OPTYMALIZACJA CELÓW ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU NA PRZYKŁADZIE RYBACTWA ŚRÓDLĄDOWEGO W DOLINIE BARYCZY

Magdalena Raftowicz-Filipkiewicz

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

OPTYMALIZACJA CELÓW ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU NA PRZYKŁADZIE RYBACTWA

ŚRÓDLĄDOWEGO W DOLINIE BARYCZY

Streszczenie

Niniejszy artykuł porusza problematykę rybactwa śródlądowego w warunkach zrównowa- żonego rozwoju. Głównym jego celem jest próba wykazania, że realizacja optymalnych celów zrównoważonego rozwoju wymaga systemowego podejścia, co nakłada konieczność uwzględnie- nia w analizie także wymiaru kulturowego, instytucjonalnego, technologicznego i politycznego.

Autorka stawia tezę, że głównym problemem związanym z implementacją zasad zrównoważonego rozwoju jest brak holistycznej wizji, co zaburza proces optymalizacji jego celów i przyczynia się do powstawania konfliktów na linii ekologia – ekonomia – społeczeństwo. Na przykładzie rybactwa śródlądowego w Dolinie Baryczy stara się także wykazać, że aby zoptymalizować cele zrównowa- żonego rozwoju, należy wprowadzić skuteczny mechanizm rekompensaty za straty, które ponoszą hodowcy ryb z tytułu ochrony ptactwa.

Badania zostały przeprowadzone na podstawie krytycznej analizy piśmiennictwa krajowego i zagranicznego z zakresu zrównoważonego rozwoju, analizy dokumentów Stowarzyszenia Doliny Baryczy, własnych obserwacji oraz pogłębionych wywiadów z przedstawicielami gospodarstw ry- backich i mieszkańcami Doliny Baryczy.

Prezentowane podejście może w przyszłości zmniejszyć ryzyko podejmowania niewłaściwych decyzji w obszarze społeczno-ekonomiczo-ekologicznym, sprzecznymi z zasadą optymalizacji ce- lów zrównoważonego rozwoju.

Słowa kluczowe: zrównoważony rozwój, rybactwo śródlądowe, optymalizacja, Dolina Baryczy.

Kody JEL: Q01, Q22, Q56

Wstęp

Ekonomia zrównoważonego rozwoju jest współcześnie uznawana za panaceum na wszelkie zagrożenia rozwoju współczesnego świata. Jednak aby była ona skuteczna, nie- zbędna jest optymalizacja jej celów na każdym szczeblu jej oddziaływania.

Głównym celem niniejszych rozważań jest próba wykazania, że realizacja optymal- nych celów zrównoważonego rozwoju wymaga systemowego podejścia, co nakłada konieczność uwzględnienia w analizie także wymiaru kulturowego, instytucjonalnego, technologicznego i politycznego. Autorka na przykładzie rybactwa śródlądowego stara się także dowieść, że skutecznym rozwiązaniem na pojawiające się konflikty na linii: eko- logia – gospodarka rybacka może okazać się dostosowanie przepisów prawnych do aktu- alnych warunków gospodarowania i wprowadzenia automatycznej rekompensaty z tytułu szkód wyrządzonych przez prawnie chronione ptactwo, które niszczy hodowle ryb.

Badania zostały przeprowadzone na podstawie krytycznej analizy piśmiennictwa kra- jowego i zagranicznego z zakresu zrównoważonego rozwoju, analizy dokumentów Sto- warzyszenia Doliny Baryczy, własnych obserwacji oraz pogłębionych wywiadów z przed- stawicielami gospodarstw rybackich i mieszkańcami Doliny Baryczy.

Zrównoważony rozwój – dylematy ontologiczno-aksjologiczne

Zrównoważony rozwój jest współcześnie nieodłącznym elementem większości stra- tegii, programów czy planów rozwojowych na wszystkich poziomach gospodarowania (mikro, mezo, makro, mega). Z drugiej zaś strony, powiększa się także grono sceptyków, którzy krytycznie odnoszą się do idei zrównoważonego rozwoju, nazywając ją utopią, ilu- zją czy wręcz oszustwem (Sztumski 2008, s. 133), co sprzyja powstawaniu szeregu meto- dologicznych dylematów. Kardynalnym zarzutem pod adresem zrównoważonego rozwoju jest brak solidnych podstaw teoretycznych, co przejawia się chociażby w braku jednoli- cie sprecyzowanej i powszechnie akceptowanej definicji. Chociaż jak zauważa S.M. Lele (1991), celem zrównoważonego rozwoju nie jest poszukiwanie kolejnych definicji, tylko sposobów rozwiązania problemów ekologicznych, zagrażających ciągłości procesów spo- łecznych i gospodarczych. Jednak bez silnych, teoretycznych podstaw można uznać, że zrównoważony rozwój funkcjonuje jako koncepcja „życzeniowości” do tworzenia ide- alnej przyszłości, polegającej na sztucznej aksjologizacji rzeczywistości. Oznacza to, że z ontologicznego punktu widzenia, idea zrównoważenia jest sztucznym tworem, który nie ma odzwierciedlenia w rzeczywistym świecie. Idea zrównoważonego rozwoju nakłada bowiem konieczność złamania neoklasycznej zasady maksymalizacji zysków przez przed- siębiorstwa i zmiany obowiązującego paradygmatu na rzecz ekonomii zrównoważonego rozwoju, która ujmuje zagadnienia środowiskowe i społeczne w sposób synergiczny, co wynika to z faktu, że gospodarowanie oparte na maksymalizacji zysku w skali mikro nie sprzyja rozwojowi gospodarczemu w skali makro w długim okresie (Brocki 2009, s. 8).

Jednak badania Roper Starch Wordwide (Laszlo 2008, s. 84) pokazują, że mimo iż w USA między rokiem 1990 a 1993 wzrosła liczba osób najbardziej zainteresowanych sprawami ekologii z 11% do 20%, wzrosła także liczba osób w ogóle nie zainteresowanych ekologią z 28% do 35% w tym samym okresie, co oznacza, iż nie ma pełnej zgody na wejście na nową, zrównoważoną ścieżkę rozwoju.

Poza tym, idea zrównoważonego rozwoju zakłada pewne działania w sferze, którą L. Zacher (2000, s. 63) opisuje jako „świat zastany”, który przez wieki funkcjonował bez odgórnie narzuconych paradygmatów zrównoważonego rozwoju. Pojawia się zatem pytanie, czy można przekonać wszystkich do działań w myśl zasad zrównoważonego roz- woju? Już teraz mamy przykład Szwajcarii z wyśrubowanymi normami środowiskowymi zajmującą 1. miejsce (na 132 badanych krajów) w zestawieniuEnvironmental Performan- ce Index¹ (wskaźnik wydajności środowiskowej) oraz gospodarkę chińską, uplasowaną dopiero na 116. miejscu, ale za to z wysokim wzrostem gospodarczym. Przedstawione dane ukazują, jak mało realna wydaje się być idea dobrowolnego spowolniania gospodar- czego w imię ekologicznej przyszłości, zwłaszcza w czasach kryzysu. Oczywiste jest, że gospodarki rozwijają się szybciej, jeśli nie napotykają na bariery społeczne czy środowi- skowe, co rodzi naturalne pytanie o koszty ochrony środowiska i jego granice. Wydaje się bowiem, że koncepcja zrównoważonego rozwoju jest atrakcyjna tylko dla bogatych, któ-

1 EPI Rankings 2012, http://epi.yale.edu/epi2012/rankings [dostęp: 18.04.2013].

Koncepcja zrównoważonego rozwoju oparta na siedmiu filarach pozwala zaobser- wować sieć pewnych wzajemnych relacji, występujących realnie w otoczeniu każdego podmiotu gospodarczego, zarówno w sferze mikro (dla przedsiębiorstw), mezo (dla jed- nostek terytorialnych), jak i makroekonomicznej (dla państw), które należy każdorazo- wo uwzględniać przy tworzeniu ich strategii długoterminowego rozwoju. W takim ujęciu rzy osiągnęli już pewien stopień rozwoju i mogą sobie pozwolić na dywagowanie o „bar- dziej ekologicznej przyszłości”, ale czy lepszej?

Analizując literaturę przedmiotu można odnieść wrażenie, że koncepcja zrównowa- żonego rozwoju ma charakter postulatywny i funkcjonuje głównie w sferze idei, a nie praktyki, operując stwierdzeniami typu: powinno się…, dobrze by było…. Nie wskazuje natomiast konkretnych narzędzi realizacji, nie określa terminów od – do, kosztów, czy też niezbędnych przepisów legislacyjnych, aby można było mówić o holistycznej wizji wdrożenia tejże koncepcji w życie.

Optymalizacja celów zrównoważonego rozwoju

Przedstawione dylematy ontologiczno-aksjologiczne pozwalają nam stwierdzić, że problematykę zrównoważonego rozwoju powinno rozpatrywać się tylko w ramach całości systemu, holistycznie, z globalną wizją zmian. Dlatego też zasadne wydaje się, zgodnie z ideą L. Zachera (2000, s. 64), rozszerzenie filarów zrównoważonego rozwoju o trzy nowe elementy: tj. o aspekt kulturowy, polityczny i technologiczny oraz dopełnieniem go o jeszcze jeden wymiar – instytucjonalny, tak aby jak najlepiej uchwycić złożoność pro- blematyki zrównoważonego rozwoju, co przedstawia schemat 1.

Schemat 1

Holistyczne ujęcie filarów zrównoważonego rozwoju

Źródło: opracowanie własne.

aspekt polityczny i kulturowy powinien być wyłączony z filaru „społeczeństwo” z uwagi na ich odmienną specyfikę. Problemy zrównoważonego rozwoju w punktu widzenia glo- balnego nie zawsze są tożsame z lokalnymi, co wymaga indygenizacji działań do panują- cych warunków, dlatego zasadne jest mówienie o glokalizacji zrównoważonego rozwoju.

Wymiar instytucjonalny natomiast wymaga od państwa stworzenia odpowiednich struktur instytucjonalnych zarządzania środowiskiem na każdym poziomie działania państwa oraz monitorowanie wdrażania prośrodowiskowego prawa. Jeśli zaś chodzi o technologie, to można uznać iż działania na rzecz zrównoważonego rozwoju wymagać będą stałego roz- woju technologii (w szczególności tych przyjaznych środowisku).

Holistyczne podejście do standardów zrównoważonego rozwoju przedstawił także Ch. Laszlo (2008, s. 61), który wymienia wszystkich powiązanych ze sobą interesariu- szy zrównoważonego rozwoju. Są to zarówno klienci, pracownicy, akcjonariusze partne- rzy biznesowi, społeczność, jak i samo środowisko. Systemowa wizja zrównoważonego rozwoju nakłada konieczność optymalizacji działań na rzecz zrównoważonego rozwoju, gdzie niemożliwe jest utrzymywanie w równowadze jednej składowej, jeśli brakuje jej w pozostałych. Takie ujęcie zakłada aktywną rolę człowieka w przyrodzie i możliwość sprzężenia zwrotnego, bowiem u podstaw gospodarki zorientowanej ekologicznie, zgod- nie z założeniem B. Commonera (1974, s. 53) „wszystko jest powiązanie siecią wzajem- nych współzależności”.

Jednak ważne są nie tyle owe filary i wzajemne relacje zachodzące między nimi, ale przede wszystkim proporcje ich rozmiarów i sił, co wiąże się z problematyką optymaliza- cji celów zrównoważonego rozwoju. Jednak obserwując poszczególne działania na rzecz implementacji zasad zrównoważonego rozwoju można odnieść wrażenie, że najsilniej- szy wpływ na otoczenie wywiera filar środowiskowy, kreując tym samym swoisty „eko- -sztuczny” świat, w którym prymat nad wszelkimi innymi aspektami zrównoważonego rozwoju wiedzie ekologia. Zdaniem W. Brockiego (2008, s. 10), nadrzędność ochrony śro- dowiska nad innymi sferami jest uzasadniona z uwagi na fakt, że stanowi ona materialną bazę wszelkiej działalności człowieka. Z drugiej strony, ta wzmożona w ostatnich latach działalność na rzecz ochrony środowiska przyczynia się do powstawania szeregu ekolo- gicznych barier rozwoju gospodarczego, zwłaszcza gdy działalność gospodarcza wystę- puje na obszarach przyrodniczo-cennych. Systematycznie bowiem rośnie powierzchnia obszarów chronionych (w 1990 r. wynosiła 6073,1 km², zaś w 2011 r. już 10148,7 km², co stanowi aż 32,5 % powierzchni całego kraju.) (GUS 2008; Ochrona... 2012, s. 277).

Jednak paradoksalnie, zwiększona dbałość o ochronę środowiska może przyczynić się w konsekwencji do jej degradacji, co potwierdza koncepcja „rozporządzalnej przestrzeni środowiska” o pojemności ekologicznej w danych warunkach rozwoju gospodarczego.

Jak dowodzi E. Kośmicki (1998, s. 38), jej wielkość nie powinna być przekroczona, gdyż zagrozi to celom zrównoważonego rozwoju.

Jakie działania można podjąć, aby zoptymalizować cele zrównoważonego rozwoju w myśl zasady „wilk syty i owca cała”? Zdaniem L. Zachera (2000, s. 67), trudno wymy- ślić całościowy model oszczędnej produkcji, racjonalnej konsumpcji, oszczędnego zuży- wania zasobów środowiska, a przy tym zapewnić i utrzymać zatrudnienie, bowiem nie ma dobrej i realistycznej recepty (oprócz radykalnych, rewolucyjnych bądź utopijnych pomy- słów), aby system zmienić na lepszy. Mimo to, zdaniem autora, należy szukać konsensu- sów i aliansów racjonalnościowych, aby bezkonfliktowo próbować rozwiązać problemy związane ze zrównoważonym rozwojem i rozwijać kulturę kooperatywizmu.

Rozwiązaniem problemu może być konieczność wprowadzenia procedury określania racjonalności (Poskrobko 2008, s. 31) (tj. celowości, skuteczności oraz efektywności) pro- jektów ekologicznych w porozumieniu z wszystkimi interesariuszami, zanim projekt taki

będzie zaimplementowany, bądź też uzależnienie zysku podmiotów gospodarczych od działań na rzecz ochrony środowiska i rozwoju społecznego, co łączy się z problematyką rekompensowania strat. Niestety jak dotąd, nie wprowadzono skutecznych legislacyjnych narzędzi motywujących interesariuszy do podjęcia takich działań, co najlepiej widać na przykładzie rybactwa śródlądowego w Dolinie Baryczy.

Zrównoważony rozwój a rybactwo śródlądowe w Dolinie Baryczy

Rybactwo śródlądowe jest gałęzią gospodarki, która w naturalny sposób jest powiąza- na z paradygmatami zrównoważonego rozwoju. Wynika to chociażby z faktu, że działal- ność rybacka jest prowadzona najczęściej na terenach przyrodniczo-cennych. Duża część z tych obszarów obejmuje także kompleksy stawów, gdzie prowadzona jest komercyjna hodowla ryb. Z jednej strony, implementacja zasad zrównoważonego rozwoju² stanowi czynnik rozwoju gospodarstw rybackich, bowiem wymaga prowadzenia np. ekstensywnej hodowli, co wyraźnie poprawia walory smakowe ryb. Z drugiej zaś, wiąże się z ponosze- niem dodatkowych kosztów związanych z występowaniem coraz większej ilości chronio- nych prawem rybożerców, które przetrzebiają hodowle. Pojawia się zatem pytanie, czy konsumenci są gotowi zapłacić drożej za „ekologiczne” ryby niż za te hodowane w spo- sób „niezrównoważony”? Odpowiedź jest niestety negatywna, co potwierdza fakt, że do Polski sprowadzane są rekordowe ilości taniego, „nie-ekologicznego” karpia z zagranicy (Lirski 2012, s. 5), przyczyniając się tym samym do powstania szeregu konfliktów na linii ekologia – polska gospodarka rybacka. Jednak aby móc znaleźć optymalne rozwiązanie dla dalszego rozwoju Doliny Baryczy, należy najpierw poznać specyfikę tego obszaru w oparciu o analizę filarów zrównoważonego rozwoju w ujęciu holistycznym.

Charakterystycznym dla Doliny Baryczy jest fakt, iż teren ten (1662,43 km²) obej- muje blisko 1/5 całkowitej powierzchni użytkowej stawów hodowlanych w Polsce³, zaś powierzchnia gruntów pod wodami wynosi aż 11% (średnia krajowa to 2,7%). Poza tym znajduje się tam największy ośrodek hodowli karpia w Europie (Stawy Milickie), założo- ny już w XIII w. Obecnie większość obszarów, na których prowadzona jest działalność rybacka jest objęta programem NATURA 2000, jako tereny specjalnej ochrony ptaków.

Zalicza się do nich Ostoja nad Baryczą (82 026,4 ha), Dolina Baryczy (55 516,8 ha) oraz Dolina Dolnej Baryczy (3165,8 ha)⁴. Mieści się tam również największy w Polsce or- nitologiczny rezerwat „Stawy Milickie” oraz największy w Polsce Park Krajobrazowy

„Dolina Baryczy”.

Specyfika przyrodniczo-gospodarcza doliny ma także swoje odzwierciedlenie w cha- rakterystyce blisko 100 tysięcznego społeczeństwa zamieszkującego te tereny. Dolina Baryczy obejmuje 8 gmin, z czego połowę stanowią gminy wiejskie, mało zurbanizowa- ne⁵. Ludność wiejska (zazwyczaj słabo wykształcona) jest zatrudniona w głównej mierze w sektorze rybactwa i rolnictwa, co przełożyło się na stworzenie specyficznej kultury ry- backiej tego regionu. Corocznie w Dolinie Baryczy organizowane są Dni Karpia, powstają

2 Report of the United Nations conference on environment and development, Rio de Janeiro, 3-14.06.1992, United Nations, A/CONF.151/26 (Vol. I), http://www.un.org/documents/ga/conf151/aconf15126-1annex1.htm [dostęp: 18.04.2013].

3 Na podstawie: Wykaz obrębów hodowlanych województwa dolnośląskiego ustanowionych w drodze Decyzji Wojewody Dolnośląskiego w latach 2002-2005 i w latach 2006-2010; Decyzja Marszałka Województwa Dolnośląskiego, 2011.

4 Obszary NATURA 2000, Fundacja Ekorozwoju, obszary.natura2000.pl.

5 Lokalna Strategia Rozwoju Obszaru Rybackiego Doliny Baryczy na lata 2010-2015,

http://nasza.barycz.pl/imgekoprojekty/file/LSROR%20dla%20Doliny%20Baryczy%20aktualizacja%20bud%C5%BCetu

%20-%20%20MARZEC%20%202012.pdf

nowe ośrodki agroturystyki z możliwością połowu i konsumpcji ryb, promuje się karpia milickiego jako produktu regionalnego. W Dolinie Baryczy działają również specyficz- ne instytucje otoczenia biznesu. Przykładem jest Stowarzyszenie „Partnerstwo dla Doli- ny Baryczy”, którego celem jest działanie na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i rybackich doliny, na bazie wykorzystania walorów przyrodniczo-kulturowych, szczególnie obszaru NATURA 2000, co przekłada się m. in. na wspieranie przedsiębior- czości i pobudzanie aktywności społeczności lokalnych.

Można zatem uznać, że głównymi czynnikami, które powinny być uwzględniane przy opracowaniu celów zrównoważonego rozwoju Doliny Baryczy są przede wszystkim: wyso- ki odsetek ludności wiejskiej, niski poziom uprzemysłowienia, uwarunkowania historyczno- -kulturowe związane z gospodarką stawową, duża powierzchnia stawów hodowlanych oraz różne formy ochrony przyrody, związanej ze stawami i ich bezpośrednim otoczeniem.

Jednak okazuje się, że w Dolinie Baryczy brak jest optymalnej wizji zrównoważonego rozwoju. Głównym zarzutem rybaków w odniesieniu do założeń zrównoważonego rozwo- ju jest fakt, iż stawy zostały zbudowane, aby hodować ryby, a nie aby chronić środowisko, chociaż pośrednio proces hodowli ryb pozytywnie wpływa na wzbogacanie krajobrazu oraz rozwój jego bioróżnorodności. Niestety, implementacja zasad zrównoważonego roz- woju, w którym prymat wiedzie ekologia nad zdrowym rozsądkiem, może przyczynić się w konsekwencji do jej degradacji. Już teraz branża rybacka boryka się z obniżonym poziomem produkcji, ograniczoną sprzedażą i niskim poziomem zysków (Steffens 2012, s. 21). Niestety, ekolodzy nie przyjmują do wiadomości, że jeśli gospodarstwa rybackie zbankrutują, nie będzie w akwenach ryb, a w konsekwencji i rybożerców oraz całej tak starannie chronionej bioróżnorodności.

Czy istnieje zatem optymalne rozwiązanie tego problemu? Wydaje się, że pomocnym byłby skuteczny mechanizm rekompensaty za straty związane z działalnością na terenach przyrodniczo cennych. Niestety, Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie ochro- ny gatunkowej (2011) zwierząt pomija aspekt ekonomiczny hodowców ryb. Obecnie nie mają oni możliwości obrony przed rybożercami (głównie czaplami i kormoranami), które w krótkim okresie czasu są w stanie całkowicie przetrzebić populację ryb w stawach przy- czyniając się tym samym do bankructwa hodowców. W przeciwieństwie do Unii Euro- pejskiej, gdzie przyjęto zasadę rekompensaty kosztów płynących z tego tytułu, w Polsce programy wodno-środowiskowe wciąż nie zostały wdrożone, co powoduje iż pojawia się pytanie o sens implementacji zasad zrównoważonego rozwoju w Dolinie Baryczy.

Podsumowanie

Na podstawie przedstawionych rozważań możemy uznać, że problematyka zrównowa- żonego rozwoju ma charakter postulatywny i jest tworem aksjologicznym, a nie operacyj- nym. Głównym problemem związanym z implementacją zasad zrównoważonego rozwoju jest brak holistycznej wizji, co zaburza proces optymalizacji celów zrównoważonego rozwo- ju i przyczynia się do powstawania konfliktów na linii ekologia – ekonomia - społeczeństwo.

Dlatego też zasadne jest rozszerzenie filarów zrównoważonego rozwoju o sferę kulturową, polityczną, technologiczną oraz instytucjonalną tak, aby sfera ekologiczna nie była „z de- finicji” dominująca. Na przykładzie rybactwa śródlądowego w Dolinie Baryczy wykaza- no, że cele zrównoważonego rozwoju nie są optymalne dla wszystkich interesariuszy. Aby zoptymalizować te cele, należy wprowadzić skuteczny mechanizm rekompensaty za straty związane z działalnością na terenach przyrodniczo cennych. W przeciwnym razie pojawia się pytanie o sens implementacji zasad zrównoważonego rozwoju w Dolinie Baryczy.

Bibliografia

Brocki W. (2009), Odpowiedzialne rybołówstwo jako element zrównoważonego rozwoju, Wydaw- nictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, Szczecin.

Commoner B. (1974), Zamykający się krąg, Przyroda, człowiek i technika, Biblioteka Sejmowa, Warszawa.

EPI Rankings 2012, http://epi.yale.edu/epi2012/rankings [dostęp: 18.04.2013].

GUS, Ochrona środowiska 2008, Warszawa.

GUS, Ochrona środowiska, 2012, Warszawa.

Kośmicki E. (1998), Koncepcja metabolizmu społecznego jako wyzwanie dla badań i dydaktyki ochrony środowiska (w:) Ochrona środowiska na uniwersyteckich studiach przyrodniczych, Wydawnictwo UG, Gdańsk.

Laszlo C. (2008), Firma zrównoważonego rozwoju, Studio Emka, Warszawa.

Lele S.M. (1991), Sustainable development: a critical review, “World Development”, No. 19(6).

Lirski A. (2012), Karp-aktualności sezonu 2011 roku, (w:) Branżowe i rynkowe znaczenie karpia, Materiały konferencyjne z XVII Krajowej Konferencji Hodowców Karpia, PTR, Paprotnia.

Obszary NATURA 2000, Fundacja Ekorozwoju, obszary.natura2000.pl.

Poskrobko T. (2009), Problemy pomiaru efektywności programu Natura 2000 w kontekście zrów- noważónego rozwoju, (w:) Sidorczuk-Pietraszko (red.), Implementacyjne i aplikacyjne aspekty zrównoważonego rozwoju, WSE w Białymstoku, Białystok.

Report of the United Nations conference on environment and development, Rio de Janeiro, 3-14.06.1992, United Nations, A/CONF.151/26 (Vol. I),

http://www.un.org/documents/ga/conf151/aconf15126-1annex1.htm [dostęp: 18.04.2013]

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12.10.2011 w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. Nr 237, poz. 1419).

Steffens W. (2012), Rybactwo stawowe – osiągnięcia, porażki i nadzieje, (w:) Branżowe i rynkowe znaczenie karpia, materiały konferencyjne z XVII Krajowej Konferencji Hodowców Karpia, PTR, Paprotnia.

Sztumski W. (2008), Refleksja na temat rozwoju zrównoważonego. (Czy zrównoważony rozwój jest fikcją, utopią, iluzją czy oszustwem?), „Problemy Ekorozwoju”, Vol. 3, No. 2.

Wykaz obrębów hodowlanych województwa dolnośląskiego ustanowionych w drodze Decyzji Wo- jewody Dolnośląskiego w latach 2002-2005 i w latach 2006-2010, Decyzja Marszałka Woje- wództwa Dolnośląskiego, 2011.

Zacher L. (2000), Trwały rozwój-utopia czy realna możliwość, „Problemy Ekorozwoju”, Vol. 3, No. 2.

Optimisation of the Objectives of Sustainable Development on the Example of Inland Fishery in the Barycz Valley

Summary

This article presents the issue of inland fisheries in terms of sustainable development. Its main aim is an attempt to prove that the realisation of optimal objectives of sustainable development re- quires a systematic approach which imposes a need to include the cultural, institutional, technologi-

cal and political dimension. The author argues that the main problem associated with implementa- tion of the principles of sustainable development is the lack of holistic vision, which interferes the process of optimising its objectives and contributes to the emergence of conflicts in the line of ecol- ogy - economics - society. On the example of inland fisheries in the Barycz Valley, the author also tries to demonstrate that in order to optimise the objectives of sustainable development, it should be implemented an effective mechanism for compensation of losses for inland fishermen caused by protection of fish-eating birds.

The study was based on a critical analysis of domestic and foreign literature in the field of sus- tainable development as well as analysis of documents of the Barycz Valley Association, observa- tions and interviews with representatives of fish farms and residents of the Barycz Valley.

This approach can reduce in future the risk of making wrong decisions in the social-environ- mental-economic area, which are against the principle of optimisation of the goals of sustainable development.

Key words: sustainability development, inland fishery, optimisation, Barycz Valley.

JEL codes: Q01, Q22, Q56

Оптимизация целей устойчивого развития на примере рыбного промысла во внутренних водах Долины Барычи

Резюме

Статья затрагивает проблематику рыбного промысла во внутренних водах в условиях устойчивого развития. Основная цель – попытка доказать, что достижение оптимальных це- лей устойчивого развития требует системного подхода, что вызывает необходимость учета в анализе также культурного, институционального, технологического и политического мас- штабов. Автор ставит тезис, что основной проблемой, связанной с внедрением принципов устойчивого развития, является нехватка холистической картины, что нарушает процесс оп- тимизации его целей и приводит к возникновению конфликтов на линии «экология – эконо- мика – общество». На примере рыбного промысла во внутренних водах в Долине Барычи она старается тоже доказать, что для того, чтобы оптимизировать цели устойчивого развития, следует ввести действенный механизм компенсации за потери, которые несут рыбоводные хозяйства по причине охраны питающихся рыбой пернатых.

Исследования провели на основе критического анализа национальной и зарубежной ли- тературы в области устойчивого развития, анализа документов Общества Долины Барычи, собственных наблюдений, а также углубленных интервью с представителями рыбацких хо- зяйств и жителями Долины Барычи. Представляемый подход может в будущем снизить риск принятия неправильных решений в общественной, экономической и экологической обла- стях, противоречащих принципу оптимизации целей устойчивого развития.

Ключевые слова: устойчивое развитие, рыбный промысел во внутренних водах, оптимиза- ция, Долина Барычи.

Коды JEL: Q01, Q22, Q56

© All rights reserved