opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty.
WarszaWa 2019
KTO TO TAKI?
TO DWUZNAKI!
SCENARIUSZ LEKCJI
Program edukacji wczesnoszkolnej w szkole podstawowej
RENATA
PASYMOWSKA
mgr Jadwiga Iwanowska
Agnieszka Ratajczak-Mucharska mgr Urszula Borowska
Redakcja językowa i korekta – Editio Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Czas trwania zajęć:
2 godz. lekcyjne.
Temat:
Kto to taki? To dwuznaki!
Cele główne:
zapoznanie ze specyficznymi głoskami języka polskiego,
doskonalenie poprawnej identyfikacji wzrokowej i słuchowej dwuznaków,
wykonanie wirtualnego spaceru ulicą Dwuznaków w Literkowie,
utrwalenie specyficznych głosek j. polskiego.
Cele operacyjne – uczeń:
wykorzystuje edytor tekstu, wciela się w postać i kończy wypowiedź nauczyciela, wykorzystuje program komputerowy, by wykonać zadanie, kojarzy dźwięk
z obrazem, wykorzystuje informacje, radzi sobie podczas samodzielnej pracy, jest uważny i skoncentrowany na zadaniu.
Metody:
waloryzacyjne, scenki rodzajowe, prezentacja, praca z wykorzystaniem programu Tux Paint i edytorem tekstu, wizualizacja, polisensoryczne.
Formy pracy:
zespołowa, indywidualna zróżnicowana, w parach.
Środki dydaktyczne:
packi na muchy, arkusze papieru, laptopy, wyrazy z dwuznakami, zdanie z plamami w miejscu, gdzie występują dwuznaki, projekt miasteczka Literkowo.
Przebieg zajęć:
1. Zapoznanie z tematem i celami zajęć, określenie NaCoBeZU – utrwalenie zapisu dwuznaków, rozpoznawanie konkretnego dwuznaku w słowach, wczuwanie się w położenie innych, konstruowanie wypowiedzi, poprawny zapis dwuznaków, uważne czytanie tekstu.
2. Prezentacja ulepionych figurek dwuznaków z Literkowa, zwrócenie uwagi na połączenie liter i zapis wielkiego i małego obrazu.
3. Wirtualny spacer ulicą Dwuznaków w Literkowie – obejrzenie prezentacji multimedialnej.
4. Podsłuchanie rozmów liter mieszkających przy ulicy służącej wsparciu:
nauczyciel podsyca językową aktywność dziecięcą, prosząc, by kończyły jego
wypowiedź, np. „Jestem »cz« i często dzieci piszą moje literki na odwrót – najpierw
»z«, a potem »c«, czasami zapominają o »z«, czekam, aż nauczą się mnie pisać na początku zdania albo w Czesławie”, „Jestem »sz«…”.
5. Trening z dwuznakami: uczniowie, pracując przy komputerze w programie Tux Paint, wykonują zadania Wróżki Literuszki – dla każdego z uczniów
przygotowała ona inną propozycję w zależności od jego możliwości, np. „Odgadnij, jaki to dwuznak (znaki ukryte w tle) i napisz go”, „Przygotuj dla kolegi podobną zagadkę, czyli kamuflaż dwuznaku”.
6. Praca w edytorze tekstu. Uczniowie mają stworzyć pociągi literowe, tj. napisać dowolne litery w ciągu bez użycia spacji, następnie zamieniają się miejscami i w pracy kolegi muszą zaznaczyć kolorami odnalezione dwuznaki.
7. Spacer po sali z ołówkiem. W tle słychać muzykę, gdy ucichnie, trzeba zatrzymać się przy każdej stacji – czyli stoliku, na którym jest arkusz papieru – i napisać wywołany dwuznak, np. małe „cz”, następnie zabawa zaczyna się na nowo.
Po kilkunastu zatrzymaniach kończymy zadanie.
8. Kojarzenie dźwięku z obrazem. Uczniowie dzielą się na grupy i pracują przy jednym ze stolików. W ręku mają packi na muchy. Kiedy słychać muzykę, biegają wokół swojej ławki, a gdy ucichnie, zatrzymują się i próbują złapać wywołany przez nauczyciela dwuznak ukryty w jakimś słowie, np. mucha – dzieci przykrywają packą mały dwuznak „ch”. Po sprawdzeniu poprawności zabawa toczy się dalej.
9. W jakich wyrazach zamieszkują Porządniś i Cichuś i dlaczego? Uczniowie odkrywają wyrazy z „ch” i „rz” umieszczone na dywanie. Próbują skojarzyć
przyjaciela ze znaczeniem słowa, jeśli nie mają pomysłu, proszą o pomoc Wróżkę Literuszkę.
10. Odwiedziny na ulicy Utraty Dźwięczności. Zauważenie dwuznaków, które są zastępowane w słowach innymi dwuznakami lub literami. Podanie przykładów:
„rz”, „ż” – „sz” oraz „dz” – „c”, a także „dź” – „ć”. W celu sprawdzenia Wróżka Literuszka proponuje odmianę: pieniądz – pieniądze, chodź ze mną – chodzi.
W przypadku potwierdzenia obecności „rz”, „sz” czy „ż” zaleca cierpliwość, gdyż w II klasie wszystko stanie się jasne.
11. Praca samodzielna. Uczniowie czytają tekst i sprawdzają poprawność zapisu wyrazów z dwuznakami. Jeśli znajdują błędy, dokonują poprawek.
12. Przepisanie tekstu z niespodzianką. Uczniowie otrzymują zdanie z dużą ilością dwuznaków, zakrytych przez plamy. Należy je poprawnie przepisać. Partnerzy w ławce nawzajem sprawdzają poprawność wykonanego zadania.
13. Podsumowanie zajęć. Rozmowa z Literuszką na temat sposobu pocieszenia dwuznaków. Deklaracje dzieci na temat poprawności ich zapisywania.
14. Ocena pracy w parach. Życzliwy partner zauważa mocne strony kolegi. Jego pochwała stanowi motywację do dalszej pracy.
5
Komentarz metodyczny
Ważne, by uczniowie z trudnościami zaznaczali kolorem Porządnisia i Cichusia.
Szukamy skojarzeń z ich charakterem i zainteresowaniami. Przygotowujemy zadania na miarę możliwości dzieci. Podczas tych zajęć wdrażamy uczniów do czujności ortograficznej, pomaga w tym postać z Literkowa. Dokonujemy doboru partnerów do pracy w parach, biorąc pod uwagę potrzeby uczniów ze SPE.
Ważny jest komfort ich pracy.
