TADEUSZ KOŚCIUSZKO
G e n e r a l W o j s k Polskich
1 8 1 7 — 1 9 1 7 .
• mmmm ' 31»
z o s t a ł y d o d z i s i a j w L u b l i n i e i s t a l e g r y w a j ą n a n a s z e j s c e - n i e o r a z c i e s z ą s i ę o g ó l n ą s y m p a t y ą i z a s ł u ż o n e m u z n a n i e m p p • W . W a c ł a w s k a i E . U r b a ń s k a o r a z p p . f W . D ą b r o w s k i i B i e r n a c k i ; d o r o k u 1 9 1 7 / 1 8 t . j . w c z a s i e n a j c i ę ż s z y m T e a t r p r o w a d z i ł z z u p e ł n e m p o w o d z e n i e m d y r . H a l i c k i ; s k u p i a j ą c W T e a t r z e W i e l k i m g a r s t k ę b r a c i a r t y s t y c z n e j , , k t ó r ^ w o j n a
z a s k o c z y l i n a b r u k u l u b e l s k i m .
O p r ó c z t e g o w L u b l i n i e o d b y ł a s i ę n i e z l i c z o n a i l o ś ć r ó ż n y c h k o n c e r t ó w , p r z e w a ż n i e d o b r o c z y n n y c h , z a b a w , m a -
• s k a r a d i z e b r a ń t o w a r z y s k i c h ; p . S t a n i s ł a \ f N a m y s ł o w s k i z j e ż d ż a ł r ó w n i e ż c z ę s t o z e s w o j ą d r u ż y n ą w ł o ś c i a ń s k ą ; i s t n ą
p l a g ą L u b l i n a , s t a ł y s i ę o d r o k u 1907, ( j a k z r e s z t ą w s z ę d z i e ) p r z e r ó ż n e k i n e m a t o g r a f y , k t ó r e c i e s z y ł y s i ę i c i e s z ą w i e l k ą p o p u l a r n o ś c i ą i p o w o d z e n i e m , z a w d z i ę c z a j ą c to p o w o d z e n i e p r z e r ó ż n y m „ s e n s a c y j n y m o k r o p n o ś c i o m " w y ś w i e t l a n y c h o b r a z ó w ; w o s t a t n i c h l a t a c h p r z e d w o j n ą z j e ż d ż a ł y z W a r - s z a w y r ó ż n e „ M o r a u s y " . k t ó r e c i e s z y ł y s i ę s z a l o n e m p o w o - d z e n i e m , g d v ż k a ż d y „ i n t e l i g e n t n y i s z a n u j ą c y s i ę - o o y w a t e l
m . L u b l i n a " , " u l e g a j ą c o g ó l n e j m a n i i b e z k r y t y c z n e g o n a ś l a - d o w n i c t w a , m u s i a ł w i d z i e ć t o c o i n n i w i d z i e l i i c h w a l i ć t o c o inni c h w a l i l i , b e z w z g l ę d u n a t o , c z y w a r t e to b y ł o p o - c h w a ł y c z y t e ż n a g y n y . L e c z t a k s a m o s i ę d z i a ł o w W a r - s z a w i e , P a r y ż u , W i e d n i u i B e r l i n i e .
P r z e c h o d z ą c d o s t r e s z c z e n i a n a j w a ż n i e j s z y c h o b j a w ó w , ż y c i a s p o ł e c z n e g o w n a s z e m m i e ś c i e i n a j w a ż n i e j s z y c h w y - d a r z e ń d o b y o s t a t n i e j , c o f n ę s i ę m y ś l ą d o c h w i l i u r o c z y s t e g o p r o k l a m o w a n i a P a ń s t w a P o l s k i e g o w d n i u 5 - y m . l i s t o p a d a 1916 r o k u . - - .
K r a j c a ł y z o s t a ł z e l e k t r y z o w a n y t y m p i e r w s z o r z ę d n e j w a g i p r z e ł o m o w y m z w r o t e m w p o l i t y c z n y m r o z w o j u k r a j u ; w s z ę d z i e o d b y w a ł y s i ę w i e c e i z e b r a n i a , na k t ó r y c h z a p a d a ł y z n a m i e n n e u c h w a ł y , b ę d ą c e w y r a z e m ś m i a ł e j o p i m i | s p o - ł e c z n e j ; u ś w i a d o m i o n e w ł o ś c i a ń s t w o w y p o w i e d z i a ł o r ó w n i e ż
swoją opinię. , • , C ł
• W n a s t ę p s t w i e r o z p o r z ą d z e n i a o u t w o r z e n i u K ą d y b t a -
n u z a w r z a ł a w c a ł y m k r a j u o ż y w i o n a w a l k a n a t l e p a r t y j n o -
p o l i t y c z n e m ; L u b l i n s t a ł s i ę o ś r o d k i e m ż y c i a p o l i t y c z n e g o
i r u c h u u m y s ł o w e g o ; o d b y ł y s i ę l i c z n e w i e c e i z e b r a n i a z w o -
ł y w a n e p r z e z s t r o n n i c t w a p o l i t y c z n e , n a k t ó r y c h z a p a d ł y
z n a m i e n n e u c h w a ł y .
s z a w s k i e g o T - w a O g r o d n i c z e g o n a Z i e m i ę L u b e l s k ą , n a d - z w y c z a j c z y n n y i r u c h l i w y p r a c o w n i k n a z a n i e d b a n e j ^ n a - s z y m k r a j u n i w i e o g r o d n i c z e j , g o r l i w y i s z c z e r y m i ł o ś n i k t e j g a ł ę z i o r a z a u t o r w i e l u f a c h o w y c h a r t y k u ł ó w i b r o s z u r .
C z e ś ć ich p a m i ę c i !
R O K 1 9 1 7 .
- m . - - . m » • - —(i m* —
P e ł n i w i a r y w l e p s z ą p r z y s z ł o ś ć i p e ł n i o t u c h y w i t a l i ś m y
r o k 1917 r . ~ ; Z o d d a l i d o l a t y w a ł g ł u c h y j ę k a r m a t , g d y w z i ę l i ś m y
s i ę d o z b o ż n e j p r a c y ą o d b u d o w y O j c z y z n y i d o p r a c y n a n i w i e r o d z i m e j , o b f i c i e z r o s z o n e j s e r d e c z n ą k r w i ą b r a t n i ą . . .
Z r a d o ś c i ą w i t a l i ś m y w s c h o d z ą c e s ł o ń c e w o l n o ś c i i j ę - l i ś m y z g r u z ó w s i ę d ź w i g a ć . . .
P u l s ż y c i a s p o ł e c z n e g o z a b i ł w L u b l i n i e p r z y s p i e s z o - n e m t ę t n e m ; w e w s z y s t k i c h d z i e d z i n a c h r o z w i n i ę t o g o r ą c z -
k o w ą p r a c ę ; j a k a ś s i ł a w e w n ę t r z n a p o r w a ł a o g ó ł d o p r a c y
t w ó r c z e j . _ _ —
P o w o ł a n i e n a p o c z ą t k u 1917—r. R a d y S t a n u , m a j ą c a j w y o b r a ż a ć z a c z ą t e k r z ą d u p o l s k i e g o , n a d a ł o p e w i e n w y - t y c z n y k i e r u n e k p o l i t y c z n y m y ś l i p o l s k i e j , l e c z z d r u g i e j
s t r o n y - w y w o ł a ł o t a r c i a p o i n i ę ć j z y p o s z c z e g ó l n e m i g r u p a m i p o l i t y c z n e m i ; o d b y ł o s i ę s z e r e g w i e c ó w i z e b r a ń w c a ł y m k r a j u i p e w n e g r u p y p o p i e r a ł y R a d ę S t a n u , d r u g i e z a c h o w y w a ł y s i ę b i e r n i e , i n n e z n ó w s t a w a ł y p o n i e k ą d w o p o z y c j i .
W s k ł a d - R a d y w e s z l i m i ę d z y i u n y m i d r . P a w e ł J a n - k o w s k i z L u b l i n a i w ł o ś c i a n i n z L u b e l s k i e g o — A n d r z e j M a j .
I r z e c h o d z ą c d o p o b i e ż n e g o o p i s u z a b i e g ó w s p o ł e c z e ń - s t w a w k i e r u n k u o d b u d o w y k r a j u i d ź w i g n i ę c i a i r a w p ó ł
z n i s z c z o n e g o p r z e m y s ł u , w s p o m n i e ć n a l e ż y p r z e d e w s z y s t k i c m o r ó ż n e g o r o d z a j ą z j a z d a c h , k t ó r e s i ę w L u b l i n i e o d b y ł y .
v\ d n i u 1 0 - t y m m a r c a o d b y ł s i ę w s a l i R e s u r s y K u - * p i e c k i e j Z j a z d P r z e d s t a w i c i e l i S t o w a r z y s z e ń S p o ż y w c z y c h .
W ' d n i u 5 - y m l i p c a o d b y ł s i ę w l o k a l u G i . " K o m . R a t '
i 3) n a z w a ć p l a c p r z e d M a g i s t r a t e m p l a c e m „ K r ó l a W ł a d y - s ł a w a Ł o k i e t k a * .
Z p o w o d u t e j u r o c z y s t o ś c i C e s a r z K a r o i * 1 o f i a r o w a ł 10.000 k o r . n a b i e d n y c h , t. j. na r z e c z z a k ł a d ó w d o b r o c z y n - n y c h w L u b l i n i e ; R a d a w y s ł a ł a a d r e s d z i ę k c z y n n y .
D z i e ń 2 2 - g o s t y c z n i a i 3 - g o m a j a L u b l i n o b c h o d z i ł n a d - z w y c z a j u r o c z y ś c i e ; r a n o z o s t a ł y o d p r a w i a n e n a b o ż e ń s t w a ;
w p o ł u d n i c o d b y ł y s i ę w r ó ż n y c h p u n k t a c h m i a s t a o d c z y t y , w i e c z o r e m p r z e d s t a w i e n i a t e a t r a l n e ; na u l i c a c h s p r z e d a w a n o z n a c z k i i n a l e p k i .
S t u l e t n i ą r o c z n i c ę z g o n u T a d e u s z a K o ś c i u s z k i L u b l i n uczcił g o d n i e , j a k w c a ł y m z r e s z t ą k r a j u ; p o n a b o ż e ń s t w i e w K a t e d r z e m a n i f e s t a c y j n y w i e l o t y s i ę c z n y p o c h ó d , p o -
p r z e d z o n y b a n d e r j ą u d a ł s i ę d o o g r o d u S a s k i e g o , g d z i e o d b y ł o się p r z e m i a n o w a n i e alei w z d ł u ż o g r o d u n a a l e j ę R a - c ł a w i c k ą ; n a s t ę p n i e u l . G u b e r n a t o r s k a z o s t a ł a p r z e m i a n o w a n a n a u l . T a d e u s z a K o ś c i u s z k i ; w g m a c h u M u z e u m p r z y ul. N a -
m i e s t n i k o w s k i e j z o s t a ł a w m u r o w a n a p a m i ą t k o w a t a b l i c a . P o p o ł u d n i u o r a z w i e c z o r e m o d b y ł y s i ę u r o c z y s t e p r z e d s t a w i e n i a
w T e a t r a c h o r a z A k a d e m i a w R a d z i e M i e j s k i e j . W p r z e d - d z i e ń u r o c z y s t o ś c i ; t. j . w n i e d z i e l ę K . - g o p a ź d z i e r n i k a o d b y ł
s i ę s z e r e g o d c z y t ó w o r a z s p r z e d a w a n o n a f e p k i i z n a c z k i . S t a r a n i e m z w i ą z k u H a r c e r s t w a P o l s k i e g o , S o k o ł a i P i e c h u r a , p r z y ż y c z l i w y m w s p ó ł u d z i a ł D - r a M ę d r k i e w i c z a , z o s t a ł u m i e s z c z o n y na S ł a w i n k u , g d z i e w s w o i m c z a s i e , j a k o w p o - s i a d ł o ś c i s w e g o s t r y j a , m i e s z k a ł T a d e u s z K o ś c i u s z k o , k a m i e ń p a m i ą t k o w y z o d p o w i e d n i m n a p i s e m .
I n i c j a t y w ę u r z ą d z e n i a u r o c z y s t e g o o b c h o d u d a ł o L u b . T o w . G i m n . „ S o k ó ł " . K o m i t e t s t a n o w i l i p p . : p r e z y d e n t B a j - k o w s k i , k s . d y r . G o s t y ń s k i , d r . J a w o r o w s k i , d v r . K o w a l c z e w - s k i , S t . K r a j e w s k i , d y r . M o r i t z , Z o f j a T u r c z y n o w i c z , S . O s i ń - s k i , s ę d z i a I I . W i e r c i e ń s k i i r e d a k t o r R . W o j d a l r ń s k i .
W d n i u 15-ym w r z e ś n i a o d b y ł s i ę u r o c z y s t y a k t p r o - . k l a m a c j i P a t e n t u c e s a r s k i e g o z d n i a 1_2/IX 1917 r. o u s t a n o - w i e n i u w ł a d z y — P a ń s t w o w e j w P o l s c e , - w n a s t ę p s t w i e c z e g o w d n i u 1 5 - y m p a ź d z i e r n i k a z o s t a ł a o g ł o s z o n a n o m i n a c j a R a d y R e g e n c y j n e j w o s o b a c h : J. E . A r c y b i s k u p a M e t r o p o l i t y w a r - s z a w s k i e g o — A l e k s a n d r a K a t o w s k i e g o , p r e z y d e n t a s t o ł . m . W a r s z a w y — K s i ę c i a Z d z i s ł a w a L u b o m i r s k i e g o i w ł a ś c i c i e l a d ó b r w M a l u s z y n i e — ) Ó ? e f a O s t r o w s k i e g o .
»
# # * * |