opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty.
WarszaWa 2019
CZY FOKA SPOGLĄDA SPOD OKA?
SPOTKANIE Z „F”
SCENARIUSZ LEKCJI
Program edukacji wczesnoszkolnej w szkole podstawowej
RENATA
PASYMOWSKA
mgr Jadwiga Iwanowska
Agnieszka Ratajczak-Mucharska mgr Urszula Borowska
Redakcja językowa i korekta – Editio Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Czas trwania zajęć:
2 godz. lekcyjne.
Temat:
Czy foka spogląda spod oka? Spotkanie z „f”.
Cele główne:
zapoznanie z głoską, której zdarza się zastępować literę „w”,
doskonalenie poprawnej identyfikacji wzrokowej i słuchowej,
kształcenie poprawnego zapisu litery „f”.
Cele operacyjne – uczeń:
identyfikuje dźwięk w słowach, lepi literę z plasteliny, zapisuje nową literę i określa jej połączenia z innymi znakami, zapamiętuje informacje i przekazuje wiadomości, prezentuje zdobytą wiedzę, dzieli się sposobami na zapamiętanie tekstu, wykonuje wiersz rysowany, sprawdza poprawność zapisu litery przez porównanie ze wzorem.
Metody:
szybkiego uczenia się, praktyczne, polisensoryczne, aktywizujące – puzzle.
Formy pracy:
zbiorowa, grupowa, w parach, indywidualna.
Środki dydaktyczne:
wiersz rysowany, plastelina, zdania o życiu fok, kredki, papier, projekt miasteczka Literkowo.
Przebieg zajęć:
1. Zapoznanie z tematem i celami zajęć, określenie NaCoBeZU –
rozpoznawanie głoski „f” w słowach, potwierdzanie jej występowania w wyrazach, prawidłowy zapis nowej litery i jej połączeń w liniaturze, zapamiętanie i przekazanie informacji.
2. Wspólne wykonanie wiersza rysowanego: jednoczesne rysowanie, mówienie, patrzenie i słuchanie. Wielokrotna zmiana kolorów i rysowanie po jednym śladzie.
Omówienie części ciała zwierzęcia. Przyjmowanie pozy foki. Foka:
„Mała głowa i dwa oka – ukazała mi się foka! Buzię, nosek jej dorobię, wąsikami wnet ozdobię. Powyginam w dół dwie fale i wygląda doskonale! Płetwy foce dorysuję, zgrabny ogon namaluję! Co robi ta foka? Patrzy spod oka!”.
3. Próba wyjaśnienia słów „patrzy spod oka”.
4. Poznanie zwyczajów fok. Praca w grupach metodą puzzli. Każdy zespół otrzymuje kilka innych ciekawostek o fokach. Wspólnie próbują znaleźć sposób na ich zapamiętanie w celu bycia ekspertem w zakresie tych informacji. Kiedy członkowie zespołu zapamiętali wiadomości, każdy otrzymuje kartkę papieru w innym kolorze. Następnie spotykają się ze sobą eksperci według podanej
kolorystyki. Kolejno dzielą się swoją wiedzą z innymi w ramach swojej grupy, a także zapamiętują ciekawostki innych ekspertów. Wracają do swojej pierwotnej grupy i dzielą się wiedzą.
5. Weryfikowanie skuteczności pracy zespołów. Nauczyciel losuje nazwiska z kubka i sprawdza, czy uczniowie zapamiętali jedną z ciekawostek. Jest to czas na pochwalenie się skutecznym sposobem na zapamiętanie wiadomości, a także na ocenę skuteczności pracy ekspertów. Nagrodzenie tych, którzy spisali się najlepiej.
6. Doskonalenie percepcji słuchowej. Reagowanie na słowa, gdzie słychać
„f” – uczniowie mają przyjąć foczą postawę, jeśli usłyszą „f”. Gra na bębenkach samogłoskowo-spółgłoskowych słów ze spółgłoską „f”.
7. Wirtualne odwiedzenie ulicy Spółgłosek Tracących Dźwięczność.
Zauważenie, że „w” i „f” tworzą parę wsparcia. Próba wyjaśnienia dlaczego.
Wysłuchanie rad Literuszki na temat zapisu „w” i „f” w wyrazach, np. zamiana ławki na ławę itp.
8. Czytanie przez śpiewanie. Nutka wspólnie z Sylabą i dziećmi konstruuje sylaby otwarte z literą „f” do śpiewania na dowolnie wybraną utrwaloną wcześniej melodię.
9. Poszukiwanie drukowanej litery „F”, „f” w dowolnym tekście. Można wykorzystać kolorowe żetony. Wygrywa ten uczeń, który pierwszy zakryje litery „f”
10 żetonami w jednym kolorze. Kolega sprawdza poprawność.
10. Lepienie litery pisanej „f”, „F” z niebieskiej plasteliny i animacje (opis w programie).
11. Zauważanie możliwości połączeń liter „f”, „F” z innymi literami pisanymi.
12. Masaż liter i pleców lub ramion kolegi. Utrwalenie wiersza rysowanego Foka na plecach kolegi. Wodzenie palcem po ulepionych figurkach liter w kolejności zapisu poszczególnych elementów. Pisanie liter palcem po plecach partnera.
13. Odtwarzanie kształtu liter pisanych „f”, „F” w liniaturze o różnej szerokości po wcześniejszym dopasowaniu sznurkowego modelu. Zwrócenie uwagi na małe „f”. W tym czasie figurki stawiamy na brzegu ławki pionowo – twarzą do kierunku zapisu.
14. Czytanie na dywanie. Uzupełnienie maty o „f” i „F”. Uczniowie chodzą po macie z literami pisanymi i, stając kolejno na odpowiednich znakach, tworzą wyrazy.
15. Odtwarzanie sylab z literą „F”, „f” z uwzględnieniem poprawnych połączeń.
5
16. Zamiana liter drukowanych na pisane. Zapisanie w zeszycie samodzielnie ułożonych wyrazów z alfabetu drukowanego.
17. Zabawa z wróżką Literuszką. „Jaki to wyraz?” – wróżka pisze litery
w niewłaściwej kolejności, a dzieci je układają, „Czego brakuje?” – wróżka pisze wyraz i zapomina o jednej z liter, a uczniowie przedstawiają ją na kartce.
18. Podsumowanie zajęć. Uczniowie mówią, czego się nauczyli i co im w tym pomogło, następnie na forum samodzielnie lub z pomocą nauczyciela dokonują oceny własnego zaangażowania.
Komentarz metodyczny
Ważne, by uczniowie podzielili się z innymi metodą zapamiętania tekstu, to buduje w nich chęć poszukiwań. Można zastąpić grę na bębenku przeskakiwaniem z niebieskiego na czerwone koło leżące na podłodze. Dla uczniów ze SPE ważna jest taka metoda, która najskuteczniej działa na zmysły.
