1. Dziewczyna z wiersza Leśmiana i obrazu Kotarbińskiego
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości Uczeń:
• zna utwór B. Leśmiana „Dziewczyna”,
• rozumie i rozróżnia elementy fantastyczne i realistyczne oraz rozumie ich funkcje w utworze plastycznym i literackim,
• rozumie różnice wynikające z odrębności tworzywa artystycznego.
ii. b) Umiejętności Uczeń:
• potrafi rozróżniać powierzchowną i wnikliwą interpretację łączenia ilustracji z tekstem
• rozwija sprawność umysłową, kreatywność, przełamuje opory przed przedstawieniem własnych pomysłów,
• potrafi wypowiadać się na dany temat,
• potrafi pracować w grupie,
• rozpoznaje konwencjonalne i oryginalne środki wyrazu artystycznego.
b. 2. Metoda i forma pracy
Praca w grupach, dyskusja, burza mózgów.
c. 3. Środki dydaktyczne
Tabela do wypełnienia w grupach
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Co to znaczy "ilustrować"
tekst? - nawiązanie do poznanych utworów powiązanych z obrazem.
ii. b) Faza realizacyjna
1. Wrażenia na temat obrazu "Zjawa kobieca z harfą - Deszcz":
- w jakiej konwencji utrzymany jest obraz? - rozróżnienie elementów fantastycznych i realistycznych
- czym umotywowany jest wybór obrazu i jakie sugestie z niego płyną - wykazanie podobieństw (podobieństwo postaci - zjawy, która manifestuje swoją obecność przez dźwięk; mówienie o tym, co nierealne, o świecie fantastycznym, o przenikaniu się światów realistycznego i fantastycznego wyrażonym przez kompozycję diagonalną; odczytanie intencji artysty - poetyzacja powszedniości) 2. Nauczyciel dzieli klasę na grupy, 5 zespołów. Są wśród nich wybierani liderzy, sprawozdawcy,
lektorzy, sekretarze. Uczniowie w grupach wypełniają tabelkę, dokonują analizy wiersza. Po wykonaniu zadań zespoły prezentują swoje wyniki na forum klasy, są one omawiane
a wnioski zapisane do zeszytu. (załącznik 1).
3. Uczniowie analizują wspólnie przesłanie wiersza i obrazu, swoje pomysły zapisują na tablicy a następnie piszą notatkę. Wiersz Leśmiana nie poetyzuje rzeczywistości, nie upiększa jej, ale pokazuje (akcentuje) ludzkie trudy i heroiczne zmagania w poszukiwaniu sensu życia. Mimo uderzających zbieżności obydwa dzieła są zupełnie odrębne w swym przesłaniu. Ich zestawienie na kartach podręcznika to dialog na temat "poetyzować czy nie".
iii. c) Faza podsumowująca
1. Uczniowie w swobodnych wypowiedziach zastanawiają się, która ze sztuk oddaje w dokładniejszy sposób zmagania w poszukiwaniu sensu i celu życia?
e. 5. Bibliografia
1. Antologia poezji polskiej XX wieku. TEDART, Warszawa 1993.
2. Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, SFS, Kielce 2000.
3. Kotarbiński W., Zjawa kobieca z harfą, w: Poprzęcka M., Arcydzieła malarstwa polskiego, Arkady 2003.
4. Leśmian B., Deszcza, w: Bobiński W., Świat w słowach i obrazach. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego w klasie III gimnazjum, WSiP, Warszawa 2000.
f. 6. Załączniki
g. a) Karta pracy ucznia
załącznik 1.
W jakiej konwencji jest utrzymany wiersz i czy konsekwentnie - od początku do końca?
Jakie są elementy baśniowe i jaką pełnią funkcję?
O czym naprawdę mówi wiersz?
i. b) Zadanie domowe A jak ty zmagasz się z przeciwnościami losu?
h. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
i. 8. Uwagi do scenariusza
brak
