• Nie Znaleziono Wyników

Kalendarz Lubelski 1918 r. [wybrane strony]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Kalendarz Lubelski 1918 r. [wybrane strony]"

Copied!
8
0
0

Pełen tekst

(1)

TADEUSZ KOŚCIUSZKO

G e n e r a l W o j s k Polskich

1 8 1 7 — 1 9 1 7 .

(2)

mmmm ' 31»

z o s t a ł y d o d z i s i a j w L u b l i n i e i s t a l e g r y w a j ą n a n a s z e j s c e - n i e o r a z c i e s z ą s i ę o g ó l n ą s y m p a t y ą i z a s ł u ż o n e m u z n a n i e m p p • W . W a c ł a w s k a i E . U r b a ń s k a o r a z p p . f W . D ą b r o w s k i i B i e r n a c k i ; d o r o k u 1 9 1 7 / 1 8 t . j . w c z a s i e n a j c i ę ż s z y m T e a t r p r o w a d z i ł z z u p e ł n e m p o w o d z e n i e m d y r . H a l i c k i ; s k u p i a j ą c W T e a t r z e W i e l k i m g a r s t k ę b r a c i a r t y s t y c z n e j , , k t ó r ^ w o j n a

z a s k o c z y l i n a b r u k u l u b e l s k i m .

O p r ó c z t e g o w L u b l i n i e o d b y ł a s i ę n i e z l i c z o n a i l o ś ć r ó ż n y c h k o n c e r t ó w , p r z e w a ż n i e d o b r o c z y n n y c h , z a b a w , m a -

• s k a r a d i z e b r a ń t o w a r z y s k i c h ; p . S t a n i s ł a \ f N a m y s ł o w s k i z j e ż d ż a ł r ó w n i e ż c z ę s t o z e s w o j ą d r u ż y n ą w ł o ś c i a ń s k ą ; i s t n ą

p l a g ą L u b l i n a , s t a ł y s i ę o d r o k u 1907, ( j a k z r e s z t ą w s z ę d z i e ) p r z e r ó ż n e k i n e m a t o g r a f y , k t ó r e c i e s z y ł y s i ę i c i e s z ą w i e l k ą p o p u l a r n o ś c i ą i p o w o d z e n i e m , z a w d z i ę c z a j ą c to p o w o d z e n i e p r z e r ó ż n y m „ s e n s a c y j n y m o k r o p n o ś c i o m " w y ś w i e t l a n y c h o b r a z ó w ; w o s t a t n i c h l a t a c h p r z e d w o j n ą z j e ż d ż a ł y z W a r - s z a w y r ó ż n e „ M o r a u s y " . k t ó r e c i e s z y ł y s i ę s z a l o n e m p o w o - d z e n i e m , g d v ż k a ż d y „ i n t e l i g e n t n y i s z a n u j ą c y s i ę - o o y w a t e l

m . L u b l i n a " , " u l e g a j ą c o g ó l n e j m a n i i b e z k r y t y c z n e g o n a ś l a - d o w n i c t w a , m u s i a ł w i d z i e ć t o c o i n n i w i d z i e l i i c h w a l i ć t o c o inni c h w a l i l i , b e z w z g l ę d u n a t o , c z y w a r t e to b y ł o p o - c h w a ł y c z y t e ż n a g y n y . L e c z t a k s a m o s i ę d z i a ł o w W a r - s z a w i e , P a r y ż u , W i e d n i u i B e r l i n i e .

P r z e c h o d z ą c d o s t r e s z c z e n i a n a j w a ż n i e j s z y c h o b j a w ó w , ż y c i a s p o ł e c z n e g o w n a s z e m m i e ś c i e i n a j w a ż n i e j s z y c h w y - d a r z e ń d o b y o s t a t n i e j , c o f n ę s i ę m y ś l ą d o c h w i l i u r o c z y s t e g o p r o k l a m o w a n i a P a ń s t w a P o l s k i e g o w d n i u 5 - y m . l i s t o p a d a 1916 r o k u . - - .

K r a j c a ł y z o s t a ł z e l e k t r y z o w a n y t y m p i e r w s z o r z ę d n e j w a g i p r z e ł o m o w y m z w r o t e m w p o l i t y c z n y m r o z w o j u k r a j u ; w s z ę d z i e o d b y w a ł y s i ę w i e c e i z e b r a n i a , na k t ó r y c h z a p a d a ł y z n a m i e n n e u c h w a ł y , b ę d ą c e w y r a z e m ś m i a ł e j o p i m i | s p o - ł e c z n e j ; u ś w i a d o m i o n e w ł o ś c i a ń s t w o w y p o w i e d z i a ł o r ó w n i e ż

swoją opinię. , • , C ł

• W n a s t ę p s t w i e r o z p o r z ą d z e n i a o u t w o r z e n i u K ą d y b t a -

n u z a w r z a ł a w c a ł y m k r a j u o ż y w i o n a w a l k a n a t l e p a r t y j n o -

p o l i t y c z n e m ; L u b l i n s t a ł s i ę o ś r o d k i e m ż y c i a p o l i t y c z n e g o

i r u c h u u m y s ł o w e g o ; o d b y ł y s i ę l i c z n e w i e c e i z e b r a n i a z w o -

ł y w a n e p r z e z s t r o n n i c t w a p o l i t y c z n e , n a k t ó r y c h z a p a d ł y

z n a m i e n n e u c h w a ł y .

(3)

s z a w s k i e g o T - w a O g r o d n i c z e g o n a Z i e m i ę L u b e l s k ą , n a d - z w y c z a j c z y n n y i r u c h l i w y p r a c o w n i k n a z a n i e d b a n e j ^ n a - s z y m k r a j u n i w i e o g r o d n i c z e j , g o r l i w y i s z c z e r y m i ł o ś n i k t e j g a ł ę z i o r a z a u t o r w i e l u f a c h o w y c h a r t y k u ł ó w i b r o s z u r .

C z e ś ć ich p a m i ę c i !

R O K 1 9 1 7 .

- m . - - . m » • - —(i m* —

P e ł n i w i a r y w l e p s z ą p r z y s z ł o ś ć i p e ł n i o t u c h y w i t a l i ś m y

r o k 1917 r . ~ ; Z o d d a l i d o l a t y w a ł g ł u c h y j ę k a r m a t , g d y w z i ę l i ś m y

s i ę d o z b o ż n e j p r a c y ą o d b u d o w y O j c z y z n y i d o p r a c y n a n i w i e r o d z i m e j , o b f i c i e z r o s z o n e j s e r d e c z n ą k r w i ą b r a t n i ą . . .

Z r a d o ś c i ą w i t a l i ś m y w s c h o d z ą c e s ł o ń c e w o l n o ś c i i j ę - l i ś m y z g r u z ó w s i ę d ź w i g a ć . . .

P u l s ż y c i a s p o ł e c z n e g o z a b i ł w L u b l i n i e p r z y s p i e s z o - n e m t ę t n e m ; w e w s z y s t k i c h d z i e d z i n a c h r o z w i n i ę t o g o r ą c z -

k o w ą p r a c ę ; j a k a ś s i ł a w e w n ę t r z n a p o r w a ł a o g ó ł d o p r a c y

t w ó r c z e j . _ _ —

P o w o ł a n i e n a p o c z ą t k u 1917—r. R a d y S t a n u , m a j ą c a j w y o b r a ż a ć z a c z ą t e k r z ą d u p o l s k i e g o , n a d a ł o p e w i e n w y - t y c z n y k i e r u n e k p o l i t y c z n y m y ś l i p o l s k i e j , l e c z z d r u g i e j

s t r o n y - w y w o ł a ł o t a r c i a p o i n i ę ć j z y p o s z c z e g ó l n e m i g r u p a m i p o l i t y c z n e m i ; o d b y ł o s i ę s z e r e g w i e c ó w i z e b r a ń w c a ł y m k r a j u i p e w n e g r u p y p o p i e r a ł y R a d ę S t a n u , d r u g i e z a c h o w y w a ł y s i ę b i e r n i e , i n n e z n ó w s t a w a ł y p o n i e k ą d w o p o z y c j i .

W s k ł a d - R a d y w e s z l i m i ę d z y i u n y m i d r . P a w e ł J a n - k o w s k i z L u b l i n a i w ł o ś c i a n i n z L u b e l s k i e g o — A n d r z e j M a j .

I r z e c h o d z ą c d o p o b i e ż n e g o o p i s u z a b i e g ó w s p o ł e c z e ń - s t w a w k i e r u n k u o d b u d o w y k r a j u i d ź w i g n i ę c i a i r a w p ó ł

z n i s z c z o n e g o p r z e m y s ł u , w s p o m n i e ć n a l e ż y p r z e d e w s z y s t k i c m o r ó ż n e g o r o d z a j ą z j a z d a c h , k t ó r e s i ę w L u b l i n i e o d b y ł y .

v\ d n i u 1 0 - t y m m a r c a o d b y ł s i ę w s a l i R e s u r s y K u - * p i e c k i e j Z j a z d P r z e d s t a w i c i e l i S t o w a r z y s z e ń S p o ż y w c z y c h .

W ' d n i u 5 - y m l i p c a o d b y ł s i ę w l o k a l u G i . " K o m . R a t '

(4)

i 3) n a z w a ć p l a c p r z e d M a g i s t r a t e m p l a c e m „ K r ó l a W ł a d y - s ł a w a Ł o k i e t k a * .

Z p o w o d u t e j u r o c z y s t o ś c i C e s a r z K a r o i * 1 o f i a r o w a ł 10.000 k o r . n a b i e d n y c h , t. j. na r z e c z z a k ł a d ó w d o b r o c z y n - n y c h w L u b l i n i e ; R a d a w y s ł a ł a a d r e s d z i ę k c z y n n y .

D z i e ń 2 2 - g o s t y c z n i a i 3 - g o m a j a L u b l i n o b c h o d z i ł n a d - z w y c z a j u r o c z y ś c i e ; r a n o z o s t a ł y o d p r a w i a n e n a b o ż e ń s t w a ;

w p o ł u d n i c o d b y ł y s i ę w r ó ż n y c h p u n k t a c h m i a s t a o d c z y t y , w i e c z o r e m p r z e d s t a w i e n i a t e a t r a l n e ; na u l i c a c h s p r z e d a w a n o z n a c z k i i n a l e p k i .

S t u l e t n i ą r o c z n i c ę z g o n u T a d e u s z a K o ś c i u s z k i L u b l i n uczcił g o d n i e , j a k w c a ł y m z r e s z t ą k r a j u ; p o n a b o ż e ń s t w i e w K a t e d r z e m a n i f e s t a c y j n y w i e l o t y s i ę c z n y p o c h ó d , p o -

p r z e d z o n y b a n d e r j ą u d a ł s i ę d o o g r o d u S a s k i e g o , g d z i e o d b y ł o się p r z e m i a n o w a n i e alei w z d ł u ż o g r o d u n a a l e j ę R a - c ł a w i c k ą ; n a s t ę p n i e u l . G u b e r n a t o r s k a z o s t a ł a p r z e m i a n o w a n a n a u l . T a d e u s z a K o ś c i u s z k i ; w g m a c h u M u z e u m p r z y ul. N a -

m i e s t n i k o w s k i e j z o s t a ł a w m u r o w a n a p a m i ą t k o w a t a b l i c a . P o p o ł u d n i u o r a z w i e c z o r e m o d b y ł y s i ę u r o c z y s t e p r z e d s t a w i e n i a

w T e a t r a c h o r a z A k a d e m i a w R a d z i e M i e j s k i e j . W p r z e d - d z i e ń u r o c z y s t o ś c i ; t. j . w n i e d z i e l ę K . - g o p a ź d z i e r n i k a o d b y ł

s i ę s z e r e g o d c z y t ó w o r a z s p r z e d a w a n o n a f e p k i i z n a c z k i . S t a r a n i e m z w i ą z k u H a r c e r s t w a P o l s k i e g o , S o k o ł a i P i e c h u r a , p r z y ż y c z l i w y m w s p ó ł u d z i a ł D - r a M ę d r k i e w i c z a , z o s t a ł u m i e s z c z o n y na S ł a w i n k u , g d z i e w s w o i m c z a s i e , j a k o w p o - s i a d ł o ś c i s w e g o s t r y j a , m i e s z k a ł T a d e u s z K o ś c i u s z k o , k a m i e ń p a m i ą t k o w y z o d p o w i e d n i m n a p i s e m .

I n i c j a t y w ę u r z ą d z e n i a u r o c z y s t e g o o b c h o d u d a ł o L u b . T o w . G i m n . „ S o k ó ł " . K o m i t e t s t a n o w i l i p p . : p r e z y d e n t B a j - k o w s k i , k s . d y r . G o s t y ń s k i , d r . J a w o r o w s k i , d v r . K o w a l c z e w - s k i , S t . K r a j e w s k i , d y r . M o r i t z , Z o f j a T u r c z y n o w i c z , S . O s i ń - s k i , s ę d z i a I I . W i e r c i e ń s k i i r e d a k t o r R . W o j d a l r ń s k i .

W d n i u 15-ym w r z e ś n i a o d b y ł s i ę u r o c z y s t y a k t p r o - . k l a m a c j i P a t e n t u c e s a r s k i e g o z d n i a 1_2/IX 1917 r. o u s t a n o - w i e n i u w ł a d z y — P a ń s t w o w e j w P o l s c e , - w n a s t ę p s t w i e c z e g o w d n i u 1 5 - y m p a ź d z i e r n i k a z o s t a ł a o g ł o s z o n a n o m i n a c j a R a d y R e g e n c y j n e j w o s o b a c h : J. E . A r c y b i s k u p a M e t r o p o l i t y w a r - s z a w s k i e g o — A l e k s a n d r a K a t o w s k i e g o , p r e z y d e n t a s t o ł . m . W a r s z a w y — K s i ę c i a Z d z i s ł a w a L u b o m i r s k i e g o i w ł a ś c i c i e l a d ó b r w M a l u s z y n i e — ) Ó ? e f a O s t r o w s k i e g o .

»

(5)

# # * * |

— 47 — •

W d n i u 2 7 - y i n p a ź d z i e r n i k a o d b y ł a s i ę w W a r s z a w i e u r o c z y s t o ś ć I n s t r o n i z a c j i R a d y R e g e n c y j n e j .

P r z e c h o d z ą c d o K r o n i k i ż a ł o b n e j , z a z n a c z y ć m u s z ę , ż e w r o k u b i e ż ą c y m L u b l i n p o s t r a d a ł w i e l u p r a w d z i w y c h i d z i e l -

n y c h o b y w a t e l i k r a j u . ^ W d n i u 2 1 - y m l u t y m z m a r ł w m a j ą t k f * N i e m c e ś. p .

I g n a c y B u d n y ; w d n i u 2 6 - y m l u t y m — ś . p . Z b i g n i e w K o z a - r z e w s k i , d y r e k t o r c u k r o w n i . T r a w n i k i - ; w d n i u 2 ? l u t y m — ś. p . J u l i u s z K o e o w s k i — n a u c z y c i e l 8 - e j S z k o ł y L u b e l s k i e j F i l o l o g i c z n e j . •

S W d n i u 2 - i m m a r c a z m a r ł ś . p . J u l i u s z V e t t e r , p r z e m y - i e c i o b y w a t e l m . L u b l i n a , w ł a ś c i c i e l d ó b r „ J a b ł o n n a " , P r e z e s T - w a P r z y j a c i ó ł U c z ą c e j s i ę M ł o d z i e ż y , P r e z e s Z a - r z ą d u S z p i t a l a D z i e c i ę c e g o w L u b l i n i e , C z ł o n e k Z a r z ą d u C u k r o w n i „ L u b l i n " , b . P r e z e s R a d y O p i e k u ń c z e j S z k o ł y H a n d l o w e j M ę s k i e j w L u b l i n i e i w i e l u i n n y c h T o w a r z y s t w . S . p . J u l i u s z V e r t e r z a p i s a ł n a c e l e s p o ł e c z n e 2 5 0 . 0 0 0 r u b l i , o s o b o m p r y w a t n y m 9 0 , 0 0 0 r u b . i n a r ó ż n e d a r o w i z n y - i m i e n i a

Z m a r ł e g o 1 8 , 0 0 0 r u b . — r a z e m 3 6 0 , 0 0 0 r u b .

Ś . p . J u l i u s z V c t t c r b r a ł c z y n n y u d z i a ł %w ż y c i u s p o - ł c c z n e m , n a j b a r d z i e j j e d n a k u m i ł o w a ł m ł o d z i e ż s z k o l n ą i s t a l e p o p i e r a ł i w s p o m a g a ł s z k o l n i c t w o w L u b l i n i e o r a z s z p i t a l i k d z i e c i ę c y ; w p o g r z e b i e ś. p . J u l i u s z a V c t t e r a b r a ł y u d z i a ł

t ł u m y o s ó b , w ś r ó d k t ó r y c h b y ł y r e p r e z e n t o w a n e w s z y s t k i e s f e r y i ż a l s e r d e c z n y o d p r o w a d z a ł n a m i e j s c e w i c c ą n e g o o d - p o c z y n k u j e d n e g o z p r a w d z i w y c h o b y w a t e l i k r a j u . >

W d n i u 1 5 - y m k w i e t n i a z m a r ł ś. p . P i o t r T u r ć z y n o w i c z , M a g i s t e r p r a w a i a d m i n i s t r a c j i , w y c h o w a n i e c b*. S z k o ł y G ł ó w n e j ; w d n i u 1 5 - y m k w i e t n i a — ś . p . S t a n i s ł a w - M a r j a n N i e - m i r y c z . b . o t y w a t e l z i e m s k i ; w d n i u 1 - y m m a j a — ś . p . F r a n - c i s z e k Ś w i e ż a w s k i . w ł a ś c i c i e l d ó b r K a d ł u b i s k a , z i e m i H r u -

b i e s z o w s k i e j ; w d n i u 1 7 - y m c z e r w c a — ś . p . A d o l f . G a r s z y ń s k i , b y i y w ł a ś c i c i e l z i e m s k i .

W d n i u fi s i e r p n i a z m a r ł a ś. p . z P a w ł o w s k i c h E l ż b i e t a *

A d a m o w a M a j e w s k a , j e d n a z c z y n n i e j s z y c h u c z e s t n i c z e k w a l k .

p o w s t a ń c z y c h z r o k u 1 8 6 3 ; b y ł a o n a k u r j e r e m o r g a n i z a c j i

p o w s t a ń c z y c h a l o s y z w i ą z a ł y J ą z n a c z e l n i k i e m m . L u b l i n a

z r a m i e n i a R z ą d u N a r o d o w e g o — z A d a m e m M a j e w s k i m ,

k t ó r y z o s t a ł p r z e z w ł a d z e r o s y j s k i e s k ą z a n y na 1 0 - l e t n i ą

t u ł a c z k ę p o S y b e r j i ; ś. p . E . M a j e w s k a t o w a r z y s z y ł a m u

z o d w a g ą i b o h a t e r s t w e m . ,

(6)

W S i e r p n i u z m a r ł w B o b r u j s k u ( o c z e m d o n i ó s ł k o r e s - p o n d e n t K u r j e r a l w o w s k i e g o z e S t o k h o l m u ) ś. p. E d w a r d k u n c z y n s k , z z a w o d u l e k a r z , a n a s t ę p n i e o b y w i t o ! - Z i e m i P u ł a w s k i U m , a n ° W I C i e w ł a ś c i c i e l m a j ą t k u K e . n b ł o , p o w .

i n f V 7 , ' y m i W I Z ? * n ł , ? Z t n a r ł a P- z J e l c z e w s k i c h H e l e n a S t r z e l e c k a . , w ł a ś c i c i e l k a m a j . Ł y s a k ó w - D w ó r i W i ł -

, W . d n . l u 3 " i m p a ź d z i e r n i k a z m a r ł ś. p . J u l i u s z lir. T a r - n o w s k i , j e d e n z p r z e d s t a w i c i e l i z i e m i a ń s t w a . p r e z e s G ł . K o m f n i M M T a p z a s t ę p c a p r e z e s a C e n t r . T o w . R o l n i c z e g o i p r e z e s I o w . R o l m c z . w R a d o m i u .

z m a r ł a ś. p . z e S k a b i ń s k i c h W ł a d y s ł a w a T a b i s z c w s k a , b . w ł a ś c i c i e l k a m a j ą t k u B o r ó w .

C z e ś ć icli p a m i ę c i !

• • •

O b j ą w s z y m y ś l ą c a ł y r o k 1 9 1 7 w i d z i m y , ż e w i e l e z m i a n z a s z ł o w n a s z e m ż y c i u p o l i t y c z n c m , ż e s p r a w a p o l s k a s t a ł a s i ę s p r a w ą - p i e r w s z e ) w a g i w E u r o p i e ; w i d z i m y , ż e c a ł e s p o - ł e c z e ń s t w o j ę ł o s i ę g o r ą c z k o w o p r a c y , n a k a ż d e m " p o l u ż y c i a s p o ł e c z n e g o , p o l i t y c z n e g o i e k o n o m i c z n e g o i ż e c a ł y o ^ ó ł p o l s k i w y t ę ż a w t e j s t r a s z n e j w a l c e ś w i a t a w s z y s t k i e s i ł y a b y w y j ś ć z w y c i ę s k o .

I r ó ż n i s ą l u d z i e , r ó ż n e s ą p a r t j e i r o ż n e z a p a t r y w a n i a , l e c z c e l n a s z , w s z y s t k i c h , j e s t j e d e n : zuołna zjednoczona i niepodle-

gła ojczyzna! ' '

I z a t ę k r e w n a s z ą , p r z e l a n ą n a p o i a c l i w a l k i , i - z a t e ł z y k r w a w e , ł z y m a t e k . r s i e r o t , c z e k a n a s w y z w o l e n i e , c z e k a n a s w i e l k i e , ś w i e t l a n e i s z c z ę ś l i w e J u t r o " ! .

B o o t o s ł o ń c e w s c h o d z i i z b l i ż a s i ę c h w i l a , k i e d y r o z - g ł o ś n y d z w o n d z i e j ó w ś w i a t a w y d z w o n i w i e l k ą g o d z i n ę c u d u , k i e d y w y d z w o n i g o d z i n ę b l i s k ą i u p r a g n i o n ą a n a b e z i m i e n - n y c h m o g i ł a c h n i e ś m i e r t e l n y c h b o h a t e r ó w w z r o ś n i e k w i a t z i s z c z o n y c h ś n ó w i m a r z e ń . . . .

I p r z y j d z i e c h w i l a , k i e d y l u d y w a l c z ą c e u s ł y s z ą s ł o w o :

„ P O K Ó J "

i k i e d y w z n i j d z i e s ł o ń c e n a s z e j i l u d ó w w o l n o ś c i !

L u b l i n w p a ź d z i e r n i k u 1917 r -

. Jan Pignan.

(7)

Patrjotyzm.

(Przy kieliszki i przy miodzie rozkochali się w swobodzie:

wypędzili precz Moskali,

Miemcótv zgodnie wymieszali, Żydom dali (Palestynę

i w godzinę osądzili

bracia mili, — ' wciąż przy winie,—

że już (Polska nie zaginie.

Czynem żyli'.

Trzy komisje wyznaczyli, uchwalili też-powstanie

z tych na męstwo kogo stanic, lecz zwątpili, czy są śmieli, zaś o sobie — zapomnieli.

^ i i • •

' Jastrzębiec.

(8)

Cytaty

Powiązane dokumenty

W drugim rzędzie autorka wskazuje na wewnętrzne podziały przestrzeni tekstowej, segmentację, czyli podział struktury treści tekstu na odcinki (np.. Pozycja otwarcia i

„Kalendarz Lubelski”, ukazując się nieprzerwanie przez 57 lat, stał się także najwięk- szym osiągnięciem oficyny Kossakowskich 3.. 3

Symbolizm, jak wydaje się konieczny w nowej polskiej architekturze sakralnej, traktowany jest w sposób swobodny, dowolny, czasami dowcipny tak jak dopuszcza i

Zadania są bardzo łatwe, na pewno

Choć więc w klasycz- nej filozofii bytu nie zamierza się uzasadniać istnienia Boga, a tylko tłu- maczyć w sposób ostateczny istnienie świata, to dokonując takiego tłu-

[r]

Dlatego rodzice powinni pam iętać, że dzieci należy regularnie posyłać do szkoły, bo w ten sposób daje się dzieciom najw iększe bogactwo: naukę, i pracuje

Owszem, trzeba tę „radę” sprawować w duchu miłości Boga i bliźniego, trzeba otworzyć się na innych i wzajem wspomagać się w dążeniu do uszczęśliwiającej