Uwagi w sprawie stratygrafii osadów środkowej jury między Górami Świętokrzyskimi a Bugiem

Pmce

~ p:laJrrowaJlle

na

1965

r .

.

mają

w

efelroie !Pl'zynieść ok. 70 dalseyidh aJrlwsey rożnego typu maJp, p.rey czym Ok. 60

z

llticll, to mapy S2JCIZiegÓ-lowe, po<XZOS!lalłe ZI!IŚ prz.eglądOIWie IW skali od -1 : 2.00 000 do l : 500 000.

Dokorullny /WYŻej, ,baJIWx> ogólny przegląd temaltyGd. obejmuje ltyłlro najiWaririejsze elem.enty oa.łOOc:i pLanu .p.mc ;państwowej służby g~C2lllej. Bdorąc jedioolk pod uwa.gę ~aikJt, że sk.upiają one ogromną rw:i.ęks:ziość

Wlieoceń li ś:ood!ków fi1Ila11100Wy'clt, pneg1ąd 1la1kli moilila

ll2J!UlĆ za <klstlatecZI!lde r~y. Na :tej

IPOd-staJwtiJe moma

IWlięc genemlnie schalrallcteryrować ten

p1ain następująoo: l

-

calaść pmc, olbjętydh NaJI"'dowYIIll Plamem Gospo-daa:lazym w :z.alklrleSie geol~ stamow:i; ibaa'rl2Jo 'WL}'Ira:ŹJile

odbicie ~ tl>Olitylk;i d!nrwe9tycy)nej wliększoścd. ga!lęzD. JPlTl,lelllliYSu, 'l.IW:l.ględindJa:jąc IPl1ZY tym ;r&żmy

stan

posiadainda i stopień ~ fba!zy

rzasdbowej;

- 7JWliększa: się udz.iaJl IPil'aiC typu :baidań pociStawo-wyclt

li

poozuikiiwań wstępnydh, często nti.eza[eżnde od o~ na tym :J.uib .ill'llnym odci'llliru prac s.zczególo-wydh;

- da:lsz.e

Zlacieśntialnie w~ółpracy

z ~

IP11ZY

oeym zarzJilaCZl!ll się

ono

lilie rtyMro ,w gen.emlmych

ik!i.e-l"llll'llk:alcll !I)Irnc, lecz :rÓ\WliiE'Ż •W szeregu ~

t.emaWw.

l ' l l

KRYSTYNA DAYCZAK-CALJKOWSKA

Instytut Geologiczny

UWAGI W SPRA WIE STRATYGRAFII OSADÓW

ŚRODKOWEJ

JURY

MIĘDZY

GóRAMI

śWIĘTOKRZYSKIMI A BUGIEM

Stm:tyglrafia -osadów jrura\iS!ci.ch obsmru IPCJilorżJonego między GóraliTli Swiętok.rzyS!dmli a Bugiem stanoWii

od kiillilru

Jalt m.g,arlmrienrl.e, masbręc::mjąoe powarżm.e lbrud-·oości. ~:zme IWaJI'IUIIlikli !liacjalll1e, pa!I1ująooe IW tym

obszlalrne IW olk!resi.e jUJOOjslkiiiiTl spoWOdowaJły lpi(JłW5It.am&e

grubych 'lrompleksó:w SIGrlJn,ych, o d()ŚĆ manot.onn<ym wy1ksrzJbakeniu ld!tologicz!nym

w

praliilu !Pionowym i

ll'liie-. słylc:hamym ubóstwie faJumy 1811l10111iitowej, indeWą1pl!i.wie zwtiązalnym z :falcją mfuwą., !dlorni!nuj ącą IW profilu ju.ry lubelskliej. Trudarościi IPdlącmne rz; ustalendem stm.ey-~ osadów ji'Ul"ajSklidh rtego oibszaim byly

wlelo-1m'otmde iP'(Xr'lllSZall

w

pulbl:illGwj.aJC!h i refera1laloh

T.

Niernczyokiej {5, 6, 7). · l '

Pod koniec 1963 r. uzyskałam zgodę kierownictwa Za!kladu Gealogii Niżu na profillowanlie

ooadów

jUJrY środllrowej z .w.ier!Oeń, rusytuowanych między Górami

Swiętdkirzysk!irni a IBU€Jiem. Celem moilm lbylo wlącre­ ni.e 'UZ)"Sk,anyoh Wlitadomośc:i do ~ :nJaKi :pa:le<)-geiQgrafią górnego lbartxmu !i lkeloweju IOl"aaZ ·powliązlaJniie tego obsz.aimi z IJ)O'ZJCtS'baJą ozęściią jurajSkliegio lbasenu epilkxmtyl!l.ei1tallinego. Do :zadęcia się dbsmJrem palożo­

nym lila S od Bugu Skłondiła ilmlli.e k0Illieo2Jność

qpero-wanlia IW ~ pailoog~CZlllych !Profilami

U.tol~sbl"alty~ jednolicie qp:t'laiCIOIW'aymd,

a

przez oo poróWIIlyrwalin<ymli

na

oa!lym

obs2Jairze basenu

epikontynentalnego. Od T. Niemczyckiej uzyskałam clairlĄ dotylc:zące grandcy j'llll'Y środilrowej d. gómlej omz ,poda.d~ stmtygmti'CZIIly ooaJdów środkowej juzy

nlie-któryoh wreroeń, qparty .na profiJJ.ooh lJirto'logiK:rz.lnyiCh.

~ąc ~ wiążące Się rz opraiOOWlallldem s1Jl"a>-~ ~ ICibszairu, a !\VY11]ilkająoe z illlbÓSt'Wa ~

an1011'littowej, ~Zmuszona bylaan qprzeć się głów!nde lila 'WSJm;7mdlkmfu lltologiczm.yOO.. Założenie, że w llll0no-1xminych na ogól ~ j!Ucy IITlOŻnla rz; ipe\VII'lK)IŚd:ą -przy .nru:ł!zwycziat Sk!rupu1artm.ym d dolda.dlnym

profillo-'Walllli.u rzJa~U~Waeyć drobne, aJ.e listotllle !l"ó7m!Loe, !Za!ChodZą­

oe między ~lelksam:i ~tującymi ro:żme QgJndwa

stratygrarficlzme, a także II.OC!hiwyoić ~ IW nast~twre osadów - dkamJło się w

iPclnd

'I.IIZa6ad.nlio

ne.

Ze względu

na

diość ll'l10II0tonllly c~

ooadów

:p.l"zyjęłam jako rmsadę, iż IP1"0ffillowtani objęty musi być 'W Gm:ż;dyim 'I)I'ZY'Padilru oddiinek ll'dlzenia:, k>gralllli-cwny od dołu utwommi lllliewątpliwie stamszymi od

jUJrY środlklawej, od .góry lllalt:ornilast - ll'lliewąilPl'iwrle

dksfororzJklimi 'W~ gąlbk:owymi, wyst~'jącymi paw'S7Jeldhnlie IW tym Obs.za!l"ZZe. !

Szc.zególowylm l!)rOfiłowaaJii dbjęte 7JOStalły

ll'la-stępująoe otwory rwdea11nicze: Bąlrowa, CiepielÓIWI, Ka.-:p.loarosy, K.odk, Lulków, !Radzyń, Tliuswz,

TarnlasWw

Wb., WaJI'SZaiW'ai, WdszmdJoe

a

Z)"rnYll.

·Podloże a;.adów środkowej jucy je;t lila 0I1'11111Wtianym o'bS'zJairzle ibal"dzo !2ll'Ó:ż:Jnd.oowall1e. Osady doggeru leżą

<tu

~e :na sililiLatnie {Wis:mire), dewoniLe

(Kock,

Bąikiowa, ~ów~,

ikarbonie

(~l.onosy,

Ra-UK!D 561.762(438--11) dzyń, Zy.rzyn, 'I'omas7ńw),

;pStrym

:piask.owlou (LUków)

oraz

lila

1:i:asi:e

(TlUST;CZ, W aJl'S'ZlaiWia).

TramsgJresja środkowojUJradska IW1Jairgnęla 111a

obs7Jair,

polcxżony 111a S IOd Bugu, dopiero w gónnym bartloniie, podoiblruie Zl'eS'lJtą jalk :na ·cały o b = Pol.Skń wschoclinliej.

J~ w ~. poloronych bl!Lżej oentra:lll1yoh p.artiJi 7li:Xiom.ikla, .tj.

w

'WalrS2l!IIWiie i Bąlkowej, :repre7Jelll-towane są 'lllil2lsrzJe ognlirwa Sllrałtylgiraiiiczne środkowej

jury, jEidinlalk 'llralnsgresja gónnPbatońska

IZI!l2llllaiC:zhl

Się rtaJk:że i

w

rtyc'h ·profLLaioh. Oba prallile .rozpx:zynają się

od

'We'ZJUlU, IPI"31WdqpodJobnd.e ~o, 1P0 czym

sedy-men:b!lldja pr7JEiliiega w mLa!rę spdkoj'11ie arż: do gÓIUleigO OOilolrru.

Pmlfil

ikeloweju jest w Warszawtle pełtruiejSZI,Y 11liZ w Bąlłrowiej, ~ją ·tu bow:iem osady poziomu

Sigaloceras calloviense

dolinego lkel~u. liulka

stra-~ obejmuje óW1ięc IW Wail"SZaaWWi.e ty'l.lko jpOZiom

Macrocephalites typicus,

gdy IW Bąlkmvej ll'O'ZBLer7Ja s:ię

ona

już

na

oaly dolny ikelowej.

Na obszaa:lze ~ym Górmni S'Wiiętdklrzyskl i Bugiem występują (poza dwoma omówi~>nymi wyżej

~ą1lk.amil) ityLko dwa IOgnliwa ~ jmy

środlklowej, a m!ialllowioie gónny !baton i .górley ilrelowej (2., 9), prrz.ed:zdelone okJresem ~jd przypadającym

'11a lke1owlej dolll1y

H>.

,

·

W

fWYJlillru

drobiarz;gowego :prof:iJIOwaroa. wtiteiDoeń lila

Lube.lslJC:z;yźn! d Podlas:ilu sbwierdizlono wyiia.ŹJile

ipil'awa-dllawloścli

w

~alllli.u !Określonych ~ów

w

prof:iJJu pionowym, jalk rownlież ;w ich ~ym

rozprzestrzenieniu. Traktując na razie to zagadnienie sohema:tyC'llll.ie można

.na

IPfO(lslla!Wie Sl'ZJCZególowycil prodii:li łii~107J11JY1C'h ~~.~&taaić

w

obecnej c'hwlilti :naStę­ pujące fla!kty.

Osady IŚII10dllroiWej ~ury idbszaii"U mJięd:zy Gómrni Sw!iętaklrzyskiiJmi a Bugiem JXJIZIPOCzyllla dość często dienka W&"Stwa gónndba.tońskli.ego .z.Ią»eńoa <llrm1sgre-syrwneg)Oi, lklt.órego Sldad :mleiJnli.e od dbs:zlalru atlianen-tacyjnego i skal po&o'ŻJa może być ~­

w

przewarlJaóącej dlOOci ;przypadków slGllly fl)OICHaża

~ są

w

~owe paa.1ie

osadów

lbatoń­

ski!Ch IW l(lOStaci ponwak.ów li iOczeńoów.

'Ilrnlnsgresyw-ne 'lllłożen:i.e utworÓIW g&nego baitonu 111a staJrszym podłożu ll1lie uł.ega rwąbpliwości.

POillald zl.~eńoom pochstaWlOWYm leży ~J.elks Skal

ilas~zystycll J.ub :ilastto-mulowcowyidh, zaStąpio­

ny

ll1liE!kli~ :prnez 05'!ldy węglanowe. Seria lba, oharalk-· tery7Juljąoa się zmienną (IIliiewielllką lila !Ogól) nliąŻ&7JOŚcią, O@"aal11iczona jest

w

stlrotpie cienlką, ale

lbatrdro

2l!'la-mienną :waii"Stwą zlepieńca śródrfonmacyjlllegO. ·~epie­ lllli:ec itenl, jtalklkolWii.ek jego elementy Skiłaldowe ll1'liOigą lbyć z.róŻinliiOOIWaiile w rztaneżnośoi od lskail otaozającyoh, cha.: raikteryzruje się 1lJalWSoZie Obecm'OŚC!ią

2lil1aC2lil3"C

ilaści

lliirnoniJtu, glówtnie w postaci ip!Olerw 1ir:nonllłlowych,

lkon-krecji, !Pi:rolitów oooz otoc:z.ek liiiTloniltowyich lila

Zlim-nooh

ikrwareu :i ot.oozlalkaoh !budujących ~. IZlei)iemec

śródformacyjny górnego ;ba<txmu, Sbw1ier02xmy

we

wszystlkiićh sprofilowanych 1Wiel'ICEII1iaclh tworzy .WY

-rarź!rzy, dobrze !korelujący się

.na

IOJTl.aWfuaJnym dbs7mvJe

paziom przewodni, kitóry IITlKXŻIDa 1Wią7Jać z

roW1IlOWlie-k.owymi., ogómolba:tońSkimi poziomami :zl~oów lilntra-:fomnacyj;rcych JP012'.0S'tailej cr.ęści tbas€1lllU epilkonJtynen-taJlnego (2, 8).

ZlepiretnJiec lial.tirafurmacyj~ !p:rzyk.ryty 'jest rz; •lroleli kom,ple!ksem wapiend orgamodetrytyCZll1yoh, w różn1ym stopnilu ~- Miejscami wykszba.loenie jest

meoo

odan:ierune - w.ajp.iertie są zdolomityzawane l.Jub p.rzeohoc1zą w .dolomity baJrd7Jiej łub mn.iej ll)ias:zx:zyste. Istomą ooohą liitologLcrzmą cydh losaJdów jest diu7Ja, ilość

·ro:ltP:roozonego

lJinnlolni

.

tu,

narlaijąoego skale odicień ' bru-nat.nordzalwty. WystA;jpują

tu

roWil'llież ool:ity

i.

jpLmltty li.rnond.towe, a Skoru.plti sklamieil~La~Łośdi. s.ą przewarżnie zliimonityrowane. Na powiei'ZJC'imriach rozmyć śród­ W'all"SotwoWYoh dość czę;bo obserwuwanyoh

w

dbręl:Xie tej serii JWYsitępują przewa:imfie polewy Hll110Illiltawe.

Cha1I"31ktlerystylc2Jną ooohą lkorqplekisu !Wapiennego,

zwłasrzJcza ddlinyoh jego /l)allitii, jest ;balrd:zlo obf.ilte, a mi.ejiS<lalllli ma50JWe WYstępowalilie iOOimienianogów z Jl"'dzaJju

R.hynchonella

'OI"aJZ gruboskorupowych

mał-żów, głównie dużych ootryg. ··

Opisalny ikom,pleks W31Pieni 0Il1Ja1Il10Cle~Jry.tymnyoh !Lub :icll facjalnych odpaw;iedlruików, dający się jpl"7JeŚled7Jić

we

wszystikidh sproliilo!wam;ych obwarooh, zailiJc7JaJny przez

rr.

Niemczyc+ką {5-7) do keloweju, stanowi

w

.rzeczyw:isbości ootaJtrllie Qgruiiwo ha.li<mu li cę:".amli.C'ZOIW jest w stropie wyr.arźmlie :zatlJI1iaiC:Wlą ipaWierzohnJią

'l"OZ-m.yoi.a.

Cecllą doaniin'l.ljącą we JWSzy"Stlcidh w~ ska-Łach •batonnl J.ubel.skJ.ego li ~e Odll"ÓilruiaJjącą

ote

osady od wapieni wyż,sizyoh ogniw stracygrafiC2JilYoh jest .liimondJt, rozpl10S.7J011Y w skale w 'tlalk ZJrulJCZ!Il.ej

iilicxści,

re

fW1Plytwa decydująco m.a tbalrwę Sklały.

W!praiW-d:ziie

w

u;ada.oh ik.elmveju obserwuje się ll"ÓWU'ti8Ż pewną liłość 'legio skl.adlnilkta., l!llle ~ ;te są Z\JII)e'łinie ndeporównywalme.

Na .I"'ZZIl3"tej IIJO'W,ier7Jdhl góroego batontu (1, 2) Jeży cienka llla ogOl JWarStwa wa:pien.ita (p'.i.aszJczystego z illioz-nyrrni pizolitatmi :Linnaruirt.owymi ;i :żiwliJvkaimi ikwaircowy.mi

w

otoc7Jkacll :lJiJrnorl,]toJWYch. Występująca tu :faturrla jest przeok.rystałti:zxJwatn. Są tto wyłąC7ll'l.ie ma.lile, .śllimaiki,

ram.i.enli.onogi i tbelemnlity. Warstwa !ba, nrleslychani.e

charakterystyczna i łatwa do zidentyfikowania w

pro-filu, występuje I)JOWszechtnJie 1111ie tyillko

w

dbs.7.airze lu-belskliJm., aiLe :J:'Ó'Wa11ież ma wymliesien.itu ~waa­ skiim, mpadlisku bi.elsko-b:r:z.eSklim i .częśaiOWtO w

syllle-kLirz:ie nadlbałtyokiej. iPoza Lubelsztczy7mą ~

stwierdzona ~ we ws;zystk:Iioh 'Wiieroentiacll

pól-nocno-wsohodndej i :wsohod1111iej :Polski. (2, 9). Falk!t pow.s.zecJhnego jej wys.tępowamda tna 2lrulC7JilYil1 obs.mtr2.1e basenu epiikontynenttaJllnego 7J3!Wsze

w

tym samym (fauntistyCZl!l.ie IIJ(JŚreldlllio udokturnel1!towam.ym) polożerllitu stracygraficzmym Sk'lanJita do. umarnWa. ~j W'all'Sttwy

m

horyzol1lt :pl"Z'€lW'Odll1 o 7iilJaiCIZJilych walomdh p~­ nych. StraJtygmti.CZ1111ie wamtwa I1Ja ~ dolnej ~ gól'lll€go ikełoweju.

Ponad warstwą tpr7J€'W'(Jidrr leżą osady

ocJipow.itadta-j.ące wyższej części .górnego •keloweju., ikltóryoh

litto-lotgiC2J11e tWYk52ltaloe1111ie jest w)'II1a.Źrllie 21rÓŻlilti.c'oWaii Ten pr7Jedrllial IC7lalSIOWY reprezen1Jawl!ll!lY jest lbą~

.

w

IPO-smci

w.an-stwy

.buLastej, bądź też lkto~leksu

'Wa!Pietnti

oogamodetrytyc.zm.ych, :JJ(l"Z€IW<IIŻJ krymoidmvyoh.

Warstwa bulasta wys.twuje IW omasw1i.asnym olbs2latrze ruesłych.allliie ll"Zadko, dotychczas stwi.erd7JOilta :ztOSila:Ła tyJko

w

trredh ;pu:nJk.taiC!h., a miJalllJOW'icie IW Zyrzym,iie (gdzie obejmuje ~Wyższą część górnego ik.elowetju :i 'Illi:ż­

szy dywez - wg iiaumy 07lll!a.CZallej c:zęścWwo przez

L. Ma!linowską ti J. !Kopikta, a cz.ęściiowo 'p!1Zez atUttorkę),

w

Wasrsrza'Wie (fauma, którą 107.l!11atCZYlam wskazuje 111a

górny lkelotWej i częśoiOtWo 'CI,y1wez) oraz IW !Kooku.

Warr:-stwę ;b\.IJLastą w profHu Kook.a, praw.ie 7JUpe!linlie

rorz.-wlierooną, 2laJI.liWia!Żylaan !Przy d:oo~ IPOOfiJ.owar-n.iu IW posltaci okJrutcihów ll"'<l:zentia, 111ie tbudutcych jed-'l'llalk 2Jadnyoh wątplJiWIClŚOi, 00 do dha.raJkteru tej

Wall"-stwy. W okirutdhaloh tycil 7lidetntyfiktawamo uesztą uła.mkli przewod!ni.oh amom.iJtów z ·rodzaljów:

Hectico-ceras

i

Peltoceras.

Stwaerotz.enie warstwy bula&tej

w

otworze .Koclk po;llW'OliJlo na ścisłe ~- ga-a,.. ·rllicy mi.ędtzy środkową a gómlą jusrą, lkitórą sbalwi.atnlO diotyohczrus między ,pi.askowoem gltatukond,towym {Jprzy-k.ryw.ającym wasrstwę bulastą)

a

iWlaiPi.eruiamli:

gąbGro­ wymi.

W pozosba:lyte:h wiercEmiach - gómtej cz.ęśai ik.eloweju odjpowi.adatją 'Mljpiienie z;oogetndtazln.e. ·W

8fPi.ell1lie

:te ohar-mktetryzrujące się batrd:7JO iilllał.ą 7liTlli.eJ1liliOŚdi.ą [W proftilu pionK>wym, tworzą gruby lkompleks, przyklryty

wapie-·n:isami ,gąb!rowymi. Pozoma jednioltittlość tego ik:ompleikiSIU

skłOillli.ła T. Niemczyok.ą (5) dO

uz:nasnia

cza

lkelowej oołej

tej S€ll"iii ('I'l-uszcz, Luków), 1bądź

=Yl<ih

jej części (RJadzyn). W rtJaJkim uikŁaKirnie miąŻS2JOŚć lrelowetju lbylaby

;rlli€!P'OOIPOtrCjkJ!ruall;nli.e d!uża IW stoo~u do milążs:zx:lśc:4

TÓW'lliOIWiielrowych ooatdów IW dbszarach przyległyclh.

T. Niemczydk:a IPf'ZY:imuje tm:ią7mlość tkeloweju

w

Tłusz­

czu tna ·51,9 m i 1Ral(jzy1rlli,u tna ,4Q m, gdy twg tOOtalbniich dtalnycll mi.ąŻS!ZJOŚć lktel.oweju w Mielmililru w;y1IliOISi 4,6 m, a w O&trowi Mar!Jowlieok:i.ej ;tyllk.o -1,8 m . .

J·u:ż ztreSZJtą sam obszaao naJSU/Wa poważne wąipliwośct,

co dJo ;pmwidWwości .taik:i.ego rt.r.alk;towasn!i.a iktomrPleksu ~o. Warstwa tbulasta Żyrzy.n.a, Koakta :i • Wac-SZia!WiY ldbejmuje s;wym 7Ja&i.ęgiem gómy lkelowej [ ozęść

dy:wezu. A zatem p!l"Z}'IIlajmrui.ej c;zęść dywerzru pawfurmta

znaleźć wyli"&

w

IC&IIdatch ;im,nego typu. Tyim.czJasem

.przy ~u calego Jrompleksu W31Pi.enli

2.10Qig€lll!ioz-n:ych dJo 'lrelJOweju - brak w !POOfi]n.l s1maty~ milej~ tna ,f,a,cjatlm.e odpow.ied:n!i!kli. dywezu i n.ewi:zru. OkTesern, dhatrallctieryzudącym si-ę pows7ledhtnym wystę­ pqw.a1111iem de1lrytyc:;zlilomall"glistyclh wapi.enli gąbkQWYcll

jest m,gow, a rt;ylko 111dek.iedy, d .to

w

111Ji,elk,tóryteh

Obsza,-ra.oh, :facja

ta

rorzpoczy1na się już w IJl.eW'.izlie. KIOilSelk-Welllcją :zaJ;iczen;ia. podśoiclatjąoogp wapienie gąbkowe

lk011111Pdeksu

wap.i€111ti tZOO~ ckJ .kełoweju musd

być w'ięc ikontiec:wość IPTZyjęcita .l!uik!i stralt}'l~atf:icz:nej. o/bejmującej dolny oksdlotrd. IZ pumiktu ·wlidzenii.•a

paleo-geograJiili i

roz

1

wojou

ea>i~ basenu

po-~cza środik.owej i gÓiNiej j.ury zjaw'iSlro tbo byłoby rewelacyjne, itym iban:dzi.ej dzi'WIIle ti rllrudme do

wy-tlumacrz.te!llia, że

w

()lbS7Jali'aiOh be7Jpośredniio przylegiłych d ,potłO'ŻJOinyc:h

w

bardziej ;peryferyiC2ll1.ej części 12Jbiloa1nrllka, np. IW dbsztaJr7Je lb.i.ał051Jookim dbser!W'uje się pięlmie w;}'lkszita!loone d faumistyocrz;nłe udokumei'll1:.owalne osady

dywezu i !11eWi~ (9).

W profil.aclll:i.tologicznyc!h k.olnpleksu rwaopi.eni

2JOO'ge-n.iiCZilyclh można stwi.erJct7Ji.ć, że o lile w nliri.:szej, ~u­

mebrowej zailiedwie jego części, występuje jeszcrre niewielka domieszka limonitu, a fauna małżowa oraz stan jej :zJaJChOWCIII1tia świadczą ;raczej o jurze środllro­ wej, o tyle w wyi.Jszej części lko!npl€!ksu :pojawda się nieliczny !Pocrz.ątJrowo, a ku górze cor.arz; liczndejsrz.,y gla:ukolllit, :poja.wtiają się dość ltiJczmc gąbkli, WUJI"asta ma.rglilsto.ść skał. Tę wyższą część wapien;i

'll010genlicz-ll1~h 2l!llliczyć 111aleźy już do oksfOO'Idtu. W ta%.m ujęctiu mi.ąższtość k.eloweju utr;zymuje się

w

nOI"lll!llill1yoh · dlta

rego obsza~ru

granicaiCh ·~u

mettrów, a

ntaJdltegłe

ogtnd-v:a dolnego oksfordu

WY·I=talootne są

w

fa.cj:i, wy.kta.-zującej blis-kie pdk,rewieństwo rz; !l"ównowti.elkowymi OLSadami O'brzeżenia Gór Świębok!rzyskioeh.

LITERATURA

l. Dayczak-Ca.likowsika K. - Altlas

geolo-gi.czm\Y iPolSki, Zagad'l1i€111lia ~C'lllliO-fa'C(ja!lne. Zesz. 9.

Ju

ra,

cz.

II, jtlll'a środllrowa. Wyd. Geól.

(w dmku).

2. D a y czak-C a l i iko

w

s ik.a K. - Zagatdlillienita :strnttygra.fg d~ w :póŁnocno-WISOhodtnliej Po.l.soe.

Kwatl't. gool. 1964,

t.

4, zesz. ·2.

3. Da yc z ak- Cal i.Jkow sika K. - Korelacja

osa-dów jucy środkowej na obw..ar.ze nsieclki S7JC.ZeC!iń­ skiej {w druku).

4. Dayczak-Calikowska K.- ~e

;rorz;-~ osadów dolmego keloweju na Ni:hu

Polskim (w druku).

5. N i e m czy c tka T. - Wstępne wyn,i1ki badań j·Uil"Y

między Wisłą a Bugiem. Kwart. geol. 1961,

t.

5,

zesz.

4.

6. N i e m c z y ck a T. - O pooohod7le!ndu 111'l.3.teria1u

doggerskie~ i!la ·wyn~esieniu ł·uik.owsko-wiiSIZJllli.ck:im. Kwar.t. ·geoL -1962,

t.

4,

z.

4.

7. Niemozyelka T. - Osady malmu nad górnym

Bugiem. K!wa.rt. geol. 1964, !l 3, l'J€\SlZ. 2.

8. Z 111 o s ik o J. - Zacys straJtygra1iii łęczydk:iegJO

dog-geru. Biul . .IG 125, War5iU11Wa -1957.

SUMMARY

The paper is an attempt 100 presen t stma.tig.raiphy of the Middle Jura&S<ilc in .the Lublin :region and

m

pall'!t

of P<J~Chlasie reg•ion.. An adrmost complete l1adk. of

ammo-n:iltes, OOl'lalleCted :wliith

a

~eaifu: develQPmeni of lthe

M:iddle J'llll"at3Silc a:nd Ox.forctian ~ of these

areas, <impedes deterJnim:Lng st:r.aitliJglrnphy af the

i.Jn-dividuail

C01111P'lexes. However,

on

several very

de-taliJ.ed bore lhole prof;i1es ood 0111 a cooreliattiiQIIl Wliibh

the

!Profilles of 'the 00!1!łlraiJ. pa!Iłts af the Middlle

Jurassie epioont.i.nenta:l •ba&in, same c:o:ndl.'USions xrucy

be diraJwin as

fo!Wws

.

In .the U!blliin and Podlasie arreas only tJwo Midd!le

JurnsSi.c members a.re found, Le. Upper Bathonlian and Upper Callov:iml., sepaJralted lby a st:raltig.rap:h;i,cal

break .Ln Lower CaJ1ovian.. A very detaJLled profiling

a:l'lows

to

olbserve several chan18d.eristi.c C'OlTlJillOII1 lkey

hori7Jotns IW1hlcl1 .may be exce1lenrtly oorrelalted

not

Olllly

ill1 ·the area

disouissed,

lbut also liJn tlhe adljacent regions,

W'here p;a:1Ja.ean.tol~c:al d'Cl!ta dli:rootly, or :i.ru:llill"eoy

de'temn:im.e theior sbralti.graphioal poo:iti'OilS. In the arrea

00111Sidered Jthe over1bmden of ,the U~P~Pe~r Oall.oV'ian

deposists consists af .the Lower Oxfordlalll depos.i/ts

(Diveslialn and NeuVlisealll) tlhat dńi9tJinctily dilier fram

the U<W>& Oallov:ian

ones

ill1 that

oase,

wherlJ thlis

lal1rter :is :represe1111ted. by nodula!r bed. In the c:ase lWihen

the ~ OallloV'ia:n U; deveLoped aJS a 00111Plex

of Oll'gamJOdet.rU.tall, orinoidal limest.ones, sedilm.e111tation

af sudh a type is rto lbe itlrooed ill1 the Lawer

Oxfor-dfan as well.

9. Z 111 o s k o J. - W sprawie IPOZY<:.ii stratygraficznej

eokambryjSkik'h ~agrui.tów d. .nieictórydh mlocl)()..

p.rekambryjslcicll formacji. Kwa111t. geol. 1961,

t.

6,

zesz. 4.

PE310ME

B cTaThe npe,qcTaBneHa nonbiTKa cTpan~rpacł>l1'łec­

Koro paC'!JieHeHHJł cpe,qHeH !Opbl JII06JIJ1HCKOH IOÓJiaen!

11: llo,qJIJłC.R. !IIO'!TI1 TIOJIHoe OTCYTCTIDfe &M!MOHJ1TOB,

o6y CJIOBJieHHOe CBOeo6pa3HbiM pa3BI1:TJ1eM ·

cpe,qHeiOp-CKI1:X J1 Hl1:lKHeQKC!jJOp,qcpe,qHeiOp-CKI1:X OTJIOJKeH);1j;f 3TOrO pafro-Ha, YCJIO:lKH.ReT MX CTpaT11:rpacPI1'1ecKoe

!IIO,qpa3:tene-HJ1e. O,qHaKo no ~aHHbiM O'leHb ,qe-ranbHOH

,qoKyMeH-TaQHH KepHOB 6ypOBblX CKBa:lKmi J1 J1X YBJł3KI1: C

pa3-pe3aMJ1 QeHTpaJibHbiX y'laCTKOB cpeAHe!OpcKOro

3TIJ1-IOOHTHHeH'raJibHOI'O 6acceHHa MO:lKHO CcPOPMYJII'lPOBaTb

cne,qyiOI.ql1e 3aKJIIO'!eHJ1.1I.

Ha !IIJIOIQa,ql1: OI111:CbmaeMOro patioHa rrpe,qcTa'BJieHbi

TOJibKa ~Ba :meHa cpe,qHeJ;f IOPbi - nepXHl1fi 6aT

11: BepXIHI1:H KennoBeH, paJ,qeneHHbie CTpaTI1rpacł>M.'Iec­

KI1:M nepephiBOM B HJ1*HeM KeJIJIOBee. llp11: ,qeTaJibHOM

J1CCne,qOBaHI1J1 MO:lKHO Ha6JIIO,qaTb Hec~JibKO

xapaK-TepHblX PYKOBOAJłiQI1X ropl130HTOB, K'OTOpbie

KOppe-mtpyiOTCJł He TOJibKO Ha Oni1:CbiBaeMOH TIJIOIQa,ql1, HO

H Ha cMeJKHbiX y'laCTKax, r,qe OHI1: o6na,qaiOT

Henocpe,q-CTBeHHOH J1JII1: KOCBeHHOH naJieoHTOJI0~11'1ecKoti xa

paK-TepHCTI1KOH. BepxHeKeJinoBeHcK11:e nopo,qbi ,

nepeKpbi-saiOTC.R Ha BCeH TIJIOIQaAI1: nopo,qaMH IDOKHero

OKC-cł>op,qa (,qHBe3 11: HeBH3), pe3JOO OTJIH'IaiOIQeroc.R OT

sepxHero KennoBeJł B Tex MecTax, ·r,qe OH cnoJKeH

JKeJIBR'fHbiM CJIOOM. B TeX CJiy'la.RX, KOr,qa BepXJ1 KeJIJIOBeJł npeACTaBJieHbi CBI1TOH opraHOreHHbiX ·

KPJ1:-HOHAHbiX J13BecTHJłKOB, Ha6JIIOAaeTCJł

TIOCJie,qoBaTeJib-HOCTb 'B oca,qKOHaKOTIJieHJ1.11: Me:lKAY KeJIJIOBeeM J1 OKC•

!jlop,qoM.

KAZIMIERZ PIEKARSKI

Przedsiębiorstwo Geologiczne w Krakowie

WPł..YW

WIETRZENIA DOLNOJURAJSKIEGO NA

Zł..OZA

RUD ZN I PB

W TRIASIE

SLĄSKO-KRAKOWSKIM

Tr.ilasowy.m złożom rud cynku

i

ołow'JJu obsza:mi

śląs~i.ego pośwdęocmo dotyclhaJCJS wiele prac

baid:aWICzych, mimo 1x>

rw

daJ1szym ciągu szereg

zagad-nień (w ,tym wk IP<Jo(lstaWiaWY'C'h, jak wU,cl{ i geneza

tyoh złóż) lilie :'liOOt<clo w dosta.tecrzmy sposób wyjaśnlio­

ne. Dyskusja IWUkól ·tyci} problemów jest obeonli.e tak

samo aktuJaiDa, jak daiwtniej. OmaiWJany ;tu ,problem

w;pływu rwietJrzenlia do1nojumjslciego ll1lal 7JlOOa rud

cytnikJu i ołowiilu rw ftri.a&ie śląsk~ !rówtruież

należy do llmdo TOZjp()rZli'IaJyclt. WaJru'lllki doo jego

dx>-kladniejs:rego I()IOZIOOlllia zarlstnd.aly

w

ostartmd.m dziesię­

cioleciu. ~ się :IX) maltJerl.i.aJbam z 1ic'ZJnyldh

W1i.el1oeń :przlaW'ieoc:ającyclh Ultwory j'UI'a:j:sk:ie w części

wschodniej obszaru śląslko..Jkimkawskiego, pod którymi

sklu1Jlci wiebrzenia doLnojUJI"aljslkiego wśród utworów

tll1iJa&u pr.ze1Jrwaly

w

formie pierwotnej. ,

AU/tlolr rz z:agadin:i.enfiem tym 1zelllmął si.ę

w

il!artach.

1956-1959 IP.I'ZY tqpraJOOWyWandu ~ów z w.i.eroeil

poohodrz.ącydh z ohlsrz.aru ch.II'7Ia'l1.0wskiego. Przejma.ł 0111

~ !2lwecyfi~ {POllawnde profi.Je Clkolio dwu6tu

IW'i.e:r-ceń

.

.

z ma.tertał&w !tyoh :wy111~ilmło, że

w

Clelliti181nej

ClJęŚCii ·tego obszalru, pod gp:n.ibym nlllJdklladem ju.ry

i IIl'lliocenu, IZilajdUiją Gię

w

trilaiSie ll.llt1.endone orudy

cynku. Obecność tych rud na znacznych głębokoś­

ciach poniżej zwierciadła wód gruntowych w;;kazuje,

że powsta,nń.e dcl1 1Zle W7.1ględu na obeaną sy.tuaJCję

geolo-gi.C7lllą tego olbs::z.alru należy odnieść do stia!rszyc'h

pro-cesów

wiet:r.zenliowych, głÓWlnie jednalk zwliąmnych

z dkresem dolmlojtl!l'ad.skńm. Aa1a1i2Ja .matenialł.ów z

wier-ceń !I)(YZWolila talkże ustailić, liż Illitlenione rudy cynlru

występują 7JWY1kle

.

tam,

gd:zlie rw okresie ddl!llej jiUJrY

54

UK!D 5Sl.3.053:551. 762;t ~53.44 ;OOIL. 76ll(438.36 :438.31)

utwory kruszconośne triasu znajdowały się w strefie

pnz.ypow.i.er2Jn.iowej.

Zdając sobie ~awę re 2IIlaJCZe11liJa omaw;ianyoh

:liaik-t&w dla ołkJreSlenia !Wieku d. generzy tych rrlóż 0118Z dla

prac

pooz

1

ukiwarwozycll

a

wtor

~ 1x>

rz.a-gadlnd.enlie a.ÓWIIlież i

w

oclniesien!iu do :i111111yclh obszarów

regionu śl~. S?JczJegó'l!ną uwagę

IPO-śwlięoono dbsz:alrom IW}'stępOWJall'tia ·triasu pod utworami

jumjSkimi, ,gdrzre produkty wdet=enWa ddlniojuraijsk:iego

utworów 1111iasu :zachowały się w; stanie p~

Ln.te<resującytiTI. pxl Jtym wa:.ględem abszairem (poorzla

rej0111em clhlrzanowsk:im)

dest

~teren zaJChodirui.ego skirzydła

niecki miechowskiej w zasięgu występowania

uiwo-rów

.

'brliasu

.

.

w

(Illll1liejszym all'ltY'kule, !który je;t pró'bą

naśwdeblenrlla. :tego iPOOiblemu

w

szerszym 7Jaikiresie,

m

to

czytn.i0111e

.bym

dotyc:hczas,

aru.tor

uw7lględlmł :równdeż

te

~ z JiiOOraituiry, :pol'llWaJl:ająoe sąd7Jić, ~ !Proces

ni=.enia złóż ·trilaoowylch 'lN dk.resie ddl!nej jUJrY

miał miejsce i . w innych częściach obszaru śląsko­

- k.raJlrowt;ikJiego.

Wply.w 'W'.ie1lrz.elni dol.lnQj'l.IIOOjskiego :na złoża w

tria.-s:ie rwyra.2Ja. się gl&w.nJ.e prodn.JkrtJami :utlenienial,

p.ro-wadzli on dJO pme01brnżenila, a ltlaJlciJe niekiedy do

:zn:isz-czenńa sialoc:zJ1oowyc silref II'Uidnyclh iylclh złóż.

Przy-pisywml!i.e prQiCESOii11 IWtietrze:nillowym dodaitiniej roli

w

pootaci wtÓir.niie przem.ies7JC2JOI1Yclh rud siJarrcrlJlrowycih.

powstaljącyoh w g,łębs:z.;yoh ozęśaLaoh górotworu. jest

dyskusytine, a ~ądy są podz.ielone. Weditug jednyoh

baJdaJcey np. R. Stappenbeokia {7), P. Assina1nalJa (1),

K. SeidUa (6) pows1Jallti.e .~tych siJallx:7Jirowyeh silref