Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 345-349
© Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN 0137-1738
AGNIESZKA MASNY, EDWARD ŻURAWICZ
WZROST I PLONOWANIE PÓŹNYCH ODMIAN TRUSKAWKI W WARUNKACH POLSKI CENTRALNEJ
Z Zakładu Hodowli Roślin Sadowniczych Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach
ABSTRACT. The aim of the studies was an evaluation of plant vigour, yield, fruit quality and sus- ceptibility to leaf diseases of late ripening strawberry cultivars. Among compared cultivars ‘Vi- kat’ is the most productive cultivar, with very large and firm fruits. ‘Vicoda’ is also very produc- tive, but produces smaller and softer berries in comparison to ‘Vikat’. ‘Florence’ is valuable because of large and very firm fruits.
Key words: Fragaria × ananassa, late cultivars, yield, fruit quality, leaf diseases
Wstęp
W ostatnich latach w Polsce obserwuje się systematyczny wzrost produkcji desero- wych odmian truskawki. Owoce takich odmian łatwiej sprzedać na rynku i na ogół zyskuje się za nie wyższą cenę. Dzięki nowoczesnym technologiom produkcji, a także znacznemu asortymentowi odmian deserowych owoce truskawki są dostępne na pol- skim rynku przez kilka miesięcy w roku. Badania Brzozowskiego (2005) pokazują, że najbardziej opłacalna w kilku ostatnich latach jest uprawa na opóźniony zbiór owoców.
Opóźnione dojrzewanie można uzyskać w trojaki sposób: przez opóźnione sadzenie sadzonek frigo, na przykład odmiany ‘Elsanta’ (Żurawicz i Masny 2005), przez upra- wę odmian późnych lub powtarzających owocowanie. Drugi i trzeci sposób są bardziej korzystne z uwagi na znacznie niższe koszty produkcji.
Celem wykonanych badań było porównanie wartości produkcyjnej ośmiu odmian truskawki o późnej porze dojrzewania owoców.
Materiał i metody
Badania przeprowadzono w latach 2004-2005. Doświadczenie założono we wrze- śniu 2003 roku w Sadzie Pomologicznym Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa
w Skierniewicach, na glebie płowej, IV klasy bonitacyjnej. Badanymi odmianami były:
‘Pandora’, ‘Vicoda’, ‘Tarda’, ‘Vikat’, ‘Sophie’, ‘Florence’, ‘Segal’ i K-9524-05 (‘Pan- dora’ × ‘Onebor’). Doświadczenie założono w układzie losowanych bloków, w czterech powtórzeniach, po 20 roślin w każdym powtórzeniu. Rośliny (sadzonki doniczkowane) posadzono w rozstawie 0,25 × 1,1 m.
Wszystkie zabiegi ochrony roślin przed chorobami I szkodnikami prowadzono zgodnie z zaleceniami dla plantacji towarowych. Rośliny nawadniano za pomocą linii kroplujących.
W trakcie prowadzenia doświadczenia oceniono plon handlowy i średnią masę jed- nego owocu. Za pomocą jędrnościomierza Intron 5542 (Ourecky i Bourne 1968) wy- konano trzykrotny pomiar jędrności owoców. Każda próba liczyła 30 owoców średniej wielkości, dobrze wybarwionych i bez uszkodzeń zewnętrznych. Zawartość ekstraktu w owocach zmierzono przy użyciu refraktometru „Rudolph J-157”. Pomiarów dokonano na 30 owocach. Ponadto określono podatność owoców na szarą pleśń oraz stopień pora- żenia roślin przez białą i czerwoną plamistość liści oraz mączniaka prawdziwego tru- skawki, a także siłę wzrostu roślin. Przy ocenie podatności na choroby i wigoru roślin stosowano skalę bonitacyjną.
Wyniki, będące średnimi z dwóch lat badań (z wyjątkiem plonu handlowego, będą- cego sumą z dwóch lat badań), opracowano statystycznie za pomocą analizy wariancji R. A. Fischera i testu t-Duncana przy poziomie istotności 5%.
Wyniki i dyskusja
Najwyższy plon handlowy wydały odmiany ‘Vicoda’ oraz ‘Vikat’ (tab. 1). Najmniej plenna była odmiana ‘Segal’. Prawdopodobnie niska plenność oraz osłabiony wzrost roślin tej odmiany, obserwowane także w badaniach prowadzonych w stacjach do- świadczalnych COBORU (Perczak 2005), były związane z jej dużą podatnością na wertycyliozę. Świadczą o tym wyniki odrębnych badań, które prowadzono na polu o bardzo wysokiej koncentracji V. dahliae w glebie (Masny i in. 2001). Odmiana ‘Vikat’
miała największe owoce. Także w innych badaniach, w kraju i za granicą, odmiana ta wyróżniała się wyjątkowo dużymi owocami (Neuweiler 1999, Rugienius 2002, Żura- wicz i in. 2005). Nieco mniejszymi owocami odznaczały się ‘Tarda’, ‘Segal’ i ‘Floren- ce’. Najmniejsze owoce wytwarzała ‘Sophie’. Wcześniejsze badania też pokazały, że odmiana ta wytwarza owoce średniej wielkości (Żurawicz i in. 2004). Owoce odmian
‘Vicoda’, ‘Vikat’ i ‘Sophie’ były najsilniej porażane przez szarą pleśń. Najmniej podat- ne były owoce klonu K-9524-05. Najbardziej jędrne w tym doświadczeniu okazały się owoce odmian ‘Vikat’ i ‘Florence’, mimo że we wcześniejszych badaniach (Żurawicz i Masny 2002, Żurawicz i in. 2004), a także w doniesieniach innych autorów (Neuwe- iler 1999) owoce te oceniono jako średnio lub nawet mało jędrne. Nieco mniej jędrne owoce wytwarzała odmiana ‘Segal’, klon K-9524-05 i odmiana ‘Sophie’. Najmniejszą jędrnością charakteryzowały się owoce odmian ‘Pandora’ i ‘Vicoda’. Najwyższą zawar- tość ekstraktu stwierdzono w owocach ‘Tarda’, ‘Pandora’ i ‘Sophie’. Najmniej ekstrak- tu zawierały owoce odmiany ‘Vikat’.
Porażenie roślin przez białą plamistość liści było znikome, niewielkie objawy zaob- serwowano jedynie na roślinach klonu K-9524-05 (tab. 2). Stwierdzono natomiast dość silne porażenie roślin czerwoną plamistością liści i mączniakiem prawdziwym truskawki.
Tabela 1 Plonowanie i wybrane cechy jakościowe owoców późnych odmian truskawki (2004-2005)
Yielding and selected traits of fruit quality of late strawberry cultivars (2004-2005)
Odmiana Cultivar
Plon handlowy (kg·poletko-1)
Marketable yield (kg·plot-1)
Średnia masa 1 owocu Average fruit
weight (g)
Podatność na szarą pleśń Susceptibility to gray mould
(%)
Jędrność Firmness
(N)
Ekstrakt Extract (% Brix)
Pandora 13,22 bc 9,68 b 8,07 ab 1, 53 a 8,74 bc Vicoda 19,78 d 10,60 c 15,16 c 1,56 ab 8,60 b Tarda 12,06 bc 12,50 d 6,21 ab 1,59 bc 9,36 c Vikat 18,33 d 13,77 e 11,50 bc 1,73 e 7,77 a Sophie 11,18 b 8,59 a 11,53 bc 1,63 cd 8,72 bc Florence 14,44 bc 12,15 d 8,92 ab 1,72 e 8,53 b K-9524-05 14,96 c 9,54 b 3,95 a 1,65 d 8,35 ab
Segal 6,84 a 12,29 d 9,11 ab 1,66 d 8,50 b
Średnie oznaczone tą samą literą nie różnią się istotnie przy poziomie α = 0,05.
Means with the same letters are not significantly different at α = 0.05.
Tabela 2 Siła wzrostu roślin oraz stopień ich porażenia przez choroby liści (2004-2005)
Plant vigour and degree of their infection by leaf diseases (2004-2005) Porażenie roślin** – Plant infection**
Odmiana Cultivar
Siła wzrostu*
Plant vigour*
biała plamistość liści leaf spot
czerwona plamistość liści leaf scorch
mączniak prawdziwy truskawki powdery mildew
Pandora 3,82 0,00 1,88 1,00
Vicoda 3,94 0,00 1,13 2,00
Tarda 3,07 0,00 1,63 1,25
Vikat 3,82 0,00 0,00 1,50
Sophie 3,76 0,00 1,00 0,63
Florence 3,13 0,00 3,38 1,00
K-9524-05 3,25 0,25 3,00 0,00
Segal 2,82 0,00 2,00 0,00
*Skala bonitacyjna 1-5, gdzie: 1 – najmniejsza siła wzrostu, 5 – największa siła wzrostu.
**Skala bonitacyjna 0-5, gdzie: 0 – brak objawów porażenia, 5 – zamieranie roślin wskutek bardzo silnego porażenia.
*Ranking scale 1-5, where: 1 – the lowest plant vigour, 5 – the highest plant vigour.
**Ranking scale 0-5, where: 1 – no visible symptoms of infection, 5 – dead plants because of a strong infection.
Najsilniej porażone przez czerwoną plamistość były rośliny ‘Florence’, a następnie klonu K-9524-05. Jedynie na liściach odmiany ‘Vikat’ nie zaobserwowano żadnych objawów tej choroby. Najsilniej porażone mączniakiem były natomiast rośliny odmiany
‘Vicoda’ oraz, w nieco mniejszym stopniu, ‘Vikat’.
Największym wigorem odznaczały się rośliny odmiany ‘Vicoda’, a następnie ‘Pan- dora’, ‘Vikat’ i ‘Sophie’, zaś najmniejszym – ‘Segal’.
Wnioski
1. Najbardziej plenną odmianą, spośród badanych, była ‘Vikat’. Odmiana ta odzna- czała się dodatkowo bardzo dużymi i jędrnymi owocami.
2. Bardzo plenną odmianą była ‘Vicoda’, jednak jej owoce były mniejsze i mniej jędrne w porównaniu do odmiany ‘Vikat’.
3. ‘Florence’ była ceniona zwłaszcza ze względu na atrakcyjną wielkość i jędrność owoców.
Literatura
Brzozowski P. (2005): Możliwości zwiększenia opłacalności uprawy truskawek przez zastoso- wanie nowoczesnych technologii. Mater. Ogólnopol. Konf. Truskawkowej, Skierniewice, 12 kwietnia 2005, Wyd. ISK: 97-105.
Masny A., Bielenin A., Żurawicz E. (2001): Ocena podatności wybranych odmian i klonów hodowlanych truskawki na Verticillium dahliae (Kleb.). Zesz. Nauk. Inst. Sadow. Kwiac.
Skiern. 9: 193-198
Neuweiler R. (1999): Strawberry variety trials – report. Swiss Federal Research Station For Fruit Growing, Viticult. Horticult., Wädenswil.
Ourecky D.K., Bourne M.C. (1968): Measurement of strawberry texture with an Instron ma- chine. Am. Soc. Hort. Sci. 93: 317-325.
Perczak J. (2005): Nowe odmiany truskawek w rejestrze i badaniach rejestrowych. Mater. Ogól- nopol. Konf. Truskawkowej, Skierniewice, 12 kwietnia 2005, Wyd. ISK: 53-72.
Rugienius R. (2002): Strawberry variety trial, Babtai. Sprawozdanie z badań, 12 grudnia 2002: 1-6.
Żurawicz E., Kruczyńska D., Masny A. (2005): Wartość produkcyjna najnowszych odmian tru- skawki w warunkach Polski Centralnej. Zesz. Nauk. Inst. Sadow. Kwiac. Skiern. 13: 69-74.
Żurawicz E., Kruczyńska D., Masny A., Pierzga K. (2004): Field performance of selected domestic and foreign strawberry cultivars grown at two sites of Poland. Acta Hort. 663: 919- -922.
Żurawicz E., Masny A. (2002): New strawberry cultivars from the breeding project of Research Institute of Pomology and Floriculture (RIPF), Skierniewice – Poland. Acta Hort. 567: 179-181.
Żurawicz E., Masny A. (2005): Uprawa truskawek w polu i pod osłonami. Wyd. Plantpress, Kraków.
Żurawicz E., Masny A., Mądry W. (2006): Usefulness of some strawberry genotypes for breed- ing of late ripening cultivars. Acta Hort. 708: 501-505.
GROWTH AND YIELDING OF LATE STRAWBERRY CULTIVARS IN CENTRAL POLAND CONDITIONS
S u m m a r y
The aim of the studies was an evaluation of plant vigour, productivity and plant susceptibility to leaf diseases of late ripening strawberry cultivars: ‘Pandora’, ‘Vicoda’, ‘Tarda’, ‘Vikat’,
‘Sophie’, ‘Florence’, ‘Segal’ and K-9524-05 (‘Pandora’ × ‘Onebor’). The experiment was estab- lished in September 2003 in Pomological Orchard of the Research Institute of Pomology and Floriculture, Skierniewice. The 80 potted plants (4 replicates with 20 plants per plot) of each cultivar were used in the experiment. Marketable yield, fruit weight, fruit susceptibility to gray mould, firmness and extract content as well as plant susceptibility to leaf spot, leaf scorch and powdery mildew were evaluated in the years 2004-2005.
The results showed that ‘Vikat’ was the most productive and also produced very large and firm fruits. ‘Vicoda’ was also very productive, but in comparison to ‘Vikat’, produced smaller and softer berries. ‘Florence’ was also a valuable cultivar because of large and very firm fruits.
