Zofia Dziurawcowa
"Mikroklimat w muzeum"
-konferencja, Rzeszów, 21 sierpnia
1972
Ochrona Zabytków 26/1 (100), 70-71
w a to ro m a r c h i te k t u r y m o ż liw o ść ro z w ią z y w a n ia n o w y c h p ro b le m ó w te o r e ty c z n y c h i p ra k ty c z n y c h . K r a je a r a b s k ie o c z e k u ją n a w s p ó łp r a c ę s p e c ja lis tó w w z a k re s ie k o n s e r w a c ji z a b y tk ó w ; f a k t te n b y ł b r a n y p o d u w a g ę w p rz y g o to w y w a n iu z a ło ż e ń P o l- sk o -E g ip sk ie g o Z e s p o łu K o n s e rw a c ji Z a b y tk ó w Is la m u . L e c h K r z y ż a n o w s k i
„M I K R O K L I M A T W M U Z E U M ” — K O N F E R E N C J A , R Z E S Z Ó W ,
21 S I E R P N I A 1972
Z a p e w n ie n ie n a le ż y ty c h w a r u n k ó w d la p r z e c h o w y w a n ia z b io ró w s z tu k i, s tw o r z e n ie o d p o w ie d n ie g o m ik r o k lim a tu w p o m ie sz c z e n ia c h m u z e a ln y c h je s t s ta ły m te m a te m lic z n y c h k o n fe r e n c ji k o n s e r w a to r s k ic h n a św iecie. Z a g a d n ie n ie to ró w n ie ż sz e ro k o b y ło o m a w ia n e w r. 1972 n a o g ó ln o p o lsk ie j k o n f e r e n c ji k o n s e r w a to ró w m u z e a ln y c h w T o ru n iu 1. P o d o b n y p ro b le m — a m ia n o w ic ie : n a d m ie r n e z a w ilg o c e n ie p o m ie sz c z e ń w y s ta w o w y c h m u z e u m w R zeszo w ie, m ie sz c z ą c y c h się n a p a r te r z e z a b y tk o w e g o b u d y n k u o ra z w y tw a rz a n ie się w ty c h p o m ie sz c z e n ia c h n ie w ła ś c iw e g o m ik r o k lim a tu n a s k u te k b r a k u n a le ż y te j w y m ia n y p o w ie tr z a — s ta n o w ił te m a t k o n fe r e n c ji, k tó r a o d b y ła się 21 s ie rp n ia 1972 r. w R zeszo w ie, a je j u c z e s tn ik a m i b y li p ra c o w n ic y m u z e a ln i i k o n se r w a to rz y z te r e n u w o je w ó d z tw a rzeszo w sk ieg o . O tw a rc ia k o n f e r e n c ji d o k o n a ł d r F. B ło ń sk i, d y r e k to r M u z e u m O k rę g o w e g o w R zeszo w ie, a je j p ro w a d z e n ie o b ją ł m g r W. D z iu ra w ie c , k ie r o w n ik P ra c o w n i K o n s e rw a to rs k ie j.M g r W. D z iu ra w ie c n a p o d s ta w ie o b s e rw o w a n y c h w o k re s ie k ilk u la t z a p is ó w t e r - m o h ig ro g ra fic z n y c h , p r z e d s ta w ił s ta n z a w ilg o c e n ia b u d y n k u m u z e a ln e g o . N a d m ie r n e z a w ilg o c e n ie p o m ie sz c z e ń (95% ) w sezo n ie le tn im r. 1972 je s t z ja w is k ie m n ie ty p o w y m , p o w s ta ły m p r a w d o p o d o b n ie w s k u te k d łu g o trw a łe g o , n ie k o n tr o lo w a n e g o w ie tr z e n ia w p o rz e n a jm n ie j w ła ś c iw e j, tj. w m a ju . B u d y n e k w y su sz o n y z im ą (c e n tr a ln e o g rz e w a n ie ) w c h ło n ą ł n a d m ie r n ą ilo ść w ilg o ci. D o d a tk o w ą je j ilo ść w p r o w a d z o n o w s k u te k w ie tr z e n ia w n ę trz w czasie u p a łó w w g o d z in a c h p o p o łu d n io w y c h , g d y la to b y ło u p a l ne i deszczow e.
O k a z a ło się, że teg o r o d z a ju p ro b le m y is tn ie ją n ie ty lk o w m u z e u m rz e s z o w s k im , a le i w in n y c h p la c ó w k a c h m u z e a ln y c h , k tó r e m ieszczą się w b u d y n k a c h p o s ia d a ją c y c h c e n tr a ln e o g rz e w a n ie . B a rd z o is to tn e b y ły u w a g i u c z e s tn ik ó w k o n f e r e n c ji n a te m a t u tr z y m a n ia w s a la c h w y s ta w o w y c h i w m a g a z y n a c h m o ż liw ie s ta łe g o m ik r o k lim a tu , sta n o w ią c e g o w a ż n y e le m e n t p r o f ila k ty k i k o n s e r w a to rs k ie j w p rz e c h o w y w a n iu z b io ró w . K o n s e rw a to rz y z M u z e u m O k rę g o w e g o w R zeszo w ie od l a t p rz e s tr z e g a ją te j z a sa d y , w y c h o d z ą c z z a ło ż e n ia , że z m ie n n e w a r u n k i k lim a ty c z n e w p ły w a ją u je m n ie n a s ta n z a b y tk ó w . N ie je d n o k r o tn ie p o m ie sz c z e n ia w y s ta w o w e m u s z ą b y ć w ie tr z o n e ze w z g lę d u n a o g ro m n y p r z e p ły w z w ie d z a ją c y c h , ja k n p . n a Z a m k u w Ł a ń c u c ie (w y c ie cz k a co 3 m in u ty ), a le k o n s e r w a to r z y te j p la c ó w k i m a ją p e łn e rę c e r o b o ty p rz y z a b e z p ie c z a n iu i k o n s e r w o w a n iu e k s p o n a tó w .
O d c z y ta n a w czasie s p o tk a n ia I n s tr u k c j a w s p r a w ie w ie tr z e n ia m u z e u m , o p ra c o w a n a d la m u z e u m rz e sz o w sk ie g o , s t a ła się p u n k te m w y jś c ia d o s z e ro k ie j d y s k u s ji. P o w y ja ś n ie n iu , że k ry z y s z a w ilg o c e n ia p o m ie sz c z e ń w y s ta w o w y c h m u z e u m w R z e szow ie m in ą ł w ra z z u p a ła m i s k o n s ta to w a n o , iż o b n iż e n ie te m p e r a tu r y p o w ie tr z a n a z e w n ą trz b u d y n k u p o z w a la n a o tw ie r a n ie i w ie tr z e n ie sal, co p o w o d u je je d n o c z e ś n ie ic h o su s z a n ie bez szk o d y d la e k s p o n a tó w . Z a w s z e je d n a k w ie tr z e n ie p o w in n o b y ć k o n tr o lo w a n e i o d b y w a ć się w y łą c z n ie w te d y , g d y t e m p e r a t u r a n a z e w n ą tr z b u d y n k u je s t z b liż o n a do te m p e r a t u r y p a n u ją c e j w je g o w n ę trz u . W in s tr u k c j i p o d a n e z o s ta ły szk o d y , ja k ie w y n ik a ją z g w a łto w n y c h z m ia n te m p e r a t u r y w p o m ie s z c z e n ia c h m u z e a ln y c h . Z a w a r to w n ie j ta k ż e w y ja ś n ie n ie , ja k n ie w ła ś c iw ie w p ły w a n a w ilg o t
1 B . B i e l a w s k i , K u r s s z k o l e n i o w y dla k o n s e r w a t o r ó w p r a c u j ą c y c h w m u ze a c h , „ O c h r o n a Z a b y t k ó w ” , X X V (1972) n r 3, S. 235.
n o ść p o m ie sz c z e ń w y m ia n a p o w ie tr z a w czasie w ie tr z e n ia o ra z ja k i k ie d y n a le ż y w ie trz y ć , a b y n ie sp o w o d o w a ć u sz k o d z e n ia e k s p o n a tó w . W z a k o ń c z e n iu in s tr u k c ji p o d a n o szczeg ó ło w e p rz e p is y i z a rz ą d z e n ia d o ty c z ą c e o m a w ia n e g o p r o b le m u o ra z w y k a z w a ż n ie js z y c h p o z y c ji li te r a t u r y z te g o z a k re s u . U c z e stn ic y k o n f e r e n c ji z a p ro p o n o w a li, a b y in s tr u k c ję , p o w p ro w a d z e n iu p e w n y c h z m ia n o ra z d o s to s o w a n iu do p o tr z e b m u z e ó w re g io n a ln y c h i sp o łe c z n y c h , ro z e s ła ć do osób s p r a w u ją c y c h o p ie k ę n a d z b io ra m i m u z e a ln y m i. O b e c n ie in s tr u k c j a z n a jd u je się w o p ra c o w a n iu szczeg ó ło w y m i w n a jb liż s z y m cz a sie z o s ta n ie p r z e s ła n a do w s z y s t k ic h m u z e ó w w o je w ó d z tw a rzeszo w sk ieg o .
N a k o n fe r e n c ji o m ó w io n o ta k ż e s p r a w ę a p a r a t u r y s łu ż ą c e j do p o m ia ru te m p e r a tu r y i w ilg o tn o śc i, je j d z ia ła n ie i e w e n tu a ln e n ie d o k ła d n o ś c i z a p is u , n p . s k o n tro lo w a n o z a p is y te r m o h ig ro g ra f ó w w y k o n a n e w o s ta tn ic h la ta c h . O b e jrz a n o ró w n ie ż z a w ilg o c o n e i d u sz n e p o m ie sz c z e n ia m u z e u m . P rz y o k a z ji s p o tk a n ia o m ó w io n o s p r a w ę o d p o w ie d n ie g o w y k o n a n ia m a g a z y n ó w m u z e a ln y c h z n a jd u ją c y c h się a k tu a ln ie w b u d o w ie ; p o w in n y w n ic h b y ć stw o rz o n e o d p o w ie d n ie w a r u n k i k lim a ty c z n e d la p rz e c h o w y w a n y c h w p rz y sz ło śc i zb io ró w . N a le ży je z a o p a trz y ć w d o s ta te c z n ą iz o la c ję te r m ic z n ą i s p r a w n ie d z ia ła ją c ą w e n ty la c ję , d a ją c ą się re g u lo w a ć . Ś c ia n y p o w in n y b y ć iz o lo w a n e p r z e d p o c h ła n ia n ie m w ilg o ci, n ie m o g ą b y ć h ig ro s k o p ijn e .
Z u w a g i n a f a k t, że p ro b le m y z w ią z a n e z u tr z y m a n ie m o d p o w ie d n ie g o m ik r o k lim a tu w m u z e a c h i p o m ie sz c z e n ia c h m a g a z y n o w y c h w y m a g a ją p iln e g o ro z w ią z a n ia w sk a li k r a j u , p r o p o n u je m y , a b y w s z y s tk ie p la c ó w k i m u z e a ln e p r z e d y s k u to w a ły je w e w ła s n y m z a k re s ie . Z o f i a D z i u r a w c o w a
