"Das Heil des Menschen : interweltlich - christlich", Ulrich Hommes, Joseph Ratzinger, München 1975 : [recenzja]

Stefan Moysa

"Das Heil des Menschen :

interweltlich - christlich", Ulrich

Hommes, Joseph Ratzinger, München

1975 : [recenzja]

Collectanea Theologica 46/2, 227-228

R E C E N Z J E

₂₂₇

żyć i to n ie inaczej ja k w k rzyżu Jezu sa C hrystusa. Jezu s C hrystus je s t obecny w k ażdym cierp ien iu św ia ta . N ie m a w ła śc iw ie n iczego, co by u w łaczało lu d zk iej god n ości i czego On n ie w zią łb y na sieb ie. J ed y n ą w ię c od p ow ied zią jest sp o jrzen ie na krzyż Jezu sa C hrystusa. W n im cier p ien ie w szy stk ich n ie ­ w in n y ch lu d zi zn ajd u je sw o ją najbardziej p rzejm u jącą w y m o w ę. K rzyż jed n ak p ozostaje z w y c ię sk i, choć często je s t to zw y c ię stw o ukryte.

W n a stęp n y ch rozw ażan iach autor zajm u je się bliżej p rob lem em zm art­ w y ch w sta n ia i m ó w i w p ie r w o zn aczen iu w yrazów : „ zm a rtw y ch w sta n ie” i „w sk rzeszen ie”. Isto tę zn aczen ia ty ch p ojęć w id zi w w ieczn ej w sp ó ln o cie życia z B ogiem . Z a sta n a w ia się n a stęp n ie, jaka je s t p ełn a treść sło w a „trze­ ciego d n ia ” i dochodzi do w n io sk u , że bardziej niż o k reślo n y przeciąg czasu oznacza ono p rzych od zący od B oga ratu n ek z n ajgłęb szej p rzep aści ciem n ości i śm ierci.

O statn ią w reszcie m ed y ta cję p o św ię c a autor ob jaw ien iom C hrystusa po zm a rtw y ch w sta n iu . Ich n ajgłęb szy sen s w id zi w św ia d czen iu o ty m fa k cie w obec lu d zk iej h istorii i w zbaw czej ob ecn ości Jezu sa C hrystusa. P rzez to, że Jezu s p rzychodzi, przyn osi On ze sob ą zb a w ien ie i życie. O b jaw ien ia są sk ierow an e ku m isji i zadaniu szerzen ia radosnej w ie śc i o zm a rtw y ch w sta n iu .

K siążk a je s t przyk ład em , jak n o w sze u jęcia eg zeg ety czn e i teologiczn e, w b rew tem u , co się często sły szy , m ogą być ok azją do p ełn iejszeg o zrozu m ie­

nia o sob y J ezu sa C hrystu sa i do p o g łęb ien ia w iary.

ks. S te f a n M o y s a SJ, W a r s z a w a

U lrich HOM M ES, Josep h R ATZING E R , D as H eil d e s M enschen. I n n e r w e l t l i c h — christlic h, M ü nchen 1975, K ösel—V erlag, s. 63.

P rob lem zb a w ien ia czło w iek a zo sta je n a św ie tlo n y w dw óch k on feren cjach , k o lejn o z filo zo ficzn eg o i teo lo g iczn eg o p u n k tu w id zen ia. P ierw szy autor stw ierd za, że w czło w ie k u is tn ie je sta ła dążność do p rzekraczania sie b ie , a r ó w ­ n o cześn ie brak m o żliw o ści, aby tego p rzek roczen ia dokonać. J e st to często przez filo z o fó w o p isy w a n y p aradoks lu d zk iej eg zy sten cji. D ążność do p rzek ro­ czenia sieb ie czyni czło w ie k a otw a rty m na absolut.

R ozw ażan ia au tora zm ierzają do w y k a za n ia , że zb a w ien ie w p ostaci absolutu n ie m oże być o sią g n ięte p rzez żad n e zabiegi pozostające je d y n ie w obrębie w e w n ą trzśw ia to w y m i d la teg o p osiada k o n ieczn ie w y m ia r p rzysz­ łościow y.

Do teg o sam ego w y m ia ru zb aw ien ia n a w ią z u je R a t z i n g e r , a le już z teologiczn ego p u n k tu w id zen ia. M ów i w ię c naprzód, że w cod zien n ym s ło w n ic tw ie sło w o „ zb a w ien ie” zostało zastąp ion e w p ie r w przez sło w o „szczęś­ c ie ”, a n a stęp n ie przez „p rzyszłość” i „nadzieja”, k tó re fa scy n u ją u m y sły w sp ó ł­ czesne. C ały ś w ia t z a ję ty je s t ob ecn ie b u d ow an iem lep szej przyszłości i k to chce m ieć jak ieś zn a czen ie sp o łeczn e, m u si się w y k a za ć o sią g n ięcia m i w tej dzied zin ie. P rzed teo lo g iem ch rześcijań sk im zaś stoi zadanie, aby tę dążność ocenić i ok reślić, ja k i je s t sto su n ek zb a w ien ia ziem sk iego do p o n a d ziem sk ie- go. T utaj źródła ch rześcijań sk ie są jasn e. C h rześcijanin sp od ziew a się zm a rt­ w y c h w sta n ia c ia ł i b u d u je sw o ją w ia rę n a zm a rtw y ch w sta n iu C hrystusa. W tej. w ierze za w a rta je s t ró w n ież n ad zieja n a d ejścia n ow ej ziem i i n ow ego n ieb a, k tóre będą w y p e łn ie n ie m sen su w szech rzeczy i w y n ik iem daru B ożego, n ie zaś w y siłk ó w czło w iek a . Obok tego sen su sp ołeczn ego i ogóln ego, ch rześcijan in sp o d ziew a się o sią g n ięcia sen su in d y w id u a ln eg o istn ien ia , a m ia n o w icie o so ­ bistego szczęścia w niebie. N ie d z iw i go, że w św ie c ie , w k tórym o b ow iązu je zasada za ch o w a n ia en erg ii, ró w n ież ta ta jem n icza en ergia, k tórą n a zy w a duszą, n ie zo sta je u tracon a i pozostaje zasadą, która łączy go z gru n tem istn ien ia i z ca ły m stw orzen iem .

228

C zy teg o rod zaju w ia ra n ie je s t jed n a k p różn ym p ocieszan iem człow ieka? Z a p ew n e u k a zu je ona, ja k b ezp o d sta w n ą je s t in n a w iara, a m ia n o w icie p rze­ k on an ie o tym , że tylk o na drodze h istoryczn ego rozw oju i p ostęp u m ożna osią g n ą ć d osk on ałość sto su n k ó w m ięd zy lu d zk ich . W iara ch rześcijań sk a obala w ię c w ia rę w cu d ow n y hum anizm . N iem n iej u k azu je życie w ie c z n e n ie jako próżną ch im erę a le rzeczyw istość. Ta rzeczy w isto ść zm ien ia z gruntu życie czło w ie k a ju ż teraz. Ci b o w iem , którzy n ap raw d ę w n ią w ierzy li, a w ię c ś w ię ­ ci, b y li ró w n o cześn ie n a jw ięk szy m i h u m a n ista m i, gdyż p o tra fili ś w ia t p rze­ m ien ić i czyn ić go bardziej lu dzkim . Tak też zb a w ien ie, k tóre d a je w iara nie je s t o czek iw a n iem na szczęście ziem sk ie. C złow iek w ierzący w ie, że w ty m ż y ­ ciu b ęd zie m ia ł z a w sze w ie le trudu i cierpien ia. A le p o n iew a ż w ła śn ie w ierzy w ż y c ie w ie c z n e , w ie też, że w im ię sw o jej w ia ry w arto s ię starać o w ięcej sp r a w ie d liw o śc i i p raw d y ju ż w tym życiu .

K siążk a w p opularny, d ostęp n y d la szerok ich w a r stw sposób, w y ja śn ia tru d n e p ro b lem y esch a to lo g ii ch rześcijań sk iej i pom aga do p rzeżycia ich w p rak tyce.

ks. S t e f a n M o y s a S J, W a r s z a w a

H erm an n VOLK , D e r C h r is t als g e is tl ic h e r M en sch . V o n c h ristlic h e r u n d p r i e -

s t e r l i c h e r S p i r it u a li tä t, M ainz 1974, M a tth ia s— G rü n ew ald —V erlag, s. 124.

A utor je s t k ard yn ałem i b isk u p em M oguncji, p osiada ro zle g łą p rak tyk ę d u szp astersk ą, a zarazem duże p rzy g o to w a n ie teo retyczn e, k tóre zd ob ył jako w ie lo le tn i p rofesor te o lo g ii d ogm atyczn ej. P r a g n ie dać od p ow ied zi na p y ta n ia n ap otyk an e ze stron y św ieck ich i k sięży , a d otyczące w a rto ści i znaczenia życia ch rześcijań sk iego, w szczeg ó ln o ści zaś życia k ap łań sk iego. O dpow iedź jeg o z o sta je u sy tu o w a n a w ram ach d u ch o w o ści ch rześcijań sk iej, która m im o w szy stk ich w ą tp liw o śc i budzi szero k ie za in tereso w a n ie i je s t zarów no w a ru n ­ k iem ja k treścią ch rześcijań sk iej i k a p ła ń sk iej d zia ła ln o ści. P ew n eg o rodzaju n o w o ścią je s t śc isłe p o w ią za n ie tej od p ow ied zi z d ziałan iem D u ch a Ś w ięteg o . A utor p od k reśla, że ch rześcijań sk a rzeczy w isto ść jest rzeczy w isto ścią d uchow ą, a w ię c opiera się na d zia ła n iu D ucha Jezu sa C hrystusa. P o w ią za n ie z D uchem Ś w ię ty m je s t isto tn y m w y m ia rem w sz y stk ie g o , co je s t ch rześcijań sk ie.

W d w ó ch w stęp n y ch rozd ziałach autor p rzed staw ia, ja k C hrystus jest n am aszczon y p rzez D ucha, a rów n o cześn ie c a łk o w icie od d an y w o li Ojca. G łosi On K ró lestw o B oże, k tóre je s t też r zeczy w isto ścią duchow ą, w y m a g a od czło ­ w iek a n a w ró cen ia i sta w ia go przed k o n ieczn o ścią osob istej decyzji.

P otem V o l k p rzechodzi do b liższego rozw ażen ia statu su ch rześcijan ina w K r ó le stw ie B ożym . Ten sta tu s zn a jd u je się pod w p ły w e m w y sła n eg o przez C hrystusa D u ch a Ś w iętego; ch rześcijan in je s t czło w ie k iem d u ch ow ym . D uch Ś w ię ty w n im m ieszk a i rozlew a w jeg o sercu m iło ść (por. Rz 5, 5). To p oz­ w a la m u w y trzy m a ć k on fron tacje, ja k ie d ok on u ją się w jego życiu , a m ia n o ­ w ic ie p r z e c iw ie ń stw a m ięd zy św ia tem a d u ch em , ciałem a d u ch em , starym a n o w y m czło w ie k iem , g łu p stw em a m ądrością, ciem n ością a św ia tłe m , śm ie r ­ cią a życiem . Od D ucha ró w n ież p ochodzą różne o w oce, ja k pok ój, radość i w o ln o ść. P od Jego też w p ły w e m ch rześcijan in , szczeg ó ln ie do teg o p ow ołan y, ży je ży ciem rad ew a n g eliczn y ch . D u ch też daje różne ch aryzm aty i dary dla dobra sp ołeczn ości. C ały ten d u ch ow y sta tu s ch rześcijan ina zo sta je szeroko o p isan y w oparciu o p o d sta w y b ib lijn e, g łó w n ie o św . P aw ła.

N a k o n iec V o l k p o św ięca w ie le u w a g i zasad n iczym rysom d u ch ow ości s p e c y fic z n ie k a p ła ń sk iej. K ap łan w in ie n w szczególn y sposób być u k sz ta łto w a ­ n y n a w zór C hrystusa i św ia d czy ć o N im z głęb ok iego p rzekonania, p ra k ty ­ k o w a ć m o d litw ę i sk u p ien ie jako k o n ieczn y grunt k ap łań sk iej działaln ości. K siążka n ie zaw iera m oże w ie le n o w eg o , jed n ak że now ość, zw łaszcza