Prace naukowo-badawcze Instytutu TiOB z zakresu budownictwa ogólnego

Seria: BUDOWNICTWO z. 51 Nr kol. 647

Jan MAJCHROWICZ

PRACE NAUKOWO-BADAWCZE INSTYTUTU TiOB Z ZAKRESU BUDOWNICTWA OGÓLNEGO

Streszczenie. W artykule podano ważniejsze prace wykonane w Zes- pole Budownictwa Ogólnego Instytutu Technologii i Organizacji Budow­

nictwa i w dawnej Katedrze Budownictwa Ogólnego. Ich tematyka obejmu­

je budownictwo mieszkaniowe i przemysłowe: nowe rozwiązania konstruk­

cyjno-technologiczne, naprawę błędów projektowych i wykonawczych, remonty, awarie oraz prace poświęcone zwięzkom struktury materiałów budowlanych z ich własnościami.

W Instytucie Technologii i Organizacji Budownictwa prace te prowadzo­

ne sę głównie w Zespołach Budownictwa Ogólnego i Fizyki Budowli, a także w znacznej części w Zespole Technologii Materiałów Budowlanych. Jednostki te wywodzę się z dawnej Katedry Budownictwa Ogólnego, która, jako jedna z pierwszych na Politechnice ślęskiej, została utworzona już w 1945 r. Zro­

zumiałe jest więc, że w okresie minionych 35 lat wykonano tak znaczną i- lość prac o tematyce dotyczącej szeroko pojętych problemów budownictwa o- gólnego, że wymienienie wszystkich z nich nie jest ani możliwe ani celowe.

Dlatego w niniejszym opracowaniu ograniczono się do nakreślenia głównych kierunków działalności (z pominięciem ujętej oddzielnie akustyki budowla­

nej) i podania tylko przykładowych, ciekawszych opracowań.

I. Prace będące opracowaniem nowych rozwiązań konstrukcyjno-technologicz­

nych w zakresie budownictwa mieszkaniowego, z wykorzystaniem wyników własnych badań nowych materiałów budowlanych

1. H. Krause, H. Nowak: Możliwości stosowania w budownictwie osadów potra- wiennych", Wiadomości Hutnicze nr 3, 1977.

2. H. Krause, H. Nowak: Optymalizacja hutniczego osadu poneutralizacyjnego w budownictwie. Sympozjum Urzędu Gospodarki Materiałowej i SITPBM,Cet- niewo, 1977.

3^ H. Krause, A. Barć, J. Krasnowski: Tyskie rozwiązania budownictwa jed­

norodzinnego, Przegląd Budowlany nr 12, 1977.

4. J. Mikoś, H. Nowak: Gipaoyye izdelija formovannye metodom Pras-Gips, Stroitelnye Materiały i Konstrukcji (ZSRR), nr 4, 1978.

64 3. Majchrowicz

5. H. Nowak, H. Krause, 3. Majchrowicz, F . Pichocki: Elementy ścianek działowych, zgłoszenie patentowe nr P-196716 z mocę od 15.03.1977 r.

II. Prace badawcze podstawowe, poświęcone zwięzkom struktury z właściwo­

ściami materiałów budowlanych, w aspekcie ich trwałości i wykorzysta­

nia ;

1. 3. Majchrowicz: Wytrzymałość materiałów kruchych poddanych trójosiowe- mu rozciąganiu, praca doktorska, Gliwice 1965.

2. H. Nowak: Zależność wytrzymałości zaczynów gipsowych od średniego pro­

mienia' porów ich mikrostruktury, praca doktorska, Gliwice 1978.

3. H. Krause: Wpływ uziarnlenia lotnych popiołów energetycznych na podsta­

wie właściwości zaczynów cementowo-popiołowych, ZN Pol. Si. "Budownic­

two“ nr 30, 1972.

4. 3. Majchrowicz, M. Woźniakowska: Określenie wytrzymałości zapraw na próbkach płytowych, Sympozjum ITiOB, Kielce 1979.

III. Prace związane z remontami budynków, których stan techniczny nie po­

zwalał na dalsze bezpieczne użytkowanie

Prace te - choć pozornie mniej efektowne w aspekcie nowości naukowej - należę do najważniejszych pod względem użyteczności społecznej i często stawiaję wykonawcom wysokie wymagania pod wżględem wiedzy, doświadczenia i-odpowiedzialności.

W przeważajęcej większości przypadków dotyczę starych obiektów fabrycz­

nych, liczęcych co najmniej kiłkadzissięt lat życia i znajdujęcych się w złym stanie technicznym, które jednak z uwagi na potrzeby gospodarcze mu­

szę być eksploatowane w dalszym cięgu. Niektóre spośród wielu zakładów pra­

cy, dla których opracowano analizy konstrukcyjne starych obiektów, tct:

1. ślęska Fabryka Kabli w Czechowicach-Dziedzicach (M. Robakowski, R,Ma- cieJończyk, 1965).

2. Fabryka Pomocy Naukowych w Bytomiu (M. Robakowski, R. Macie Jończyk, 1967).

3. Bielskie Zakłady Futrzarskie w Bielsku Białej (M.-Robakowski, A. Pie- chaczek, 1967).

4. Zabrzańska Fabryka Maszyn Górniczych w Zabrzu (M. Robakowski, A. Pie- chaczek, 1968).

5. Kopalnia Węgla Kamiennego "Sobieski" w 3aworznie (M. Robakowski, St.

Ochoński, H. Krause, E. Pichocki, 1969).

6. Huta Łaziska w Łaziskach Górnych (M. Robakowski, A. Piechaczek, 1969).

7. Bielska Fabryka Wyrobów śrubowych "Bispol" w Bielsku Białej (M. Roba­

kowski, 0. Kmieć, A. Piechaczek, 0. Majchrowicz, W. Woźniakowska i in­

ni, 1970-1973) *

8. Kopalnia Węgla Kamiennego "Walenty Wawel" w Rudzie Ślęskiej (3. Kmieć*

A. Piechaczek, M, Robakowski, 1970).

9. Zakłady Wytwórcze Osprzętu Sieciowego w Kostuchnie (M. Robakowski, R.

Maciejończyk, B. Palik) 3. Krzycki, H. Nowak, A. Aładia 1971, 1978).

10. Fabryka Obrabiarek "Rafamet" w Kuźni Raciborskiej (M. Robakowski, M.

— \

Dyczkowski, P. Łoboda, 1976).

11. Fabryka Papierów ściernych w Sosnowcu (3. Majchrowicz, M. Woźniakow­

ska, 1968).

IV. Prace będące opracowaniami sposobów poprawy nowych obiektów błędnie zaprojektowanych i wadliwie wykonanych

W wyniku badań, analiz, obliczeń i innych studiów uzyskano w wielu przy­

padkach rozwiązania zapewniające znaczną poprawę sytuacji tak pod wzglę­

dem zwiększenia trwałości całych obiektów lub ich elementów, jak i pod względem zabezpieczenia warunków prawidłowej eksploatacji pomieszczeń i polepszenia komfortu ich użytkowania.

W szczególności można tu przytoczyć liczne prace dotyczące; trwałości posadzek, ciepłochronności stropodachów, szczelności pokryć dachowych,noś­

ności stropów, izolacji przeciwwodnych budynków i basenów kąpielowych,sta­

teczności ścian, izjiacyjności termicznej przegród, podłoży pod bieżnie tartanowś.

Wyniki i wnioski wynikające z niektórych z nich zostały opublikowane w prasie technicznej lub przedstawione na konferencjach naukowych.Należą tu na przykład prace następujące:

1. H. Krause, E. Pichocki: Uszkodzenia stropodachów budynków wielkobloko- wych serii GF-63, Zesz. Nauk. Pol. śl. "Budownictwo” nr 25, 1969.

2. H. Krause, E. Pichocki: Niejednorodność struktury stropodachów przyczy­

ną uszkodzeń budynków z elementów wielkowymiarowych. Przegląd Budowla­

ny nr 3, 1972.

3. H. Krause, E. Pichocki: Teęhniczno-ekonomiczne problemy naprawy stropo­

dachów, Przegląd Budowlany nr 7, 1972.

4. St. Chmielniak, 3. Majchrowicz, H. Nowak; Przyczyny uszkodzeń ’ podłóg pływających..., XII Konferencja Problemowa PZiTB, Kołobrzeg 1975.

5. H. Krause; Poprawa izolacyjności termicznej złączy w ścianach zewnętrz­

nych, XII Konferencja Problemowa PZiT8, Kołobrzeg 1975.

6. H. Krause, O, Majchrowicz, H. Nowak, E. Pichocki: Zmiana przeznaczenia magazynów przyczynę uszkodzeń stropodachów, Zesz. Nauk. Pol. 5l."Budow­

nictwo" nr 42, 1976.

7. 0. Blazy, H. Krause, E. Pichocki: Wadliwe wykonawstwo podłóg -w budow­

nictwie mieszkaniowym, Sympozjum ITiOB, Kielce 1969.

V. Prace umożliwiające przystosowanie istniejących obiektów do nowych wa­

runków eksploatacyjnych - wynikających ze zmiany przeznaczenia, zmian norm, zmiany obciążeń w wyniku nadbudowy itd.

Wykonano je dla wielu zakładów pracy, jak:

1. Kopalnia Węgla Kamiennego "Sobieski" w Borach k. Oaworzna (H. Krause, E. Pichocki, M. Robakowski, 1967).

2. Kopalnia Węgla Kamiennego "Łagiewniki" w Bytomiu (M. Robakowski, R.Ma- ciejończyk, I. Kolon, 1967).

3. Huta Szkła Okiennego "Murów" w Murowie (M. Robakowski, A. Piechaczek, 1968).

4. Zabrzańska Fabryka Maszyn Górniczych w Zabrzu (M. Robakowski, A. Pie­

chaczek, 1968).

5. Kopalnia Węgla Kamiennego "Mortimsr-Poręba" w Zagórzu (K. Krause, E.

Pichocki, M. Robakowski, 1969).

6. Gliwickie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych w Gliwicach (m. Robakow­

ski, T. Gruszka, R. Maciejończyk, W. Zamorowski, 1969).

7. Kopalnia “Czerwona Gwardia" w Czeladzi (M. Robakowski, R. Maciejoń­

czyk, 1969).

8. Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp Górniczych w Tarnowskich Górach (H.

Nowak, M. Robakowski, 1970).

9. Kopalnia Węgla Kamiennego "Walenty-Wawsl" w Rudzie Ślęskiej (0.Kmieć, A. Piechaczek, M. Robakowski, 1970).

10. Kopalnia Węgla Kamiennego "Manifest Lipcowy" w Oastrzębiu (M.Robakow­

ski, 1977).

11. Politechnika śłęska w Gliwicach (0. Majchrowicz, H. Nowak).

12. ZREMB w Gliwicach (H. Nowak, 1973).

13. Zakłady Elektro-Chemiczne "Centra" w Brzeziu nad Odrę (H. Nowak, H.

Krause, E. Pichocki, 1973).

6 6 O. Majchrowicz

VI. Prace związane z wyjaśnieniem przyczyn katastrof i awarii obiektów bu­

dowlanych i ich elementów

Obejmowały one najczęściej nie tylko wyjaśnienie przyczyn wypadków ale i określenie przedsięwzięć prewencyjnych, jakie należy podjęć w przyszło­

ści., Między innymi zajmowano się nieszczęśliwymi wypadkami zwięzanymi z na­

ruszeniem stateczności ścian z drobnowymiarowych elementów z betonów lek­

kich (p. Łoboda, 1978) i z niedostatecznę wytrzymałością wypełnień w ba­

lustradach balkonowych (o. Majchrowicz, 1977), uszkodzeniami wynikający­

mi z działania fali detonacyjnęj, (A. Aładia, 3. Krzycki, 1976) i z prze­

ciążeń termicznych konstrukcji (M. Robakowski, R. Maciejończyk).

VII. Praca badawcze związane z rewaloryzacją obiektów zabytkowych

Prowadzono je tak na zlecenie inwestorów (na przykład Wydziału Kultury Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach - pałac w Będzinie - Gzichowie), jak i w ramach prac dyplomowych. Oedna z nich, poświęcona trwałości konstrukcji kamiennych, wykonana przez K. Wójcik pod kierownictwem 0. Majchrowicza, została nagrodzona w konkursie CZSM w Warszawie w 1978 - jako jedyna z wy­

konanych na uczelniach technicznych.

Praca dyplomowa L, Emricha, wykonana pod kierownictwem H,. Nowaka, po­

święcona adaptacji wieży ciśnień w Raciborzu na motel - uzyskała nagrodę III stopnia na konkursie PZiTB im. Prof. Brzozowskiego.

Na zakończenie powyższego skróconego przeglądu prac z zakresu budownic­

twa ogólnego można stwierdzić, że ich zdecydowana większość została wyko­

nana dla zaspokojenia potrzeb przemysłu na terenie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i została wdrożona'w praktyce z niewątpliwą korzyścią dla całej gospodarki narodowej.

HAyMHO-HCCJIEJ(OBATEJILCKiiE PABOIH B OEJIACTH OEIHErO CIPOHTEJIBCIBA

P e 3 a m e

B cTaTLe npescTaB.ieKbi HanSojiee BaacHHe Hay<mue paC om , -BHnojiHeHHbie ^b Koa- jrescTHBe oSiąero cipoHTejibCTBa IlHeimyia TexHOJiorHH h opraHH3anHH cipoHTejib—

otbs h Ha ÓHBmeił Kaifespe oómero oTponTejiboTBa. Hx TeMaTHica KacaeTca KHJiaą- Koro k npoMHmaeHHoro cipoHTezbcTBa: eobhx KOHCTpyKiHBHO-TezHoaoraHecKHZ pe- l e r a a , KcnpaBjieHiiH npoeKimct h HcnozHHTejibHHx ouhÓok, peMOHioB, aBapnił, a Taicse paCot , nocBHmeHHHX saBHOHMOcTH CTpyKTypH cTpÓHTeJibHbix MaTepaajibHHx Ma- TspaajiOB ot xx cboActb. .

68 J. Majchrowicz

RESEARCH WORKS IN THE FIELD OF BUILOING CONSTRUCTIONS

S u m m a r y

The report contains the papers of major importance presented by the team of civil engineering at The Institute of Technology and Building Or­

ganization and at the former Chair of Civil Engineering. The topic compri­

ses both housing and industrial building: new development in technology and designing, the correcting of design mistakes and realisation,repairs, failures and the papers that refer to the relation of the structure of building materials and their properties.