ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ S e ri a: ENERGETYKA z . 35
________ 1970 Nr k o l . 280
Maciej Makonaski
NIEKTÓRE METODY OPRACOWAŃ WYNIKÓW BADAŃ AKUSTYCZNYCH W KONSTRUKCYJNYCH BADANIACH PRZEKŁADNI ZĘBATYCH
S t r e a z o z e n i e . W pracy opisano badania k o n s t r u k c j i p rz ek ł ad ni zębatych prowadzone przez Katedrę Ogól
nych Podstaw Kons trukcj i Maszyn P o l i t e c h n i k i SI. Ba
dania mają głównie na c e l u badanie wpływu cech kon
s trukcyj nych na skutecznośó d z i a ł a n i a p r z e k ł a d n i . Ze znanych metod badań konstrukcyjnych wybrano metodę a ku st ycz ną , a za przedmiot badań a ku st ycz
nych związki między elementami st rukt ury widma aku
s tycznego a stopniem zużyci a 1. uszkodzenia flank zę
bów. W katedrze uznano, że o g r a n i c z e n i e s i ę w bada
niach akustycznych do w art oś oi ś r e d n i e j , czy odchy~
l e n i a standartowego nawet w naj og ól ni ej szy m przy
padku stanowi n i e d o s t a t e c z n ą charakt ery st ykę emi
towanego s yg nał u. Celem wykrycia ogółu s t a b i l n y c h w ł a s n o ś c i s y g n ał u , którym można by przypis aó o kreś lony stan maszyny, roz s ze r zon o badania o za pi s funk
c j i k o r e l a c y j n o j . Wstęp
Badania k o n s t r u k c j i przekł adni zębatych prowadzone przez Ka
t edrę Ogólnych Podstaw Ko ns tru kcj i Maszyn P o l i t e c h n i k i Ś l ą s - k l e j mają głównie na c e l u badanie wpływu cech © konstrukcyjnych na skuteoznośó d z i a ł a n i a przek ładn i w ś w i e t l e aktualaych i per
spektywicznych t ec h n o l o g i c z n y c h możli wości wytwórtfi.
Prace Katedry p r z e b i e g a j ą w dwóch głównych p ła s z o zy z n a o h : w p ł a s z c z y ź n i e studiów podstaw teor e ty c zn y ch mających na wzglę
d z i e formułowanie t e o r i i k o n st r u k o j i i w p ł a s z c z y ź n i e badań eksperymentalnych.
Badania prowadzoae na z l e c e n i e i przy współpracy B i e l s k i c h Zakładów Urządzeń Teohnicznych BEFARED dotyczą między innymi k o n s t r u k c j i p rzek ładn i zębatych s e r y j n i e produkowanych.
96 Maciej Makomaskl Cel badań
Celem podj ęt ych badań J e s t opracowanie k o ns t r u kc j i j e d n o - stopnlowych przek ła dn i zębatych typu WJN ze względu na wymaga
ną niezawodność d z i a ł a n i a w konkretnyoh warunkach ruohu pro
dukcyjnego z uwzględnieniem t ec hn ol og i cz ny ch możliwości Wytwór
n i .
Program badań
Program pierwszego etapu prac badawczych obejmował:
- badanie różnych k o n st ru k oj i uzębień 1 zazębi eń w ś w i e t l e kryterium t r w a ł o ś c i ,
- badanie różnych k o n s t r u k c j i uzębień i zazębi eń ze względu na stawiane wymagania pod względem g ł o ś n o ś c i ,
- opracowanie akustycznej metody oceny stanu p rzekł adni zęba
t e j .
W ramach pierwszego etapu prac badawczych zamierzano przepro
wadzić:
- badanie l a b o ra t o ry j n e określonych k o n s t r u k c j i na stanowisku KOPKM,
- badanie przemysłowe,
- badanie l a b o ra t o ry j n e wybranej k o n s t r u k c j i .
W pie r ws z ej k o l e j n o ś c i postępowania badawczego zamierzano poddać badaniom konstrukcję kół z zębami prostymi i skośnymi, nasunęła s i ę bowiem wątpliwość co do "wyższości" zębów s k o ś nych. Zdaniem niek tó rych badaczy zęby skośne zawdzięczają swo
j ą wyższość następującym czynnikom:
- stopniowemu wchodzeniu zębów w przypór na s z e r o k o ś o i k o ł a , - wyrównywaniu s i ę s i ł t a r c i a ,
- wyrównywaniu s i ę błędów z a z ę bi e n i a wskutek i s t n i e n i a c z o ł o wej i skokowej l i c z b y przyporu.
Natomiast w ą t p l i w o ś c i z r o d z i ł y s i ę z następującyoh spo
s t r z e ż e ń :
1. Wielkość s i ł y międzyzębnej uwarunkowana j e s t przede w sz y st kim w iel koś oi ami odchyłek wykonawczych u z ę b ie n i a i z a z ę b i ę -
Niektóre metody opracowań wyników 97 nia spośród których deoydująoe znaozenl e ma odohyłka kierunku l i n i i z ęb a . W przypadku zębów skośnyoh s t o p ień t ru d n o ś o i uzyskani a odpowiedniej o dchy łki kierunku
l i n i i zęba j e s t znaoznie większy a n i ż e l i w przypadku zębów p r o s t y c h .
2 . Wyniki ni ek tó ry oh badań akustycznych różnych ośrodków za
granicznych wskazują, że w pewnych przypadkaoh przek ła dn i zębatych małej mocy poziom c i ś n i e n i a akustycznego b y ł wyż
szy dla zębów skośnych.
3 . Niekt óre wytwórnie zagrani czne z wi ęk sz ył y asortyment prze
k ła d ni z ę ba t yc h , w których zastosowano z e s p o ł y wirująoe z zębami p ro st ymi .
W międzyc za sie w związku z prowadzonymi w Katedrze pracami konstrukcyjnymi opracowana z o s t a ł a konstrukcja k ół z zębami prostymi o zróżnicowanej w y so k oś c i. Konstrukcję zębów prostyoh o zróżnicowanej wysokości opisano w Z e s zy ci e nr 21 KOPKM.
D z ię k i tym trzem różnym konstrukcjom u z ę b i e n i a i z az ębi e ni a ( zęby p r o s t e o s t a ł e j w y so k oś ci , zęby skośne i zęby p r o s t e o zróżnicowanej w y s ok o śc i ) uzyskano podstawę dla porównania dy- namlcznyoh skutków:
•
- stopniowego wohodzenia zębów w przypór na s z e r o k o ś c i k o ła : w przypadku stosowania zębów skośnych i p ro st ych o z r ó ż n i c o wanej w y s o k o ś c i ,
- wohodzenie zębów w przypór c a ł ą s z e r o k o ś c i ą zęba: w przypad
ku zębów prost ych o s t a ł e j w yso ko ści , oraz wydania oceny w z a k r e s i e :
- związku ceoh konstrukcyjnych u z ę b i e n i a i z a z ę b i e n i a z e f e k tem akustycznym,
- o g ó ln e j oceny badanych przypadków zębów skośnyoh,
- o g ó ln e j oceny badanych k o n s t r u k c j i kół z zębami prostymi o zróżnicowanej w y so k oś c i.
Badania l a b o r a t o r y j n e na stanowisku KOPKM
W p ie r w s z e j f a z i e badań eksperymentalnych podj ęt o p os tę po
wanie badawcze na stanowisku zbudowanym w KOPKM. Budowę s t a n o -
98 Maciej Makomaski ni sk a r o z p oc z ęt o w lutym 1963 roku a j eg o konstrukcję opisano w Z e s z y c i e nr 21 KOPKM.
Jako obi ekt badań wybrano jednostopnlową przekł adnię zęba
t ą typu WJN-125, k t ó r e j w ł a ś c i w o ś c i dynamiczne determinowane b ył y k o le j n o układem par k ó ł zębatych ró żn ej k o n s t r u k c j i . By
ł y to koła z zębami pros tymi, skośnymi oraz z zębami prostymi o zróżnicowanej wysokości wg pomysłu p r o f . dr l n ż . Janusza D l e t r y c h a .
Wnioski końcowe z badań l a bo rat oryj ny ch przedstawione zo
s t a ł y w Z e s z y c i e nr 21 KOPKM.
Badania l a b o ra t o ry j n e na stanowisku BBFAREDu
Obiekt badania kon st ru kcy jn eg o. W k o l e j n e j f a z i e postępo
wania badawczego p odj ęt o badania jednostopnlowych przekł adni zębatych typu WJN-150 produkcji GZUT. Badania prowadzone by
ł y na stanowisku badawozym BEFAREDu.
Dane t e c h n i c z n e napędu - moc nominalna
- synohronlczna prędkość obrotowa - p r z e ł o ż e n i e
- l i c z b a zębów zębnika
Program badań laboratoryjn.ych
Podejmując postępowanie badawcze zamierzano:
- przeprowadzić j ednoczes ne badanie dwóch przekł adni zębatych j ednej z zębami prostymi o zróżnicowanej wyso ko ści , drugi ej z zębami skośnymi; postanowiono utrzymać w ruchu przekład
n i e zębate przez c zas około 200 godz. pod obciążeniem prze
kraczającym o b o ią że n l e nominalne zębów skośnych około 1, 5 razy a n as tę pni e dokonać o g l ę d z i n f la n k zębów 1 przeprowa
d z i ć pomiar aku st ycz ny ,
- przeprowadzić j ednoczesne badanie dwóch p rzekł adni zębatych z zębami prostymi o zróżnicowanej wysokości: również i w tym przypadku do czasu pomiaru zamierzano przekł adnie zęba
t e utrzymaćw ruchu przez c zas około 200 godz. pod o b c i ą ż e niem przekraczającym o b c i ą ż e n i e nominalne około 1 , 5 r a z y .
N = 12, 2 kW
n = 15 00/750/ obr /min.
i - 5 , 2 z^ = 16
N i e k t ó r e metody opracowań wyników«.. 99
Program badań przemysłowych
W warunkach przemysłowych zamierzano: przeprowadzić badania t r w a ł o ś c i p r zek ła dn i z ę b a t e j z zębami prostymi o zróżnicowanej w ysokoś ci: przewidywano, że w o k r e s i e 3 mie s ię cy od momentu u - ruchomienla p rz ek ła dn ia zębata utrzymana b ę d z i e w ruohu pod
obciążeniem nominalnym przez cz as około 1000 godz.
Charakterystyka badanych p rzek ładn i zębatych
Wspólne d la tych dwóch różnych k o n s t r u k c j i k ó ł zębatych by
ł y :
- l i o z b a zębów zębnika z = 16 - l i c z b a zębów koła z = 83 - o d l e g ł o ś ć między osiowa A *> 150 mm - s z erok oś ć koła b * 60 mm
- cechy geometryczne t a r c z i p i a s t k ó ł z ęb a ty ch , - tworzywo k ó ł z ęb at ych ,
- obróbka c i e p l n a ,
- k l a s a d ok ładności wykonania, - r o d za j e ł o ż y sk t oc zn yc h.
Metoda badań
Ze znanyoh metod badań konstrukcyjnych wybrano metodę aku
s t y c z n ą , a za przedmiot badań akustycznych związki między e l e mentami s tru kt ury widma akustycznego a stopniem zu ży ci a i u - szkodzenia f l a n k zębów.
Do pomiaru w i e l k o ś c i e f e kt u akustycznego stosowano aparatu
rę f-my Bruel Kjaer w następującym u k ł a d z i e : - mikrofon pojemnościowy,
- wtórnik katodowy,
- spektrometr tercJowo-oktawowy,
- r e j e s t r a t o r (woltomierz s amopl szący) . Metody pomiaru
Stan z uż y c i a i zmiany s t r u k t u r a l n e elementów przek ła dn i zę
batych oceniono na drodze o g l ę d z i n . R e j e s t r a c j i ch ara kt erys tyk
100 Maciej Makomąski c zy s t o ś c i o wy c h dokonywano każdorazowo w warunkach j a k i e wyni
kały z d z i a ł a n i a dwóch przekł adni zębatych w u kł ad zi e mocy zam
k n i ę t e j na drodze e l e k t r y o z n e j przy braku j a k i e j k o l w i e k osłony a k u s t y c z n e j . Mikrofon umieszozano k ol ej n o nad każdą z prze
k ładni zębatych w punkcie oznaczonym na r y s . 1.
Przy p r z y j ę c i u metody badań o k r e ś l o n e j jak wyżej c e l badań zamierzano oslągnąó poprzez:
- ujawnienie c z ę s t o ś c i drgań akustycznych, przy k t ó r e j wy
s t ą p i ekstremalny poziom o l ś n i e n i a akustycznego 1 j e j związku z c z ę s t o ś o i a m l wzbu
dzonych drgań mechanioznych przy j a k i c h występują p os z
c z e g ó ln e c zy nn ik i wymuszenia kinematyoznego,
- o k r e ś l e n i e wpływu stanu ob
c i ą ż e n i a na st rukturę c h a - r e k t e r y s t y k i c z ę s t o ś c i o w e j , - o k r e ś l e n i e ch arakt erys tyk
f u n k c j i k o r e l a c y j n e j i j e j związku z t r w a ł o ś c i ą f l a n k i z ę ba ,
Jako punkt wy jśc ia badań p r z y j ę t o dotychczas wykazane moż
l i we c z ę s t o ś c i podstawowych wymuszeń kinematycznych. Dla z a ł o żonych prędkości dane li czbowe przedstawia t a b l i c a 1.
Rys. 1. Usytuowanie mikrofonu w stosunku do badanej prze
k ła dn i z ęb a t e j
T a b li c a 1 Prędkość obrotowa
n^ [obr/min.]
C zę s t o ś ć z a z ę b i e n i a f Dl Zl Tli 1 f z " 60 LHzJ
C zę st oś ć obrotowa f o ■ ot
1500 400 25
750 200 12,5
N i ek t ó r e metody opracowań w y n i k ó w .. . 101 Opis wyników badań na stanowisku BEFARED
Zgodnie z zamierzeniami programu badań przeprowadzono bada
nie t r w a ł o ś c i f la n k zębów dwóch par p rzek ładn i z ęb at yc h. W p ierws zej k o l e j n o ś o l były badane r ówn ol eg le dwie przekł adni e z ę b a t e , w których stosowano parę k ół zębatych z zębami skośny
mi 1 parę kół z zębami prostymi o zróżnicowanej w ys o k o ś c i . W drugiej k o l e j n o ś c i badano dwie przek ładn ie z ę b a t e , w których stosowano w ył ąc zn ie pary k ół z zębami prostymi o zróżnicowanej w ysok oś ci .
Zęby skośne - zęby p r os t e o zróżnicowanej wysokości
Opis oharakter.yst j k o z ę s t o ś c l o w y c h . Celem przeprowadzenia ooeny zjawisk wywoływanych określonym oddziaływaniem uzębień r óżn ej k o n s t r u k c j i o h a r ak t er ys t yk l e fe kt u akustyoznego r e j e
strowano w pasmach t erc jowych. / w p r o c e s i e I d e n t y f i k a c j i za
p is u kierowano s i ę dotychczas znanymi sposobami i n t e r p r e t a o j i oharakt eryst yk o z ę s t o ś c l o w y c h . W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono po c z a s i e pracy 200 gode. oo n as tę pu je:
- wypadkowy poziom c i ś n i e n i a akustyoznego b y ł n i ż s z y dla zębów prostych o zróżnicowanej wysokości i w y no s i ł 102 db, nato
miast dla zębów skośnych w ynos i ł 110 db,
- w przypadku zębów pros tych o zróżnicowanej wysokości domi
nanta e f e kt u akustyoznego ujawniła s i ę przy o z ę s t o ś c l odpo
w iadaj ącej d ru gi ej harmonicznej c z ę s t o ś c i z a z ę bi e n i a 2 f t *
= 800 Hz : natomiast w przypadku zębów skośnyoh dominanta wy
s t ą p i ł a przy c z ę s t o ś c i odpowiadającej pie r ws z ej harmonicznej c z ę s t o ś c i z a z ę b i e n i a f^ = 400 Hz ,
- subiektywnie g ł o ś n i e j s z ą była przekł adnia z zębami prostymi o zróżnicowanej wysokości co ma swoją przyczynę w w i ę ks z ej w r a żl i wo ś ci ucha l ud zk ieg o na dźwięk przy c z ę s t o ś c i około 1000 hb.
Opis wyników o g l ę d z i n . W wyniku przeprowadzonych o g l ę dz i n s twierdzono po cza.sie 200 godz. d z i a ł a n i a w warunkach ob c ią ż e
nia przekraczającego 1 , 5 razy o b ci ąż e ni e nominalne, że na f l a n ce ‘zębów skośnyoh w y s t ą p i ł znaczny ś l a d p l t t l n g u . Natomiast na f la n oe zębów prostych o zróżnicowanej wysokości zużyoi e było normalne.
102 Maciej Makomaskl Struktura c h a r a k t e r y s t y k i o z ę s t o ś c l o w e j a cechy konstrukcyjne uzęb i e o l a
Celem t e j fazy badań było porównanie: skutków wpływu różnej k o n st r u kc j i na t rw ał oś ć f l a n k i zęba oraz ocena związku kon
s t r u k c j i z ch ar ak t er ys t yk ą e fekt u a kust ycz ne go. Jak wykazały badania czasowe s kut ki w s p ó ł d z i a ł a n i a były mniej korzys tne d la kół z zębami skośnymi, dla których dominanta e fe kt u a k u st y cz nego występowała przy c z ę s t o ś c i odpowiadającej p ier ws zej har
monicznej c z ę s t o ś c i z a z ę b i e n i a f 0 . Zeb.y pros te o zróżnicowanej wysokości
Do d a ls z yc h badań postanowiono wybraó dwie p r zek ła dn ie z ę bate typu WJN 150 i u mieści ć w nich z e s p o ł y wirujące z zębami prostymi o zróżnicowanej w ys ok oś c i. Postanowiono, że z ęb ni ki będą hartowane (HRC = 4 7 t 5 2 ) natomiast koła wykonane zos taną z żel iwa s f e r o l d a l n e g o ulepszonego o i e p l n i e do twardości
(260-r280 HB) u moż li wi aj ąc ej obróbkę skrawaniem posiadanymi przez Wytwórnię narzędzi ami. Wybrane przek ładn ie oznaozone by
ł y numerami 56185 1 56186.
Opis oh ąrakt erys tyk o z ę s t o ś c l o w y c h . Na r y s . 2- 4 przedstawiono n ie k t ó r e fragmenty c ha rak terys t yk czę st oś o lo wy o h z d j ę t y c h po c z a s i e 200 godz. na stanowisku badawczym.
_0)UbS
laoom
Rys. 2 . Charakterystyka widma akustycznego p rzekł adni z ęb a t e j nr 56185 dla n = 750 [min- 1] , N * 11,5 [kW] po c z a s i e 200
godz.
Niektóre metody opraoowań wyników. 103 Char akt erys tyki o z ę s t o ś o l o w e na r y s . 2 1 3 dotyozą p r ze kł a dał z ę b a t e j nr 56185 natomiast chara ktery sty ka o zę s t o ś c lo w a na r y s . 4 p rzek ładn i z ę b a t e j nr 56186.
Z porównania uzyskanych wyników a n a l i z y t eroj owej z charak
teryst ycznymi o z ę s t o ś c l a m l wymuszeń kinematycznych wynika oo n as tę pu j e.
1. Przekładnia zębata nr 56185
1 . 1 . Prędkośó obrotowa n * 750 min- 1 .
_ ¡SOCKMi]
-m m ł
Rys. 3 . Charakterystyka widma akustycznego p r zek ła dn i zęba
t e j nr 56185 dla n ■ 750 [min-'l 3> N = 7 [kW] po o z a s i e 200 godz.
W z a l e ż n o ś c i od stanu o b c ią ż e n i a dominuje poziom c i ś n i e n i a akustycznego bądź przy o z ę s t o ś c l odpowiadającej ozwartej har
monicznej c z ę s t o ś c i z a z ę b i e n i a f z bądź przy c z ę s t o ś o l odpo
w iadaj ącej d r u gi ej harmonicznej c z ę s t o ś c i z a z ę b i e n i a f ^ . Ponadto, drugi oo do w i e l k o ś c i poziom c i ś n i e n i a a ku st yc z
nego n i e z a l e ż n i e od stanu o b ci ą ż en i a determinowany j e s t przy
czyną występującą z pierwszą harmoniczną c z ę s t o ś c i z a z ę b i e n i a . Wyniki zes tawiono w t a b l i c y 2.
Tabl i ca 2 Dbclążenl e
KW Ekstremum c i ś n i e n i a aku
s t yczn eg o przy c z ę s t o ś c i
Drugie co do w i e l k o ś c i ekstremum c i ś n i e n i a aku
s tyczneg o przy c z ę s t o ś c i
1 2 5
0 4 f z = 800 Hz f z = 200 H, z
104 Maolej Makomaskl od. t a b l i c y 2
1 2 3
11, 5 2 f , ■ 400 H.a O f z - 200 H z
15,4 2 f B - 400 Ha z - 200 H z
19, 3 4 f a - 800 Ha f = 200 H
z z
1 . 2 . Prędkość obrotowa n = 1500 min“ 1
N i e z a l e ż n i e od stanu ob ol ąże nl a dominuje poziom o l ś n i e n i a akustycznego przy o z ę s t o ś o l odpowiadającej d r u gi e j harmonicz
nej o z ę s t o ś o l z a z ę b i e n i a t% . Natomiast drugie oo do w l e l k o - ś o l ekstremum o l ś n i e n i a akustycznego występuje przy c z ę s t o ś o l odpowiadającej pie r ws z ej harmonicznej o z ę s t o ś o l z a z ę bi e n i a f &.
T a b l i c a 3 Obciążenie
KW Ekstremum o l ś n i e n i a aku
s tycznego przy o z ę s t o ś o l Drugie oo do w l e l k o ś o l ekstremum o l ś n i e n i a s kustyoznego przy o z ę
s t o ś o l
0 2 i , • 800 HZt B f B . 400 Ha
1 2, 2 2 f . « 800 HB B f , - 400 Ha
2. Prz ek ład ni a zębata ar 56186
2 . 1 . Prędkość obrotowa n =• 750 min“ 1
N i e z a l e ż n i e od stanu o b ci ą ż e n i a dominuje poziom o l ś n i e n i a p^zy c z ę s t o ś c i odpowladająoej ozwartej harmonicznej o z ę s t o ś o l z a z ę b i e n i a f a .
Natomiast drugie oo do w i e l k o ś c i ekstremum c i ś n i e n i a aku- styoznego występuje bądź przy o z ę s t o ś o l odpowladająoej drugiej harmonicznej c z ę s t o ś o l z a z ę b i e n i a , bądź przy c z ę s t o ś c i odpo
w ladaj ąoej pie r ws z ej harmonloznej o z ę s t o ś o l z a z ę b i e n i a ( t a b l i ca 4 0.
Niektóre metody opraoowań wyni kó w. . . 105
Rys. 4 . Charakterystyka widna akustycznego p r ze k ł ad ni z ę b a t e j nr 56186 dla n = 750 [min” ] , N » 7 [kW] po o z a s l e 200
godz.
T a b li c a 4
’ l ś n i e n i e KW
Ekstremum c i ś n i e n i a akustycznego przy
c z ę s t o ś c i
Drugie co do w l e l k o ś o i ekstremum o l ś n i e n i a aku
s t y c z n e g o przy c z ę s t o ś c i
0 4 fz = 800 Hz 2 f z = 400 H z
1 1 , 5 4 f z = 800 H z f z = 200 H z 15,4 4 f 2 = 800 Hz 2 f z » 400 H z
19,3 4 f B = 800 Hz f z = 200 Hz
2 . 2 . Prędkośó obrotowa n = 1500 min«•*1
Również i w tyn przypadku n i e z a l e ż n i e od stanu o b o i ą ż e c i ; dominuje poziom c i ś n i e n i a akustycznego przy c z ę s t o ś c i odpowia
d a j ą c e j drug iej harmonicznej o z ę s t o ś c l z a z ę b i e n i a . Drugie na
t om ia s t ekstremum c i ś n i e n i a akustycznego jako jedyne dla b a- danyoh przypadków występuje przy c z ę s t o ś o l odpowiadającej dwu
d z i e s t e j harmonicznej c z ę s t o ś o l obrotowej f ( t a b l i c a 5 ) .
106 Maciej Makomaskl Tabl i ca 5 Oboiążenle
KW Ekstremum o l ś n i e n i a akustycznego przy
o z ę s t o ś c l
Drugie co do w i e l k o ś c i ekstremum c i ś n i e n i a akustycznego przy c z ę
s t o ś c i
0 2 f z - 800 Ha 20 f„ = 500 H_
n z
1 2, 2 2 f B - 800 Hz 20 f n = 500 H2
Opla wyników o g l ę d z i n « W wyniku przeprowadzonych o g l ę dz i n po c z a s i e 200 go d z. d z i a ł a n i a w warunkach o b c ią ż en ia przekraczają
cego 1 , 5 razy o b o i ą ż e n l e nominalne zębów skośnych stwierdzono co n a s t ę p u j e .
Na f lankach zębów prost ych o zróżnicowanej wysokośol zespo
łów wi ruj ących p rzek ładn i zę b at ej nr 56186 tak na zębniku Jak 1 na k ol e w y s t ą p i ł p l t t l n g n ls z cz ąoy a ponadto na zębaoh zęb
nika p o n i ż e j koła podziałowego w y st ą p i ł o w g ł ę b i e n i e z n i e k s z t a ł c a j ą c e f l a n k i zębów w t a k i sposób, że w miej sce krzywizny z b li żonej do ewolwenty w ys t ą p i ł a krzywizna o odmiennym znaku ( r y s . 8
).
Natomiast na flankach zębów przekł adni zę ba t ej nr 56185 stan zu ży ci a można o ceni ó Jako z u ży ci e umiarkowane ( r y s . 7 ) .
S truktura c h a r a k t e r y s t y k i o z ę s t o ś c l o w e j a ceohy konstrukcyjne u z ę b i e n i a .
Celem t e j fazy badań było porównanie wpływu przypadkowośo1 w p r o c e s i e wytwarzania na trwałoś ć f l a n k i zęba. Jak wykazały badania pomimo t e j samej k o n s t r u k c j i przek ła dn i zębatyoh i tych samych warunków badań r ó ż n i c e w stopni u zu życi a f l a n k i zęba s ą znaczne.
Prz e kł ad n ia zębata nr 56185
Strukturę c h a r a k t e r y s t y k i o z ę s t o ś c l o w e j przekł adni zębatej nr 56185 znamionuje dla prędkośoi obrotowej n * 750 min"1 t o , że wraz ze zmianą stanu o boiąże nl a zmienia s i ę c z ę s t o ś ć , przy k t ó r e j występuje dominanta e fekt u akust ycznego. Według n i e kt ó rych badaozy, w p e ł n i niepotwierdzone wyniki badań wskazują na
Niektóre metody opracowań wyników.. 107 koła podziałowe Jako na p rzyczynę, która J e s t powodem wzbudze
nia drgań podstawowych z c z ę s t o ś o l ą f z , a wzrost Intensywnoś
c i e f e kt u akustycznego przy wyższych harmonicznych J e s t wyni
kiem pobudzenia do drgań masy koła zębatego przez przyczynę drgań podstawowych.
Ponadto s t ru kt urę c h a r a k t e r y s t y k i o z ę s t o ś c l o w e j c har ak te ry zuje brak nadmiernie wyeksponowanego poziomu o l ś n i e n i a aku
s t y c zn e g o . W każdym przypadku stanu o b ol ąż e nl a przy t e j pręd
k oś c i obrotowej drugą co do poziomu J e s t składowa przy c z ę s t o ś c i odpowiadającej p i er w sz ej harmonicznej c z ę s t o ś c i z a z ę b i e n i a
V
Tak wlęo n i e z a l e ż n i e od stanu o b ci ą ż e n i a w głównej mierze st rukt urę widma akustycznego determinują składowe przy o z ę s t o - ś c i a c h f g , 2 f B, 4 f B.W przypadku prędkośoi obrotowej n = 1500 min“ s t wi e r d z o no, że n i e z a l e ż n i e od stanu o b oi ąż e ni a ekstremalny poziom o l ś ni en ia akustycznego występuje przy c z ę s t o ś o i odpowiadającej drugiej harmonioznej 2 f g c z ę s t o ś c i z a z ę b i e n i a .
Prz ekł adni a zębata nr 56186
W przypadku p rzek ładn i z ęb a t e j oznaczonej numerem 56186 dla prędkości obrotowej n = 750 obr/min st wi erdzono: n i e z a l e ż n i e od stanu o b c ią ż e n i a dominanta e fe kt u akustycznego występuje przy o z ę s t o ś c i odpowiadającej czwartej harmonicznej c z ę s t o ś o i z a z ę b i e n i a . Ponadto t y l k o w jednym przypadku stanu o boiąże ni a (N = 19,3 kW) drugą oo do w i e l k o ś c i była składowa przy c z ę s t o ś c i odpowiadającej p i er w sz ej harmonioznej c z ę s t o ś c i z a z ę b i e n i a f , w p o z o s t a ł y c h przypadkaoh była to druga harmoniczna c z ę s t o ś c i z a z ę b i e n i a .
Dla prędkoś ci obrotowej n = 1500 obr/min również w przy
padku t e j p rzek ładn i dominanta e fekt u akustycznego w y s t ą p i ł a przy c z ę s t o ś c i odpowiadającej drugi ej harmonicznej c z ę s t o ś c i z a z ę b i e n i a .
Jak j uż zaznaczono, s t o p i e ń z n l s z o z e ń i a f lank zębów zespo
łów wirujących stosowanych w t e j przek ła dn i b y ł w i ę k s z y .
108 Maciej Makomaskl Podstawy ooeny stanu układu
W badaniach akustycznych każdemu stanowi maszyny odpowiada okreś lony s yg nał a kust yozny. Problem badawczy polega przede wszystkim na rozpoznaniu stanu w o z a s l e badania na podstawie emitowanego sygnału przez maszynę. Zbiór możllwyoh stanów ma
szyny j e s t n ies ko ńczo ny . P r z e j ś c i e od nieskończonego zbioru do z e s t a w i e n i a skońozonej l l o z b y możllwyoh stanów maszyny os ią ga s i ę p r zez odpowiednią k l a s y f l k a o j ę stanów. Oozywlścle między stanem maszyny 1 j e j sygnałem wyjściowym nie występuje Jedno
znaczna o dp owl ed ni ośó, co spowodowane j e s t za kł óc e ni am i. Każde bowiem zjawisko dośwladozalne związane j e s t z a l e ż n o ś o l ą przy
czynową z n ie z li cz o ny m zbiorem innych z j a w i s k . Jego przebi eg u z a l e ż n i o n y j e s t od n i e z l i c z o n e g o zbioru czynników. W każdym Jedpak przypadku na zjawisko s t o c h a s t y c z n e s k ł ad a ją s i ę związ
k i podstawowe i drugorzędne. Te pierwsze o k r e ś l a j ą jego ogólne cechy - w ł a ś c i w o ś o i , które zjawisko cha ra kt er yz uj ą.
W badaniach stapu maszyny Interesujemy s i ę zazwyczaj n i e stanem c a ł e j maszyny a stanem n iekt órych elementów. W tym przy
padku składową uży tecz ną sygnału j e s t każdorazowo t a , która wiąże s i ę z sygnałem emitowanym przez dany el ement , p o z o s t a ł e zaś stanowią z a k ł ó c e n i a . Do a n a l i z y t a ki ch układów s t o s u j e s i ę dwa sposoby r o z d z i e l a n i a sygnałów: s e l e k c j ę czasową i f i l t r a - o j ę c z ę s t o ś c i o w ą . Oba t e sposoby w określonym st opni u mogą być przydatne do badania stanu maszyny.
U podstaw a n a l i z y o z ę s t o ś c i o w e j uzębień i zazębi eń znajdują s i ę n a st ę p u j ą c e h i p o t e z y .
Po p i e r w s z e , j e ż e l i dominanta e fe kt u akustycznego wywołane
go dz ia ł ani e m uzębień wyst ąpi w widmie akustycznym z o z ę s t o ś - o i ą odpowiadającą p ier ws zej harmonicznej c z ę s t o ś c i z az ę bi e ni a
t o uznaó n a l e ż y , że przyczyną wzbudzenia drgań elementów prze
k ła d ni z ę b a t e j J e s t n i e l i n i o w e , uderzeniowe w e j ś c i e zębów w przypór spowodowane następującymi czynnikami:
Niektóre metody opracowań wyni ków. .. 109 - sprężystymi odkształfceniaml zębów
- w i e l k o ś c i ą odchyłki a) p o d z i a ł k i przyporu b) poch yl en ia l i n i i zęba
Po drugie j e ż e l i dominanta e fe kt u akustycznego wywołanego działaniem uzębie ń wy st ąpi w widmie akustycznym z o z ę s t o ś c i ą odpowiadającą d r u gi ej harmonicznej 2 f z lub n - t e j harmo
nicznej c z ę s t o ś c i z a z ę b i e n i a to drgania mniej s ą spowo
dowane uderzeniowym wejściem w przypór a w i ęc e j czynnikami, u - jawnlającymi s i ę z mlmośrodowością koła podzi ał owego . Wzrost intensywności e f e kt u akustycznego dla wyższych harmonicznych j e s t wynikiem pobudzenia do drgań masy koła z ębat ego przez przyczynę drgań podstawowych.
W wyniku dot ychczas przeprowadzonych przez Katedrę badań w warunkach l ab o ra t or yj n yc h i przemysłowych i s t n i e j ą podstawy do wysunięcia nas tę pu ją cy ch h i p o t e z .
Po pierwsze w przypadku, gdy dominanta e f e kt u akustycznego wystąpi przy o z ę s t o ś c l odpowiadającej d r u g i e j harmonicznej czę
s t o ś c i z a z ę b i e n i a f z t o dynamika o b oi ąż e nl a międzyzębnego j e s t b a r d z i e j korzystna a n i ż e l i w przypadku gdy c z ę s t o ś ć odpo
wiadać b ę d zi e p i er w sz ej harmonicznej c z ę s t o ś o i z a z ę b i e n i a . Po d r u g i e , J e ż e l i dominanta e f e kt u akustycznego przy c z ę s t o ś c i f z występuje ł ą c z n i e z innymi składowymi o niec o mniejszej a m p li tu d zi e t o przyczyną wzbudzenia drgań elementów przekł adni z ę b a t e j są prawdopodobnie l i c z n e n i e c y k l i c z n e ude
r z e n i a .
Przyczyną t a k i e g o stanu r z e c z y J e s t prawdopodobnie b ł ą d po
d z i a ł k i obwodowej albo odrywanie s i ę f l a ne k zębów np. podczas biegu luzem.
Po t r z e c i e j e ż e l i brak J e s t nadmiernie wyeksponowanej p o- Jedyńczej składowej a widmo akustyczne cha ra kt er yz uj ą l i c z n e składowe przy c z ę s t o ś c i obrotowej f Q 1 n - t y c h harmonicz
nych c z ę s t o ś o i z a z ę b i e n i a f z t o w tym przypadku prawdopodob
ną przyczyną wzbudzenia drgań elementów p rz ek ł ad ni z ę b a t e j - są w i e l k o ś c i występujące z c z ę s t o ś c i ą obrotów f lub w i e l k o ś c i zewnętrzne wywołująoe p r z e c i ą ż e n i e p rz ek ł ad ni z ę b a t e j .
110 Maciej Makomaskl W szerszym z a k r e s i e wykrywanie prawidłowości prooesu s t o chast ycznego związane j e s t ze stosowaniem ch arakterys tyk pro
b a b i l i s t y c z n y c h . J e s t t o metoda, która pozwala badać przedmiot w warunkach pozbawionych i d e a l l z a c j l , t o znaczy w warunkaoh gdy d z i a ł a ć będą na układ o i ą g ł e zak łó c en ia przypadkowe, a więc w r z e c z y w i s t y c h warunkach d z i a ł a n i a układu.
S z ers ze wykorzystani e t e j metody u z a le ż n i o n e j e s t przede wszystkim od wykrycia s t a b l l n y o h w ł a s n o ś c i sygnału odpowiada
jących określonym stanom maszyny, t o znaczy ch arakterys tyk nie będących funkcjami losowymi.
W pracy ( 3 ) wysunięto t e z ę i ż o g r an lo z en ie s i ę w badaniaoh akustycznych do oceny w a r t o ś c i ś r e d n i e j nawet w n a j o g ó l n i e j szym p r z y b l i ż e n i u j e s t n iew ys t ar cz aj ąc ą c harakt erys tyką sygna
łu dźwiękowego.
Uznano, że zachodzi konieczność r o z s z e r z e n i a badań o z ap is f u n k c j i k o r e l a c y j n e j . Wielu już autorów ( 1 , 3 ) j e s t zgodnych oo do t e g o , że k o r e l a c y j n e metody a n a l i z y e fe kt u akustycznego da
j ą duże m o ż l i w o ś c i . Nie ma dla nich j ak ich ko lwi ek zasadni
czych o g r a n i c z e ń , a dowolnie sł ab y s ygnał okresowy może być przy i c h pomocy wykryty w zagłuszającym h a ł a s i e o dowolnym na
t ę ż e n i u .
Wysunięta w KOPKM h i p o te za co do z a l e ż n o ś c i przebiegu funk- o j i k o r e l a c j i c i ś n i e n i a akustycznego od tych czynników stanu układu, kt óre w i s t o t n y sposób warunkują t r w a ło ś ć u z ę bi e ni a stanowi główny przedmiot podjętych badań stanu układu metodami akustycznymi.
W p ie r w s z e j f a z i e badań p r z y j ę t o nas tę puj ące metody p o s t ę powania badawczego.
Dla wybranego odcinka zdarzeń zapisano w k o l e j n o ś c i po so
b ie n as tę puj ącyc h p r z e d z i a ł a c h pewną l i c z b ę r e a l i z a c j i zmiany c i ś n i e n i a akustycznego w f u n k c j i c z a s u . Początek każdej r e a l i z a c j i ma swoje o d n i e s i e n i e w wej śoi u t e j samej pary zębów w przypór. Otrzymany zbiór n r e a l i z a c j i przedstawia przypadek f u n k c j i l osowej a więc f u n k c j i , k t ó re j w a r t o ś c i dla dowolnie zadanego argumentu t jako w i e l k o ś c i n i el o so we j są zmiennymi losowymi.
N i e k t ó r e metody opracowań wyników.. 111
Rys. 5 . Funkcja k o r e l a o j l o l ś n i e n i a akustycznego dla = 1 t j * Dy g d z i e n = 1 , 2 , 3 . . . , n = 750 (min ^ ) , PQ = 90 (kG) a ) ... . zęby skośne (pierwsza harmoniczna)
b ) . . . zęby p r o s t e (pierwsza harmoniczna)
0 ) ... . Bęby p r o s t e o zróżnicowanej wysokości (druga harmo
n iczna )
112 Maoiej Makomaski Rezygnując z j aki chkol wi ek z a ł o ż e ń , na podstawie z n a l e z i o nych z doświadczenia w a r t o ś c i ohwilowych c i ś n i e ń akustycznych w punktaoh p od zi ał u odcinka r e a l i z a c j i o bl ioz ono estymator f u n k c j i k o r e l a o j i
n 1 = 1
Na r y s . 5 przedstawiono wyoinek f u n k c j i k o r e l a c j i z a r e j e strowany podczas badań lab orat oryj nych dla t r z e c h przypadków par k ó ł zębatych r óżn ej k o n s t r u k c j i . W wyniku przeprowadzonych badań s twi e rd z on o , że na flankach zębów pary kół zębatych któ
r e j e f e k t akustyczny na początku badań charakteryzował- s i ę funkcją k o r e l a o j i o naj wi ększ ej a m p l i t u d z i e , w ys tą p ił o najwię
ksze z u ż y c i e zęba ( r y s . 5 ) . a)
Rys. 6 . Funkcja korel acyj na s krzyn i biegów c iągni ka b - sprawnej, b - niesprawnej
W tym c z a s i e B.W. Pawłów opublikował wyniki badań przepro
wadzone w ZSRR. B.W. Pawłów wyraża pog lą d, że e fe k t akustyczny wywołany d ział ani em maszyn można uznać za proces ergodyozny i w s z y s t k i e c h a r a k t e r y s t y k i s t a t y s t y c z n e o b l i o z a ó z jednego wy-
Niektóre Metody opracować wyni ków, ..
sta ro za ją oo d ł u g i e g o osoylogramu. W wyniku l l o z n y o h dośwlad- ozeń s t w i er d zo n o, że J e ż e l i n i e z m ie ni a ją s i ę warunki d z i a ł a n i a , rozkł ady 1 f unkoj e k or e l a o y j ne otrzynane ze zbi or u r e a l i - z a o j i s ą tak imi samymi charakterystykami Jak t e k t ó r e o b l i c z o ne z o s ta n ą z Jednej d o s t a t e c z n i e d ł u g i e j r e a l i z a c j i p roc es u.
B.W. Pawłów p rzyt aoza między Innymi przykład f u n k c j i k o r e l a o j l dla sprawnej 1 niesprawnej s krzyni biegów c i ą g n i k a ( r y s . 6 ) .
Przechodząc do k o l e j n e j f azy badań w KOPEM postanowiono przyjąó s u g e s t i ę o erg od yc z no ś cl procesu 1 przeprowadzić bada
nia na stanowisku badawczym BZUT z pominięciem komory ak us ty cz nej a więc w warunkach d z i a ł a n i a różnyoh z a k ł ó c e ń . Pomiar prze
prowadzono aparaturą f-my Bruel i Kj ea r, a o b l i c z e n i a f u n k c j i a u t o k o r e l a c y j n e j wg wyrażenia
dokonano na maszynach cyfrowych P o l i t e o h n l k l Ś l ą s k i e j . Również i w tym przypadku, a więc w warunkaoh pozbawionyoh l d e a l l z a c j i uzyskano j e s z o z e j eden wynik pot wi erdzaj ąoy p r z y p u s z o z e n l e , źe z dwóch par k ó ł zębatych w c z e ś n i e j zużyj ą s i ę zęby t e j pary k ó ł , k t ó r e j e f e k t akustyczny ch ar ak t er yz uj e f unkc ja o w i ę k s z e j w a r t o ś c i ; Na r y s . 7 i 8 pokazano p r z e b i e g i f u n k c j i k o r e l a o j l 1 s t o p i e ń z n i s z c z e n i a f l a n k i zęba po określonym o z a s l e d z i a ł a n i a Rys. 7 dotyczy wyników badań p rz ek ł ad ni oznaczonej numerem 56185 a r y s . 8 p r ze k ł ad ni oznaozonej numerem 56186.
P r z y j ę o l e z ał o ż e ń sugerowanych w p u b l i k a c j i B.W. Pawłowa sprowadza o b l i c z e n i e f u n k c j i k o r e l a o j l do wyrażenia
Reasumując jedynym z celów p od jęt ych badań j e s t opracowanie metody, która umożliwiłaby wykrywanie w maszynie zaburzeń s t a - nowiąoyoh z a gr oż e ni e w momenoie gdy j e s z c z e s i ę wydaje, że nic nań n i e wskazuje.
n
K i r ) n^r I W - - ] [pf t j + T ^ p ] 1=1
T
T — oo-Ł
J
o
114 Maoiej Makomaskl
5 4
•o o +»n
a>*
IfN El
oo o
vo >»
tr\ et
u HP*
a
1 ~ i
9 N - *
© C ^
• O d > * I I t a
Ä
■ H
ß O
» Ö C i o
« 9
i M fl
H
9 ©
ta 9
H • H
p . B < ^
o t a
* f l W
X D
* P
© » 3 o
ta f l O
© C O c o • t a
• H © * 1 !
O ■ H
o t a
• t a •o %ą
ß o
t a 9 k t a ^ * r l C O T " o
M 1
f û fl
o ■ H
S
r l
C 0 O
ß i r s
T - > r - * î > >
O i l
C Ö
H f l
9
H • n
O ©
£ O
© + >
T J o
O H
¿ i &
ßp 4 O
Ś ■ H
• • K OO O
• n 3
c o C D *
p * M
« P i
N i e k t ó r e metodj opracowań w y n i k ó w . . . ___________________________115
5 mŁ
#ö o
+»03
vO a v
oo ta r O
© M 4J w rO C->
0>*
N II
O O fO 00
co ©
im a
M rH O CO
ta a
u -h^
P* E 8
o W
£ G v-'
'OP (0O
a v «h o
ta a co
<D
CO • « H
«H <tf*
O «H «
>> O «H
•ta3 o ta
• “•H
ta ^ o
co T- r° G w I
O *H
. B
CO O
a if\
i-» r-
o ii
rH flco
CDH *r->
O CD
x ?
o
CO +>
•>-» o
8 M a o
116 M ad e j Makomaaki Podsumowanie wyników badań
W wyniku dotyohczas przeprowadzonych badań trzeoh różnych k o n s t r u k c j i u z ę b i e n i a i z a z ę bi e n i a st wi erdzono, że tak pozlow o l ś n i e n i a akustyoznego w s k a l i bezwzględnej jak 1 s t o pi e ń zu
ż y c i a f l a n k zębów były najmniej korzystne w przypadku zespołów wi rujących z zębami skośnymi. Najwcześniej w y s t ą p i ł p i t t i n g po- s t ę p u j ą c y w ł a ś n i e na flankach zębów skośnych.
W każdym przypadku pary k ół z zębami prostymi o zróżnicowa
nej wysokości przyczyna wzbudzenia drgań elementów przekładni z ę b a t e j u jawni ła s i ę w widmie akustycznym przy c z ę s t o ś o i odpo
w i ad a ją ce j wyższym harmonicznym c z ę s t o ś c i z az ę bi e ni a przy czym n a j o z ę ś c i e j przy c z ę s t o ś c i odpowiadającej drugiej harmonicznej o z ę s t o ś o l z a z ę b i e n i a f £ . Natomiast w przypadku zębów skośnyoh dominanta e f e k t u akustyoznego występowała zawsze przy c z ę s t o ś c i odpowiadającej p i er w sz ej harmonicznej c z ę s t o ś c i zazę bi enia
V
Zastosowanie metody f u n ko ji k o r e l a c y j n e j do oceny stanu p rz ek ł ad ni zębatych dało wyni ki, które rokują nadzieję na s z e r o k i e Jej wykorzystanie w badaniach akustycznych konstrukc j i u z ę b i e n i a i z a z ę b i e n i a .
Na p o d k r e ś l e n i e z as ł u g u j e t o , że charakter f u n k c j i k o r e l a c y j nej p o z o s t a ł w określonym związku z własnościami dynamicznymi układu. Stwierdzono mianowicie, że prędzej zużywało s i ę uzę
b i e n i e , które opisane z o s t a ł o funkcją k ore l ac yj ną o większej a m p l i t u d z i e .
Ponadto n al eż y p o d k r e ś l i ć , że w wyniku przeprowadzonych ba
dań w warunkach przemysłowych z pominięciem j a k i e j k o l w i e k o s ł o ny a kusty cz ne j stwierdzono brak j a k i e j k o l w i e k s pr z e c z no ś c i mię
dzy wynikami uzyskanymi w komorze akust ycznej i wynikami uzy
skanymi na stanowisku BEFARED a więc w warunkach pozbawionych i d e a l l z a c j l .
Niektóre metody opracowań wyników.« 117 LITERATURA
[1] Bendat J . S . - P r i n c l p l e s and a p p l l o a t i o n o f random n o i s e t h e o r y , John Wlley § Sons 1958.
[2] J a s k ó ł a Z. - Anal iza wpływu cech konstrukcyjnych przekł ad
ni z ęb at yc h, z e s z y t nr 21 Katedry OPKM, 1966.
[3] Pawłów B.W. - Badania d iag no st yczn e w t e c h n i c e WNT Warsza
wa, 1967.
[4] Dletryoh J . - Aku st is ch e k o n s t r uk t i o ns f o rs c hu ng au f dem Gebiet der Zahnradgetriebe - I I Zahradkonferenz - Buda
p e s z t 1969.
[5] J a s kó ł a Z. - Konstruktlonsmerkmale a i s Faktor des a k u s t i - sohen E f f e k t s - I I Zahnradkonferenz - Budapeszt 1969.
HEKOTOPUE METGflÜ PA3PAEGTKM P E 3 y JIb T A T 0 B AKyCTMHECKKX M CCJIEflOBA HM B KOHCTPyKUMCHHIiX MCCJIEflOBAHHflX 3 y m A T h lX ÜEPEflAH
P e 3 d m e
B C T a T b H o n z c a j i H H C C J i e a o B a H H H K O H C T p y a u H H 3 y 6 q a T i i x n e p e j i a t i , n p o B e s e H H u x K a t p e r p o J i o ö iHh x o c h o b K O H C T p y K m m Ma u ih h C n r e s c K o r o n c j i H T e x H H q e c K c r o h h c t H T y T a .
UeJibD Mccjieä o baHKii HBJiaeTca n p e x x e B c e r o HccjiercBaHHe b j i h h - hua KOHCTpyKUHOHHUx cccöeHHOCTeM Ha aipęeKTHBHOCTb x e ü c T B iia n e -
p e x a i i.
H 3 H S B e C T H U X M e T O Ä O B K O H C T p y K I i H O H H b l X H C C a e Ä O B a H H Ü H S ß p a J I H a H y c T i r a e c K H i i M e T o r , a n p e j M e T O M a K y c T H H e c K H X n c c j i e n o B a H H M c b h s h Me s Ä y a r e Me h t b m h C T p y K T y p u a x y c T H n e c i c o r o c n e K T p a , u C T e n e H b i o H 3 H o c a h n o B p e a t n e H H a $ J i a H r o B 3 y 0 e ü .
Ha x a c ^ e A p e i i p h h h j i h , t i T o c r p a H H q e H H e b a x y c T H n e c K u x H c c j i e - s o b aHHax j ę J i a c p e a H H X a e ji h h h h , h j i h C T a H n a p T H o r o o t x j i o H e h h h a a a c e
b c a u o M o Ö r e M c j i y n a e a B J i a e T c a H e y s o B J i e T B o p H T e J i b H o f l x a p a x T e p n c - T H X O f t S M H T T H p O B a H H O r O C H T H a j i a . C u e J I b K O Ö H a p y x e H H a C O B O K y n H O C — T H c t a 6 h j i b h l i x c b o h c t b c n r H a n a , K O T o p u M m o k h o 6 u n p H i i H C a T b o n p e - n e r e H H o e c o c T o a H H e M a n i H H U , p a c m n p H J i H H C C j i e f l O B a H H a o 3 a n n c b x c p - p e J i a U H O H H O H ( p y H K U H H .
118 Maolej Makomaski SOME METHODS OF ELABORATING THE RESULTS OF ACOUSTIC
INVESTIGATIONS IN CONSTRUCTIONAL RESEARCHES OF GEARS S u m m a r y
l a the paper t here are d e s c ri b ed c o n s t r u c t i o n a l i n v e s t i g a t i o n s o f g e a r s , which are b e in g c a r r i e d on by the Department o f General Fundamentals o f Machine Design.
The c h i e f aim o f t h e s e r e s e a r c h e s i s t o i n v e s t i g a t e the i n
f l u e n c e o f the c o n s t r u c t i o n a l f e a t u r e s on the e f f e c t i v e a c t i v i t y o f g e a r s . From among the known methods o f c o n s t r u c t i o n a l i n v e s t i g a t i o n s t here has been chosen the a c o u s t i c method, and as the o b je ct o f a c o u s t i c i n v e s t i g a t i o n s the r e l a t i o n s between the s t r u c t u r e o f an a c o u s t l o spectrum and the ext ent o f the wear and f a.l lure o f the g e a r - t e e t h . I t has been found, that in a o o u s t i c i n v e s t i g a t i o n s the average value and a standard devia
t i o n are no s u f f i c i e n t c h a r a c t e r i s t i c o f the emit ted s i g n a l . In ord er, t o cover a l l the s t a b l e p r o p e r t i e s of the s i g n a l to whioh the determined s t a t e o f the machine might be a t t r i b u t e d , the i n v e s t i g a t i o n s have been extended by the examination of the c o r r e l a t i o n f u n c t i o n .
