sprawach wy­

borczych ^{m a} być przeprowadzone przez Sąd Najwyższy jeszcze ^w tym miesiącu.

Warszawa, 8 9. (tel. wł.) Wczoraj ^w południe przybył ^do gmachu Minister­

stwa Spraw Wewnętrznych poseł jugo­

słowiański Milankowicz i udekorował

ministra Składkowskiego wysokim or­

derem jugosłowiańskim Sawy.

Warszawa, 8 9. (tel. wł.) ^Z polecenia

komisarjatu rządu, skonfiskowano osta­

tni numer ,,Wolnomyśliciela Polskiego"

za artykuł ,,5 przysłów ^{o mnichach i}

mniszkach".

Warszawa, 8.9. (tel. wł.) Znany arty­

sta dramatyczny ^{Kamiński musiał} się wczoraj poddać operacji amputowania nogi, ^co było ^{konieczne z} powodu gan­

greny postępującej. Chory czuje się te­

raz lepiej ⁱ jest nadzieja utrzymania

go przy życiu.

Kowno, 8. 9 (tel. wł.) ^{W miasteczku}

litews kiem Wołkowysz obijano żydów.

Wielu z nich jest rannych, zamożniejsi pouciekali ^{ze strachu.}

Warszawa, 8. 9. (tel. wł.) ^W ponie­

działek przybywa ^tu delegacja niemiec­

ka do rokowań handlowych ^{z dr.} Herme­

sem na czele. W poniedziałek powróci

też poseł niem iecki Rauscher. W związ­

ku ze wznowieniem rokowań, podsekre­

tarz stanu p. Wysocki odbył wczoraj na­

radę ^z przewodniczącym delegacji pol­

skiej ^{z min.} Twardowiskim.

I

,,Wieża Wolności" na Śląsku.

Katowice, ^{8. 9.} (AW.) ^{T. zw. wieża}

Bismarcka pod Mysłowicami ^u zbiegu dawnych granic ^trzech państw zabor­

czych, ^{została ostatnio kosztem k}ato­

wickiego ^Wydziału Powiatowego odre­

staurowana i ozdobiona bronzowemi po­

piersiami ^{Kościuszki i} Piłsudskiego.

W związku ^{z tem} odbędzie się ^{w dniu}

23. bm. uroczyste ^nadanie jej nazwy ,,WieżyWolności" przy udziale przedsta.

wicieli władz z wojewodą Grażyńskim

na czele.

Niemcy wydalają ^Polaków.

,,Polska Zachodnia" donosi z Byto­

mia, ^że prezydent regencji wydał za­

rządzenie, ^wydalenia ^z granic ^Niemiec

dwóch nauczycieli ^{Polaków Pieczki i} Łudygi, ^oraz instruktora rolnego Rudz­

kiego, obywateli polskich. Wydalenie nastąpiło ^bez podania powodów. Wspo­

mniani byli nauczycielami języka pol­

skiego, ^{a Rudzki} zajęty był ^w organiza­

cjach rolniczych polskich. ^Wszelkie in­

terwencje Związku ^Polaków pozostały

bez skutku.

Odezwa Papieża ^{do narodu} chińskiego.

Wiedeń, ^{8. 9.} (Tel. wł.) ^Wedle relacyj dyplomatycznych ^{z Pekinu odezwa O}j­

ca św. do narodu chińskiego wywołała

ogromne wrażenie.. Cała prasa ^chińska zamieściła orędzie papieskie ^{na naczel-}

nem miejscu, dając wyraz wdzięczności Chińczyków ^dla papieża. Najsilniejsze

wrażenie na członków chińskiej partji narodowej wywarł ^ten ustęp orędzia, ^w który^m papież wyraża nadzieję, ^że pi4a-

wa narodu chińskiego będą ^niebawem przez wszystk'ich ^uznane.

Ze Zgromadzenia Ligi ^Narodów.

Hiszpania ponownie przyjęta.^-Muetler mówh-Rezolucja

w sprawie polsko-litewskiej.

Genewa, 8. 9. (tel. wł.) ^Na wczoraj-

szem plenum Zgromadzenia Ligⁱ Naro­

dów przyjęto ⁴⁴ głosami przeciw ⁴ re­

zolucję, gwarantującą ^Hiszp^{a n}ji pono­

wny wybór ^do Rady Ligi. Przeciw rezo­

lucji wypowiedzieli się delegaci Szwecji

i Norwegji.

Genewa, 8. 9. tel. wł.) Wczoraj wie­

czorem na plenum Zgromadzenia prze­

mówił kanclerz Rzeszy ^{Muller. Nie}

wniósł nic nowego. Domagał się ener­

gicznych środków celem uskutecznienia

rozbrojenia. Mówcę oklaskiwali tylko de­

legaci ^neutralni.

Genewa, ^{8. 9.} (tel. wł.) Rezolucja ^w sprawie polsko-litewskiej przedłożona będzie Zgromadzeniu zapewne ^w ponie­

działek.

Oryginalny plebiscyt

Większość gmln wypowiedziała się ^{za ukróceniem} pijaństwa.

Warszawa, 8. 9. (tel. wł.) Departa­

ment ^.służby ^{zdrowia w} Ministerstwie

Spraw ^Wewnętrznych przeprowadził próbną statystykę prohibicyjną, zgodnie

z ustawą alkoholową. Odbyto plebiscyt

w sprawie prohibicji ^{w 239} gminach.

W 195gminach ^ludnośćwiększością^wy­

powiedziała się przeciw sprzedaży ^alko­

holu, ^a tylko ^{w 44} gminach ^za wolną sprzedażą ^wódki.

Skarb Państwa pokrzywdzony

o półtora miljona złotych.

Katowice, ^{8. 9.} (AW.) Tutejsza ^{f irma} spirytusowa ^{Stall i S-ka} dopuściła się nadużyć ^na szkodę Minopolu Spirytuso­

wego. Po wykryciu nadużyć, właściciel­

ka _{firm y} Better umknęła zagranicę. ^0-

becnie stwierdzono, ^że ogólne pretensje

Skarbu Państwa w tej sprawie sięgają wysokości półtora ^miljona złotych.

księgarnia rosyjska rozpowszechnia literaturą komunistyczną.

Warszawa, 8. 9. (tel. wł.) ^Władze bez­

pieczeństwa otrzymywały wiadomości, że propagandową ^literaturę bolszewicką rozpowszechnia ^w Polsce księgarnia ro­

syjska, którą prowadzi ^b. poseł ^na sejm Serebrjanników ⁱ którą zarządzał wy­

dalony ^z Polski monarchista (!) Siemio­

nów. Po dłuższej obserwacji ^{władze o-} pieczętowały wczoraj księgarnię ,,Rosi- ca". Znaleziono tam wielką ilość broszur

komunistycznych, ^oraz faktur, dowo­

dzących, ^{że literatura ta} była wysyłana

na Kresy ^{Wschodnie i do} Małopolski

Wschodniej. Beletrystyka komunistycz­

na dochodziła przez pocztę, ^{a literatura} komunistyczna przychodziła pod adre­

sem ,,Niesztorgu".

W powyższej ^wiadomości jest cieka­

wy szczegół, ^{że komunistom} rosyjskim

w walce z Polską, pomaga monarchi­

sta. Dowodzi to, że charakter rosyjski

bez względu ^na przynależność partyjną jest jednaki ⁱ zgodny ^w nienawiści do Polski, ^która należy ^{do k}ultu ry zachod­

niej.

Papież ^nie opuści Watykanu.

(KAP.) Część prasy polsk'iej ^na sku­

tek doniesienia rzymskiego ,,Impero"

podała wiadomość, ^że Papież po nara­

dzie z kolegjum kardynalskiem zdecy­

dował się ^z powodu ujemnego wpływu upałów ^{letnich na stan} Jego ^{zdrowia na} przyszłe ^{lato udać} się ^na pobyt ^do od­

dalonego ^{o 20 km od} Rzymu, położonego

w górach albańskich, ^zamku papieskie­

go Castel Gandolfo.

Wiadomość ta nie jest ^ścisła. ,,Im- pero", podrzędne pismo, ^rozważał teo­

retyczną ^możliwość przesiedlenia się Pap'ieża ^{do zamku} papieskiego ^Castel Gandolfo, który ^zarówno jak watykań­

skie pałace, korzysta ^z przywileju ^eks- terytorjalności. Stąd powstały wyżej podane, bezpodstawne pogłoski.

Jeszcze bardziej krytycznie, ^{niż do} tych ^domniemań, należy się ^{odnieść do} ukrytych napaści ⁱ nietaktownych po­

głosek ^o przesunięciach ^na urzędach Watykanu, ^o jakich donoszą ^niektóre dzienniki włoskie, mając ^{na celu} od­

dalenie wielce zasłużonego ^sekretarza

stanu ks. kard. Gasparri'ego. Niedaw­

no, niestety taką ^całkowicie bezpod­

stawną pogłoskę ^o przewidywanym na­

stępcy ^kard. Gosparri'ego powtórzył na­

wet medjolański ,,Corriere della Sera".

Ks. kard. Piotr Gasparrri cieszy się, ^mi­

mo swych ⁷⁶ lat, jaknajlepszem zdro­

wiem i świeżością umysłu, ^{zaś o} ustą­

pieniu jego ^{niema w} Rzymie mowy.

Ećto wygrał ^na loterji?

W drugim ^dnia c'iągnienia ⁵ klasy ¹⁷

loterji państwowej, główniejsze wygra­

ne padły ^na następujące numery:

25C09 zł. nr. 142225.

15 009 zł. nr^. 6462.

Po 5 900 zł. ^{n r} 14625 66348 93982.

Po 3 000 zł. ^nr. 8154 19960 140580 147626 150265 150539.

Po 2000 zł. nr. 45359 45482 67753 79707 92134 97382 115127 119410 153989.

Po 1 099 zł. n r^. 13838 18888 20875 31934 56676 62042 63168 75126 79431 91150 95747 100258 103275 111516 111560 133819 133970 135622 137280 143823 148472 150045.

18. Paftstw. bateria Klasowa

Główna wygrana 7.500000 zł ^oraz dalsza wygrana po 400tys. zł, ³⁵⁰ tys. zł, ¹⁵⁰ tys, zł,

100 tys. zł, ⁸⁰ tys. zł, ⁷⁵ tys. zł, ^itd.

Cena losu 1 kl.: 7i 40zł, ya 20 zł, ^V410zł.

Zamówienia listowne załatwiasię odwrotnie, M. REJEWSKA, Bydgoszcz

ulica Dworcowa 17 Telefon nr. 27 Konto P. K. O. Poznań 207 963. (24292

Po 600 zł. nr^. 201 433 10289 16276 24146 41066 41285 45377 48181 56998 59659 64951 73335 74482 76383 84782 95351 96410 98867 100030 100079 108174 125335 133425 146499 Po 500 zł. nr^. 180 3965 4604 4975 7720 9871 11142 12416 13865 13929 15684 17046 18807 18869 19518 22267 23904 27669 28994 29314 29490 31474 31976 32198 33239 35421 37779 38018 38154 39910 39981 40642 41210 41285 42028 42196 42751 42862 43868 54529 47530 48301 48812 49569 49723 51691 52835 53150 54621 54960 55291 55907 56103 58637 60115 61231 63396 64734 664-25 67566 67893 68691 69419 69639 70135 70151 70304 71148 71649 74004 75142 76711 77200 77896 78071 79181 79330 81865 83533 83530 84663 88298 92683 93865 94677 97682 97743 98082 99066 99434 100459 102259 102969 104136 105226 105307 105587 105741 106849 109325 110521 110641 112285 117261 183308 121090 121885 122737 123956 126201 127569 128412 130485 130971 132505 133576 135581 135965 135977 136790 137275 139138 140147 140606140811 148266 149368 150033 150661 163420153660 154965.