"Problemy kolizyjne prawa spadkowego", J. Balicki, Warszawa 1963 : [recenzja]

Andrzej Wiśniewski

"Problemy kolizyjne prawa

spadkowego", J. Balicki, Warszawa

1963 : [recenzja]

Palestra 7/11(71), 65-66

N r 1. (71) P rzegląd w y d a w n ic tw p ra w n ic zy ch 65

n y m ”. N a to m ia st w, n au c e p ra w a cyw ilnego n ie uśw iadom iono sobie jeszcze d o ­ sta te czn ie te j różnicy m etodologicznej. W n a s tę p stw ie tego p o stę p o w i cyw iliści p rz y s tę p u ją w p ra w d zie do b a d a n ia in s ty tu c ji p ra w n y c h od stro n y ich podłoża społecznego, «jednakże nie p rz e p ro w a d z a ją w sw ej sy stem a ty ce p o d ziału po jęć na fo rm a ln e i m a te ria ln e . A by te m u sta n o w i rzeczy zaradzić, a u to r o p rac o w a ł m o n o ­ g raficz n e p ro b lem y d o g m atycznych p o jęć m a te ria ln y c h w n au c e p ra w a p rz y szcze­ gólnym u w zg lęd n ien iu p ro b le m a ty k i p ra w a cyw ilnego.

P o czą tk o w e ro zdziały k sią żk i pośw ięcone są p rz e d sta w ie n iu p raw n ic zy ch pojęć nauk o w y ch , ideopoznaw czego c h a r a k te ru n au k o w y c h pojęć dogm atycznych, z a g a d ­ n ie n iu p o ję ć m a te ria ln y c h , fo rm a ln y m i m a te ria ln y m pojęciom dogm atycznym . W iększa część p rac y pośw ięcona je s t om ów ieniu różn y ch d o k try n b u rż u a z y jn y c h , p o czy n ając od szkoły p ra w a n a tu ry , a n a te o ria c h P etraży ck ieg o , K elsen a, a m e ry ­ k a ń s k ie j szkoły socjologicznej i R ossa kończąc. W o sta tn ie j części m o n o g rafii, d o ­ ty czącej p ro b le m a ty k i szczegółow ej, a u to r o m a w ia p ojęcia p ra w a cyw ilnego, osoby p ra w n e , p ra w o podm iotow e, p ra w o w łasności, d e lik t cyw ilny.

J. B a l i c k i : P r o b le m y k o l iz y jn e p r a w a spadkowego. P W N . W a rsza w a 1963 r., s. 124.

W lite r a tu r z e p o lsk iej n ie w iele je s t o p raco w ań m o nograficznych pośw ięconych części szczegółow ej m iędzynarodow ego p ra w a p ry w a tn e g o . O m aw ia n a p ra c a w y ­ p ełn ia tę lu k ę w sto su n k u do p ro b le m a ty k i k o liz y jn e j p ra w a spadkow ego.

S ąd polski, m a ją c do ro zstrz y g n ięc ia p ro b lem sp ad k o w y z elem en tem obcym , a w iec ro z p a tru ją c sp raw ę sp ad k o w ą po cudzoziem cu z m arły m w P olsce albo po o b y w a te lu polskim zm arły m za g ra n ic ą lu b też m a ją c do czynienia ze spadkiem , w skład k tó reg o w chodzi m ien ie z n a jd u ją c e się za g ra n ic ą — m u si u sta lić p rz e d e w szy stk im , ja k ie p raw o je s t w łaściw e w ty c h sp raw ach . Cży w łaściw e w ięc je s t p ra w o polskie, czy też obce, a jeśli obce, to p ra w o jakiego m ianow icie k ra ju ? Od tego bow iem zależy, w edług jak ieg o p ra w a m a być ocenione dziedziczenie u s ta ­ w ow e, dziedziczenie te sta m en to w e , zdolność te sto w an ia, zdolność dziedziczenia, fo r­ m a te sta m e n tu , bezdziedziczność sp a d k u itd. Z z a g ad n ien ia m i tym i, na k tó re z n a j­ d u je m y odpow iedź w książce, sty k a się p o lsk i u rzę d n ik k o n su la rn y . S ty k a się z nim ta k ż e n o ta riu sz sp o rzą d za jąc y te s ta m e n t cudzoziem ca albo o b y w a te la p o l­ skiego, je śli te s ta m e n t te n o b e jm u je ta k ż e m a ją te k położony za g ra n ic ą . Z p ro ­ b le m a m i tego ty p u m oże się te ż z e tk n ą ć w sw ej p ra k ty c e a d w o k a t. T rz e b a bow iem p am iętać, że w ok resie o sta tn ic h k ilk u n a s tu la t sp ra w i p ro b lem ó w k o liz y jn o - -sp ad k o w y ch było w ięcej n iż w okresie, k tó ry u p ły n ą ł m iędzy w y d a n ie m p o lsk iej u sta w y o p ra w ie p ry w a tn y m m ięd zy n aro d o w y m (1926 r.) a w y b u ch em II w o jn y św iato w ej.

A u to r p ra c y n ie om aw ia w niej (co w y n ik a z re sztą z ty tu łu książki) p rzep isó w m a te ria ln y c h , m ery to ry c zn y c h p ra w a spadkow ego. P o m in ię te też są p ro b lem y m iędzynarodow ego p rocesu cyw ilnego — poza om ów ieniem w łasności sądów p o l­ skich w sp ra w a c h spadkow ych z elem e n te m obcym . N ie o m aw ia się też w p ra c y p o d sta w o w y c h pojęć m iędzynarodow ego p ra w a p ry w a tn e g o . A u to r w ychodzi bo­ w iem z założenia, że po jęcia te są cz y te ln ik o w i znane, a w każd y m ra z ie m oże on zn aleźć ich w y ja śn ie n ie w licznych, ta k ż e p o w o jen n y ch o p rac o w a n iac h .

P ra c a rozp o czy n a się od p o d a n ia i o m ó w ien ia źródeł p ra w a . Z kolei p rz e d s ta ­ w ione są n a s tę p u ją c e zag ad n ien ia : p ra w o w łaściw e d la sp ra w sp a d k o w y c h (s ta tu t spadkow y), zdolność dziedziczenia, zdolność te sto w an ia, fo rm a te sta m e n tu , sp ad ek

60 M. C y b u l s k a Nr 11 r i )

bezdziedziczny. N astę p n ie a u to r o m aw ia w y ją tk o w e sy tu a c je “u c h y lają ce sto so w a­ n ie ogólnych zasad kolizy jn y ch , a w szczególności k la u z u lę p o rzą d k u publicznego, o d e s ł a n i k w a lifik a c ję , p o trąc en ie . Szczegółow o om ów ione zostały p rz e p isy p o l­ skie, ja k ró w n ież n o rm y kolizy jn e z n a jd u ją c e się w z a w a rty c h p rzez P o lsk ę u m o ­ w a c h m iędzy n aro d o w y ch .

O sta tn i ro z d z ia ł k s ią ż k i z a w ie ra positulaty de lege ferenda.

J . B i a ł o b r z e s k d , M. W i ś n i e w s k i : T abele potrąc eń p o d a tk u od w y n a ­ g rodze ń oraz p o d s ta w o w e z a sa d y obliczania. W y d . IV. W yd . P raw n. W a rsza w a 1963 r., s. 60.

W m a rc u bieżącego ro k u n a s tą p iło d a lsz e obn iżen ie sk a li p o d a tk u od w y n a g ro ­ dzeń d la osób z a tru d n io n y c h n a p o d sta w ie um ow y o p rac ę oraz podw yższenie g ó rn ej g ra n ic y zaro b k ó w w olnych od o p o d atk o w a n ia z 850 do 1000 zł m iesięcznie. W zw iązk u z n ow ym i cen am i zo stały też odpow iednio zm ienione w p ły w a ją c e n a w ysokość p o d a tk u ek w iw a le n ty p ie n ięż n e za d e p u ta ty w ęglow e oraz ry c z a łty opałow e.

Z m ia n y te z d e za k tu a lizo w a ły w iększość d otychczasow ych ta b e l p o d a tk u od w y ­ nagro d zeń . W obecnym w y d a n iu p r a w i e w s z y s t k i e t a b e l e zostały w s k u ­ te k tego zm ien io n e i p rzy sto so w a n e do n ow ych przepisów .

N ie został n a to m ia st zm ieniony u k ła d pracy . D zieli się ona n a d a l n a d w ie części: o b ja śn ie n ia i ta b e le . W o b ja śn ie n ia c h p o d a n e są p o d sta w o w e z a sa d y o blicza­ n ia p o d a tk u o raz w y jaśn io n e są zasadnicze p o ję cia p ra w a podatkow ego. A u to rzy o m a w ia ją tu ro d z a je w y n ag ro d zeń p o d le g ają cy c h o p o d atk o w a n iu i zasady sto so w a­ n ia w łaściw y ch ta b el, p o d a te k u z u p e łn ia ją cy , sp ro sto w an ie p o d a tk u i odw ołania, o d ­ pow ied zialn o ść p ła tn ik a p o d a tk u od w y n ag ro d zeń , sposób w p łac an ia p o d a tk u o raz w łaściw ość o rg an ó w fin an so w y c h w sp ra w a c h p o d a tk u od w ynagrodzeń.

A n d r z e j W iś n ie w s k i

R K Z E G L Ą O PH/łty PB/1 W W i r Z Ę J

Projekt kodeksu rodzinnego na forum Sejmu

W n u m e rz e 8—9 (1963) m iesięcznika „ P a ń stw o i P ra w o ” z n a jd u je m y u za sa d n ien ie p ro je k tó w K o d ek su ro d zin n eg o i opiek u ń czeg o o ra z p rze p isó w w p ro w a d za jąc y ch te u sta w y , p rz e d sta w io n e p rzez M in istra S p ra w ied liw o śc i M a ria n a R y b i c k i e g o w S ejm ie w d n iu 28.VI.1963 r. podczas pierw szeg o cz y ta n ia ty c h p ro jek tó w .

„To — p o w ied ział M in iste r — ja k ą rolę społeczną w yznacza się rod zin ie, ja k k s z ta łtu ją się w za jem n e p ra w a i obow iązki m ałżonków , ja k u reg u lo w a n y je s t p ro ­ b le m z a w arcia , trw ało śc i, a w bezw zględnie k o niecznych w y p a d k a c h i ro z w ią ­ z a n ia m a łże ń stw a, ja k p rz e d sta w ia się pozycja p ra w n a dzieci, to -\yszystko w s k a ­ zu je n a sto p ień ro zw o ju sy stem u p raw n eg o o raz na poziom k u ltu r y i m o ra l­ ności społeczeństw a, k tó re system te n stw orzyło. T oteż h isto ria p ra w a ro dzinnego je s t jed n o cześn ie h isto rią w a lk i z o b sk u ra n ty z m e m i w ste cz n ictw e m ”.