"Il sinodo diocesano nel nuovo Codex Iuris Canonici", Giorgio Corbellini, Roma 1986 : [recenzja]

Wojciech Góralski

"Il sinodo diocesano nel nuovo Codex

Iuris Canonici", Giorgio Corbellini,

Roma 1986 : [recenzja]

Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 32/3-4, 281-285

1989

[13] R ecenzje 281 s k u p ó w (m a ją c e j p ro w a d z ić do o d p o w ie d n ie g o d o k u m e n tu d o k tr y n a l­ nego) s a m o św ia d o m o ś ć p o szcz e g ó ln y c h k o n fe r e n c ji s ta n o w ić b ę d z ie j e ­

d e n z a rg u m e n tó w .

K s. R e m ig iu s z

Sobański

G iorgio C o r b e l l i n i . II sin od o d iocesan o n e l n u o v o C od ex Iu ris C anonici.

R om a 1986. P o n tific ia U n iv e r sitä L a tera n en se s . X X IV + (274 + 6 Salb. W s e r ii w y d a w n ic z e j Q u a d e r n i d i A p o llin a r is I n s t y t u t u O b o jg a P r a w P a p ie s k ie g o U n iw e r s y te tu L a te r a n e ń s k ie g o u k a z a ła się — jaiko to m 7 — p r a c a G. C o rb e llin i n a t e m a t s y n o d u d ie c e z ja ln e g o w n o ­ w y m K o d e k sie P r a w a K a n o n ic z n e g o . A u to r p r e z e n tu je t u t a j n o rm y ztoioru J a n a P a w ła II z a w a r te w k a n o n a c h 4SO'—46® tr a k t u j ą c e o s y ­ n o d z ie d ie c e z ja ln y m n a w ią z u ją c s z e r o k o do h is to r ii te j in s ty tu c ji. P r a ­ ca o p a r ta je s t n a sz e ro k ie j b a z ie ź ró d ło w e j z w ią z a n e j p rz e d e w s z y s t­ k im z d z ie ja m i s y n o d u w u s ta w o d a w s tw ie k o ś c ie ln y m . S ta n o w ią ją : d e k r e ty s o b o ró w p o w sz e c h n y c h , a k ty p r a w n e p a p ie ż y , a k ty p r a w n e k o n g re g a c ji rz y m s k ic h , p r o j e k ty u c h w a ł so b o ró w , C o rp u s lu iris C a ­ n o n ic i, p r o j e k ty r e d a k c y jn e P a p ie s k ie j K o m is ji do R e w iz ji K PK „ k s ię ­ gi litu r g ic z n e . O b fic ie n a w ią z a n o ta k ż e do l i t e r a t u r y n a t e m a t s y ­ n o d ó w , m. in . d o d z ie ła B e n e d y k ta X IV „De S y n o d o D io e c e s a n a ” .

C ało ść d z ie ła s k ła d a się z s ie d m iu ro z d z ia łó w . W p ie r w s z y m z n ic h (s. 4—430 A u to r o m a w ia h is to r ię — d a w n ą i n a jn o w s z ą — in s ty tu c ji s y n o d u d ie c e z ja ln e g o ja k o n a rz ę d z ia w s p ó ln o ty K o śc io ła p a r t y k u l a r n e ­ go. P ie r w s z ą część ro z w a ż a ń p o św ię c a t u t a j K o d e k s o w i P T aw a K a ­ n o n ic z n e g o J a n a P a w ła z w ra c a ją c u w a g ę n a z a a k c e n to w a n ą p rz e z p r a ­ w o d a w c ę w k o n s ty tu c ji S a c ra e d is c ip lin a e le g e s z a s a d ę w ie rn o ś c i S o ­ b o ro w i W a ty k a ń s k ie m u I I o ra z tr a d y c ji k a n o n is ty c a n e j. S z e rz e j ro z ­ w ija id eę sy n o d u d ie c e z ja ln e g o z a w a r tą w d e k re c ie s o b o ro w y m C h r i­

s tu s D o m in u s (n. 36). W d ru g ie j części ro z d z ia łu c z y te ln ik z a p o z n a je się z w y w o d a m i G. C o rb e llin i n a te m a t sy n o d u d ie c e z ja ln e g o ja k o n a r z ę d z ia w sp ó ln o ty K o śc io ła p a r ty k u la r n e g o . A u to r p o d k re ś la , iż w k a n . 4:63 K P K t r a k t u j ą c y m o u c z e s tn ik a c h sy n o d u d ie c e z ja ln e g o w i­ d a ć re f le k s n a u k i so b o ro w e j o K o śc ie le ja k o w sp ó ln o c ie . W sy n o d z ie u r z e c z y w is tn ia się w s p ó ln o ta K o śc io ła p a r ty k u la r n e g o w e w s z y s tk ic h je j e le m e n ta c h s k ła d o w y c h : b is k u p , d u c h o w ie ń s tw o , o soby z a k o n n e , la ik a t. T rz e c i p u n k t ro z d z ia łu z a s ta ł p o św ię c o n y h is to r ii sy n o d u d ie ­ c e z ja ln e g o . P r z e d s ta w io n o ją zw ięźle i p rz e jrz y ś c ie w n a s tę p u ją c y c h o k re s a c h : p o c z ą tk i in s ty tu c ji, je j rozwój,,, od s o b o ru la te r a n e ń s k ie g o IV d o so b o ru tr y d e n c k ie g o , od so b o ru tr y d e n c k ie g o do K P K /:1917., od k o ­ d e k s u do c z a só w w s p ó łc z e s n y c h . P o c z ą tk ó w in s ty tu c ji sy n o d u d ie c e ­ z ja ln e g o a u t o r u p a tr u je w k o n s ty tu c ji W a le n ty n a , G r a c ja n a i W a le n - ty n i a n a z 376 r. z a w a r te j w k się d z e X V I K o d e k s u T e o d o z ja n a (ty t. II,

k o n s ty tu c je 26). A u to r p rz y ta c z a je d n a k ta k ż e in n e o p in ie n a te n t e ­ m a t. J a k o p ie rw s z y ze z n a n y c h s y n o d ó w n a Z a c h o d z ie w isk azu je C o r- b e llin i sy n o d w A u x e r r e , w G alii, o d b y ty w 505 r. I n f o r m u je p rz y ty m , że w e d łu g B e n e d y k ta X IV o d b y to p ie rw s z e sy n o d y d ie c e z ja ln e jesz c z e p rz e d s y n o d e m w A u x e r r e . Z b y t m a ło miiejisca p o św ię c ił A u ­ to r s y n o d o w i d ie c e z ja ln e m u w ś w ie tle K P K z 1917 r., dość w y c z e r­ p u ją c o z aś u k a z a ł s y n o d w a k ta c h S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o I I (p ro p o ­ zycje., d y s k u s je , d e cy zje). T o o s ta tn ie z a g a d n ie n ie z o sta ło z re f e ro w a n e w części c z w a r te j ro z d z ia łu . O s ta tn ia , p ią ta jeg o część u k a z u je sytnod n a tle s y s te m a ty k i K PKM SSS. A u to r w s k a z u je t u t a j n a ró ż n ic e w u j ę ­ c iu p o szczeg ó ln y ch k w e s tii szczeg ó ło w y ch w obyidw u k o d e k s a c h o ra z w p r o j e k ta c h p o p rz e d z a ją c y c h p ro m u lg a c ję z b io ru J a n a P a w ła II.

R o z d z ia ł I I (s. 44—£50 z o s ta ł p o św ię c o n y n a tu r z e , ce lo w i i p rz e d m io ­ to w i s y n o d u (k an . 4S0-). P o d ro z d z ia ł o n a tu r z e i c e lu z g ro m a d z e n ia s y n o d a ln e g o A u to r ro z p o c z y n a od w s k a z a n ia e ty m o lo g ii, po c z y m o m a ­ w ia gelpeEę k a n . 4i&0 n a w ią z u ją c do k a n . 36© § 1 z b io r u z 1017 r., a n a s tę p n ie do p r o je k tó w k się g i I I K P K /1 9 8 3 . W d a ls z y m c ią g u a n a li­ z u je o k re ś le n ie k a n o n u : s y n o d u s d io ece sa n a e s t coetus..., p o te m ...e-

le c to r u m sa c e r d o tu m a lio ru m ą u e c h r istilid e liu m ..., n a s tę p n ie ...E ccle- s ia e p a rtic u la ris..., d a le j ...qui ...E piscopo d io ece sa n o a d iu tr ic e m o p e - ra m p ra e s ta n t..., w re s z c ie ...in b o n u m to tiu s c o m m u n ita tis d io e c e sa - nae... A n a liz a ty c h e le m e n tó w k a n o n u je s t p rz e k o n u ją c a . P o d ro z d z ia ł n a te m a t p rz e d m io tu s y n o d u G. C o rb e llin i z a c z y n a od u k a z a n ia g r a ­ n ic a u to n o m ii K o śc io łó w p a r t y k u la r n y c h w z a k re s ie u s ta w o d a w s tw a , p o czy m o m a w ia p rz e d m io t s y n o d ó w w h is to rii, k o m p e te n c je sy n o d u w e d łu g B e n e d y k ta X IV , z a d a n ia d ie c e z ja ln y c h z g ro m a d z e ń s y n o d a l­ n y c h w ś w ie tle KPK/10117, a n a s tę p n ie p rz e d m io t sy n o d u d ie c e z ja ln e ­ go d z is ia j. Z d a n ie m a u to r a , d z is ie jsz y sy n o d d ie c e z ja ln y m oże m ieć za p rz e d m io t: s ta n o w ie n ie p r a w a p a r ty k u la r n e g o , w s k a z a n ie m e to d p ra c y d u s z p a s te r s k ie j w d ie c e z ji, ro z w ią z a n ie tr u d n o ś c i z w ią z a n y c h z rz ą d z e n ie m w d ie c e z ji i w y k o n y w a n ie m a p o s to la tu , p ro m o w a n ie in i­ c ja ty w i d z ie ł d u s z p a s te r s k ic h w d ie c e z ji, k o ry g o w a n ie b łę d ó w w z a ­ k re s ie w ia r y i o b y c z a jó w ż y c ia c h rz e ś c ija ń s k ie g o , u s ta n a w ia n ie lu b o d ­ n a w ia n ie R a d K a p ła ń s k ic h i R a d D u s z p a s te rs k ic h , w y b ó r c z ło n k ó w k o ­ m is ji i u rz ę d ó w K u r ii D ie c e z ja ln e j o ra z k o n s u lto r ó w i c z ło n k ó w r a d d ie c e z ja ln y c h . W y m ie n ia ją c te g o ro d z a ju z a d a n ia sy n o d u A u to r n a ­ w ią z u je do d y r e k t o r iu m K o n g re g a c ji d la B is k u p ó w E cclesia e im ago z 212. I I 1OT3 r.

W ro z d z ia le I I I (is. 86—<11212) o m a w ia się n a s t ę p u ją c e z a g a d n ie n ia : c z ę sto tliw o ść o d b y w a n ia sy n o d u (k an . 4I&1 § 1), p rz y g o to w a n ie i p rz e ­ b ie g s y n o d u (ikan. 465), p r o m u lg a c ja i w c ie la n ie w ż y c ie u c h w a ł sy ­ n o d u i jeg o z a m k n ię c ie (k a n . 46©), m ie js c e o d b y c ia sy n o d u . K w e s tie t e s ą p r z e d m io te m o d r ę b n y c h p o d ro z d z ia łó w . K a ż d y z n ic h z a w ie ra dość o b sz e rn e n a w ią z a n ie do h is to rii. N a sz czeg ó ln ą u w a g ę z a s łu g u ją w y w o d y C o rb e llin i n a te m a t p rz y g o to w a n ia sy n o d u . C z y te ln ik d o ­

[15]

Recenzje

283 w ia d u je się tu t a j , iż w p ro je k c ie k a n o n ó w k s ię g i II D e P o p u lo D el k a n . 275’ p rz e w id y w a ł d o k ła d n e w s k a z a n ie tr y b u p r z y g o to w a n ia u c h w a ł s y n o d a ln y c h , co o d p o w ia d a ło w is to c ie tr e ś c i k a n . 3fi0i KPK/ill9lli7\, K a n . 2.75 w sz e d ł n a s tę p n ie (ja k o k a n . 3®4) do S c h e m a C o d icis lu r is C an o-

n ic i z I W r., le c z w n a s tę p s tw ie w n ie s io n y c h do p r o j e k tu u w a g P a ­

p ie s k a K o m is ja do R e w iz ji K P K p o s ta n o w iła u c h y lić c a ły k a n o n , t a k a b y b is k u p p o z o s ta w a ł w o ln y co do sp o s o b u p rz y g o to w a n ia sy n o d u . S p r a w a sp o s o b u i tr y b u p rz y g o to w a n ia sy n o d u d ie c e z ja ln e g o p o z o s ta je w ię c c a łk o w ic ie w r ę k a c h rz ą d c y d ie c e z ji. C e n n e są u w a g i i su g e s tie a u t o r a co d o fa z y p rz y g o to w a w c z e j sy n o d u . Je g o z d a n ie m , p r a c e p r z y ­ g o to w a w c z e p o w in n y tr w a ć 2— 3 la t a a ic h ro zp o c z ę c ie m o ż n a p o w ią ­ zać z u ro c z y s ty m o g ło s z e n ie m sy n o d u , lu b z s a m y m z w o ła n ie m , lu b te ż z p ie r w s z ą seisją s y n o d a ln ą . P o s z c z e g ó ln e fa z y p r a c p rz y g o to w a w ­ czy ch w in n y z a z n a c z y ć się, tw ie rd z a C o rb e ilin i, w y m ia n ą m y ś li n a te m a t zag ad n ień ,, k tó r y m i n a le ż a ło b y się z a ją ć , p o z n a n ie m p o tr z e b d ie c e z ji, o p ra c o w a n ie m p rz e z s p e c ja lis tó w p la n u p ra c o ra z sz k ic ó w do d y s k u s ji, s k o n s u lto w a n ie m ic h w p a r a f ia c h i z e sp o ła c h s tu d y jn y c h , co w y m a g a w łą c z e n ia do p r a c s z e rsz e g o k r ę g u osób. S łu s z n ie a u t o r z a u w a ż a , iż n a t e m a t p rz y g o to w a n ia sy n o d u p e w n e w s k a z a n ia z a w a r ­ t e są w m o tu p r o p r io E cclesia e S a n c ta e (w z m ia n k a o u d z ia le w p r a ­ c a c h p rz y g o to w a w c z y c h R a d y D u s z p a s te rs k ie j), j a k ró w n ie ż w d y r e k ­ to r iu m E cclesia e im a g o (p o d k re ś le n ie p o tr z e b y d o k ła d n e g o p rz y g o to w a ­ n ia sy n o d u , u s ta n o w ie n ia p rz e z b is k u p a k o m is ji p rz y g o to w a w c z y c h zło ­ ż o n y c h z d u c h o w n y c h , z a k o n n ik ó w i ś w ie c k ic h , k tó r e o p ra c o w a ły b y p r o j e k ty (sc h e m a ty ) d e k r e tó w s y n o d a ln y c h , d u c h o w e g o i d o k tr y n a ln e ­ go p rz y g o to w a n ia do s y n o d u w ie r n y c h d ie c e z ji o ra z in f o r m o w a n ia ich o te m a ta c h o b rad ). R o z d z ia ł IV (is. IW —162i) n o s i ty t u ł: B is k u p d ie c e z ja ln y i sy n o d j e ­ g o K o śc io ła (k an . 401 § 1, 462, 4163 § 2—3, 464, 4®6,, 468). P o sz czeg ó ln e z a g a d n ie n ia z o s ta ły z a w a r te w d w ó c h p o d ro z d z ia ła c h : w ła d z a b is k u p a d ie c e z ja ln e g o w s to s u n k u do sy n o d u (zw o łan ie, p rz e w o d n ic z e n ie , z a w ie ­ sz e n ie i ro z w ią z a n ie , p r z e r w a n ie sy n o d u ip so iure), b is k u p je d y n y m p ra w o d a w c ą w k o n te k ś c ie a k ty w n o ś c i z g ro m a d z e n ia sy n o d a ln e g o . W y ­ k ła d a u t o r a i t u t a j u b o g a c o n y je s t d a n y m i h is to ry c z n y m i, in t e r e s u j ą c e są u w a g i n a te m a t g e n e z y k a n . 4612' § 2i (p rz e w o d n ic tw o b is k u p a n a sy n o d zie) i je g o r e l a c ja do k a n . 357 § 1 KPK/il9ili7. Z a in te r e s o w a n ie b u d z i sp o só b p rz e d s ta w ie n ia k w e s tii w ła d z y p ra w o d a w c z e j b is k u p a p o d c z a s sy n o d u , ra. in . w k o n te k ś c ie s f o rm u ło w a ń d y r e k t o r iu m E ccle­

siae im ago. T r a f n ie C o rb e ilin i p o d k re ś la , iż — sto s o w n ie do k a n . 12.7 — b is k u p p ro m u lg u ją c n a sy n o d z ie d e k r e ty o b o w ią z a n y je s t w y ­ s łu c h a ć z d a n ia c z ło n k ó w sy n o d u , i to do w a ż n o śc i a k t u p ra w n e g o . I n t e r e s u ją c e są s p o s trz e ż e n ia i u w a g i n a t e m a t n a t u r y d e k la r a c ji i d e ­ k r e tó w ogłaszainych p rz e z b is k u p a n a sy n o d z ie . P r z e z d e k la r a c je a u to r u w a ż a te k s ty , w k tó r y c h z a w ie r a się p u n k t w id z e n ia K o śc io ła p a r t y ­ k u la r n e g o a u to r y ta t y w n i e p rz e d ło ż o n y p rz e z b is k u p a n a t e m a t s p r a w

o d c z u w a n y c h ja k o szczeg ó ln ie d o n io słe . D e k re ty , je g o z d a n ie m , o z n a ­ c z a ją z aś n o r m y p r a w n e a d r e s o w a n e p rz e z b is k u p a do diecezijain. W ro z d z ia le V (s. 163'—21,3) o m a w ia się z a g a d n ie n ie c z ło n k ó w s y n o ­ d u (k an . 463'—464). P o k r ó tk im w p ro w a d z e n iu , w k tó r y m w s k a z a n o n a g e n e z ę k a n . 463, A u to r — w o d rę b n y c h p u n k ta c h — r e f e r u je s p r a ­ w ę u d z ia łu w z g ro m a d z e n iu s y n o d a ln y m n a s tę p u ją c y c h osób: b is k u ­ p a k o a d iu to r a i b is k u p ó w p o m o c n ic z y c h , w ik a riu s z y g e n e ra ln y c h , w i­ k a r iu s z y b is k u p ic h i w ik a r iu s z a sąd o w e g o , k a n o n ik ó w k o ś c io ła k a t e ­ d r a ln e g o , c z ło n k ó w R a d y K a p ła ń s k ie j, n ie k tó r y c h w ie r n y c h św ie c k ic h , r e k t o r a W yższego S e m in a r iu m D u c h o w n e g o , d z ie k a n ó w , p rz e d s ta w ic ie ­ li k a p ła n ó w p o sz c z e g ó ln y c h d e k a n a tó w , n ie k tó r y c h p rz e ło ż o n y c h in ­ s ty tu tó w z a k o n n y c h i s to w a r z y s z e ń ż y c ia a p o s to ls k ie g o . N a s tę p n ie o m a w ia się s p r a w ę u d z ia łu w sy n o d z ie osób. k tó r e b is k u p d ie c e z ja ln y m oże w e z w a ć n a o b ra d y , a w d a ls z e j k o le jn o ś c i — s p r a w ę udiziału w z g ro m a d z e n iu s y n o d a ln y m o b s e r w a to ró w . O s ta tn i punikt ro z d z ia łu je s t p o św ię c o n y z a g a d n ie n iu c z ło n k ó w sy n o d u , k tó r z y z n a jd u j ą u z a ­ s a d n ia n ą p rz e s z k o d ę w p rz y b y c iu n a ó b ra d y . R o z w a ż a n ia z a p re z e n to ­ w a n e w c a ły m ro z d z ia le z o s ta ły d o b rz e o sa d z o n e w -s z e rsz y m k o n ­ te k ś c ie u w z g lę d n ia ją c y m ro lę i z n a c z e n ie p o sz c z e g ó ln y c h k a te g o r ii osób, k tó r y c h u d z ia ł w sy n o d z ie p r z e w id u je p r a w o d a w c a . R o z d z ia ł V I (s. 214*—2S7) p o ru s z a in te r e s u ją c e z a g a d n ie n ie r e la c ji s y n o d u d ie c e z ja ln e g o do in n y c h o rg a n ó w k o le g ia ln y c h n a p o zio m ie d ie c e z ja ln y m o ra z z n a c z e n ie ty c h r e l a c ji n a p ła s z c z y ź n ie p ro w in c ji k o ś c ie ln e j i K o śc io ła lo k a ln e g o . G d y c h o d z i o p ie r w s z ą s p r a w ę u w i­ d o c z n io n ą w ty t u le ro z d z ia łu , A u to r u w z g lę d n ia tu r e la c ję sy n o d u do R a d y K a p ła ń s k ie j i R a d y D u s z p a s te rs k ie j. O d n o śn ie n a to m ia s t do z n a ­ c z e n ia sy n o d u w p ła s z c z y ź n ie m e tro p o lii i K o śc io ła lo k a ln e g o , C o r- b e llin i k o m e n tu je tr e ś ć k a n . 4©7 o obow iąziku biskuipa d ie c e z ja ln e g o p o d a n ia do w ia d o m o ś c i d e k la r a c ji i d e k r e tó w s y n o d a ln y c h m e tro p o li­ cie o ra z K o n f e r e n c ji E p is k o p a tu . A u to r p o d a je r a c je p r z e m a w ia ją c e za t ą d y s p o z y c ją kodetosu. U p a tr u j e je w p o tr z e b ie p o z o s ta w a n ia w b lis k ie j łącziności p rz e z p o szczeg ó ln e K o ścio ły p a r t y k u la r n e , j a k r ó w ­ n ie ż p rz e k a z y w a n ia so b ie w z a je m n y c h d o św ia d c z e ń z m ie rz a ją c y c h do o d n o w y ży cia re lig ijn e g o .

W ro z d z ia le V II (s. 230—'2.69) p rz e d m io te m w y k ła d u A u to r a są s y ­ n o d y m ię d a y d ie c e z ja ln e . W p ie r w s z y m p o d ro z d z ia le C o rb e llin i r e f e ­ r u j e tr e ś ć k a n . 4©1. § 2 p r z e w id u ją c e g o m o żliw o ść o d b y w a n ia p rz e z b is k u p ó w sy n o d u m ię d z y d ie c e z ja ln e g o , g d y z le c o n o m u tr o s k ę o k il­ k a d ie c e z ji, a lb o je s t b is k u p e m w ła s n y m je d n e j d ie c e z ji, d:rugą zaś k ie r u je ja k o a d m i n is tr a t o r . P o d ro z d z ia ł d r u g i p o św ię c o n y je s t sy n o d o m m ię d z y d ie c e z ja ln y m z w o ły w a n y m p rz e z k ilk u b is k u p ó w d ie c e z ja ln y c h , o cz y m b r a k w y r a ź n e j d y s p o z y c ji w K P K . F r a g m e n t te n s ta n o w i c e n n e u z u p e łn ie n ie czy d o p e łn ie n ie ro z d z ia łu . C z y te ln ik z a p o z n a je się t u t a j z h is to rią , s t r u k t u r ą p r a w n ą i t e m a ty k ą o b ra d s y n o d u m ię d z y ­ d ie c e z ja ln e g o w R e p u b lic e F e d e r a l n e j N ie m ie c odlbytego w d n ia c h

117] R ecenzje 285 3 I 197,1—23 X I 1975 r., ja k ró w n ie ż z d ie c e z ja ln y m i s y n o d a m i s z w a j­ c a r s k im i, p o le c o n y m i w 1.969 r. p rz e z ta m te j s z ą K o n fe re n c ją E p is k o ­ p a tu . O so b liw o ść ty c h s y n o d ó w p o le g a ła n a ty m , iż o d b y w a ły się on e w p o sz c z e g ó ln y c h d ie c e z ja c h je d n a k p rz y w z a je m n e j w sp ó łp ra c y , zw ła sz c z a w fa z ie p rz y g o to w a w c z e j. P o d c z a s s e s ji s y n o d a ln y c h o d b y ­ w a n y c h je d n o c z e ś n ie w k ilk u d ie c e z ja c h d y s k u to w a n o n a d ty m i s a ­ m y m i p r o j e k ta m i p r z y g o to w a n y c h u c h w a ł sy n o d a ln y c h . O d b y w a ły się ró w n ie ż w s p ó ln e sesje, w k tó r y c h b r a l i u d z ia ł p rz e d s ta w ic ie le p o ­ sz c z e g ó ln y c h s y n o d ó w d ie c e z ja ln y c h . S e s je p le n a r n e ty c h s y n o d ó w m ia ły c h a r a k t e r p u b lic z n y , a w ię c o tw a r ty , t a k i e w o b e c p r z e d s ta w i­ c ieli w sp ó ln o t n ie k a to lic k ic h . S y n o d y s z w a jc a r s k ie ro z p o c z ę to 3 IX 1972 r. a z a k o ń c z o n o je 30: X I 1975 r. P r z y j ę to n a n ic h 1(2' d o k u m e n ­ tó w , w y p r a c o w a n y c h p rz e z p o szczeg ó ln e z g ro m a d z e n ia s y n o d a ln e . D o­ k u m e n ty te z a w ie ra ły ró w n ie ż d o d a tk i w y p r a c o w a n e p rz e z se s je w s p ó l­ n e złożone- z d e le g a tó w k a ż d e g o sy n o d u d ie c e z ja ln e g o . A u to r w id zi "korzyści o d b y w a n ia te g o rodizaju z g ro m a d z e ń sy n o d a ln y c h . W z a k o ń c z e n iu (s. 270‘—374) z a w a r ta je s t z w ię z ła r e k a p i tu l a c ja t r e ­ ści z a p r e z e n to w a n e j w k sią ż c e . W d o d a tk u (6 s tr o n n ie lic z b o w a n y c h ) z o s ta ły z e s ta w io n e w tr z e c h k o lu m n a c h o-bok sie b ie te k s ty o d n o ś n y c h ’k a n o n ó w s c h e m a tu k się g i II D e P o p u lo D ei z 19(77 r., s c h e m a tu K P K z 19®0' r . o ra z s c h e m a tu K P K z 1982 r. (s c h e m a noviissim um i).

W s u m ie G io rg io C o rb e llin i, k a p ła n d ie c e z ji rz y m s k ie j, o d d a ł d o b rą p rz y s łu g ę k a n o n is ty c e p o d e jm u ją c się o p ra c o w a n ia m o n o g r a fii n a t e ­ m a t sy n o d u d ie c e z ja ln e g o w ś w ie tle K P K z 1983 r . P r a c a s ta n o w i u d a n y k o m e n ta r z do p rz e p is ó w k o d e k so w y c h . J e d e n m om em t m o że b u ­

dzić p e w n e z a s trz e ż e n ia : ja k k o lw ie k p r z y ta c z a n ie d a n y c h h is to ry c z n y c h n a t e m a t p o sz c z e g ó ln y c h z a g a d n ie ń p o r u s z a n y c h w kisiążce je s t w y ­

soce pożyteczm e, w n ie k tó r y c h f r a g m e n t a c h o p r a c o w a n ia w ą te k h is to ­ ry c z n y p r z e s ła n ia ja k b y w y k ła d n o r m o b o w ią z u ją c y c h . M o żn a b y ło te g o u n ik n ą ć p rz e z w y r a ź n e o d d z ie le n ie — w r a m a c h p o szcz e g ó ln y c h j e d n o s te k r e d a k c y jn y c h — części h is to ry c z n e j od części p o z y ty w n e j (np. o d rę b n y m i p o d p u n k ta m i) . P r a c a p o s ia d a d u ż y w a lo r z a ró w n o z p u n k tu w idizenia te o r ii sy n o d u d ie c e z ja ln e g o , j a k i z punitotu w id z e n ia p ra k ty c z n e g o . S tą d te ż m oże .z a in te re s o w a ć z a ró w n o k a n o n is tó w — s y n o d a lis tó w , j a k i ty c h , k tó ­ r y m p rz y p a d ło lu b p r z y p a d n ie w u d z ia le a k ty w n e u c z e s tn ic tw o w p r a ­ c a c h s y n o d ó w d ie c e z ja ln y c h . K s. W o jc ie c h G ó r a ls k i