TEMAT: WÓDZ TO BYŁ WIELKIEJ MOCY I SŁAWY. ANALIZA UTWORU ADAMA MICKIEWICZA „ ŚMIERĆ PUŁKOWNIKA”

Drodzy Uczniowie, na każdy z tematów wystarczy codziennie poświęcić 45 minut. Życzę zdrowia i wytrwałości w nauce 

TEMAT:

WÓDZ TO BYŁ WIELKIEJ MOCY I SŁAWY. ANALIZA UTWORU ADAMA MICKIEWICZA „ ŚMIERĆ

PUŁKOWNIKA”

1. POSŁUCHAJ UTWORU I ZAPOZNAJ SIĘ Z TEKSTEM.

https://youtu.be/EMlOJ9Z4gII

ŚMIERĆ PUŁKOWNIKA W głuchej puszczy, przcd chatką leśnika,

Rota strzelców stanęła zielona;

A u wrót stoi straż Pułkownika, Tam w izdebce Pułkownik ich kona.

Z wiosek zbiegły się tłumy wieśniacze, Wódz to był wielkiej mocy i sławy, Kiedy po nim lud prosty tak płacze I o zdrowie tak pyta ciekawy.

Kazał konia Pułkownik kulbaczyć, Konia w każdej sławnego potrzebie;

Chce go jeszcze przed śmiercią obaczyć, Kazał przywieść do izby - do siebie.

Kazał przynieść swój mundur strzelecki, Swój kordelas i pas, i ładunki;

Stary żołnierz - on chce jak Czarniecki.

Umierając, swe żegnać rynsztunki.

A gdy konia już z izby wywiedli,

Potem do niej wszedł ksiądz z Panem Bogiem;

I żołnierze od żalu pobledli.

A lud modlił się klęcząc przed progiem.

Nawet starzy Kościuszki żołnierze, Tyle krwi swej i cudzej wylali, Łzy ni jednej - a teraz płakali I mówili z księżami pacierze.

Z rannym świtem dzwoniono w kaplicy;

Już przed chatą nie było żołnierza, Bo już Moskal był w tej okolicy.

Przyszedł lud widzieć zwłoki rycerza, Na pastuszym tapczanie on leży - W ręku krzyż, w głowach siodło i burka, A u boku kordelas, dwururka.

Lecz ten wódz, choć w żołnierskiej odzieży, Jakie piękne dziewicze ma lica?

Jaką pierś? - Ach, to była dziewica, To Litwinka, dziewica-bohater, Wódz Powstańców - Emilija Plater!

2. JAKI POWINIEN BYĆ IDEALNY WŁADCA? (zapisz w zeszycie – UWAGA! Wszystkie notatki, karty pray itp. można przepisać lub wydrukować.)

PODAJ SYNONIMY I CECHY TAKIEJ OSOBY:

władca – wódz, …………, ……….., …………, ………..,

cechy - …………, ………..,…………, ………..,…………, ……….., 3. WYMIEŃ ZNANYCH WIELKICH WODZÓW. (zapisz w zeszycie)

Z HISTORII POWSZECHNEJ Z HISTORII POLSKI

……… ………

……… ………

……… ………

4. ZNAJDŹ W SŁOWNIKU (online) I WYPISZ TRZY ZWIĄZKI FRAZEOLOGICZNE ZE SŁOWEM „ZWYCIĘSTWO”, JEDEN Z NICH WYJAŚNIJ.

5. SPRAWDŹ KIM BYŁA EMILIA PLATER?

Bohaterką utworu jest Emilia Plater, postać historyczna, szlachcianka litewska. Jej życiorys jest bardzo ciekawy, a poeta w swoim utworze utrwalił pamięć o bohaterce.

Dzieciństwo spędziła w Wilnie. Potem wyjechała z matką, pozostawiając ojca, który prowadził dość hulaszczy tryb życia. Wychowywana z kuzynami zaznajomiła się z bronią, umiała jeździć konno i polować. Poza tym pisała poezję, pięknie śpiewała i rysowała. Jej ideałami byli Joanna d’Arc, Kościuszko i jedna z bohaterek greckiego powstania Bubulina.

Portret tej ostatniej wisiał w pokoju młodej Emilii.

29 listopada w Warszawie wybuchło powstanie listopadowe. W grudniu wieść o tym dotarła na Litwę i Żmudź. Emilia była jedną z pierwszych inicjatorek powstania na Litwie. W marcu 1831 obcięła swoje włosy, kazała sobie uszyć męski strój i wyruszyła, by walczyć.

Sformowany przez nią oddział partyzancki liczył 280 strzelców, kilkuset chłopów kosynierów i 60 kawalerzystów. Początkowo odnosili sukcesy, ale powstanie upadło. Emilia Plater wyczerpana trudami walki, ukrywana pod nazwiskiem Korawińska zmarła w Justianowie w grudniu 1831 roku. Pochowano ją w Kopciowie, a jej mogiła istnieje do dziś.

6. WPISZ ODPOWIEDNIE FRAGMENTY TEKSTU POTWIERDZAJĄCE:

CZAS AKCJI: ………

MIEJSCE AKCJI: ………..

KIM JEST BOHATER: ……….

7. WYJAŚNIJ DLACZEGO BOHATERKA ZOSTAŁA NAZWANA PUŁKOWNIKIEM, SKORO NOSIŁA TYTUŁ KAPITANA?

Bohaterka utworu ukazana jest jak doświadczony ………...

………

TEMAT:

ŻOŁNIERZ I ŚWIĘTY W UTWORZE

ADAMA MICKIEWICZA „ ŚMIERĆ PUŁKOWNIKA”

1. POSŁUCHAJ INTERPRETACJI UTWORU Z OKAZJI KONCERTU GALOWEGO W HOŁDZIE ŻOŁNIERZOM WYKLĘTYM

https://youtu.be/05aor0qs9-M

2. OSTATNIE CHWIE „PUŁKOWNIKA”; OKREŚLAJĄ SYMBOLICZNE

ZNACZENIE GESTÓW WYKONYWANYCH PRZEZ NIEGO PRZED ŚMIERCIĄ.

PODAJ PRZYKŁADY:

Gest Znaczenie

nawiązanie do gestu hetmana Stefana Czarnieckiego, który przed śmiercią żegnał się ze swoim rumakiem – bohaterka wpisuje się tym w poczet największych dowódców polecenie przyniesienia munduru

polecenie przyniesienia swojego żołnierskiego ekwipunku

przyjęciem ostatniej posługi kapłańskiej daje wyraz swojej wierze chrześcijańskiej, wierności Bogu

2. ZASTANÓW SIĘ JAKIMI PRZEDMIOTAMII OTOCZONA BYŁA BOHATERKA?

WYPISZ JE WEDŁUG SFER, KTÓRYCH DOTYCZYŁY:

ZNAKI ŻOŁNIERZA ZNAKI ŚWIĘTEGO

3. ZAPOZNAJ SIĘ Z

Reakcje Uczucia Cytaty

prości ludzie, chłopi, widzieli w niej swoją bohaterkę, przychodzili się za nią modlić, pytać o jej zdrowie

przywiązanie żal

smutek

żołnierze wiernie trwali przy swoim dowódcy aż do śmierci,

trzymali wartę, modlili się wzruszenie rozpacz gorycz niemoc

4. WSKAŻ ŚRODKI JĘZYKOWE, KTÓRE MAJĄ WPŁYW NA EMOCJONALNOŚĆ UTWORU I ZAPISZ JE W ZESZYCIE.

………

………

………

………

……….

TEMAT:

GODNA ODZNACZENIA … CZYLI DZIEWCZYNA, KTÓRA CHCIAŁA BYĆ ŻOŁNIERZEM.

1. ZAPOZNAJ SIĘ Z ILUSTRACJĄ UKAZUJĄCĄ SZTANDAR POWSTAŃCÓW LISTOPADOWYCH, ZASTANÓW SIĘ NAD ZNACZENIEM NAPISU.

Napis „W imię Boga za naszą i waszą wolność” (autorstwo przypisywane Joachimowi Lelewelowi) niesiono na sztandarze w czasie manifestacji ku czci dekabrystów (Rosjan występujących przeciw carowi). W czasie powstania napis oznaczał, że powstanie nie jest skierowane przeciwko Rosjanom, ale przeciw carowi, w obronie wolności.

Zwracał też uwagę na potrzebę wzajemnego wspierania się narodów w walce o wolność. Wielokrotnie wykorzystywano to hasło w późniejszej historii, np. w czasie II wojny światowej.

2. NAPISZ W JAKI SPOSÓB MOŻNA UHONOROWAĆ WIELKIEGO WODZA ZA JEGO ŻYCIA LUB PO JEGO ŚMIERCI?

- ………

- ………

- ………

- ………

3.Wyobraźcie sobie, że jesteście dziennikarzami – redaktor gazety, w której pracujecie wysłał Was w teren, żebyście porozmawiali ze świadkiem śmierci tajemniczego pułkownika, a następnie napisali o nim artykuł. Na podstawie materiałów podanych przeze i źródeł wiedzy, z których korzystaliście na poprzednich lekcjach, napiszcie wywiad, z którego będziemy mogli dowiedzieć się kim była Emilia Plater. Pamiętajcie o różnym sposobie formułowania pytań. Zadbajcie o poprawność zapisu – ortografia i interpunkcja będą brane pod uwagę przy ocenianiu. Prace (opatrzone w tytule wiadomości: „WYWIAD-imię i nazwisko”) wyślijcie na mojego maila asia.stal44@wp.pl w terminie do 2 kwietnia br.

TEMAT:

PRÓBY INTERPRETACJI UTWORU

ADAMA MICKIEWICZA „ ŚMIERĆ PUŁKOWNIKA”

ZAPOZNAJ SIĘ Z ZASADAMI POPRAWNEJ RECYTACJI.

ważne są następujące zasady:

 ZROZUMIENIE I ANALIZA TEKSTU

Spójrz na tekst z pozycji „Co ja chcę przez ten utwór powiedzieć”. Włącz emocje.

 ZNAKI INTERPUNKCYJNE- ICH ZNACZENIE

Kropka informuje nas o konieczności zastosowania dłuższej pauzy, ale też o potrzebie obniżenia głosu. Zawiesić głos na dłuższą lub krótszą chwilę „każą” nam przecinek i średnik. Jeśli recytator „czuje” tekst, przyjdzie mu to z łatwością.

 CO Z TYM GESTEM?

Unikajmy go, jest zbędny. Swoje małe dzieło sztuki recytatorzy tworzą „malując słowami”. Wówczas, gdy recytator chce coś „zaznaczyć słowem”, drobny gest czy mimika twarzy są dopuszczalne.

 KAMIENNY WYRAZ TWARZY I POSTAWA „NA BACZNOŚĆ”

Tego należy unikać!

 SŁUCHAJMY NAGRAŃ WZOROWEJ RECYTACJI WIERSZY W WYKONANIU ZNANYCH AKTORÓW

 DYKCJA

Powinniśmy poświęcić na to sporo czasu, ponieważ czytelne, nośne słowo jest najważniejsze.

Piękne, wyraziste mówienie zależy od:

o dobrego oddychania

o unikania przesadnej wymowy samogłoski „ę”

o właściwego otwierania ust podczas wymowy poszczególnych głosek o starannej wymowy trudnych zbitek spółgłoskowych w wyrazach

o poprawnego akcentowania sylab w wyrazach i właściwej intonacji różnych typów zdań

o właściwego tempa mowy

Recytacja to dobra zabawa. Oto ćwiczenia, które w tym pomogą.

a)zabawy z głoskami

o wymawianie głosek „a,o,e,u,i,y” staccato, potem legato o wymawianie w/w głosek coraz głośniej, a potem coraz ciszej

o wymawianie w/w głosek z różnymi spółgłoskami , np. ma, mo, me, mu, mi, my

o cha, cha, cha, cha, cha o op,op,op,op,op

o fe,fe,fe,fe,fe o rak,rak,rak,rak,rak

o naśladowanie głosów ptaków i zwierząt

o naśladowanie odgłosów maszyn, pojazdów i urządzeń b) powtarzanie lingwołamek językowych

o Moja miła mamo. Mam małą maskotkę.

o Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego.

o Sasza suszy szare spodnie.

o Nie każda prosta krzywej sprosta.

o Podawała baba babie przez piec malowane grabie.

o Ranek świta i króla już świt wita.

o Siedzi kura na koszyku liczy jaja do szyku: jedno jajo, drugie jajo, trzecie jajo,.

o Ene due like falce torba borba ósme smake deus deus korba deus baks.

o Przeleciały trzy pstre przepiórzyce przez trzy pstre kamienice.

o Ziarno do ziarnka a zbierze się miarka.

o Cząk czaka raka taka czik tak czaka taka cząk czaka raka taka czik tak czak.

o Dzwonił deszcz o deseczki i deszczułki.

o Trzech Czechów szło ze Szczebrzeszyna do Szczecina.

o Chrząszcz brzmi w trzcinie, świerszcz strzyka za ścianą.

o Grzebień zęby szczerzy, a szczotka się jeży. Czesz się Jerzy jak należy.

c) ćwiczenia oddechowe

o nadmuchiwanie balonów o puszczanie baniek mydlanych o dmuchanie piłki, żeby się toczyła

o dmuchanie piórka, aby utrzymało się w powietrzu

Podczas mówienia nieodzowne jest stosowanie oddechu przeponowego, w którym klatka piersiowa, rozszerzając się na boki, maksymalnie zwiększa pojemność płuc d) ćwiczenia narządów artykulacyjnych

o nadymanie policzków

o zataczanie językiem kółka po dziąsłach przy zamkniętych ustach o sztuczny uśmiech chi,chi,chi,chi

o naśladowanie odgłosu podkówek „kląskanie”

NAUCZ SIĘ NA PAMIĘĆ WIERSZA „ŚMIERĆ PUŁKOWNIKA” ZGODNIE Z POWYŻSZYMI WSKAZÓWKAMI (osoby z dysleksją uczą się 3 wybrane zwrotki).

TERMIN : DRUGIE SPOTKANIE W SZKOLE PO WZNOWIENIU ZAJĘĆ.

TEMAT:

ALEGORIA W LITERATURZE I MALARSTWIE.

Sięgnij pamięcią do lekcji, gdy omawialiśmy Bajki Ignacego Krasickiego. Poznaliśmy wtedy znaczenie słowa ALEGORIA.

PRZYPOMNIENIE: WG SŁOWNIKA JĘZYKA POLSKIEGO PWN

alegoria «w literaturze i sztuce: postać, motyw lub fabuła mające poza znaczeniem dosłownym stały umowny sens przenośny»

Zobacz obraz poniższy Wolność wiodąca lud na barykady francuskiego malarza Eugène’a Delacroix upamiętniający wydarzenia rewolucji lipcowej wymierzonej przeciwko panowaniu króla Francji, Karola X.

Pomyśl co możemy nazwać w tym przypadku alegorią? Uzupełnij i zapisz w zeszycie notatkę.

Na obrazie Wolność wiodąca lud na barykady francuskiego malarza Eugène’a Delacroix kobieta w centrum obrazu wspinająca się na szczyt barykady wyróżnia się ubiorem i pozą, które odwołują się do ideałów antycznych. Uniesieniem ręki prowadzi lud do walki. Jest to uosobienie ……….. W odczytaniu tej alegorii pomagają trzymane przez kobietę przedmioty: w jednej ręce – ………..…, w drugiej – ………..

……….., a na głowie – czapka frygijska (symbol Wielkiej Rewolucji Francuskiej).

Mężczyzna w cylindrze ubrany na czarno to przedstawiciel ……….., student ma na sobie charakterystyczny dwurożny kapelusz, chłopiec z pistoletami to paryskie dziecko ulicy, lud Paryża reprezentuje mężczyzna z szablą i chłopiec u jego stóp – oznacza to, że cały naród, ramię przy ramieniu, bez podziałów, powstaje przeciw despotyzmowi.

Wskaż co może łączyć utwór Adama Mickiewicza i obraz. Zapisz w zeszycie.

Utwór Adama Mickiewicza pt. „Śmierć pułkownika” i obraz „Wolność wiodąca lud na barykady” francuskiego malarza Eugène’a Delacroix łączy ze sobą:

 ………

 ………

 ………

 ………

Odsłuchaj nagrania piosenki pt. Emilia Plater zespołu rockowego Horytnica i zastanów się nad znaczeniem słów utworu.

https://youtu.be/gFZdCeM56c8