Wybrane problemy konkurencyjności sektora rolno-spożywczego w Polsce i Unii Europejskiej
124
0
0
Pełen tekst
(2)
(3) Wybrane problemy konkurencyjności sektora rolno-spożywczego w Polsce i Unii Europejskiej Autorzy: dr Bożena Nosecka dr hab. Karolina Pawlak. 2014.
(4) Dr Bożena Nosecka jest pracownikiem Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowego Instytutu Badawczego Dr hab. Karolina Pawlak jest pracownikiem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Pracę zrealizowano w ramach tematu Analiza uwarunkowań i wyzwań rozwoju sektora rolno-żywnościowego w Polsce na tle tendencji światowych, w zadaniu Czynniki kształtujące konkurencyjność rolnictwa Celem opracowania było usystematyzowanie czynników konkurencyjności w sektorze rolno-spożywczym i wskaźników konkurencyjności zewnętrznej i wewnętrznej oraz przedstawienie oceny konkurencyjności sektora na podstawie wybranych do analizy mierników. Opracowanie zawiera też analizę potencjału zasobowego rolnictwa w krajach UE i ocenę wpływu procesów liberalizacji światowego handlu rolnego na konkurencyjność branży rolno-spożywczej we Wspólnocie. Recenzent: Prof. dr hab. Walenty Poczta Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Opracowanie komputerowe Alicja Capiga. Korekta Barbara Pawłowska. Redakcja techniczna Leszek Ślipski. Projekt okładki AKME Projekty Sp. z o.o.. ISBN 978-83-7658-5-. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy ul. Świętokrzyska 20, 00-002 Warszawa tel.: (22) 50 54 444 faks: (22) 50 54 636 e-mail: dw@ierigz.waw.pl http://www.ierigz.waw.pl.
(5) Spis treści Wstęp dr Bożena Nosecka…………………………………………… 7 Czynniki determinujące potencjał konkurencyjny dr Bożena Nosecka.. 9 Ujęcie makro, mezo i mikroekonomiczne problematyki konkurencyjności... 9 Wzajemne powiązania czynników potencjału konkurencyjnego na poziomie makro, mezo i mikro………………………………………. 25 3. Klasyfikacja czynników konkurencyjności według wybranych kryteriów 28 4. Specyfika sektora rolno-spożywczego w stosowaniu badań nad czynnikami zdolności konkurencyjnej…………………………….. 33 II. Wskaźniki konkurencyjności sektorowej dr Bożena Nosecka 39 1. Mierniki syntetyczne ……………………………………………….. 39 2. Mierniki zewnętrznej pozycji konkurencyjnej ex post…………… 41 3. Mierniki oceny konkurencyjności wewnętrznej…………………... 49 III. Konkurencyjność polskiego sektora rolno-spożywczego i jej wybrane uwarunkowania dr Bożena Nosecka…………………………………….. 50 1. Pozycja Polski w światowych rankingach konkurencyjności………….. 50 2. Niektóre wskaźniki rozwoju gospodarki opartej na wiedzy w Polsce…. 53 3. Ocena konkurencyjności wewnętrznej rolnictwa i przemysłu spożywczego 57 4. Konkurencyjność zewnętrzna produktów sektora rolno-spożywczego 62 IV. Rzeczywista i potencjalna konkurencyjność sektora rolno-żywnościowego krajów UE dr hab. Karolina Pawlak……………... 67 1. Zmiany konkurencyjności zasobowej sektora rolnego krajów UE…... 67 2. Konkurencyjność ex post sektora rolno-żywnościowego UE na tle innych ugrupowań integracyjnych………………………………… 85 3. Zmiany konkurencyjności sektora rolno-żywnościowego UE w warunkach potencjalnej liberalizacji światowego handlu rolnego. 95 Wnioski i rekomendacje dr Bożena Nosecka…………………………….. 105
(6) I. 1. 2..
(7)
(8) Wstęp
(9)
(10)
(11) !"! !# $
(12) %&
(13) &!
(14) '! $
(15) !
(16) ( & ! !
(17) ' "! !#$
(18) !)
(19) &! * $
(20) !(
(21) &! "
(22) $
(23) +
(24) $
(25) %
(26) ,
(27) !#
(28) &!
(29) '! $& % '!
(30)
(31) !
(32) %
(33) !
(34) &!
(35) '! )
(36) ! $
(37) &! -$ )+ $!. ,
(38) !#
(39) !
(40) !#
(41) $
(42) ! !#$
(43)
(44)
(45)
(46)
(47) *. & +
(48) !#
(49) !#
(50)
(51) ! !#
(52) ( -$
(53) ($ !# ! . , ($ !#
(54) !!#!
(55) &!
(56) '! $
(57)
(58)
(59)
(60) $ &* )& $
(61)
(62) $
(63) & % + $
(64) &! + ($
(65)
(66) ! * &!
(67) +% $
(68) %
(69) !(,$)! !# !#
(70) !!# ! !
(71) ' "! !#$
(72) !)
(73) &! $
(74) !(
(75) &! "$
(76) * %
(77)
(78) $
(79) ! !#/ !#$
(80)
(81) %!# ! 0 ( ! !#$
(82) & ($
(83) !
(84) &!
(85) '! - ) * ( .
(86) &/ %
(87) $ &
(88) !
(89) '! $
(90) (!
(91) &* !
(92) '! 1&/$
(93)
(94) !22 & ! !
(95) &!
(96) '! $* !)! -3 ! 45. , $)! %+
(97) % ' ! !" ! & ! ! &"!
(98) $
(99)
(100) %
(101)
(102)
(103) !#+ 6
(104) )% $(
(105) * %7$
(106) &! !#
(107) ! $
(108) ! / "!+
(109) + $
(110) %
(111) & !# $
(112) & 8
(113)
(114)
(115) !
(116) ($
(117) *
(118) %! -
(119) $ !# !
(120) &!
(121) '!
(122) $ " +$
(123) $ + % +$!
(124) !
(125) ! $
(126) &! .+
(127) !#
(128)
(129) *
(130) %! !#
(131) %& ! !#+$ & ! % +
(132)
(133) !
(134) '9 ) $
(135) %
(136) & &
(137) $
(138) &! * !#
(139) $! &
(140) ! / )
(141)
(142) '! ! $! -$
(143)
(144) % )! + + $
(145)
(146)
(147)
(148) . , $)! % ' ! !
(149) (
(150) ! / $
(151) %
(152) '! $ ! /
(153) '!
(154)
(155) !#
(156) '
(157)
(158) &
(159) :
(160) !
(161) '9
(162) !#
(163) '
(164)
(165) * &
(166) %
(167) /
(168) $
(169) % 9$
(170) '!
(171)
(172) &! *
(173) '! ; $
(174) % &&
(175) $
(176) &! !#
(177) !* %
(178) %' ! %
(179) $
(180) &!
(181)
(182) % ! "
(183) +
(184) " $ %!#(
(185) &$
(186) * %
(187)
(188) %
(189) $
(190) ! %
(191)
(192)
(193) &
(194) $
(195)
(196) $ ! /
(197)
(198) &
(199)
(200)
(201) *
(202)
(203) $
(204) %
(205)
(206) !
(207) + ( &
(208)
(209) !
(210) +$
(211) * & %
(212) %
(213) $
(214) + &% &%
(215) &
(216) $
(217) %
(218)
(219) $
(220) ! !#
(221) !! $
(222) &! %& 9$ %
(223) % .
(224) $
(225) ' !# ) ! !#$ + ) % ! "
(226) * $
(227)
(228)
(229)
(230) $
(231) ($&
(232) !
(233)
(234)
(235) &
(236) $
(237)
(238) (%&" 9 6 7 /
(239) &
(240) !#
(241) -,
(242) '4<.,
(243) &$
(244) ($&
(245) ! %
(246) &! $
(247) &! /
(248)
(249)
(250) $
(251) %
(252) * $ ! !#+ ) !#
(253)
(254) !$
(255) &
(256) !# ,
(257) $!
(258) &$
(259)
(260) = ! )
(261) " ( ! -; ). $
(262) &! !# $
(263)
(264) % %
(265) +%
(266) %
(267) $
(268) &
(269) ! $)! !# ! $
(270) %&
(271) &!
(272) '! > $&
(273)
(274)
(275) * !
(276) '9 %
(277)
(278) $
(279) '!
(280) !
(281) &!
(282) * '! -% ! !
(283) '
(284) !# $
(285)
(286) % %
(287) + %
(288) %
(289) .?
(290)
(291)
(292) / % ! !
(293) &!
(294) * '! )& / !#
(295)
(296) !# & !#$
(297) )&+ ! %& ( %!
(298) &!
(299) '!
(300)
(301) "! !# (
(302)
(303)
(304)
(305) *$
(306) / !
(307) + %
(308)
(309) @ ;
(310)
(311)
(312) !
(313) &!
(314) '! $
(315)
(316) % %
(317) -*
(318)
(319)
(320) *$
(321) / ! .
(322) !"!
(323) &!
(324) '! ( -$
(325) * )%%
(326) '!
(327)
(328)
(329)
(330) *!
(331) . ( @
(332)
(333) !#
(334) !"! !#= $
(335) ! 8
(336) '
(337) !# !#
(338) &!
(339) '! +
(340)
(341) &
(342) $
(343)
(344) $
(345) ( A & ( %
(346)
(347)
(348) *$
(349) / !
(350)
(351)
(352) !( $
(353) $ ( !# % ( (
(354) &!
(355) '!
(356) * ! $% )&$
(357) / !
(358) @ ! )
(359) " (
(360) &!
(361) '!
(362)
(363)
(364) ! !#>B+ %8
(365) !+
(366) % +$! $ )& % !# !# !
(367) & &(
(368)
(369) "
(370) $
(371)
(372) !#C % )
(373)
(374) ' $
(375) * !
(376) &! $
(377)
(378)
(379)
(380)
(381) $
(382) ( %
(383) * '!
(384) $
(385)
(386) %
(387) !# >B 8
(388)
(389) %+ )! ! ! $
(390) &! !#
(391) $) ! &" &/ %
(392) $ &
(393) $
(394)
(395)
(396) *!
(397) $
(398) ! !#@ $
(399) ! "
(400) &!
(401) '9
(402)
(403)
(404) */
(405) '!
(406)
(407) >B &!# ! '
(408)
(409) # &
(410)
(411) C % )
(412)
(413) ' $ $
(414) %
(415) ! %
(416) &
(417)
(418) -DE8. & ! &
(419) - $
(420)
(421) . %$
(422) & $
(423) &$
(424) &
(425)
(426) */
(427) '!
(428) !# F$
(429) $$
(430)
(431) !#
(432) %&)
(433)
(434)
(435)
(436) % * ! % ! "
(437)
(438) !"! ) $
(439) $
(440) &! *
(441) '! $
(442)
(443)
(444)
(445)
(446) *$
(447) / !
(448) +$ %
(449)
(450)
(451) 5.
(452) I.. Czynniki determinujące potencjał konkurencyjny. 1.. Ujęcie makro, mezo i mikroekonomiczne problematyki konkurencyjności. 8
(453) & $ -; ).
(454) &!
(455) '!
(456) ! $ * %$
(457) !)&
(458) &!
(459) + )&
(460) ! (
(461) '! !
(462) &* !
(463) '!
(464) ! $
(465) (! %
(466)
(467) '!
(468) &!
(469) '
(470) $
(471) &/ ! 0
(472)
(473) '9
(474) &! $ !#. !
(475) ' /
(476) &!
(477) '! " !
(478) " -D
(479) 4. ,(/ %&(! &$
(480) !)
(481) &!
(482) 9%
(483) /
(484)
(485) &+
(486) ! $ (
(487) F$
(488)
(489) %
(490) $
(491) -$
(492)
(493) %%
(494) .
(495)
(496) '9
(497) &!
(498) 9 %& $
(499)
(500) ! !# -
(501) G.F$
(502)
(503) %
(504) $ (
(505) -$
(506)
(507) %%
(508) % *
(509) .
(510)
(511) '9
(512) &! %
(513) / 9
(514)
(515) &
(516)
(517) * ! !# $
(518) %
(519) !# !# -
(520) &!
(521) '9 ( .+
(522) !#$
(523) %
(524)
(525) $
(526) -
(527) &!
(528) '9( . 0
(529)
(530) '9
(531) &! $
(532)
(533) %
(534) $
(535)
(536)
(537) !
(538) ($&"! % ! % =
(539) '9 & &! $
(540) &! +*
(541) '9 !#
(542) + %$
(543) )!
(544) *
(545) $
(546) ! +$
(547) " &
(548) &&
(549) % (
(550)
(551) H -4. ! $) "! % (
(552)
(553) "
(554)
(555) '9
(556) &! "&
(557) %$
(558) -* .
(559) %$
(560) &!
(561) - & ! .- .I
(562)
(563) *. ) & &
(564) $
(565) !+)
(566) %$
(567) & &!
(568)
(569) !#
(570)
(571)
(572)
(573) &% %&!
(574)
(575)
(576) $
(577) -
(578)
(579) $
(580) %
(581) / !
(582) $
(583) !
(584) . I &!
(585) + % $
(586) )!
(587) *
(588) $
(589) ! $
(590) " & -
(591) $ ! & &$
(592)
(593) $
(594) ! !#. !
(595) $
(596) !* - &% &%.
(597) &
(598) $
(599) "! & %
(600) $
(601) !
(602) &!
(603) $
(604)
(605)
(606) !# -
(607) G. I
(608) $
(609)
(610) &
(611) $
(612)
(613) % %
(614) ! &"
(615) &/ %
(616) $ &
(617) !#!!#!#
(618) $
(619) = !
(620) '9+
(621)
(622) '9
(623) *
(624) $
(625) ($& !# !
(626) +&%& !
(627) ! !$ )&+ / *
(628) '9
(629) '9$
(630)
(631) ) !#
(632) $
(633) &! !#
(634) '9 !#
(635) * ,$)
(636) %$
(637) & &!
(638)
(639) $
(640) '
(641) &
(642)
(643) & & !# !
(644)
(645) % ! - % $
(646)
(647) +
(648) * %& ! + &! + &
(649) !
(650) %
(651) . .
(652) . :
(653) %$
(654) % (
(655)
(656)
(657)
(658) '!
(659) &! & % !#$) /
(660) '! Międzynarodowa zdolność konkurencyjna. Komponent realny (sfera realna). Komponent instytucjonalny (sfera regulacji). Szeroko rozumiane zasoby własne i zagraniczne oraz infrastruktura gospodarcza. System funkcjonowania gospodarki, czyli zbiór zgodnych z istniejącymi stosunkami własnościowymi i systemami wartości zasad kierowania życiem gospodarczym danego kraju, tj. jego organizowania i programowania, sterowania nim oraz jego zasilania (finansowania). Źródło: Misala 2011, s. 78. . I!
(661) $) &!
(662)
(663) '9$ )& & *
(664) -$
(665)
(666) % + )! +&% (
(667) '! .1
(668) '9$ )& &
(669) % $
(670)
(671) ! &
(672) &
(673) &!
(674) '!
(675) $! &
(676) ( &$
(677) * !#
(678) ! -
(679) . 1
(680) ) $
(681) $ (
(682) ! >BI 448
(683)
(684) ) $
(685)
(686)
(687)
(688) /
(689) *
(690) $ "! )"! & $
(691) )!%&. 0)
(692) / $ ( I 44 -
(693) !"!
(694)
(695) &
(696) .
(697) &/ %
(698) $ & " %
(699) *
(700) & !
(701) 8
(702) -.+ % %! $
(703) &! * !#$
(704) ! $
(705) &! +)!$ )& &
(706) +
(707) &% ) !#
(708) '9+ !
(709) '9 J
(710) )
(711)
(712) !+
(713) !#
(714)
(715) $
(716) * &! 4I! "
(717) (! &
(718) $
(719)
(720) /C#
(721) H
(722)
(723) -4.+ $
(724) "!
(725) / 8
(726) +/
(727)
(728) %"
(729) ($
(730) ! &*
(731)
(732) &!
(733) '!
(734) " 6
(735) ! 7 $
(736) %
(737)
(738) $
(739) ! !# !#$
(740)
(741) %!#
(742) $
(743) A$
(744) ! +$ (
(745) ! +% /
(746) + / *
(747) )! +)'! &%
(748)
(749) $!
(750) ! - 4. . :
(751) %& :
(752) % B&
(753) $ I !
(754)
(755) /
(756)
(757)
(758) *
(759) &$ "!
(760) )"! &$
(761) )!%&-& 44. 4 F! $ )& &
(762) $
(763) !!#
(764) &
(765)
(766) !## &% (
(767) *
(768)
(769) 6& &
(770)
(771)
(772) 7 )&/
(773) !
(774) K+ $ * ) & +
(775)
(776) ! !#
(777)
(778) +
(779) &% )
(780) &! '
(781) *
(782)
(783)
(784)
(785) ' !
(786)
(787) ! &! (F$ & %+
(788) * / %! & )
(789) $
(790) &! !#
(791) $
(792) '!
(793)
(794)
(795) * '!
(796) )
(797) ! !#+
(798) $ (
(799) $
(800)
(801) $ +
(802) * % )% !
(803) 22 & .
(804) 4? (!
(805) !
(806) %
(807)
(808) &!
(809) '! % (
(810)
(811) . . Politycy, pracownicy. . Pracownicy. . . . Otoczenie biznesu. . Czynniki produkcji. Międzynarodowa konkurencyjność. Popyt krajowy. Branże pokrewne i wspierające. . Menedżerowie i inżynierowie. Przedsiębiorcy. . Szansa Zdarzenia losowe. . Źródło: Cho i Moon 2000. . E (!8
(812) + / & !# ! + )
(813) % &"!"
(814) (
(815) %$
(816) & &!
(817)
(818) &
(819) &
(820) &!
(821) '!
(822) $
(823) 8
(824) $
(825) &! !#
(826) )"! $
(827)
(828) $
(829) !#! $
(830) &! + !#+
(831) " ( $ (+ /"!
(832) !#
(833)
(834) +
(835) "! !+$
(836) %&"! &* !(+ ! $
(837) "! $
(838) ( $
(839) "!" $
(840) %
(841)
(842) %
(843) $
(844) ! % )9 -F
(845) !+ 8 + 8
(846) ! 4. I %&
(847) & $
(848) $
(849) '! $ )& &
(850)
(851) 9 %&" ) " &% "!
(852)
(853)
(854) & !#
(855)
(856)
(857) % ! !#
(858) %& ! !#+ ! $
(859)
(860)
(861) $
(862) )!
(863) %!
(864) .
(865) ,$)
(866) %$
(867) & &!
(868)
(869) %
(870) &
(871)
(872) & !# - % + $
(873)
(874) &
(875) ! ! % +
(876) '9
(877) '9 & "! !# ($
(878) &$(+
(879) '9 &) & * !
(880) .
(881) $ -" .$
(882) (
(883) &
(884)
(885) *. & !#
(886) %&
(887)
(888) !#
(889)
(890) $
(891) &* !#; )-%
(892) /
(893) '! .&&$) !#
(894) ,$)! %' !
(895) $
(896)
(897) %
(898) & * ! $
(899)
(900) !#
(901) '
(902)
(903) -
(904)
(905) /
(906) . $! ) &
(907) %
(908) ! $ ( % & J ! +
(909) +
(910)
(911) * %+ )"! &$ !('! % -:
(912) !+:&'4. I 44 ) "! &
(913)
(914) &!
(915) '! >B $
(916) $ &(+
(917) !
(918) '9 ( ; %! & $& !
(919) %* $
(920) & &!
(921)
(922) $
(923) ! &
(924)
(925) &!
(926) '! - +
(927) &
(928) .
(929) !
(930)
(931) '!
(932) &! $
(933) ! !# 0* ) I
(934) $ !#&
(935) ($&
(936) $ )&
(937)
(938) * & )
(939) '! !
(940) *
(941)
(942)
(943) + &)
(944) ($&
(945)
(946) ! !#
(947) " ! $
(948) $
(949)
(950) '! $ ! !# $ (
(951)
(952)
(953) * $ ) &
(954) $ %
(955) %
(956)
(957) $
(958) ( % * ! "
(959) + )"!"!
(960)
(961) !
(962) '9 ( $ )
(963) '9 !
(964) *
(965)
(966)
(967) "+
(968) ! !#
(969)
(970)
(971) % ! 1 H -4.I L
(972) - I 44.$)
(973) * ! $ $)!" !
(974) '9
(975) $
(976) !"+ ! $
(977) ! !#!#>B$
(978) % !"
(979) !($
(980) $*
(981) &!
(982) '!
(983) $
(984) , $)! % ' ! &+
(985) * !
(986) '9 "6
(987) )%$(
(988) %7$
(989) $
(990) &!
(991) '! ; )%. &
(992) $
(993) &! !#< : /"!
(994) >B %" % !
(995) " (
(996) &
(997) ! + % % $
(998) !
(999) &! >B
(1000) !
(1001) (* !#
(1002) $
(1003) ' I$
(1004) ! /
(1005) $
(1006) ! !# !)
(1007)
(1008) !#+ )
(1009)
(1010)
(1011) !
(1012)
(1013) % !* /"! !#
(1014)
(1015) & &$
(1016) + &$
(1017) %
(1018)
(1019) %
(1020) $
(1021) * ! %
(1022) $
(1023) & !#'
(1024) $! 3! $
(1025) ($&
(1026)
(1027) &
(1028) $
(1029)
(1030) $ + (! ! I L
(1031) I 44)&/" $
(1032)
(1033) $ :
(1034) % (B&
(1035) $"F$
(1036) 4G% !#$ $ !#
(1037) &$=$ ) < F %
(1038) 8
(1039) +/%
(1040) !
(1041)
(1042) '!
(1043) &! $
(1044) *
(1045) &% (!)
(1046) &) &!
(1047) "! !#; )
(1048) $
(1049) &! !#
(1050) * !
(1051) $
(1052)
(1053)
(1054) !#!
(1055) '9
(1056) $
(1057) ! $
(1058) )! "
(1059) * !
(1060) '9$
(1061) )
(1062) / ! &$
(1063) $(
(1064) ! &; )$
(1065) &! !#. 4.
(1066) & + %
(1067) /
(1068) '! $
(1069) $!
(1070)
(1071) & / &+
(1072) '9+
(1073)
(1074) '9 !
(1075) '9
(1076)
(1077) %& )
(1078) '9 %- * !
(1079) !
(1080) '9+ !
(1081)
(1082) $
(1083) !
(1084) ! .:
(1085) % *
(1086) $!
(1087) & !
(1088) !
(1089) '! A I&%% M
(1090) N
(1091) M O -IMM.P )%
Powiązane dokumenty
their high artistic quality. 1) The relative chronology of the Dakhleh rock art and the archaeological evidence yielded by habitation sites excavated by another unit of the
[r]
We wszystkich analizowanych krajach rośnie poziom wykształcenia osób doro- słych, do czego niewątpliwie przyczynia się wzrastająca liczba ludzi młodych, zdobywa-
Celem opracowania jest określenie pozycji konkurencyjnej na rynku euro- pejskim towarów rolno-spożywczych pochodzących z Polski i Ukrainy.. Szcze- gólną uwagę poświęcono
i Teatralnej w Łodzi jest przedmiotem mojej rozprawy doktorskiej pt.: Aktor, artysta, człowiek – przebieg.. edukacji studentów wydziału aktorskiego Państwowej Wyższej
Unsaturated and saturated statically compacted and natural specimens have been tested under triaxial stress conditions to characterise the mechanical behaviour of
Od lat zajmu- jąca się książką dla dzieci, zaangażowana w działalność ważnych czaso- pism opiniotwórczych Grażyna Lewandowicz-Nosal sama jest także matką czytającą, a
Aby móc lepiej zrozumieć wymiar metafizyczny (jako pierwszy człon wymiaru metafizyczno-religijnego), należy – jak się wydaje – odnieść się tutaj do rozróżnienia, jakie w
!["Polskie słownictwo teatralne XIX wieku", Danuta Buttler, "Przegląd Humanistyczny" nr 3 (1980) : [recenzja]]()